گروه سیاسی: با قریب به دو ماه تاخیر، بالاخره سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام شد. این سفر در شرایطی صورت گرفت که قرار بود گروسی در اوایل ژانویه -یعنی دو ماه قبل- در رابطه با آخرین تحولات فنی برنامه هسته‌ای ایران به تهران سفر کند. به گزارش تجارت، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ظهر دیروز، جمعه ۱۲ اسفندماه وارد فرودگاه مهرآباد تهران شد. بهروز کمالوندی، معاون امور بین‌الملل و مجلس سازمان انرژی اتمی از او استقبال کرد. گروسی در سفر ۲ روزه به تهران با جمعی از مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو می‌کند. سفر اخیر گروسی در شرایطی صورت می گیرد که او روز پنجشنبه، در نشست جنبش عدم تعهد که در باکو برگزار می‌شود، در جمع خبرنگاران گفت که حفظ ارتباط و گفت‌وگو با ایران در عالی‌ترین سطح برای آژانس بسیار حائز اهمیت است. گروسی مدعی شده بود: ما شاهد تغییرات نگران‌کننده‌ای در فعالیت‌های هسته‌ای ایران در برخی نقاط هستیم. آژانس باید به این نقاط دسترسی مستقیم داشته باشد تا وضعیت موجود را بررسی کند و تردیدهایی را که اخیرا افزایش پیدا کرده را برطرف کند. این موضوع در دیدار ما با همکاران ایرانی‌مان هم مورد تاکید قرار گرفت. اظهارات گروسی در پی درز یافتن اطلاعاتی از گزارش فصلی آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران در رسانه‌های خارجی مطرح می‌شود. خبرگزاری رویترز مدعی شد که طبق اطلاعات موجود در این گزارش، ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده ایران به ۱۸ برابر حد تعیین شده در برجام رسیده است. رویترز گزارش داد، آژانس تخمین زده است که تا ۱۲ فوریه (۲۳ بهمن) میزان ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده ایران در همه سطوح غنی سازی شده به ۳۷۶۰.۶ کیلوگرم رسیده باشد. روزنامه وال استریت ژورنال نیز نوشت که در گزارش جدید آژانس عنوان شده است، «نمونه‌برداری آژانس در تاریخ ۲۲ ژانویه ( ۲ بهمن) در ایران وجود ذرات اورانیوم غنی‌سازی شده با خلوص ۸۳.۷ درصد را نشان می‌دهد.» پیش‌تر نیز شبکه بلومبرگ به نقل از دو منبع دیپلماتیک ناشناس گزارش داده بود که بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی هفته گذشته وجود اورانیوم ۸۴ درصدی غنی شده در ایران را کشف کردند که برای ساخت سلاح هسته‌ای کافی است. این در حالیست که بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران چندی پیش در رابطه با ادعای غنی‌سازی ۸۴ درصدی اورانیوم توسط ایران در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرده بود: وجود ذرات با غنای بالا در هر یک از روندهای غنی‌سازی امری طبیعی است. به عنوان مثال در روند غنی‌سازی اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد اورانیوم ۴۷ درصد هم دیده می‌شود و در روند تولید اورانیوم ۶۰ درصد اورانیوم با غنای بالاتر هم دیده می‌شود. او با بیان اینکه این یک موضوع عادی است و ایران نیازی به پنهان‌کاری چنین موضوعی ندارد، گفت: حتی آژانس هم چنین موردی را گزارش نکرده است. کمالوندی با تاکید بر این که «ایران تاکنون به غنی‌سازی بالای ۶۰ درصد مبادرت نکرده است»، چنین اخباری را با «اهداف سیاسی و سیاه‌نمایی» دانست و توضیح داد که آنچه آژانس با ایران مطرح کرده درباره وجود ذره از اورانیوم با غنای بالای ۶۰ درصد در محل برداشت محصول از طریق نمونه‌برداری‌های مرسوم و عادی است.
سفر گروسی و فرا رسیدن لحظه تصمیم گیری دشوار
همان‌گونه که اکثر ناظران سیاسی، سفر گروسی به تهران را حائز اهمیت فوق العاده در آینده مناسبات ایران و غرب ارزیابی می‌کردند، دولت آمریکا نیز تا حدود زیادی این موضوع را مورد تایید قرار داده است. در این زمینه نماینده ویژه آمریکا در امور ایران عنوان کرد که این کشور پیش از تصمیم‌گیری درباره گام‌های بعدی، منتظر دریافت نتایج سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران خواهد ماند. رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران روز جمعه با اشاره به سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران عنوان کرد: بگذارید ببینیم که آژانس اتمی چه چیز (پایبندی یا عدم پایبندی ایران به ان.پی.تی) گزارش می‌دهد و سپس زمان برای اتخاذ گام‌های مناسب بعدی فرا می‌رسد.
افزایش موج فشارها، همزمان با سفر گروسی به تهران
همزمان با سفر رافائل گروسی به تهران، موج فشارهای غرب علیه ایران ابعاد گسترده‌تر و پیچیده‌تری به خود گرفته است. وزارت خزانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که شش شرکت و ۲۰ کشتی را در لیست تحریم‌های خود قرار داده است. شرکت پتروشیمی بوشهر و شرکت پتروشیمی شیراز ازجمله شرکت‌های تحت تحریم قرار گرفته توسط دولت آمریکا هستند. همزمان، وزیر خارجه آمریکا در صفحه شخصی خود در توییتر اعلام کرد که واشنگتن به سیاست اعمال تحریم علیه ایران ادامه خواهد داد. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه در توییتی نوشت: ما امروز شش نهاد و ۲۰ کشتی را به لیست تحریم‌ها اضافه کردیم. این تازه‌ترین اقدام اتخاذ شده توسط ایالات متحده علیه دورزنندگان تحریم پیرامون جهان بوده است. ما به اعمال تحریم علیه ایران ادامه خواهیم داد. هم‌راستای با واشنگتن، وزارت دفاع انگلیس در راستای جوسازی رسانه‌ای علیه ایران در آستانه برگزاری نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مدعی توقیف تسلیحات قاچاق متعلق به ایران در آب‌های بین‌المللی دریای عمان شد. به گزارش خبرگزاری رویترز گزارش داد که گارد سلطنتی دریایی انگلیس مدعی شده است که ماه گذشته، از یک کشتی در آب‌های بین‌المللی در دریای عمان، تسلیحات قاچاق متعلق به ایران را توقف کرده که شامل موشک‌های ضد تانک و اجزای موشک‌های بالستیک میان‌برد بوده است. نیروی دریایی انگلیس که به نظر می‌رسد با هدف جوسازی رسانه‌ای علیه ایران در آستانه سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس ببین‌المللی انرژی اتمی به تهران و برگزاری نشست شورای چنین ادعایی را مطرح کرده است، گفت که این کشتی با سرعت بالایی و در تاریکی از ایران به سمت جنوب در حرکت بود که با سامانه‌های بدون سرنشین اطلاعاتی آمریکا و هواپیمای شناسایی و با یک هلیکوپتر انگلیسی تعقیب شد. رویترز در ادامه نوشت: وزارت دفاع انگلیس مدعی شد که این کشتی در ابتدا سعی کرد به سمت آب‌های سرزمینی ایران برود اما توسط نیروی دریایی انگلیس متوقف شد. انگلیس گفته است که گزارش این توقیف را به سازمان ملل ارائه کرده است. در سطحی دیگر، آنه کلر لجندر، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه روز پنجشنبه در جمع خبرنگاران مدعی شد: گزارش‌ها نشان می‌دهند مسیری که ایران در پیش گرفته، نگران‌کننده است. این تحولات غیرقابل پیش بینی و به شدت جدی هستند.
