گروه سیاسی: به نظر می رسد نخست وزیر عراق پس از سالها کشمکش میان بغداد و دولت اقلیم کردستان پیرامون اکثر مسائل مورد اختلاف از جمله مناطق مورد مناقشه میان اربیل و بغداد، اجرای بند ۱۴۴ قانون اساسی درباره استان کرکوک در کنار اختلافات عمیق درباره قانون نفت و گاز و سهم اقلیم از بودجه دولت فدرال، تلاش دارد صفحه جدیدی از روابط مثبت بدون تنش را با اقلیم بگشاید. او در این راستا به اربیل و سلیمانیه سفر کرده است. به گزارش شبکه خبری رووداو، نخست وزیر عراق در مجمع سلیمانیه تاکید کرد: ما در برنامه دولت خود متعهد شدیم که به مردم خود خدمات ارائه دهیم و یک اقتصاد قوی و منسجم ایجاد کنیم و بخش بیشتری از این برنامه عملی شده است. السودانی گفت: توافق پیرامون پیش نویس قانون بودجه حرکتی جسورانه است و از شکستهای قبلی جلوگیری میکند و بیانگر چشماندازی است که برای اهداف اعلامشده ما در خدمت به شهروندان ترسیم شده است. بودجه کلید مهمی برای پیدا کردن راه حل مشکلات مختلف، دستیابی به اولویتها برای رسیدگی به بیکاری، مبارزه با فقر و فساد و آغاز اصلاحات اقتصادی است. وی تصریح کرد: ثبات مالی و سیاسی راه را برای سرمایه گذاری بهینه منابع اولیه کشورمان، تصویب قانون نفت و گاز و تفاهم با اقلیم کردستان عراق در این زمینه هموار میکند. نخست وزیر عراق در این مجمع گفت: «بیایید اصطلاح «مشکلات حلنشده» را رها کنیم و بهمنظور رفاه پایدار و عادلانه برای همه عراقیها، پروژههای پایدار و فرصتهای مشترک اقتصادی را جایگزین آن کنیم. السودانی در ادامه افزود: خاطره دردناک جنایت شنیعی که رژیم دیکتاتوری علیه مردم کرد ما در شهر حلبچه مرتکب شده یک مناسبت غم انگیز است. ما دو روز پیش در دولت به پروژه تبدیل آن به استان رای دادیم. این کمترین چیزی است که ما میتوانیم در قبال فداکاریهای عظیم آنها ارائه دهیم. وی ادامه داد: دیدارهای ما در اربیل مثمر ثمر بود و من با جمعی از رهبران احزاب و نمایندگان تشکیلات ملاقات کردم و بدون محدودیت صحبت کردیم، زیرا ما - در حرف و عمل - مردم یک کشور هستیم و سرنوشت واحدی داریم. السودانی افزود: ما مشتاقانه منتظر مشارکتهای اقتصادی عمیق و پایدار هستیم که ما را با مردم برادر و دوست گرد هم میآورد و تمایل برای امنیت را با آنها تبادل میکنیم. تنها با همکاری اقتصادی موثر و ثمربخش، امنیت پایدار میتواند برقرار شود. وی تاکید کرد: ما هرگز نخواهیم پذیرفت که سرزمین عراق نقطه آغازی برای تهدید امنیت همسایگان باشد و قانون اساسی ما را موظف کرده است که در امور دیگران دخالت نکنیم، همانطور که نمیپذیریم کرامت سرزمین و حاکمیت ما از سوی همسایگان یا دیگران تحت تأثیر قرار گیرد. نخست وزیر عراق گفت: دولت او از همان ابتدا اهمیت ویژهای به تقویت نیروهای گارد مرزی و افزایش تلاشها برای کنترل آنها، جلوگیری از نفوذ و از بین بردن هر نیرویی که به دنبال بیثباتی باشد، داشته است، چه در منطقه کردستان و چه در هر نقطه دیگری از سرزمین عراق. وی افزود: تاریخ عراق، موقعیت جغرافیایی، پتانسیلها و توانمندیهای