از ارسال پیامک‌های مرموز برای تجمع تا حضور معترضان تی‌شرت‌پوش در هوای زیر صفر
به‌رغم تمام هزینه‌های «موقوفه ملی دموکراسی»، تمام تلاش‌های سی‌آی‌ای، تمام دروغ‌پراکنی‌های «صدای آمریکا» و حتی استفاده از تاکتیک جنگی «یورش فوجی» در اغتشاشات ایران، نقشه‌های واشینگتن باز هم شکست خورد.
اعتراضات اخیر در کشور با انگیزه اقتصادی و اعتراضی آغاز شدند، اما متأسفانه مانند موارد قبل توسط عناصر خارجی به خشونت کشیده و به سرعت تبدیل به «اغتشاش» شدند. این روایت شاید در ابتدا تکراری و مبتنی بر توهم توطئه به نظر بیاید، اما هم شواهد و قرائن و هم نظر کارشناسان خارجی، صحت این روایت را اثبات می‌کند. یکی ازکارشناسانی که به درستیِ این روایت شهادت می‌دهد، «ثریا سپه‌پور-اولریش» است، محقق، نویسنده و تحلیلگر اصالتاً ایرانی سیاست خارجی واشینگتن که سال‌هاست ساکن آمریکاست، اما همچنان به ایران هم آمدوشد دارد.
بیشتربخوانید: فیلم و تصاویری از آخرین وضعیت مجروحان اغتشاشات اخیر
هر بار که اعتراضات در ایران به خشونت کشیده می‌شود، گفته می‌شود توطئه‌ای خارجی در پشت پرده است؛ اما آیا واقعیت جز این است؟
«ثریا سپه‌پور-اولریش» کیست؟
خانم سپه‌پور دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته دیپلماسی عمومی و روابط بین‌الملل از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در آمریکاست و بنابراین به خوبی با حوزه جنگ نرم و ترفندهای ایجاد آشوب در یک کشور آشنایی دارد. وی سال ۹۴ با حضور در دفتر در همین خصوص و در پاسخ به این سؤال که «آیا اعتقاد به استفاده آمریکا از دیپلماسی عمومی برای ایجاد اغتشاش در کشورهای هدفش یک توهم است یا خیر»، توضیح می‌دهد:
نخیر. اصلاً توهم نیست. من خودم در دانشگاه همین درس‌ها را خوانده‌ام. بسیاری از استادان ما مستقیماً از وزارت خارجه می‌آمدند. یک هفته خود من را از دانشگاه اخراج کردند، چون می‌خواستند درس این را بدهند که چگونه باید حکومت ایران را عوض کرد. با این حال، مثلاً درباره اوکراین که درس می‌دادند (چون تحولات این کشور هم دست آمریکایی‌هاست)، یکی از تکالیف ما این بود که می‌گفتند اگر یک نفر که برای «موقوفه ملی دموکراسی» (NED) کار می‌کند، در کشوری دستگیر شد، دولت آمریکا چه کار باید بکند. می‌گفتند روی این مسئله فکر کنیم و راهکار طراحی کنیم. سرفصل‌هایی که من می‌دانم درباره ایران داشتند، این‌ها بود که مثلاً از طریق تصویر و نقاشی چگونه جوان‌های ایرانی را جذب کنیم. جزئیات این‌ها را نمی‌دانم، چون در کلاس‌ها نبودم. اما مثلاً می‌دانم که موسیقی فوق‌العاده برایشان مهم است.
نماد «مشت گره‌کرده» (راست) یکی از ابداعات با بودجه «موقوفه ملی دموکراسی» در جریان انقلاب‌های رنگی بود که بعدها برای استفاده در اغتشاشات سال ۸۸ در ایران «بومی‌سازی» شد (چپ)
این کارشناس دیپلماسی عمومی و جنگ نرم اخیراً طی گزارشی در پایگاه تحلیلی کانادایی «مرکز تحقیقات جهانی‌سازی» موسوم به «گلوبال‌ریسرچ» به موضوع اغتشاشات اخیر در ایران و دستهای آمریکایی پشت پرده آن‌ها پرداخته است. این گزارش تحت عنوان «ناآرامی‌های اجتماعی ایران: اعتراضات و تحریکات به‌دقت طراحی‌شده» منتشر شده و آن‌چه در ادامه می‌خوانید، ترجمه آن است.
لازم به ذکر است که صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های پایگاه‌های تحلیلی غربی این گزارش را منتشر شده است و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش لزوماً مورد تأیید نیست.
