اما زمان اجرای این طرح و همچنین بی توجهی دولت به پیشنهادات بنزینی مجلس موجب سوالات و ابهامات زیادی شد.
برای بررسی این موضوع با علی گلمرادی که هم اکنون عضو کمیسیون انرژی مجلس است گفتوگو کرده و درباره مسئله بنزین و راهکارهای مجلس در این باره و چرایی اجرای اشتباه سهمیهبندی جدید مباحثی را مطرح کردیم.
این عضو کمیسیون انرژی معتقد است که اشتباه دولت در اجرای سهمیهبندی بنزین باعث خسارتهای مادی و معنوی زیادی به کشورمان شد اما متاسفانه دولت گرانی اجناس و کالاها که ناشی از افزایش بهای بنزین است را نمیخواهد باور کند.
گلمرادی میگوید که
نمایندگان مجلس در جلسه غیرعلنی با افزایش نرخ بنزین با این کار دولت
مخالفت کرده و در رای استمزاجی خود آنرا اعلام کردند اما دولت هم قوه مقننه
را غافلگیر کرد و همه مردم ایران را.
وی همچنین این را هم گفت که مجلس میتواند جزئیات سهمیهبندیهای بنزین را اصلاح کند و اگر این عزم وجود داشته باشد میتوان با آسیب شناسی صورت گرفته معایب این اقدام را برطرف کرد. ضمن اینکه دولت باید به مجلس گزارش دهد چرا با آنکه مکلف به اجرای اصلاح تعرفهها و هدفمندی یارانههای انرژی طبق قانون برنامه ششم توسعه و همچنین بودجه سنواتی بوده است اما نسبت به اجرای این وظیفه بی توجهی کرده است.
نماینده ماهشهر همچنین افزود که یکی از مشکلات جدی که در پیکره دولت وجود دارد بیتوجهی و اهمیت قائل نشدن به جایگاه کارشناسی و دانش و علم کشور در این بخش است و بر همین اساس میگویم که اظهارات دولتمردان به نوعی توهین به جایگاه علم و دانش و دانشگاه است.
گلمرادی میگوید که مردم به شدت از عملکرد دولت و به ویژه اقدام اخیر آن درباره افزایش بهای بنزین گلایه داشته و تحت هیچ شرایطی متقاعد نشده و توجهیات دولتمردان را نمیپذیرند. چرا که فاقد صداقت بوده و منطبق بر نظرات کارشناسی هم نیست.
متن این گفتوگو به شرح ذیل است:
فارس: اجرای سهمیهبندی شبانه و غافلگیرانه بنزین خسارت زیادی به کشور تحمیل کرد؛ چرا باید طرحی اجرایی شود که میزان زیادی آسیب داشته باشد؟
گلمرادی: عملکرد دولت در رابطه با افزایش بهای بنزین و سهمیهبندی آن بسیار نگران کننده بوده و هست. این طرح توانست شرایطی را ایجاد کند که از کنار آن هزینههای قابل توجهی به نظام جمهوری اسلامی تحمیل شود.
به دلیل تصمیم غیرکارشناسی افزایش نرخ بنزین متحمل خسارات مادی و معنوی زیادی شدیم.
حمایت مقام معظم رهبری از تصمیم سران قوا حمایتی مشروط بود به طوری که ایشان فرمودند فرض را بر کار کارشناسی قوا میدانیم و یقینا از قِبَل این تصمیم فشار زیادی به مردم وارد شد.
دولت در گزارش به رهبر انقلاب درباره بنزین گفته اجناس گران نمیشود
دولت در گزارشی که به مقام معظم رهبری درباره اجرای سهمیهبندی بنزین و افزایش نرخ آن داده است به صراحت اعلام کرده که اجناس گران نخواهد شد و قول دادند که هیچ گونه گرانی به جامعه تحمیل نشود و بر این اساس هم ما شاهد حمایت مقام معظم رهبری از این اقدام دولت و دیگر قوا بودیم.
متاسفانه تناقض گویی در دولت بسیار پررنگ است؛ ما میتوانیم با توجیه رفتار سیاسی گفتمانهای متناقض با مردم داشته باشیم اما دولت بیش از حد و به دلایلی که زیبنده مدیریت اسلامی نیست مطالب کذب میگوید.