اقتصادی و منابع انسانی آن، این کشور را واجد شرایط ایفای نقش محوری در خاورمیانه و جهان میکند. تا به یک مرکز منطقه ای تبدیل شود. السودانی گفت: تلاش کردیم در برنامه دولت خود به مقابله با اثرات تغییرات آب و هوایی از طریق تعدادی از پروژههایی که به کاهش انتشار گازهای گلخانهای کمک میکنند، اولویت دهیم، از جمله این پروژهها ایجاد نیروگاههای تجدیدپذیر، بازسازی مکانهای بسته برای دفن زباله بهداشتی، پروژههای مبارزه با بیابانزایی، فناوری آبیاری و تصفیه آب سنگین است. نخست وزیر عراق در ادامه تصریح کرد: اخیراً قراردادهایی را برای پنجمین دوره صدور مجوز برای سرمایه گذاری گاز همراه و توقف سوزاندن آن به منظور کاهش انتشار کربن امضا کردهایم و به توسعه پروژههایی که گاز همراه را به منبع انرژی الکتریکی تبدیل میکند، ادامه خواهیم داد. نخست وزیر عراق تاکید کرد که در مساله دخالت ایران در امور عراق اغراق شده است و همه خواستار استقلال عراق در تصمیم گیری هستند. وی گفت که از توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط استقبال می کنیم.ایران همسایه ماست و شراکت هایی با هم داریم .
اقتصاد کلان: بازار سرمایه در سال 1401 فراز و فرودهای زیادی داشت. در بعضی مقاطع از سال امیدها را ناامید کرد و در برخی دیگر از دورهها بارقههایی از خوشبینی را میان فعالان این بازار ایجاد کرد. به گزارش «تجارت»، در ماههای ابتدایی امسال روند بورس صعودی بود و برخی از کارشناسان و فعالان بازار از همان زمان صحبت از رکوردشکنی شاخص میکردند اما در ادامه سال اتفاقات دیگری افتاد که بر خلاف پیش بینی این گروه بود. واقعیت این است که مشخص بود که در سال 1401 بورس یکی از محرکهای خود که قیمت دلار بود را به محرک دیگری واگذار کرد محرکی به نام انتظارات تورمی. مردم وقتی به سیاستهای دولت، بودجه و تصمیمات نگاه میکنند انگار دارند آینده را پیشبینی میکنند و این مسئله یک انتظارات تورمی را برای آنها شکل میدهد و همین رخداد را در بازار سرمایه لحاظ میکنند. پیشبینیها حتی به گونهای بود که برخی سال ۱۴۰۱ را سال جبران ضرر در بورس نامگذاری کردند. در بازار بسیاری از صنایع به کفهای حمایتی خود رسید و کفسازی خوبی در بازار انجام شد. به عنوان نمونه شهیر محمد نیا کارشناس بازار سرمایه در این باره گفته بود: «چشم انداز بازار سرمایه در سال ۱۴۰۱ به دلیل تنوع و فرکانس بالای وقایع بسیار تاثیر گذار مانند بحران در اقتصاد کل جهان ازجمله کاهش رشد اقتصادی جهان، تورم افسار گسیخته در سراسر دنیا، چالشهای ریکاوری کووید ۱۹، بحران اوکراین و از طرفی موضوعات مربوط به اقتصاد ایران مانند بلاتکلیفی و فرسایشی شدن مذاکرات احیا برجام و افزایش ابهامات در این رابطه و سایر موارد باعث میشود که یک تحلیلگر بسیار دست به عصا تحلیل کند و سعی کند با توجه به فرکانس تغییرات مرتبا تحلیلهای خود را بروزرسانی کند اما حتمالا شاهد بازاری نوسانی خواهیم بود که با تغییر و تحولات مثبت و منفی روندهای صعودی و نزولی کوتاه مدت و میان مدت را رقم بزند.»