جرقه اعتراضات
وقتی اعتراضات در هنگ‌کنگ، عراق و لبنان رخ داد، من [ثریا سپه‌پور-اولریش] کاملاً پیش‌بینی می‌کردم که اعتراضات در ایران هم در پی آن‌ها رخ دهد. تنها در سال ۲۰۱۸، «موقوفه ملی دموکراسی» (NED) میلیون‌ها دلار در این کشورها (و جاهای دیگر) برای ترویج دستورکار دولت آمریکا هزینه صرف کرده بود. با این حال، آن‌چه انتظار نداشتم این بود که همزمان با سفر من به ایران، ناآرامی در این کشور اتفاق بیفتد. اما الآن که فکر را می‌کنم، خوشحالم که همزمان با ناآرامی‌ها در ایران بودم تا از نزدیک نظاره‌گر وقایع اخیر باشم.
اولین واکنش مردم به گرانی ناگهانی قیمت بنزین، بستن برخی خیابان‌ها و اتوبان‌ها بود
روز پنج‌شنبه ۲۱ نوامبر [۳۰ آبان ۹۸]، دوستانم من را به یک رستوران بسیار دیدنی ایرانی در قلب شهر [تهران] بردند. دور میز ناهار در مورد افزایش قیمت بنزین صحبت می‌کردند. بعد از ناهار، به قدم‌زنی در مناطق دیدنی اطراف در مرکز شهر تهران قدم زدیم، از مغازه‌ها دیدن کردیم و بالأخره خسته و کوفته سوار یک تاکسی شدیم. از راننده تاکسی پرسیدیم که آیا چیزی در مورد افزایش قیمت بنزین شنیده است یا خیر؟ گفت این‌ها همه‌اش شایعه است. به همین ترتیب بود که افزایش قیمت بنزین موجب غافلگیری ایرانی‌ها شد.
متأسفانه دولت پرزیدنت روحانی دلیل منطقی افزایش قیمت بنزین را «قبل» از این افزایش قیمت برای مردم توضیح نداده بود. در نتیجه، در چندین نقطه از ایران اعتراضاتی شکل گرفت که چه‌بسا موجه و البته مسالمت‌آمیز بودند. می‌توان استدلال کرد که این اعتراضات از یک نظر برهم‌زننده نظم عمومی بودند، چون خودروها مسیرها را مسدود می‌کردند و باعث ایجاد ترافیک می‌شدند؛ اما در روز اول هیچ اقدام خرابکارانه‌ای وجود نداشت؛ دست‌کم تا جایی که من می‌دانم.
عده‌ای از اغتشاشگران تلاش می‌کنند خیابان را روی خودروها ببندند
با این وجود، خیلی زود آرامش جای خود را به خشونت داد. یکی از دوستانم که در حومه شهر تهران، در کرج، زندگی می‌کند، به من گفت که تنها در یک خیابان در آن منطقه خواب‌آلود، معترضان ۴ بانک را آتش زده‌اند. در جاهای دیگر، کیوسک‌های پلیس مورد حمله قرار گرفته و بانک‌ها و پمپ‌بنزین‌ها به آتش کشیده شده بودند. ساختمان‌های تجاری هم آتش گرفته و از بین رفته بودند. برخی افراد پیامک‌هایی برای هم می‌فرستادند و مدعی می‌شدند که در فلان نقطه تجمع اعتراضی شکل گرفته است؛ به این امید که مردم بالأخره در یکی از این نقاط دور هم جمع شوند.
پیامک‌های جعلی درباره تجمعات اعتراضی ممکن است نهایتاً منجر به گرد هم آمدن عده‌ای در یک یا چند نقطه شوند
تاکتیک «یورش فوجی»؛ از میدان‌های جنگ تا میدان‌های شهر
این کارها من را غافل‌گیر نکردند. یقین داشتم که تاکتیک «یورش فوجی» [Swarming] دارد در ایران اجرا می‌شود (چنان‌که به اعتقاد من در کشورهای دیگری هم که پیش‌تر نام آن‌ها ذکر شد، این تاکتیک مورد استفاده قرار گرفته بود). تاکتیک یورش فوجی نخستین بار توسط [اندیشکده فوق‌العاده شناخته‌شده و پرنفوذ آمریکایی] «رَند» [RAND] به عنوان یک ابزار نظامی و تاکتیکی ابداع شد و خود این اندیشکده در سندی [یک‌صد صفحه‌ای] تحت عنوان «یورش فوجی و آینده درگیری‌ها» درباره این تاکتیک این‌گونه توضیح می‌دهد:
در [یکی از کتاب‌های قبلی تحت عنوان] «در اردوگاه آتنا» [آتنا، الهه خِرد و استراتژی در اساطیر یونانی است] پیش‌بینی کرده بودیم که یورش فوجی پیشاپیش در حال ظهور به عنوان یک دکترین مناسب برای «نیروهای شبکه‌ای» به منظور حضور در درگیری‌های «عصر اطلاعات» است. این آموزه نوپا بر اساس این واقعیت بنا نهاده شده است که برقراری ارتباط مستحکم، این امکان را فراهم می‌کند تا تعداد زیادی یگان‌های کوچکِ مأمور به مانور ایجاد گردند و در قالب یک شبکه دربیایند به گونه‌ای که اگرچه ممکن است توزیع گسترده‌ای داشته باشند [و فاصله‌شان از هم زیاد باشد]، اما باز هم بتوانند، در صورت اراده و مکرراً، کنار هم جمع شوند تا ضربات مهلکی به دشمنان خود وارد کنند. این مطالعه [جدید رَند درباره یورش فوجی] بر اساس یافته‌های قبلی اقدام به بررسی مفصل‌تر این موضوع می‌کند که یورش فوجی چرا و چگونه به عنوان روش ترجیحی درگیری برای یگان‌های کوچک، پراکنده و مرتبط با یک‌دیگر در حال ظهور است. به نظر ما، یورش فوجی احتمالاً آینده درگیری‌ها را رقم خواهد زد.