فارس: آیا واقعا مجلس از طرح دولت برای افزایش بهای بنزین مطلع نبوده است؟ مگر قوه مقننه چند روز پیش از اجرای سهمیهبندی با دولتمردان نشست غیرعلنی نداشت؟
گلمرادی: دولتمردان حدود 4 ماه قبل از افزایش نرخ بنزین در کمیسیون انرژی مجلس حضور پیدا کردند ضمن اینکه در صحن مجلس به صورت علنی و غیر علنی موضوع افزایش نرخ بنزین مطرح شد اما خروجی همه این جلسات مخالفت مجلس بود. حتی 4 روز قبل از اجرای طرح سهمیهبندی بنزین یعنی 20 آبان در جلسه غیرعلنی در موضوع بنزین صحبتهایی مطرح شد و برآیند آن نشست غیرعلنی آن بود که نباید تغییری در نرخ بنزین در شرایط فعلی حتی به اندازه یک ریال هم داشته باشیم.
در جلساتی که دولتمردان درباره کارت سوخت حضور پیدا میکردند به صراحت می گفتند که فقط بحث استفاده از کارت سوخت مطرح است نه افزایش نرخ آن و یا ایجاد محدودیت. این کار دولت فقط به منظور مدیریت سوخت و جلوگیری از قاچاق است اما متاسفانه دولت به صورت غافلگیرانه هم ملت را غافلگیر کرده و هم مجلس را دور زدند ضمن اینکه تصمیمی اتخاذ شد که عواقب آن را دیدیم.
مجلس چند بار گرانی بنزین را به صلاح ندانست
اظهارات لاریجانی در جلسه غیرعلنی مجلس پیش از آغاز سهمیهبندی بنزین آن بود که دولت بنا دارد سهمیهبندی بنزین را آغاز کند ولی این موضوع نمیتواند اطلاع رسانی دقیقی برای نمایندگان و جامعه محسوب شود زیرا در جلسات قبلی مجلس که در صحن علنی و کمیسیونها بود اعلام شده بود که اراده دولت بر اجرای سهمیهبندی بنزین و افزایش نرخ آن است.
گلایه نمایندگان مجلس به دولت آن است که کار کارشناسی کافی درباره افزایش بهای بنزین و آغاز سهمیهبندی جدید انجام نشده است. در حالی که باید برای این کار مهم همه جوانب دیده میشد.
نمایندگان مجلس در جلسات غیرعلنی به صراحت به دولتمردان اعلام کردند مجلس مخالف این کار آنهاست. و حتی تعدادی از نمایندگان با نظرات کارشناسی و بسیار متقن در این موضوع ورود کرده و مباحثی را مطرح کردند و در نهایت هم همگان به این نتیجه رسیدیم که اجرای سهمیه بندی بنزین و افزایش نرخ آن به صلاح کشور نیست.
فارس: نمایندگان مجلس انتقادات بسیار جدی به علی لاریجانی دارند زیرا معتقدند که او باید نظر مجلس را به جلسه سران قوا ببرد نه نظر شخصی خود را بیان کند؛ شما نقش آقای لاریجانی را در قضیه سهمیهبندی بنزین چگونه ارزیابی میکنید؟
گلمرادی: گلایه نمایندگان مجلس به علی لاریجانی این است که چرا در جلسات سران قوا نظر کلی مجلس درباره مخالفت با افزایش نرخ بنزین به خوبی بیان و تبیین نشده است و چرا باید آقای لاریجانی نظر شخصی خود را در جلسه سران قوا به عنوان نظر مجلس بیان کند.
لاریجانی در گرانی بنزین تحت تاثیر حرفهای روحانی قرار گرفت
جلسه سران قوا برای ایجاد هم افزایی درباره مسائل خاص و به ویژه اقتصاد کشور شکل گرفته است اما آقای روحانی از این فرصت سوءاستفاده کرده و برای آنکه دیگران را هم همراه خود کند برخی مباحث را به آنجا برده و تائیدیه میگیرد.