تداوم حمایت‌های مسکو از تهران
بر خلاف مواضع کشورهای غربی، مذاکره‌کننده ارشد روسیه در مذاکرات وین ضمن تاکید بر این که ایران، روسیه و چین برخلاف شرکای غربی توافق هسته‌ای، اراده سیاسی لازم برای احیای این توافق را دارند، ادعاهای رسانه‌ای درباره غنی‌سازی اورانیوم در ایران در سطحی بالاتر از ۶۰ درصد را رد کرد. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین و مذاکره‌کننده ارشد این کشور در مذاکرات وین در گفت‌وگویی با این خبرگزاری درباره موضوع احیای توافق هسته‌ای از طریق مذاکرات وین گفت: تنها چیزی که برای احیای توافق هسته‌ای در این مرحله نیاز است، بازگشت تمامی اعضای مذاکرات وین به پایتخت اتریش و به نتیجه رساندن سریع و موفقیت‌آمیز روند مذاکرات است. این کاملا با وجود اراده سیاسی لازم، میسر است. ایران، روسیه و چین [این اراده] را دارند. اگرچه، کشورهای غربی ندارند. اولیانوف در پاسخ به سوالی درباره اظهارات اخیر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران مبنی بر این که فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق از سوی دولت آمریکا به او پیام داده است که واشنگتن مایل به حل و فصل اختلافات با تهران بر سر احیای توافق است، اظهار داشت: هیچ دلیلی برای تردید نسبت به کلمات این دیپلمات ارشد ایران وجود ندارد. در عین حال، ما شاهد هیچ گونه آمادگی از سوی آمریکا و تروئیکای اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) برای ازسرگیری مذاکرات برجامی نیستیم.
گروه سیاسی: سید ابراهیم رئیسی صبح دیروز جمعه در ادامه برنامه‌های دومین روز از دومین سفر دولت مردمی به استان بوشهر، در جمع مردم شهرستان «خورموج» با تشکر از حضور و استقبال پرشور و صمیمی آنان گفت: بدون تردید این احساسات شما مردم بصیر و زمان‌شناس، ابراز محبت نسبت به ولایت و رهبری و تاکید نسبت به تداوم راه شهیدان بوده و برای بنده به عنوان خدمتگزار شما مردم و همکارانم در دولت مسئولیت‌آور است.
رئیس جمهور در ادامه با بیان اینکه استقلال‌خواهی و اراده مردم ایران برای اینکه نه زیر بار ظلم بروند و نه به کسی ظلم کنند، دلیل خشم و غضب دشمنان علیه این ملت از ۴۳ سال قبل تاکنون است، افزود: مردم ایران اراده کردند کشورشان ملجا و پناه همه محرومان و مستضعفان و مظلومان عالم شود و اعلام کردند که ما نه در شعار که در عمل می‌توانیم خودمان کشورمان را بسازیم.
رئیسی با اشاره به اینکه ملت ایران حقیقتا ملت توانایی هستند، اظهار داشت: امروز بخش‌های مختلف کشور از جمله بوشهر به لطف ظرفیت‌های خدادادی و به همت و با تلاش مردم و اراده آنها برای استقلال، برای ایران اسلامی قدرت، اقتدار و افتخار آفریده است.
رئیس جمهور با اشاره به اعمال تحریم و تهدیدهای دشمنان علیه ملت ایران و در عین حال اعتراف آنان به شکست سیاست فشار حداکثری علیه این ملت، تصریح کرد: این قدرت ملت ایران بود که تهدیدها و تحریم‌ها و توطئه‌ها و جنگ ترکیبی دشمنان را شکست داد.
رئیسی با اشاره به تحلیل رهبر معظم انقلاب درباره دلایل راه‌اندازی جنگ ترکیبی علیه ملت ایران خاطرنشان کرد: دشمنان وقتی نتوانستند از تهدید، تحریم و جنگ ترکیبی علیه ملت ایران به نتیجه برسند و پیشرفت او را متوقف کنند، به دنبال اثرگذاری بر زندگی و سفره مردم رفتند.
رئیس جمهور در ادامه با بیان اینکه دشمن پس از جنگ ترکیبی و تلاش برای ایجاد التهابات ارزی و اقتصادی به سراغ پروژه امنیتی در مدارس رفته است، گفت: دشمن می‌خواهد برای فرزندان ما در مدارس دلهره، ناامنی و فضای ترس و ناامیدی ایجاد کرده و از این طریق ایجاد آشوب کند. رئیسی افزود: یک روز آشوب و اغتشاش خیابانی، یک روز اغتشاش در حوزه مالی و ارزی و اقتصادی و یک روز مسئله ساختن و مسئله‌سازی امنیتی در حوزه تحصیل و مدارس، اینها ترفندهایی است که دشمنان برای ناامید کردن مردم طراحی و اجرا می‌کنند، چون می‌بینند علیرغم همه این تهدیدها و تحریم‌ها و علیرغم همه این نقشه‌ها روز ۲۲ بهمن در سراسر کشور مردم با بصیرت، آگاهانه، مقتدرانه و عزتمندانه حضور پیدا کردند و دشمن را شکست دادند.
رئیس جمهور اظهار داشت: دشمن خود اعتراف کرد که ۲۲ بهمن امسال با همه سالهای قبل متفاوت بود. تفاوت آن برای آن است که مردم احساس کردند دشمن می‌خواهد به اهداف پلید خود برسد و مردم تصمیم گرفتند دشمن را ناکام کنند. رئیسی با اشاره به مسائل اخیر پیش آمده در ارتباط با برخی مدارس تصریح کرد: در جلسه اخیر دولت، وزیر کشور و وزیر اطلاعات را مامور کردم تا هر چه سریع‌تر این موضوع را ریشه‌یابی و بررسی و اطلاعات آن را هم سریعا به مردم عزیزمان اعلام کنند تا توطئه دشمن برای ایجاد دلهره و ناامیدی در مردم خنثی شود.
رئیس جمهور در ادامه با اشاره به حضور معنادار مردم شهرستان خورموج در استقبال از خدمتگزاران خود خاطرنشان کرد: کسانی که ارزیابی و رصد می‌کنند، ببینند این حضور معنادار مردم را که در روز جمعه از استراحت خود گذشته و در این عرصه حضور یافته‌اند؛ معنا و مفهوم این حضور آن است که ما پای انقلاب، نظام، ارزش‌های خودمان با همه وجود هستیم.