درگیری‌های اجتماعی نیز ساختارهای دستهای دارند که نمونه امروزی آن «اوباشگری فوتبالی» [آشوب و تخریبگری توسط هواداران فوتبال] است. این افراد هم عموماً به شکلی پراکنده عمل می‌کنند، سپس در فرصت مناسب علیه اهدافی وارد عمل می‌شوند که از یک گروه بزرگ‌تر «جدا» شده‌اند [مثلاً به گروه کوچکی از هواداران تیم مقابل حمله‌ور می‌شوند]. استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی (از اینترنت گرفته تا تلفن‌های همراه) موجب تسهیل برنامه‌ها و عملیات‌های این‌گونه دسته‌ها شده است.
جلد گزارش «یورش فوجی و آینده درگیری‌ها» (چپ) و جلد کتاب «در اردوگاه آتنا: آمادگی برای درگیری‌ها در عصر اطلاعات» (۱۹۹۷)
یورش فوجی وابسته به یک جریان قوی اطلاعاتی است و این جریان شرط لازم برای داشتن یک یورش فوجی موفقیت‌آمیز است. به عبارت دیگر، با کنترل ارتباطات و ارسال متن به «معترضان» می‌توان گروه‌های تصادفی را در یک یا چند نقطه در کنار هم بسیج کرد.
نتیجه این اقدامات بروز هرج‌ومرج است که به طور طبیعی واکنش [نیروهای انتظامی] را هم به دنبال خواهد داشت. هرگز نمی‌توانید منشأ این پیام‌ها را پیدا کنید. با این وجود، «سوزان مالونی» تحلیلگر [اندیشکده آمریکایی] «بروکینگز» در یکی از سخنرانی‌هایش به نظر می‌رسید حتی تعداد دقیق تلفن‌های همراهی را هم بداند که در ایران از آن‌ها استفاده می‌شود. شمار این پیام‌ها [در اغتشاشات اخیر] افزایش پیدا کرد و همراه با آن، حجم خرابکاری‌ها و واکنش متقابل به این رفتارهای خرابکارانه نیز بیش‌تر شد. این اولین باری نبود که این تاکتیک در ایران به کار گرفته می‌شد؛ اما اولین باری بود که دشمنان ایران غافل‌گیر، و حتی شوکه، شدند از این‌که دیدند تهران چگونه توانست این‌قدر سریع دسترسی به اینترنت را قطع کند و به این ترتیب جلوی گسترش خشونت را بگیرد و آرامش را دوباره برقرار نماید.
پمپ‌های بنزین یکی از اهداف اغتشاشگران طی آشوبهای هفته گذشته بودند
از «نمادهای انقلابی» تا معترضان تی‌شرت‌پوش در هوای زیر صفر
من یا با دوستانم یا سوار بر تاکسی از یک سر تهران تا سر دیگر آن رفتم و به وضعیت خیابان‌ها دقت کردم. هم اخبار تلویزیون ایران را تماشا کردم و هم رسانه‌های خارجی مانند بی‌بی‌سی فارسی، صدای آمریکا، رادیو فردا، و شبکه سعودی «ایران‌اینترنشنال» را که امواجش از طریق ماهواره به ایران ارسال (و البته گاهی مختل) می‌شود تا مردم را تشویق به ریختن در خیابان‌ها و اعتراض کند.
ایران [همزمان با اعتراضات] زیر پتویی از برف فرو رفته بود. در حالی که دمای هوا زیر صفر بود، متحیر شدم از این‌که چرا در تصاویر بی‌بی‌سی فارسی «تظاهرات‌کنندگان» تی‌شرت پوشیده‌اند.