آیتالله رئیسی رئیس قوه قضائیه با افزایش نرخ بنزین و آغاز سهمیهبندی آن مخالفت کردند. ضمن اینکه به نظر میرسد آقای لاریجانی هم در آن جلسه تحت تاثیر اصرار آقای روحانی قرار گرفتند اما در نهایت دولت از این قضیه سوءاستفاده کرد و مشکل را در کشور به وجود آورد.
بر اساس گزارشات و اظهارات آقای لاریجانی در مجلس به نظر می رسد که آقای روحانی در جلسه سران قوا سران قوای مقننه و قضائیه را خام کرده است چرا که در آن نشست به صراحت اعلام کرد بررسیها در این مورد انجام شده و هیچ اتفاق تلخ اقتصادی و امنیتی در کشور رخ نمیدهد. این در حالی است که دولت بر اساس وظایف مندرج در قانون اساسی و قانون مجلس باید به ایفای نقش واقعی خود و وظایف اصلیاش بپردازد که این کار را نکرده است.
فارس: افزایش بهای بنزین بر اساس اصل غافلگیری انجام شد؛ چرا دولت خود را موظف به اطلاع رسانی این اقدام بزرگ نکرد؟
گلمرادی: دولت تا زمان اجرای سهمیهبندی بنزین و افزایش بهای آن هیچ گونه گزارشی مبنی بر اجرایی شدن طرح مذکور به مجلس نداده است و نمایندگان مجلس هم به مانند مردم در غافلگیری 100 درصدی گیر کردهاند.
چندین جلسه در کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با موضوع بنزین نشستهایی برگزار شد که زنگنه به صراحت اعلام میکرد که هیچ گونه قصد و نیتی برای افزایش بهای سوخت وجود ندارد و حتی 37-36 ساعت قبل از آغاز سهمیهبندی بنزین و افزایش بهای آن زنگنه وزیر نفت در حاشیه نشست هیأت دولت در جمع خبرنگاران افزایش بهای بنزین را شایعه دانسته بود.
باید در سهمیهبندی بنزین و قیمت آن اصلاحاتی انجام شود
افزایش بهای بنزین در شرایط فعلی بدترین نوع تصمیمگیری بود و غافلگیری همگان از این موضوع هم بر بدتر شدن اجرای آن افزود.
اگر دولت اطلاعرسانی لازم را در این باره انجام میداد و به مردم به صراحت اعلام میکرد ما ناچار به اجرای آن هستیم مطمئنا آثار خسارتها، زیانها و آسیبهایی که به نظام تحمیل شد به شدت پایین میآمد.
میتوانیم درباره میزان سهمیهبندی تعیین شده بنزین برای انواع خودروها و همچنین قیمت آن اصلاحاتی را انجام دهیم.
فارس: مجلس میتواند اصلاحاتی درباره طرح سهمیهبندی بنزین و افزایش بهای آن داشته باشد؟ آیا میتوان با تصویب برخی طرحها نقاط ضعف را پوشش داد؟
گلمرادی: تفسیرهای متفاوتی از فرمایشات مقام معظم رهبری در باره بنزین در مجلس مطرح شد که باعث شد درباره ارائه طرحهای مختلف بنزینی تغییراتی در نظرات نمایندگان مجلس شکل بگیرد اما من معتقدم که خروجی فرمایشات مقام معظم رهبری درباره طرح آغاز سهمیهبندی بنزین و افزایش بهای آن اینگونه نیست که مجلس مستقل عمل کند و مجلس نسبت به این موضوع و مسائل بعدی آن بیتفاوت باشد.
مجلس محل رفع نقاط ضعفهاست
مجلس محل قانونگذاری و سیاستگذاری در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است؛ ما امروز میتوانیم قانونی را متناسب با منافع و مصالح نظام تدوین کنیم که شاید برای تکمیل این قانون و پوشش دهنده نقاط ضعف آن چیز دیگری را به صورت مستقل تصویب کنیم.
بر اساس ماده 39 برنامه ششم توسعه مجلس به دولت اجازه داد با رعایت ملاحظات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی در جهت ساماندهی، تعرفهها و هدفمندی یارانهها اقدامات لازم را انجام دهد و در بودجه سنواتی دولت را مکلف کردیم این اقدام را انجام دهد اما متاسفانه دولت با عدم اجرای این دو قانون تخلفاتی را انجام داده و در حقیقت کاری نکرده است.