تفاوت بورس در سال 1400 و 1401
بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰ دارای یک حباب منفی بود. اما در ابتدای سال ۱۴۰۱ بازار یک جهش خوبی را تجربه کرد و عمده این مسئله به دو خبر باز میگشت که یک خبر مربوط به خودروییها بود و خبر بعدی هم مربوط به انتظارات تورمی مردم. مردم دیگر احساس میکردند که قیمت سهام به یک جایی رسیده است که دیگر بازار توانایی دیدن این اعداد را ندارد و قرار است قیمتهای بالاتری را بازار به خود ببیند. پیش بینی برخی از کارشناسان تا میانه امسال هم به این سمت و سو بود که با توجه به شرایط کلی بازار سهام و گزارشهای شرکتهای بورسی چشمانداز مثبتی برای این بازار سهام تا پایان سال جاری پیشبینی میشود و شاخص کل بورس حتی در پایان سال وضعیت بهتری نسبت به دوره ابتدایی سال خواهد داشت. کارشناسان به موضوع اثر نرخ ارز بر بازار سرمایه اشاره میکردند. آنها معتقد بودند که که هر چقدر دلار نیمایی به دلار آزاد نزدیکتر شود (با توجه به اینکه روی سودآوری اکثر شرکتها تاثیر مستقیم دارد) میتواند باعث افزایش سودآوری شرکتها، بهبود وضعیت آنها و افزایش تقاضا شود. اما تصمیم رییس جدید بانک مرکزی در زمان روی کار آمدن مبنی بر تثبیت نرخ ارز نیمایی روی 28 هزار و 500 تومان شرایط را به سمت بدبینی سوق داد و خوشبینیهای که در نیمه ابتدای سال شکل گرفته بود را به باد داد.
بورس سال 1401 را چگونه به پایان میبرد؟
حسین عبدی یک کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت معاملات این بازار در روزهای آخر سال میگوید:«به نظر میرسد که روند معاملات بورس در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ صعودی باشد. او افزود: ظرف چند روز گذشته شاهد ورود حجم گسترده نقدینگیهای سرگردان به بازار سرمایه بودیم، علت این امر ناشی از آن بود که بازار سهام به تابعیت از بازارهای موازی رفتار مشابهی را مانند معاملات بازار دلار و طلا در پیش گرفته که البته این روند را در مقایسه با دیگر بازارها با شدت کمتری دنبال کرده است.» وی این امر را ناشی از مشکلاتی دانست که بازار سرمایه در حال دست و پنجه نرم کردن با آن است، گفت: ظرف چند ماه گذشته با مشکلاتی در لایحه بودجه مواجه بودیم که باعث ایجاد نگرانی هایی در بازار شد. عبدی خاطرنشان کرد: همچنین برخی از شرکتهای حاضر در بازار سرمایه با مشکلات شدید نقدینگی، فروش و نیز مساله مربوط به تقسیم سود مواجه بودند که ممکن است به دلیل وجود برخی از سیاستها سود کمتری را در بین سهامداران تقسیم کنند. این کارشناس بازار سرمایه به وجود مشکلات مربوط در بازار خودرو و نیز تاثیر آن بر روند معاملات بازار سهام اشاره کرد و اظهار داشت: چالشهای موجود بر سر راه شورای رقابت و شورای عالی بورس برای عرضه خودرو در بورس کالا به نرخی که به نفع مصرف کننده و تولیدکننده باشد و باعث افزایش سود خالص شرکتها شود؛ زمینهساز ایجاد چالش در بازار سرمایه و نیز رکود در معاملات بازار سهام شد. وی ادامه داد: با افزایش نرخ دلار آزاد به بیش از ۵۰ هزار تومان روند معاملات بورس تغییر کرد و نقدینگیهای حاضر در صندوقهای سرمایهگذای و صندوقهای با درآمد ثابت از طریق ورود به بازار سهام اقدام به خرید سهام شرکتهای بورسی کردند.