رئیس جمهور با بیان اینکه با وجود امکانات و ظرفیت‌های فراوان بوشهر، بیکاری در این استان معنا ندارد، افزود: بر اساس گزارش‌ها میزان اشتغال‌آفرینی در دولت مردمی چه در استان بوشهر و چه در سراسر کشور افزایش یافته و نشان می‌دهد شرایط کاملا متفاوت شده اما همچنان هم نیاز به اشتغال وجود دارد و هم زمینه برای ایجاد اشتغال داریم.
رئیسی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته برای احیای واحدهای تولیدی تعطیل و نیمه تعطیل اظهار داشت: دولت مصمم است با کمک مردم در زمینه ایجاد اشتغال حرکتی جهادی انجام دهد. آمارها حکایت از آن دارند که تاکنون از وعده ایجاد سالانه یک میلیون شغل عقب نیستیم.
چرا خودروهای وارداتی در بورس کالا عرضه نمی‌شوند؟
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار دلیل حذف بندی مبنی بر اینکه خودروهای وارداتی صرفاً در بورس کالا عرضه شوند، از آیین‌نامه واردات خودرو را مشخص نبودن زمان و تعداد خودروهای خارجی که به کشور وارد خواهند شد اعلام کرد. مجید عشقی در گفت‌وگو با ایسنا، درمورد توقف عرضه خودروهای وارداتی در بورس کالا توضیح داد: در این مورد بررسی‌های کارشناسی زیادی صورت گرفته است. از آنجایی که زمان و تعداد خودروهای خارجی به کشور مشخص نیست، امکان عرضه آنها در بورس کالا وجود نداشت. سازمان بورس آمادگی دارد کالاهایی که وارد کشور شدند و قابلیت تحویل دارند را پذیرش و عرضه کند. عشقی ادامه داد: بر اساس بررسی‌های کارشناسی شده کالاهایی که هنوز خریداری نشده است، امکان عرضه از طریق بورس کالا را ندارند. البته بندی که تاکید داشت این خودروها صرفا از طریق بورس کالا عرضه شوند حذف شد و عرضه از طریق بورس کالا، به شرطی که کالا شرایط بورس کالا را داشته باشد امکان پذیر است. بر اساس این گزارش، در حالی که در آیین‌نامه واردات تاکید شده بود که خودروهای وارداتی صرفاً در بورس کالا عرضه خواهند شد.
نرخ ارز مبنا به ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان باز می‌گردد
وزیر اقتصاد و امور دارایی با اشاره به اینکه میزان فروش اموال تملیکی 2600 درصد رشد داشته، گفت: نرخ ارز مبنای ورودی کالا در روزهای گذشته افزایش یافته بود که رئیس جمهور دستور دادند افزایش پیدا نکند و نرخ‌ها به زودی به نرخ 28 هزار 500 بر می‌گردد. سید احسان خاندوزی عصر دیروز در جلسه برنامه ریزی و توسعه استان بوشهر اظهار کرد: سازمان در حوزه ساختار سازمان اموال تملیکی در کل کشور اصلاحات و تغییرات قابل لمسی صورت گرفت.
وزیر اقتصاد و امور دارایی گفت: میزان فروش اموال تملیکی 2600 درصد رشد داشته ایم و در این مدت هزار خودرو خارجی تعیین تکلیف و ترخیص شدند؛ تعدادی خودرو دیگر هم به سرعت ترخیص می‌شوند. خاندروزی گفت: در طول یکسال گذشته 28 هزار میلیارد تومان کالا از سنوات قبل با روش کاملا شفاف تعیین تکلیف شد.در میزان اعاده کالا به فعالان اقتصادی 178 درصد در استان بوشهر افزایش داشتیم که در کل کشور 900 درصد است. وی گفت: نرخ ارز مبنای ورودی کالا در روزهای گذشته افزایش یافته بود که رئیس جمهور دستور دادند افزایش پیدا نکند و نرخ‌ها به زودی به نرخ 28 هزار 500 بر می‌گردد.
گروه اقتصاد کلان: مرکز مبادله ارز و طلا در حالی در اوایل اسفند ماه راه‌اندازی شد که در روزهای اخیر بعد بازار ارز نوسانات شدیدی را پشت سر گذاشت و حالا در دو سه روز گذشته قیمت دلار در بازار آزاد با شیبی ملایم در مسیر کاهش قرار گرفته است. به گزارش «تجارت»، پیش‌تر اعلام شده بود که مرکز مبادله ارز و طلای ایران در بهمن‌ماه افتتاح می‌شود اما به گفته رئیس کل بانک مرکزی، مشکلات زیرساختی فنی باعث بروز تاخیر در تحقق این وعده شد. حالا در آخرین ماه سال این مرکز برای مدیریت عرضه و تقاضا و کنترل قیمت‌ها فعالیت خود را شروع کرده است. به اعتقاد ناظران راه‌اندازی مرکز مبادله ارزی به منظور کشف قیمت با مکانیسم بازار، امر مثبتی است. بر این اساس قرار است تمام نیازهای ارزی کشور در این بازار انجام شود و تلاش شده که نرخ کشف شده در این مرکز مبادله ارزی کاملاً منطبق با میزان عرضه و تقاضای اقتصاد ایران باشد و سرکوب قیمت صورت نگیرد تا افراد برای دریافت ارز موردنیاز خود به این مرکز مراجعه کنند.
راهی جدید برای نرخ‌سازی
آن طور که به نظر می‌رسد راه‌اندازی این مرکز، در راستای سیاست‌های هفته‌های اخیر بانک مرکزی برای ورود و مداخله در بازار و نرخ‌سازی است. اما در مورد امکان موفقیت این مرکز مبادله برای جلوگیری از شوک‌های احتمالی ارزی در آینده دور یا نزدیک دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. برخی از کاشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی از راه‌اندازی این مرکز استقبال کردهاند و آن را برای نفش آفرینی سیاستگذار ارزی در بازار موثر می‌دانند. وحید شقاقی شهری، اقتصاددان با اشاره به نکات مثبت سیاست‌های جدید بانک مرکزی در خصوص راه‌اندازی مرکز مبادله طلا و ارز معتقد است؛ مدیریت جدید بانک مرکزی برخلاف برخی از اقتصاددان‌ها، اخیراً بازار آزاد ارز را پذیرفته است و به همین خاطر به دنبال مدیریت و مداخله در بازار آزاد ارز است تا به‌نوعی به آن اجازه راهبری متغیرهای اقتصاد کلان کشور را ندهد. شقاقی شهری در خصوص حذف نرخ نیمایی برخی از کالاها، نیز می‌گوید: با منابع ارزی حاصل از نفت که در اختیار دولت قرار می‌گیرد، دامنه تأمین کالای نرخ نیما یعنی میانگین ۲۸,۵۰۰ تومان کمتر شده و به برخی از کالاهای اساسی محدود خواهد شد. این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه عرضه ارز صادرکنندگان در مرکز مبادله ارزی موجب برگشت ارز حاصل از صادرات به کشور خواهد شد، گفت: عمده صادرکنندگان کشور مانند صادرکنندگان مشتقات نفتی، می‌توانند بخشی از ارز خود را در مرکز مبادله عرضه کنند و همین امر مشوقی برای برگشت ارز حاصل از صادرات به کشور است.