با آنکه ما این 2 قانون مذکور را داریم اما نمایندگان مجلس با توجه به شرایط و اوضاع احوال کشور با افزایش بهای هر لیتر بنزین مخالفت کردند.
فارس: یکی از ایرادات مردم به طرح بنزینی اخیر، سهمیههاست؛ مجلس در این باره اقدامی در دستور دارد؟
گلمرادی: امروزه هیچگونه محدودیتی در مجلس برای اتخاذ تصمیم در قانون به منظور رفع دغدغههای کشور وجود ندارد و به همین دلیل تا کنون چندین پیشنهاد از طرف نمایندگان درباره اصلاح قیمت بنزین، اتخاذ تصمیمگیریهای جدید درباره میزان سهمیهبندی آن وجود دارد.
بعد از فرمایشات مقام معظم رهبری در حمایت از سران قوا، متوقف کردن و اصلاح طرح مذکور از دستور کار خارج شد اما طرحهای مختلفی با نظرات متفاوت در مجلس مطرح شد. به دنبال آن هستیم که طرحی مناسب به منظور اصلاح این موضوع به صحن علنی بیاید.
پیشنهادات بنزینی نمایندگان در انتظار طرح هنگام بررسی بودجه 99 است
طرح تعدادی از نمایندگان مجلس درباره میزان سهمیهبندی اعلام شده است و بنا دارد تا سهمیه 2 برابر شود. ضمن اینکه در برخی طرحها در تک نرخی کردن نرخ بنزین و (1200 تومان-1500- 2000 تومان) مطرح شده است و بر همین اساس پیشنهاد حذف سهمیهبندی و تک نرخی شدن سهمیه بنزین را مطرح کردند.
فارس: این را قبول دارید که مردم ما اگر توجیه میشدند طرح بنزینی اخیر بهتر اجرا میشد؟ دولت کشور را با چالش و بحرانی خاص به بهانه درآمدی نه چندان زیاد مواجه نکرد؟
گلمرادی: در طول عمر بابرکت نظام مقدس جمهوری اسلامی از بحرانهای متعدد و متفاوتی عبور کردهایم که نقش اول در موفقیت کشور جایگاه و نقش مقام معظم رهبری و ولی فقیه است که در بحرانهای مختلف با اتخاذ تصمیم کشور را مدیریت کردند. ضمن اینکه خوشبختانه همه آحاد جامعه هم از آن تبعیت کردند.
دولت باید به دنبال رفع چالشها باشد نه افزودن چالش
در اعتراضات بعد از افزایش بهای بنزین مردم از یک طرف گلایههای خود را مطرح میکنند و از طرف دیگر حمایت خود را از مقام معظم رهبری بیان میکنند که این موضوع بیانگر بصیرت مردم است؛ مردم ما کاملا روشن بوده و متوجه نقاط ضعف میشوند اما کشورشان را هم دوست دارند و ملت ایران کاملا به مسائل اساسی کشور واقف هستند.
نباید در مجلس نمایندگان کاری کنند که مشابه کار آقای روحانی باشد و بدون در نظر گرفتن همه جوانب تصمیمی را اتخاذ کنند که علاوه بر آنکه مشکلی را حل نمیکند بلکه چالشی را به چالشهای موجود بیفزاید.
تصمیم اخیر دولت در افزایش بهای بنزین هزینههای قابل توجهی را به نظام تحمیل کرده و منجر به بروز نارضایتیهای عمده بین مردم شد و متاسفانه خونهایی بر زمین ریخته شده و امنیت کشور تضعیف شد. همچنین خسارات زیادی به اموال و دارایی مردم وارد شد.
اغتشاشات بنزینی حاصل سوءمدیریت و به بیتدبیری محض دولت
این در حالی است که هزینههای تحمیل شده به نظام بیشتر از درآمدی بود که دولت با اجرای سهمیهبندی و افزایش بهای بنزین به کشور تحمیل کرد که برگرفته از سوءمدیریت و بیتدبیری محض دولت بود.