کامران ندری
اقتصاددان
اظهارات تیم اقتصادی دولت مبنی بر استفاده از تجربه روسیه در اصلاح ساختارها به جهت کنترل ارزش پول و تورم در حالی است که استفاده از این تجربهها مستلزم ایجاد ساختارها و زیرساخت هایی ست که با اقتصاد فعلی ایران همخوانی ندارد. برخی ایده ها مبنی بر ایستادگی ریال و بانکهای ایران مقابل تحریم و دلار با واقعیتهای اقتصادی در دنیا و با آموزههای علم اقتصاد از نظر بنده همخوانی ندارد، این حرف خیلی بی معنی است که بگوییم ریال توانسته در مقابل دلار مقاومت کند، ما خیلی از کشورها را داریم که تحت شرایط اقتصادی خیلی بدتری هستند، اما توانسته اند پشتوانه پولی شان را به شکل مناسبی نگه دارند و گرفتار کاهش ارزش پول ملی نشوند. نمونه آن روسیه است که با اتخاذ سیاست پولی مناسب توانسته ارزش پول ملی روبل را حفظ کند و تورم بالا تا این لحظه در آنجا گزارش نشده است. مسئله تورم در ایران ارتباطی با ارزش پولی ندارد و تورمی پنجاه ساله در اقتصادمان داریم، حتی پیش از انقلاب که مقابلهی بین ایران و غرب مطرح نبود هم شاهد تورم بودیم و از ابتدا دهه پنجاه آغاز شد و ادامه پیدا کرد. این مسئله به حکمرانی بد پولی برمی گردد که نتوانسته ایم پول را به گونهای سامان دهی کنیم که ارزش آن حفظ شود. مشکل اصلی بنظر من ضعف ساختاری و نهادی و سیاست گذاری است. میتوان با سیاست گذاری پولی مناسب حتی در شرایط تحریمی ارزش پول ملی را حفظ کرد؛ در واقع تضعیف مداوم پول ملی در مقابل دلار به هیچ وجه حاکی از ایستادگی یا مقاومت ریال در مقابل دلار نیست. دلیل آن نیز فقط حکمرانی نامناسب پولی است. ما ساختارهای پولی مان ضعف دارد و سیاست گذار پولی ما نیز کار خود را بلد نیست. تحریمها فقط میتواند به رشد اقتصادی لطمه وارد کند که کرده است. یعنی شما یک دهه گذشته را نگاه کنید، از زمانیکه با تشدید تحریمها بصورت جدی مواجه بودیم رشد اقتصادی متوقف شد؛ تورم کاملا قابل کنترل است؛ یک کشور مثل کره شمالی که گرفتار تحریمهای شدیدتر از ماست مشکل تورم ندارد؛ تورمی که در اقتصاد ایران وجود دارد حاکی از ضعف ساختارها و نهادهای پولی و سیاست گذار هاست. حتی اگر تحریمها برداشته شود، اما حکمرانی پولی و اصلاح ساختارها و تقویت نهادها درست نشود و طبق چارچوبهای علمی و مدرن روز تقویت نشود، ما همواره با مسئلهی تورم مواجه خواهیم بود؛ قبل از تحریمها هم نگاه کنید ما تورم دو رقمی را داشته ایم، تحریمها باعث شده است که همهی ساختارهای ضعیف قبلی ما هم ضعیفتر شود، مثلا یک شورا به نام سران جایگزین سیستمهای ضعیف قبلی قانون گذاری شده است، یعنی ساختار اولیه را شکانده ایم ساختار ضعیفتر به وجود آوردیم. تحریمها سبب شده است که نهادهای تصمیم گیر در اقتصاد ما نه تنها بهبودی در کیفیت کارشان ایجاد نشود بلکه بخاطر ضرورتهای ناشی از تحریمها ضعیفتر شده اند. از دل این ساختار چیزی به نام مولد سازی در میآید که سر و ته ندارد. اگر این تضعیف نهادها بخواهد ادامه پیدا کند به هر حال