موضع کمیسیون اقتصادی مجلس درباره مرکز مبادله
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس اما در این باره می‌گوید: مرکز مبادله ایران مورد تایید مجلس است و در کاهش نرخ ارز نیز موثر خواهد بود. محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی و نماینده مردم کرمان در مجلس درباره مصوبه جدید شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا که براساس آن شرکت‌های فولاد و پتروشیمی باید صددرصد ارز خود را به مرکز مبادله ایران عرضه کنند، گفت: مجلس بر این اعتقاد است که بانک مرکزی باید متولی ارز کشور باشد و بازار را مدیریت کند. وی در ادامه اضافه کرد: بانک مرکزی باید اجازه دهد، طرف عرضه که صادرکنندگان را شامل می‌شود، چه آنها که خصوصی صرف به حساب می‌آیند و چه گروهی که نیمه خصوص و دولتی هستند، ارز در اختیارشان را با مالکیت خود در بازار ارائه کنند. بانک مرکزی مدیریت این بازار را باید برعهده گیرد و بازار را سیاستگذاری کند. مسئله‌ای که در این میان وجود دارد، تعیین سقف عددی است که بازار غیر رسمی را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. رئیس کمیسیون اقتصادی در مجلس شورای اسلامی در این رابطه یادآور شد: اختلاف ما با دولت در تعیین مرکز مبادله ایران نیست، این مرکز و نیما حتما مورد تایید مجلس است، زیرا بدون راه‌اندازی چنین مراکزی انجام کار غیرممکن می‌شود، اما در صورتیکه بانک مرکزی به اسم مکانیزم کشف قیمت در بازار که براساس مصوبه اخیر بوده، به روش دستوری عمل کند، این امر بازار غیر رسمی را دچار تلاطم بیشتر خواهد کرد؛ بنابراین توقع می‌رود تا بانک مرکزی این مسئله را در نظر گیرد. نماینده مردم کرمان در باره احتمال موفقیت مکانیزم مرکز مبادله ایران در کاهش نرخ دلار، ابراز کرد: صد در صد تاثیرگذار خواهد بود.
کاهش تب خرید در مرکز مبادله ارز
مدیر تالار ارزخدماتیِ مرکزمبادله ارزوطلا اما گزارش را درباره آخرین عملکرد این مرکز ارائه داده است. او با بیان اینکه کاهش تب خریدرادر تالار حواله مرکز مبادله و نیما داشتیم، افزود: پنجشنبه، صف عرضه کنندگان ارزدر این تالارو دربخش کالاهای اساسی پررنگ بود. توکلی افزود: پنجشنبه در بازار نیما, ۲۱۲ میلیون و ۳۰۰ هزار یورو عرضه داشتیم که فقط برای ۴۵ میلیون و ۴۰۰ هزار یوروی آن متقاضی بود که معامله انجام شد. وی اضافه کرد:، اما در تالار حواله مرکز مبادله ارز و طلای ایران هم ۲۴۰ میلیون و ۳۰۰ هزار یورو عرضه وجود داشت که فقط برای ۳۰ میلیون آن مشتری وجود داشت که مورد معامله قرار گرفت. مدیر تالار ارز خدماتیِ مرکز مبادله ارز و طلا گفت: در بخش خدماتی هم همان طور که قول دادیم مبنی بر این که هر کس که نیازی داشته باشد در حوزه ارز برای مباحث ارتباطات بین المللی خود، برای سفر یا سایر مصارفی که مشخص، احصاء و مصوب شده ما همچنان لطف خدا شاملمان بوده که توانستیم این نیاز را پاسخ دهیم. توکلی ادامه داد: چهارشنبه ۱۰ اسفند برای ۱۰۳۹ نفری که به شعبات اصلی بانک ملی مراجعه کردند به ارزش ۵۱۹ هزار دلار تخصیص دادیم و برای پنجشنبه ۱۱ اسفند هم همکارانم در بانک ملی توانستند برای ۱۲۹۱ نفر به ارزش ۶۴۲ هزار دلار ارز تخصیص دهند. وی افزود: برای ارز دانشجویی و سایر مصارف هم حدود ۴۴ هزار دلار مشتری داشتیم که به شعبات بانک ملی ما مراجعه کردند. مدیر تالار ارز خدماتیِ مرکز مبادله ارز و طلا گفت: کسانی که متقاضی خرید ارز هستند برای ارز مسافری به همه شعبات ارزی بانک ملی ایران می‌توانند در سطح کشور مراجعه کنند و پرداخت ریال داشته باشند و رسیدش را به پشت گِیت فرودگاه تحویل دهند و ارز بگیرند، ولی برای سایر مصارف فقط ۷۰ شعبه ارزی منتخب وجود دارد که اسامی آنها بر روی سایت بانک ملی ایران ذکر شده و می‌توانند برای دریافت ارز به آنها مراجعه کنند.
محمد خوش چهره
کارشناس اقتصادی
مقام معظم رهبری در دیدار اخیر خود با اعضای مجلس خبرگان فرمودند، مردم وظیفه خود را در ۲۲ بهمن به خوبی انجام دادند و حالا دیگر این شما مسئولین هستند که باید جبران کنند و قدردانی عملی از مردم داشته باشند. در حال حاضر دولت در کنترل نرخ ارز در آزمایش بزرگی قرار گرفته و به جز قوه مجریه، مجلس، قوه قضائیه و کل حکومت باید در این مسیر به دولت کمک کنند. باید کمیته‌ای فراتر از بانک مرکزی و دولت برای مقابله با جنگ ارزی تشکیل شود. نرخ ارز موجب هجوم مردم به خرید کالاهای اساسی می‌شود لذا باید از صاحب نظران استفاده شود. ادامه این روند می‌تواند فاجعه انگیز باشد، هر چند هنوز توان کلی اقتصاد ما ضعیف نشده و به فاجعه نرسیدیم. من خوش‌بین هستم این مشکل قابل حل است. متأسفانه به جای تصمیمات حکیمانه و فوری برای حل موضوع پول ملی، شاهد اقدامات و برخوردهای حاشیه‌ای هستیم. معتقدم مجلس باید بررسی لایحه بودجه را کنار بگذارد و چند روز و حتی تا پایان سال فقط به موضوع ارز توجه کند. لازم است مجلس با روش‌های یک و دو دوازدهم، بودجه را بررسی و به داد پول ملی برسد، زیرا این دلار بودجه سال آینده را با مشکل مواجه می‌سازد. بودجه یعنی هزینه‌ها و درآمدها و با این روند نزولی ارزش پول ملی و تورم ناشی از آن، هزینه‌های بسیار زیادی بر بودجه تحمیل شده و همه زحمات نمایندگان در