اکثر کارشناسان معتقدند که دولت با اجرای طرح افزایش بهای بنزین حدود 30 هزار میلیارد تومان درآمد کسب خواهد کرد و اینکه برخیها این درآمد را 70 هزار میلیارد تومان عنوان میکنند، اشتباه است.
فارس: در سالهای اخیر دولت نشان داده توجهی به نظرات کارشناسی نداشته و صداقت کمی دارد؛ چرا دولت تاثیر گرانی بنزین را بر قیمت اجناس نمیپذیرد و برای آن راهکار واقعی و اجرایی نمیدهد؟
گلمرادی: یکی از مشکلات جدی که در پیکره دولت وجود دارد بیتوجهی و اهمیت قائل نشدن به جایگاه کارشناسی و دانش و علم کشور در این بخش است و برهمین اساس میگویم که اظهارات دولتمردان به نوعی توهین به جایگاه علم و دانش و دانشگاه است.
گران نشدن اجناس بعد از گرانی بنزین نشانگر بیسوادی مسئولان دولتی است
بنزین کالای پایه و استراتژیک است و همه بر این باورند که با افزایش قیمت بنزین قیمت سایر کالاها و خدمات افزایش پیدا میکند و این موضوع بخشی از اصول اقتصادی کشورمان است. یعنی امکان ندارد با افزایش قیمت بنزین به هر میزانی که باشد هیچ گونه تغییری در نرخ اجناس و کالاها ایجاد نشود.
وقتی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیسجمهور از رسانه ملی به صراحت اعلام میکند وقتی نرخ بنزین افزایش پیدا میکند هیچ تاثیر در قیمت اجناس در بازار ندارد که این حرف دولتمردان نشانگر بیسوادی مسئولان دولتی است؛ یا بیسواد هستند یا مخاطبین خود را بی سواد فرض کردند که در هر 2 حالت این موضوع آفتی بزرگ برای اداره امور کشور توسط دولت محسوب میشود.
انتقاد از عدم اقدام به موقع دولت درباره گرانی اجناس بعد از گرانی بنزین
دولت با هیچ اهرمی نمیتواند مانع از گران شدن قیمت اجناس در سطح کشور شود. چرا که بنزین گران شده و تاثیر آن بر همه اجناس و کالاها وجود خواهد داشت.
در یکی از جلسات علنی مجلس وزیر دادگستری، وزیر صمت، رئیس سازمان تعزیرات حکومتی، رئیس اتاق اصناف، گزارشی را پس از گرانیها ارائه کردند که متاسفانه در آن نشست دولتمردان به ارائه گزارشات غیرکارشناسی و توجیهات لازم اکتفا کردند و متاسفانه یک از مواردی که دولت خوشبینانه به آن نگاه میکند به اکیپهای بازرسی و نظارت بازمیگردد که میگویند تعداد آنها را زیاد کردهایم.
تقاضا و عرضه در اقتصاد از مؤلفههای اقتصاد هستند که باید صادقانه نسبت به آنها رفتار کرد و وقتی نیاز مردم در بخشی از بازار تامین نشود در انتظار آن نمیمانند که بازرس یا ناظر حضور پیدا کند تا آنها خرید کنند؛ فروشنده هم الزام ندارد با ضرر و زیان جنس خود را بفروشد.
امروز کالاهایی که در مغازه یا در قفسهها وجود دارد بر اساس قیمت تمام شده و سود منطقی به مردم فروخته میشود؛ مگر میشود وقتی جنسی را از جایی به جای دیگر برد و تاثیری در قیمت تمام شده نداشته باشد در حالی که قیمت بنزین گران شده است.
دولت به جای اینکه هزینههای گزاف افزایش تعداد بازرس و ناظرین بازار را متحمل شود بهتر است واقعیت را قبول کند.
فارس: در طول بیش از یک سال اخیر دولت با روشهای مختلف مجلس را دور زده است؛ آیا این را قبول دارید؟ چرا مجلس از دید دولت نامحرم است؟
گلمرادی: مجلس آئینه تمام نمای نظرات مردم است و باید متناسب با نگاه اکثریت مردم و جامعه درباره موضوعات و مسائل اظهار نظر کرده و یا مسئلهای را پیگیر کند.
