گروه اقتصاد کلان: وجود ظرفیت های مناسب تولیدی و خدماتی، نیروی کار ارزان و منابع و معادن فراوان باعث شده است تا ایران به طور بالقوه زمینه و شرایط بسیار مساعدی برای جذب سرمایه گذاری خارجی داشته باشد اما متاسفانه موانع و دست اندازهایی وجود دارد که امکان بالفعل سازی این سرمایه گذاری را محدود می سازد . اقتصاد ایران در شرایط فعلی نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی، تأمین سریع منابع مالی، استفاده از خطوط اعتباری بانک‌های تجاری و بانک‌های توسعه‌ای بین‌المللی برای ایجاد زیرساختهای اقتصادی، تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز بخش‌های تولیدی است. در این راستا روز گذشته معاون اقتصادی وزیر اقتصاد گفت: با توجه به شرایط و تحریم‌ها، ایران همچنان بهشت مناسب سرمایه‌گذاری است و ظرفیت و پتانسیل زیادی در حوزه سرمایه‌گذاری وجود دارد. به گزارش تجارت به نقل از ایلنا، محمدعلی دهقان دهنوی افزود: ایران ظرفیت و پتانسیل زیادی را در حوزه سرمایه گذاری دارد؛ از سویی دیگر امکانات متعدد و خوبی در کشور وجود دارد همین موضوع باعث شده تا کشورمان یکی از بهترین نقاط برای سرمایه‌گذاری در دنیا به دلیل موقعیت جغرافیایی، برخوداری از منابع طبیعی و بازدهی سرمایه گذاری باشد.
- موانع سرمایه گذاری خارجی در ایران
کارشناسان معتقدند موضوع سرمایه گذاری خارجی تنها به عامل تحریم محدود نمی شود بلکه نقش عوامل موثر دیگر مانند فرهنگ سرمایه ستیزی و کارشکنی عده ای ذینفع در کم بودن سرمایه گذاری خارجی نقش دارد. عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در این باره می گوید: گروه‌ها و افرادی عامدانه مانع سرمایه‌گذاری در کشور هستند. به گزارش اقتصاد 24 مرتضی عزتی می افزاید: آنها تمایل ندارند در ایران سرمایه‌گذاری خارجی انجام شود که دلیل آن یا ایدئولوژیک است و یا دلایل دیگری در پشت پرده وجود دارد.وی می افزاید: اگر بخواهیم به عوامل اثرگذار در شرایط سیاسی فعلی کشور در سرمایه گذاری اشاره کنیم بخشی از آن به شخص سرمایه گذار بر می‌گردد. سرمایه گذار هر کجا که سود و منافع‌اش ایجاب کند آنجا را انتخاب می کند. سرمایه گذار خارجی نیز در کشوری که سود بیشتری برایش داشته باشد سرمایه گذاری می کند.
بر اساس این گزارش عزتی عامل مهمتر دیگر را ریسک پذیری و ریسک گریزی می داند و اظهار می کند: سرمایه دار به دنبال امنیت است و این امنیت نیز برای سرمایه گذار مهم است. در ایران برخی فعالیت ها دارای سود مناسبی هستند که توانایی تحریک سرمایه گذار را دارد اما تنها این عامل برای سرمایه گذار مهم نیست. شرایط بین المللی و نگاهی که به ایران می شود عامل دیگری است که برای سرمایه گذار اهمیت دارد.
این اقتصاددان تصریح می کند: در سطح بین الملل، موقعیت، جایگاه، اعتبار و بدون دردسر بودن برای حرکت به سمت ایران دارای اهمیت است که در این زمینه شرایط مناسبی بر کشور حاکم نیست. شاخص های بین المللی ریسک سرمایه گذاری در ایران را بالا نشان می دهد و تحریم های بین المللی مانع از آن می شود که سرمایه‌گذار به آسانی سرمایه خود را به کشور آورده و یا سود خود را جابجا کند. عزتی می افزاید: سرمایه گذارها به دلیل اینکه آمریکا در صورت سرمایه گذاری در ایران آنها را مجازات می کند ترجیح می‌دهند خود را در این دردسر نیندازند.
وی می گوید: سرمایه گذاری که سرمایه بزرگ دارد احتمالاً ارتباطاتی با آمریکا به صورت مستقیم یا غیر مستقیم دارد بنابراین آمریکا از کانال های خود سرمایه گذار را مجازات می کند. بنابراین در این شرایط ممکن است سرمایه گذار این ریسک را قبول نکند.
عزتی همچنین با اشاره به فضای نامناسب کسب و کار در کشور می گوید: بخش دیگر مربوط به فضای کسب و کار در کشور است. اگر این فضا آماده باشد، سرمایه گذار به راحتی مجوز برای فعالیت اقتصادی کسب کرده و به راحتی افرادی را استخدام و یا اخراج می کند و هر زمان که خواست سرمایه خود را خارج می کند.
وی می افزاید: کندی صدور مجوزها و دردسرهایی که یک سرمایه گذار برای شروع کار دارد و یا موانع قانونی مانند استخدام ها و … مانع دیگر بر سر سرمایه گذار است که حتی اگر سرمایه گذار با این موانع کنار بیاید، عوامل دیگری نیز پیش پای او وجود دارد.
اما همانطور که پیش تر ذکر شد موانعی در کار هستند تا مقوله مهم و تاثیرگذار سرمایه گذاری عملی و محقق نشود و حتی سرمایه داران ایرانی هم برای سرمایه گذاری و فعالیت اقتصادی در سایر کشورها سرمایه گذاری کنند.
- ایرانیان در صدر سرمایه گذاران خارجی ترکیه
در خصوص مورد فوق باید گفت براساس آماری که در ترکیه انتشار یافته است ایرانیان در 10 ماه نخست سال 2019 رکورد ثبت بیشترین شرکت‌های سرمایه‌گذار خارجی را در ترکیه شکسته‌اند. یک کارشناس مقیم استانبول در گفت و گو با دویچه وله علت این امر را توضیح داد.
به گزارش اسکالات نیوز، براساس آماری که "مجمع عمومی اتاق‌های بازرگانی و بورس‌های ترکیه" (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) در ده ماهه اول سال میلادی جاری، از ژانویه تا اکتبر، ده هزار و ۶۸۲ شرکت سرمایه‌گذاری خارجی در ترکیه تاسیس شده‌اند. در این میان شهروندان ایران با ثبت ۴۹ شرکت سهامی عام و ۷۷۲ شرکت با مسئولیت محدود در صدر سرمایه‌گذاران قرار گرفته‌اند.
- نتیجه
در پایان به نظر می رسد از همه عوامل موثر در جذب سرمایه خارجی باید بر نقش و اهمیت توسعه دیپلماسی تاکید ویژه داشت.