تنظیم بودجه به هدر خواهد رفت. در سال ۹۷ ترامپ رسماً در گزارشی گفته بود به کمک عربستان، امارات و اسرائیل، ارزش پول ایران را ۳۸۰ درصد کاهش دادند. این نشان می‌دهد اتاق جنگی در خارج مشغول کار است. آنها روی جهالت برخی تصمیم گیران و برخی نفوذی‌ها سوار شدند. دشمن با ظرافت همان دلایلی که به اغتشاشات انجامید را برای براندازی نرم اقتصادی در نظر گرفته است. آنان بعد از شکست در اغتشاشات به سرعت مسئله دلار را پی‌گیری می‌کنند و این سناریوی جدید را سامان داده‌اند. دشمن دنبال استفاده از روش پلکانی افزایش قیمت دلار است تا حساسیت‌های دولت خیلی برانگیخته شود. هر چند دولت با تغییر رئیس قبلی بانک مرکزی اقداماتی کرد اما شخص جایگزین هم تجربه جنگ اقتصادی را ندارد و به همان روش آزمون و خطا قبلی عمل می‌کند. ما نمی‌خواهیم کشوری منزوی باشیم، بنابراین اگر دشمن بخواهد تحریم کند، باید نظام پولی مان را درست تنظیم کرده و ضعف‌های مان را برطرف کنیم. بیش از ۱۰ برابر جمعیتمان، ذخایر انرژی استراتژیک داریم و جهان به ما نیاز دارد، البته ما هم به جهان نیاز داریم. هرچند که احتیاج جهان به ایران بیشتر است. متأسفانه در اقتصاد رها شده عمل می‌کنیم، افرادی را داریم که اصلاً مناسب جنگ اقتصادی نیستند و روش‌شان تهاجم انگیز نیست و من در درجه اول ریشه مشکلات را داخلی می‌دانم. البته نمی‌توان از شیطنت‌های سرویس‌های اطلاعاتی خارجی غافل شد. هم اکنون مسئولین مربوطه همان آزمون و خطاهایی انجام می‌دهند که از دیگران انجام دادند در حالی‌که در گذشته به آنها انتقاد داشتند. زمانی در دولت قبلی که نقص‌های زیادی داشت، موضوع ۹۶ درصد و ۴ درصدی‌ها را مطرح می‌کردند ولی هم اکنون و در عمل همان منفعت‌های کلان برای صاحبان ثروت و دارایی‌های کلان تکرار می‌شود و مدام ثروت آنها افزایش می‌یابد. این راه خلاف حرف‌های گفته شده است. برخی از اشتباهات استراتژیکی که در حال انجام است این است که برخی از دوستان ما که ما قائل هستم افراد خوش نیت هستند اما متأسفانه محدودنگر هستند و برخی با غفلت و جهالت اقدام می‌کنند. چند اشکال راهبردی در روش مسئولین اقتصادی وجود دارد. ارز اصلاً کالای قابل مبادله نیست و هیچ کجای دنیا برای پول خارجی بازار تعریف نمی‌کنند که ما در ایران به غلط می‌گوئیم بازار ارز و به رسمیت هم شناختیم. گروهی از مردم هم برای کسب سود وارد این بازار می‌شوند و سوداگری می‌کنند و برای مقابله با کاهش ارزش دارایی‌های خود اقدام به حضور در بازار ارز و خرید می‌کنند. با محدودنگری نمی‌توان پول ملی را که در اقتصاد یک متغیر است حفظ کرد. بر اساس شواهد تاریخی و نیز بر مبنای تئوری‌های اقتصادی در شرایط کاهش شدید ارزش پول، نیازمند دخالت شدید دولت و حمایت از آن هستیم. اقتصاد ایران مانند یک شخص آسیب دیده و بیمار است که دارای تورم بیکاری و …است، اما مهمترین مشکل اقتصاد ایران مانند کسی است که رگ شریان خون آن پاره شده است. پول ملی همان رگ شریانی است که در بدنه اقتصاد ایران پاره شده است.
کامران سلطانی زاده
دبیر کانون صرافان
درهم یکی از ارز‌هایی است که چند سالی است نقش قدرتمندی را در اقتصاد ایران بازی می‌کند؛ حالا این ارز عربی پا به پای ارز امریکایی در اقتصاد ایران نقش آفرینی می‌کند؛ این در حالی است که حتی سیگنال‌هایی که نرخ درهم به بازار ارز ایران هم می‌دهد، قابل توجه است. عوامل مختلفی نرخ درهم در اقتصاد ایران را رقم می‌زنند که مهمترین آنها نقش آفرینی درهم به عنوان یک ارز در معاملات اکثریت تجار ایرانی است؛ این در حالی است که برابری درهم با دلار، ثابت است و درهم، ارز معتبر جهانی و قابل تبدیل در همه جای دنیا است. نزدیکی مکانی امارات با ایران و خصوصیات خاص تجاری این کشور در مرا‌ودات تجاری با ایران هم بی تاثیر نیست؛ به خصوص اینکه امارات دارای حقوق و عوارض گمرکی پایین و چندین منطقه آزاد تجاری است؛ ضمن اینکه اکثریت فروش‌های صادراتی و وارداتی تجار ایرانی از طریق شرکت‌های اماراتی صورت می‌گیرد. امکان سهل اقامت و آزادی کامل زندگی و معافیت‌های مالیاتی نیز در تجارت تنگاتنگ ایران و امارات موثر بوده است. تبادل راحت با سایر ارزها، امکان تبدیل حوالجات و ارسال سریع آنها توسط شرکت‌های خارجی تحت مدیریت صرافان ایرانی از جمله دلایل اثرگذاری درهم در اقتصاد ایران است؛ این در حالی است که وجود بانک‌های بزرگ ایرانی مستقر در امارات، امکان دریافت و پرداخت نقدی درهم در میان صرافان، تعداد زیاد صرافان تبادل کننده در دبی نیز بی تاثیر نیست. در هفته‌های گذشته درهم رشد قیمتی را تجربه کرده، ظاهرا امارات حجم درهم تحویلی به شرکت‌های صادراتی را بدلیل مشکلات ناشی از تحریم‌ها و فشار امریکا کمی کاهش داده، ضمن اینکه باید توجه داشت در تعیین نرخ درهم، حجم فروش حوالجات نیمایی با پایه درهم به تامین کننده اصلی منابع درهم وابسته است. همچنین مدت زمان تحویل درهم به خریداران با توجه به طولانی بودن پروسه تحویل، نرخ را متفاوت می‌کند؛ به نحوی که مدت زمان تحویل از درهم نقد و به روز، بالاترین نرخ را دارد و پس از آن، به ترتیب درهم یکروزه، دو روزه، یک‌هفته و دو هفته، بیشترین نرخ را دارند و به ترتیب هر پله، نرخ کمتری نسبت به پله قبلی دارد.