امروز مردم به شدت از عملکرد دولت و به ویژه اقدام اخیر آن در افزایش بهای بنزین گلایه داشته و تحت هیچ شرایطی متقاعد نشده و توجهیات دولتمردان را نمیپذیرند. چرا که فاقد صداقت بوده و منطبق بر نظرات کارشناسی نیست.
گلایههای وکلای مردم از قوه مجریه افزایش پیدا کرده
متاسفانه دولت در حال دور زدن مجلس است و در حقیقت این اقدام قوه مجریه دور زدن مردم و بیاعتنایی به ملت محسوب میشود. لذا مجلس هم از دولت گلایه دارد. زیرا نمایندگان معتقدند چرا در حالی که نمایندگان حمایتهای لازم را از مجلس داشته و ملاحظات آن را میکردند چرا باید نامحرم تلقی شود. و دولت با چه توجیهی در موضوع بنزین مجلس را دور زد و چه پاسخی برای این تصمیم غیراخلاقیاش دارد که بعید میدانم دولت بتواند مجلس را متقاعد کند.
در موضوع نامحرم تلقی شدن افزایش بهای بنزین و آغاز سهمیهبندی آن وزرای نفت و کشور از پایههای بیتوجهی به مجلس هستند.
به شدت سطح اعتماد مجلس به دولت تنزل پیدا کرده است و شاید در برخی امورات میل به صفر دارند. که بخشی از این موضوع در نطقها و تذکرات نمایندگان مجلس مشهود است. سطح گلایههای وکلای مردم از قوه مجریه افزایش چشمگیری پیدا کرده است. چرا که دولتمردان در رابطه با مسائل متناقض صحبت میکند و گزارشات آنها منطبق بر صداقت نیست و حتی برخی گزارشات کاملا کذب است.
فارس: چرا هیات رئیسه مجلس در قبال انتقادات نمایندگان به دولتمردان سکوت کرده و یا سعی میکنند خیلی این انتقادات بازتاب پیدا نکند؟
گلمرادی: نمایندگان مجلس درباره فشارهای اعضای هیأت رئیسه نسبت به عدم انتقاد از دولت بیتوجه هستند و کار خود را میکنند. این در حالی است که برخی اعضای هیأت رئیسه نسبت به انتقادات جدی نمایندگان واکنش نشان میدهند اما به هیچ وجه پذیرفتنی نیست چرا که وکلای ملت به لحاظ جایگاه در مجلس یکسان هستند.
نمایندگان معترض به دولت تحت تاثیر توصیههای هیات رئیسه قرار نمیگیرند
هیأت رئیسه مجلس به عنوان مسئول جلسات نظرات خاصی دارند اما نمایندگان مردم باید بر اساس قسمی که خوردند تا از حق و حقوق مردم حوزه انتخابیه خود دفاع کنند اقدام کرده و تحت تاثیر توصیهها و تذکرات اعضای هیأت رئیسه قرار نمیگیرند و عقب نشینی هم نخواهند کرد ولی اکثریت نمایندگان از موضعگیری هیأت رئیسه و اقدامات دولت گلایه دارند.
تحریم ظالمانه آمریکا علیه کشورمان و به ویژه تحریم نفتی توفیقی ویژه محسوب میشود تا بتوانیم خود را از اتکای به نفت رها کنیم. ضمن اینکه باید بپذیریم مجلس و دولتهای بعد از انقلاب در این باره توفیقی را کسب نکردند که اگر هر ساله توانسته بودیم مقادیری از عدم اتکای خود به نفت را کم کنیم شرایط فعلی را متحمل نمیشدیم ولی باید از تهدیدها به عنوان فرصت استفاده کرد.
باید در بودجه سال 99 هم توطئه دشمنان را خنثی کنیم و هم از محل درآمدهای نفتی فقط به منظور توسعه زیرساختهای کشور و توسعه دانشبنیانها استفاده کنیم که درآمدهای نفتی را میتوانیم در قالب وام و تسهیلات به این جوانان خلاق بدهیم تا در شرایط فعلی درآمدزایی ویژهای کسب کنیم.