عصبانی شدم از این‌که دیدم رضا پهلوی، پسر شاه مخلوع ایران، در شبکه ایران‌اینترنشنال حضور پیدا کرده و مردم را ترغیب می‌کند که به خیابان‌ها بیایند. به نیابت از تک‌تک ایرانی‌ها به من توهین شد وقتی وزیر خارجه پمپئو [که بعدها رسماً از اغتشاشگران خواست تصاویر و فیلم‌های اغتشاشات را برای دولت آمریکا ارسال کنند] یکی از توئیت‌های قدیمی‌اش را بازنشر داد و دوباره توئیت کرد که آمریکا «در کنار مردم ایران» است؛ البته نه برای خوردن غذا، نه برای دریافت اقلام دارویی، نه برای توجه به خواسته آن‌ها یعنی صلح و امنیت، بلکه برای تحمل انواع سختی‌ها و قرار گرفتن در معرض تروریسم آمریکایی (در قالب تحریم‌ها) و بیرون ریختن و اعتراض در خیابان‌ها برای ترویج دستورکار آمریکا.
توئیت مورد اشاره سپه‌پور-اولریش (راست) و توئیت دیگر پمپئو در تشویق اغتشاشگران به ارسال عکس و فیلم برای دولت آمریکا
رسانه‌های متخاصم خارجی حتی تصاویری از یک «معترض» را در حال تقدیم گل به نیروهای امنیتی هم پخش کردند؛ نمادی که ابتدا در جریانات اعتراضات سال ۱۹۶۷ مقابل پنتاگون توسط یک زن معترض به جنگ ویتنام (و بعدها در کودتای سال ۲۰۱۴ آمریکا در اوکراین) استفاده شد [و تصویر آن موسوم تحت عنوان «قدرت گل» به شهرت رسید]. تنها تفاوتش این بود که نمی‌توانم تشخیص بدهم آیا تصویری که در شبکه‌های ماهواره‌ای رسانه‌های خارجی مشاهده می‌کردم واقعاً متعلق به ایران است یا خیر. به بیننده که گفته می‌شد تصویر از داخل ایران مخابره شده است. به هر حال، این نماد بسیار قدرتمند است، اگرچه من به شدت شک دارم که تصویر مربوط به ایران بوده باشد.
نماد «تقدیم گل به نیروهای مسلح» زنده‌کننده خاطرات «انقلاب» سال ۵۷ در ایران هم هست
دست «آیت‌الله مایک» پشت پرده اغتشاشات ایران
پس از قطع اینترنت، پروپاگاندای رسانه‌های خارجی متمرکز بر متقاعد کردن بینندگان به این بود که برخی از مردم دارند از داخل ایران با این رسانه‌ها تماس می‌گیرند؛ شاهدان عینی‌ای که مثلاً دارند حوادث را گزارش می‌کنند؛ صدایی که در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی یا ایران اینترنشنال یا فلان شبکه دیگر، دارد روایت می‌کند که در ایران چه خبر است. صدایی که مطمئناً سپس به عنوان «شهادت عینی» معرفی و در همه رسانه‌ها به اشتراک گذاشته می‌شد. این‌که افراد در کشورهای مختلف و هدف [توطئه‌های آمریکا] همیشه چه‌قدر راحت می‌توانند مستقیماً به شبکه‌های تلویزیونی وصل شوند، همیشه من را مجذوب [و متحیر] خود کرده است. هیچ خبری از اپراتور خودکار نیست؛ مستقیماً با خود اتاق خبر تماس می‌گیرند.
اغتشاشگران در برخی شهرها اقدام به آتش زدن کیوسک‌های انتظامی کردند
در تمام این موارد، من ناخودآگاه از خودم می‌پرسم چرا هیچ‌یک از بانک‌ها و پمپ‌بنزین‌های آتش گرفته، ساختمان‌های سوخته و مغازه‌های تخریب شده، در مناطقی از تهران واقع نشده‌اند که گرایش‌های غربی بیش‌تری دارند. زندگی مردم در این مناطق بدون هیچ دردسری ادامه داشت؛ خانه‌هایشان امن بود و مغازه‌هایشان ایمن. هرچه باشد، دلیل اصلی افزایش قیمت بنزین کمک به افراد فقیر و کم‌تر مرفه بود [و قاعدتاً مردم در مناطق مرفه باید بیش‌تر عصبانی می‌شدند].
همان‌طور که «دانیل مک‌آدامز» کارشناس [پایگاه تحلیلی آمریکایی] «مؤسسه ران پال» درباره نقش سی‌آی‌ای در پشت پرده شورش‌ها[ی اخیر در ایران] می‌گوید، شاید «مایکل دی‌آندریا» مشهور به «آیت‌الله مایک»، اراده کرده که این مناطق در امنیت باشند. صرف‌نظر از این‌که دلیل این مسئله چیست، آن‌چه اتفاق افتاده این است که سی‌آی‌ای و موقوفه ملی دموکراسی میلیون‌ها دلار خرج کرده و شکست خورده‌اند؛ دوباره.
آخرین اخبار