گروه انرژی: پالایشگاه طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی به‌عنوان آخرین پالایشگاه بخش خشکی این میدان مشترک گازی وظیفه پالایش گاز ترش برداشت‌شده از سکوهای این فاز در دریا را به‌عهده دارد. این پالایشگاه سیزدهمین پالایشگاه میدان مشترک پارس جنوبی است و با تکمیل آن دیگر پالایشگاهی برای این میدان مشترک ساخته نخواهد شد. سکوهای این فاز پیش‌تر در موقعیت خود نصب شده بودند و چهار ردیف شیرین‌سازی گاز این پالایشگاه از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ همزمان با آغاز به‌کار دولت سیزدهم عملیاتی شدند. اعتبار اجرای مگاپروژه فاز ۱۴ پارس جنوبی برای حفاری، ساخت و نصب سکوهای دریایی، تأمین و اجرای خطوط لوله دریایی و تأسیسات دریایی برابر با ۵.۲ میلیارد دلار بود. به گزارش «تجارت»، این فاز که ایرانی‌ترین فاز پارس‌جنوبی نیز لقب گرفته، با استفاده ۷۰ درصدی از تجهیزات ایرانی، رکورد استفاده از تجهیزات ایرانی در پروژه‌های مشابه خود را شکست. با بهره‌برداری از این فاز روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز شهری (متان) و ۷۵ هزار بشکه میعانات گازی و ۴۰۰ تن گوگرد، همچنین سالانه یک میلیون تن گاز مایع (ال‌پی‌جی) و یک میلیون تن اتان به‌منظور تأمین خوراک واحدهای پتروشیمی تولید می‌شود. ظرفیت تولید گاز میدان پارس جنوبی به ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده، پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی را می‌توان ایستگاه پایانی پالایشگاه‌های میدان گازی پارس جنوبی برشمرد. پیش از ساخت این مجتمع، ۱۲ پالایشگاه با دریافت گاز از بخش دریا و فرآورش آن، گاز شیرین به‌شبکه سراسری تزریق می‌شد، اما با توجه به اینکه ۴ سکوی دریایی فاز ۱۴ به‌مدار آمدند و انجام کارهای اجرایی آغاز توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی، با احتمال افزایش تولید، نیاز به ایجاد ظرفیت پالایشی در این منطقه روزبه‌روز حیاتی‌تر می‌شد. بر همین اساس دولت سیزدهم عزم خود را برای تکمیل ساخت پالایشگاه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی متمرکز کرد و انتظار می‌رود تا پایان سال جاری شاهد تکمیل این پالایشگاه باشیم.
پالایشگاه طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی به‌عنوان آخرین پالایشگاه بخش خشکی این میدان مشترک گازی وظیفه پالایش گاز ترش برداشت‌شده از سکوهای این فاز در دریا را به‌عهده دارد. این پالایشگاه سیزدهمین پالایشگاه میدان مشترک پارس جنوبی است و با تکمیل آن دیگر پالایشگاهی برای این میدان مشترک ساخته نخواهد شد. سکوهای این فاز پیش‌تر در موقعیت خود نصب شده بودند و چهار ردیف شیرین‌سازی گاز این پالایشگاه از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ همزمان با آغاز به‌کار دولت سیزدهم عملیاتی شدند. اعتبار اجرای مگاپروژه فاز ۱۴ پارس جنوبی برای حفاری، ساخت و نصب سکوهای دریایی، تأمین و اجرای خطوط لوله دریایی و تأسیسات دریایی برابر با ۵.۲ میلیارد دلار بود. این فاز که ایرانی‌ترین فاز پارس‌جنوبی نیز لقب گرفته، با استفاده ۷۰ درصدی از تجهیزات ایرانی، رکورد استفاده از تجهیزات ایرانی در پروژه‌های مشابه خود را شکست. با بهره‌برداری از این فاز روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز شهری (متان) و ۷۵ هزار بشکه میعانات گازی و ۴۰۰ تن گوگرد، همچنین سالانه یک میلیون تن گاز مایع (ال‌پی‌جی) و یک میلیون تن اتان به‌منظور تأمین خوراک واحدهای پتروشیمی تولید می‌شود. در این باره نماینده سابق ایران در اوپک افتتاح فاز پارس جنوبی را نماد توانایی و غرور ایرانی دانست و اعلام کرد: توانمندی‌های ایران در حوزه صنعت نفت و گاز روزافزون و قابل توجه است. محمد خطیبی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه فاز ۱۴ پارس جنوبی در شرایط تحریم توسط متخصصان ایرانی و علی رغم همه محدودیت‌ها اجرایی شده است، اظهار کرد: هیچ کمک خارجی برای این مساله وجود نداشت و این پروژه توسط متخصصان داخلی اجرایی شد، این کار در این برهه زمانی بسیار قابل اهمیت است. وی با بیان اینکه انجام چنین اقدامی خودباوری را افزایش می دهد و توانمندی متخصصان ایرانی را به اثبات می رساند، گفت: ادامه اجرای چنین پروژه‌هایی به مهارت افزایی متخصصان ما کمک و آنها را آماده می‌کند که در خارج از مرزها نیز چنین پروژه‌هایی را اجرایی کنند. این کارشناس ارشد حوزه انرژی با اشاره به توانمندی‌های متخصصان ایرانی در صنعت نفت و گاز، اظهار کرد: صنعت نفت مدت‌هاست که در نوک پیکان تحریم ها قرار دارد و به همین دلیل نیز اگر این توانمندی‌ها نبود، همانطور که تحریم کنندگان پیش بینی کرده بودند که این تحریم‌های فلج کننده تاکنون تاثیرگذار بود. خطیبی تصریح کرد: شرایط حال حاضر بیانگر این است که روز به روز این توانمندی‌ها ارتقاء پیدا می‌کند و صنعت نفت، گاز و پتروشیمی با روندی رو به رشد مشغول به فعالیت است و علاوه بر تامین نیاز داخل در حوزه صادرات نیز فعال هستند. وی با بیان اینکه توانمندی‌ها روز به روز در حال افزایش است و اگر به همین شکل پیش برویم پس از مدتی تبدیل به یکی از کشورهای دارای مهارت قابل توجهی در حوزه اجرای پروژه های نفت و گاز می‌شویم و می توانیم صادرات خدمات فنی و مهندسی را توسعه دهیم، گفت: البته اکنون نیز صادرات داریم اما می توانیم میزان آن را افزایش دهیم.
گروه صنعت و تجارت: اقتصاد ایران دست کم در بیش از یک دهه گذشته به دلیل بروز انواع شوک‌های اقتصادی با مسئله پیش‌بینی ناپذیری و نااطمینانی مواجه بوده است. همین مسئله باعث شده است که محیط کسب و کار کشور با انواع مخاطراتی مواجه شود که ریشه بسیاری از آنها به مقوله پیش‌بینی ناپذیری برمی‌گردد. به گزارش «تجارت»، نرخ تورم بالا، رشد اقتصادی صفر یا منفی و شوک‌های پیاپی ارزی مهمترین شاخص‌ها و مولفه‌های اقتصاد کلان هستند که محیط کسب و کار ایران را برای فعالان اقتصادی ناپایدار ساخته است. طبیعتا وقتی پیش‌بینی ناپذیری بر محیط کسب و کار حاکم باشد هم تولید از مسیر اصلی خود خارج می‌شود و هم امکان برنامه‌ریزی برای حضور در بازارهای خارجی و توسعه صادرات وجود نخواهد داشت.
از طرف دیگر دهه 90 دهه بروز ناپایداری‌ها از ناحیه تحریم‌های خارجی بود. تحریم‌ها در ابتدا و انتهای دهه 90 عملا فضا را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان دشوار کرد و تولید و صدور کالاها را با هزینه مضاعف روبرو کرد. وقتی تولید از ریل خود خارج شود طبیعی است که انتظارات فعالان اقتصادی نسبت به آینده هم منفی می‌شود و میزان فروش در بازار داخلی هم با کاهش معنادار مواجه می‌شود. در این میان هرچقدر هم که دستگاه‌های متولی و سیستم بانکی تلاش کنند که از طریق تسهیلات دهی و بسته‌های حمایتی تولید داخل را حمایت کنند باز هم محیط کسب و کار رونق پیدا نمی‌کند و تولیدکننده و فعال اقتصادی حتی امکان برنامه‌ریزی در کوتاه مدت را پیدا نمی‌کند. شاخص‌هایی مثل رقابت‌پذیری و سهولت کسب و کار و درجه آزادی اقتصادی نیز همگی وضعیت بغرنج کسب و کارهای داخل را روشن می‌کند و بررسی‌ها گزارش‌های اخیر مدیران خرید هم حاکی از همین موضوع است.
7 مسیر برون رفت از ناپایداری‌های کسب و کار
علی فیروزی پژوهشگر اقتصادی و رئیس سابق مرکز پایش محیط کسب و کار وزارت اقتصاد مهمترین اقداماتی که برای جلوگیری از بروز نااطمینانی در فضای کسب و کار باید در دستور کار قرار بگیرد را در 7 سرفصل برشمرده است. از نگاه او ناکارآمدی اقتصادی دولت‌‌‌ها سال‌هاست که حکومت‌ها را به تکاپو انداخته است تا با تقویت بخش خصوصی یا از طریق خصوصیسازی یا بهبود محیط کسب‌وکار، خود را از این ورطه برهانند.
در این میان، کشورهای مختلف، از شیوه‌‌‌های متفاوتی استفاده کردهاند. گروهی مانند شوروی سابق با خصوصیسازی صرف از طریق واگذاری دارایی‌‌‌ها و شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی، بدون ایجاد زیرساختهای لازم این انتقال مالکیت و پیش از توانمند‌سازی بخش خصوصی واقعی و آماده‌سازی محیط به این سمت حرکت کردهاند که نتیجه فاجعه‌بار آن، افزایش پنج‌برابری تعداد فقرا بوده است. به طور کلی باید اقدامات کاملا مشخص و عملیاتی را به دور از غلو و تبلیغات در موارد زیر انجام داد تا انتظار حرکت رو به بهبود در حوزه محیط کسب‌وکار برای مردم و کسب‌وکارها قابل درک باشد: 1- پرهیز از صدور دستورات متعدد، صدور بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها، قوانین و هرآنچه باعث از بین رفتن پیش‌بینی‌پذیر کردن آینده می‌شود؛2 - افزایش شفافیت و مقابله با فساد به دور از گیر کردن در تله تئوری‌ها و سامانه‌ها؛3- به رسمیت شناختن نهاد‌های مدنی بخش خصوصی مانند اتاق‌ها و افزایش تعامل، همکاری و نظرخواهی واقعی از آنان4- حمایت و گارانتی اقدامات رسمی بخش خصوصی در تولید و تجارت 5- اهتمام به مهارت‌آموزی و توانمند‌سازی نیروی کار جوان و ارزش بخشیدن به مهارت به جای مدرک6- اصلاح قوانین مرتبط با کسب‌وکارها مانند قانون کار که به نظر می‌رسد امروزه دیگر کارآیی ندارد 7- اصلاح فوری نظام مالیاتی، تامین اجتماعی و نظام بانکی.
ارزیابی بخش خصوصی از پیش‌بینی ناپذیری کسب و کارها
عضو هیات رئیسه اتاق ایران با اشاره به اینکه طی بیش از یک دهه گذشته پیش‌بینی پذیری در اقتصاد کشور بسیار ضعیف بوده، گفت: متأسفانه عدم ثبات اقتصاد طی سه فصل گذشته اصلی‌ترین سد پیش روی فضای کسب‌وکار کشور بوده است. کیوان کاشفی در همایش علمی الزامات تولید و تجارت در سال ۱۴۰۲ که در اتاق کرمانشاه برگزار شد، با اشاره به پیامدهای عدم پیش‌بینی پذیری اقتصاد، افزود: این فضا، امکان هرگونه برنامه‌ریزی را از فعالان اقتصادی می‌گیرد و یک فعال اقتصادی نمی‌داند که هرسال در حوزه تأمین نقدینگی، قوانین تجارت خارجی و ... چه شرایطی را تجربه خواهد کرد. وی اظهار کرد: طی حداقل سه فصل گذشته و در جریان نظرسنجی که از فعالان اقتصادی درباره فضای کسب‌وکار صورت گرفته، عدم پیش‌بینی پذیری اقتصاد، تغییر مداوم قوانین و مقررات و قیمت‌ها به‌عنوان اصلی‌ترین مانع مطرح شده است. وی سایه انداختن بخش سیاست بر اقتصاد کشور که در برخی مقاطع با هم عجین شده و غیرقابل‌تفکیک هستند را یکی از عواملی دانست که به عدم پیش‌بینی پذیری
اقتصاد دامن می‌زند.
رئیس اتاق کرمانشاه با بیان اینکه در جریان سفر رئیس‌جمهور به استان نیز طی نظرسنجی که از فعالان اقتصادی داشتیم قریب به‌اتفاق آنها پیش‌بینی پذیری اقتصاد را به‌عنوان خواسته اصلی اعلام کردند و ما نیز آن را به رئیس‌جمهور منعکس کردیم، گفت: مقصود از پیش‌بینی پذیری اقتصاد رسیدن به تورم تک‌رقمی و ... نیست زیرا می‌دانیم چنین شرایطی به این آسانی تا سالهای آتی اتفاق نمی‌افتد. کاشفی اضافه کرد: خواسته ما است که حداقل برای مدت یک سال شاخص‌های اقتصادی با تلورانس مشخصی قابل پیش‌بینی باشد که البته تجربه این شیوه را نیز در سالیان گذشته داشتیم و چیز قریب و دور از انتظاری نیست.
گروه راه و مسکن: همه کارشناسان و سازندگان در حال حاضر اتفاق نظر دارند که وضعیت بازار مسکن در تمامی ابعاد وضعیت نامناسبی دارد. این بازار مولد چند سال است در رکود به سر می‌برد و قیمت‌ها نیز هر روز در حال افزایش است. با این شرایط چه چشم‌اندازی برای بازار مسکن در سال آینده وجود دارد؟ به گزارش روزنامه تجارت به نقل از سایت خبری تجارت‌نیوز، مسکن بعد از نیازهایی مانند خوراک
و پوشاک جزو اولین مایحتاجی است که هر فرد در زندگی با آن مواجه می‌شود؛ اما شرایط اخیر در اقتصاد ایران تهیه این نیاز اساسی را تقریبا برای همه دهک‌ها با مشکل مواجه کرده است.
به‌ویژه در مهر و آبان امسال بود که با شیب افزایشی دلار، قیمت مسکن نیز سیر صعودی را تجربه کرد. باید توجه داشت که این مساله طبیعتا روی قیمت‌ها در بازار اجاره نیز موثر است.
حالا با این وضعیت مبهم در بازارهای موازی و چشم‌انداز افزایشی تورم در سال 1402 چه روندی را برای مسکن در سال آینده می‌توان پیش‌بینی کرد؟
رکود در بازار مسکن
محمود اولاد، کارشناس اقتصادی در خصوص وضعیت کلی بازار مسکن گفت: در بازار مسکن در حال حاضر عرضه به شدت محدود شده است و سال‌هاست که ساخت و ساز وجود ندارد. قدرت خرید پایین مردم نیز اجازه نمی‌دهد تا تقاضای آنها به سمت بازار هدایت شود. او ادامه داد: از سوی دیگر، افزایش قیمت‌ها رشد تقاضای سرمایه‌ای را در پی داشته و این خود دلیلی برای افزایش قیمت بوده است، همچنین به نظر می‌آید این روند در آینده نیز ادامه‌دار باشد. اولاد در مورد مشکلات اساسی بازار مسکن بیان کرد: مشکل اصلی مسکن این است که سال‌ها رکود در آن وجود داشته و تعداد پروانه‌های ساختمانی نیز حاکی از این مورد است. وی افزود: از سوی دیگر، نیازها مدام روی هم انباشته شده است که بخشی از آن به کاهش کیفیت سکونت هم از نظر اندازه و هم از نظر محله تبدیل شده است؛ برخی نیز به پیرامون شهرها مهاجرت کردهاند.
چشم‌انداز بازار مسکن
این کارشناس اقتصادی همچنین گفت: در نتیجه کمبود عرضه که طی سالهای گذشته ایجاد شده است، رشد بالای تقاضا را شاهد خواهیم بود. اولاد بیان کرد: حتی اگر تحریم‌ها نیز برداشته شود و وضعیت رو به بهبود برود باز هم مساله درباره بهبود شرایط بازار مسکن متفاوت است، زیرا برای فراهم کردن واحد برای عرضه، یک تا دو سال زمان لازم است و بازار پاسخگوی عرضه در آن بازه زمانی نیست. بهبود شرایط بازار مسکن مستلزم این امر است که شرایط اقتصاد ایران نیز در وضعیت بهتری قرار بگیرد، تورم کنترل و رشد دلار هم متوقف شود.
هر چند به گفته کارشناسان در صورت بر طرف کردن مشکلات سیاسی و اقتصادی نیز مسکن به زمان بیشتری برای بهبود بحران‌هایی که در حال حاضر با آن دست و پنجه نرم می‌کند، نیاز دارد.
گروه جامعه: جوانی جمعیت به عنوان یکی از شاخصه‌های بارز و سرمایه اجتماعی جوامع مختلف محسوب می‌شود، اکنون ایران در شرایط پنجره باز جمعیتی قرار داد و فقط سالهای اندکی فرصت برای جلوگیری از کاهش جمعیت و روند پیری و سالمندی دارد. به گزارش تجارت به نقل از ایرنا؛ براساس داده‌های موجود، پنجره جمعیتی ایران از سال ۱۳۸۵ آغاز شده است و تا سال ۱۴۳۵ فرصت استفاده از این موقعیت برای جلوگیری از کاهش جمعیت و پیر شدن افراد جامعه وجود دارد. اکنون داده‌های آماری نشان می‌دهد که تا سال ۱۳۹۰ جمعیت جوان ایران از ۳۷.۴ درصد به ۲۸.۵ درصد رسیده است و تا سال ۱۴۱۰ این رقم به ۲۴.۱ درصد می‌رسد و با این اوصاف حرکت به سمت پیری جامعه را خواهیم داشت. همچنین تا سال ۱۳۹۰ بیشترین جمعیت کشور در رده سنی ۲۰ تا ۲۹ سال، در سال ۱۳۹۵ بیشترین جمعیت کشور به رده سنی ۲۵ تا ۳۴ سال رسید و اکنون رده سنی ۳۰ تا ۳۹ سال به عنوان بیشترین جمعیت در ایران را به خود اختصاص داده است. پیش‌بینی کارشناسان حوزه جمعیت نیز نشان می‌دهد که در سال ۱۴۱۰ بیشترین جمعیت ایران به رده سنی ۴۰ تا ۴۹ سال خواهد رسید و این همان موضوع نگران‌کننده و روند جمعیتی کشور به سمت میانسالی و سالمندی و در واقع افزایش پیری جمعیت و کاهش جمعیت است.
جامعه ایران جوان نخواهد بود
صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور این موضوع را تایید کرده که جامعه ایران را دیگر نمی‌توان از این پس جوان نامید زیرا طبق استانداردهای بین‌المللی میانگین سنی میانسالی در جهان در رده سنی ۳۰ تا ۶۰ ساله تعریف شده است و در سال ۱۳۹۷ نیز با تصویب شورای عالی جوانان پایان سن جوانی در ایران ۳۵ سال شد.
استفاده از فرصت پنجره جمعیتی برای کاهش جمعیت
این آمارهای نگران‌کننده روند پیری جمعیت و کاهش آمار جوانان فعال در عرصه‌های مختلف نشان می‌دهد که باید از فرصت پنجره باز جمعیتی استفاده کنیم تا بتوانیم با تغییر آهنگ رشد جمعیت و افزایش میزان باروری، جامعه را از پیر شدن نجات دهیم. اکنون ۱۰ درصد جامعه پیر هستند اما طبق بررسی‌های کارشناسان جمعیت تا سال ۱۴۳۵ حدود ۳۵ درصد جمعیت ایران به سمت پیری و سالمندی خواهند رفت و این آمارها ما را به استفاده بهتر از فرصت باز پنجره جمعیتی سوق می‌دهد. براساس داده‌های آماری اکنون جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله در سن زادآوری کشور حدود ۷۰ درصد هستند اما در سال ۱۴۳۵ این تعداد هم به حدود ۵۵ درصد جامعه می‌رسند و شیب کاهشی این آمار هم آغاز خواهد شد بنابراین همه این آمارها فرصت از پنجره باز جمعیتی در سالهای پیش رو را به ما هشدار می‌دهند. در دوره‌ای که پنجره جمعیتی در هر کشوری باز است، همه هزینه‌های عمومی در بخش‌های آموزش به سمت سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تولیدی و زیرساختهای آن جامعه سوق داده می‌شود و خانواده‌ها در سطح خرد نیز باید هزینه‌های خود را پس‌انداز کنند تا استانداردهای زندگی خود را ارتقا دهند. این فرصت با پنجره جمعیتی فقط یک بار به روی جمعیت کشورها گشوده می‌شود و در نهایت با بسته شدن آن امکان استفاده از این فرصت طلایی از دست خواهد رفت. اکنون ایران هم در فرصت چند سالهای برای بهره‌مندی از این پنجره جمعیتی قرار دارد. ۳۰ اردیبهشت سال ۱۳۹۳ سیاست‌های کلی خانواده از سوی رهبر معظم انقلاب در ۱۶ ماده ابلاغ شد و ایجاد سازوکارهای لازم برای ارتقاء سلامت همه‌جانبه خانواده‌ها به‌ویژه سلامت باروری و افزایش فرزندآوری در جهت برخورداری از جامعه جوان، سالم، پویا و بالنده مورد تاکید قرار گرفته است.