چشم انداز خوبی از اقتصاد در حوزهی کلان در تورم و رشد اقتصادی و کاهش فقر شاهد نخواهیم بود. همچنین در این وضعیت، خلاقیت و نوآوری نیز با مهاجرت نیروی کار باکیفیت و متخصص مواجه خواهد شد و شاهد توسعه فقر به جای توسعه پایدار خواهیم بود و در این شرایط فروپاشی اقتصادی محتمل است. حذف صفر که یک اصلاح شکلی در اقتصاد است و یک اصلاح پایهای و مبنایی محسوب نمیشود، چون ارزش پول بر اساس واحد پول رایج کم ارزش شده است، پول جدید تعریف میکنند که مثلا مقدار واحد پول جدید برابر ده هزار برابر ریال است؛ این اصلاح هم شکلی است و فقط باعث میشود اعدادی که با آن کار میکنیم مقداری کوچک شود، اما اگر ساختارهای پولی اصلاح نشود واحد جدید هم کم ارزش میشود و روز به روز قدرت خرید کم خواهد شد، لذا مشکلی را حل نمیکند. در رابطه با روسیه نیز اگر شما بتوانید ساختارهای پولی را مثل روسیه تقویت کنید و یک بانک مرکزی قوی مثل روسیه داشته باشید که تخصصی کار کند و ارتباطات علمی مناسب داشته باشد و نیروهای آن اقتصاد را میفهمند، آن وقت میتوان به نتیجه رسید، اما این یعنی همان اصلاح ساختار که اشاره شد.
علاءالدین بروجردی
کارشناس مسائل سیاسی
روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در تمام سال های بعد از انقلاب اسلامی بدون تردید سیر صعودی داشته و حتی در دوران جنگ روابط خوبی برقرار بوده است و همچنان این روابط خوب ادامه دارد. علی رغم فضاسازی هایی که آمریکا در اتاق فکر چین هراسی خود انجام می دهد و تعدادی نیز در داخل کشور هنوز دنباله رو بازگشت روابط خوب با مجموعه غرب و آمریکا هستند، شاهد هستیم که تحولاتی در منطقه و جهان اتفاق می افتد و این یک واقعیت بسیار مهم سیاسی است. همان گونه که در مورد پدیده آب و هوا، گازهای گلخانهای و... صحبت میکنیم، میبینیم که در آرایش سیاسی جهان به سرعت تغییراتی در حال وقوع است. آمریکا زمانی خود را یکه تاز صحنه جهانی می دانست و بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی این ذهنیت را داشت، اما امروز به سرعت این معادله در حال تغییر است و قدرت های نوظهور جایگزین قدرت آمریکا می شوند، بنابراین کشور چین این ظرفیت را دارد هم از نظر جمعیتی و وسعت و هم از لحاظ اقتصادی فاصله خود را با آمریکا هر چه بیشتر نزدیک میکند و به سمتی میرود که تا کمتر از 10 سال آینده قدرت اول اقتصادی جهان باشد و آمریکا دیگر قدرت نخست اقتصادی نخواهد بود. از نظر مسائل سیاسی هم این معادله در حال تغییر است و در محاسبات گنجاندن حتی کشورهایی مانند عربستان که رابطه نزدیک و خوبی با آمریکا دارد، سفر رئیسجمهور چین به ریاض نمونه بارزی است که این کشور ارتباط قوی با کشورهای خلیج فارس برقرار میکند. بنابراین جمهوری اسلامی ایران از چنین فرصتی استقبال میکند، سیاست ما افول قدرت آمریکا است، به دلیل ظلمهایی که آمریکاییها انجام میدهند این قدرت باید دچار فروپاشی شود. جمهوری اسلامی ایران در معادلات جهانی به سرعت در حال سرعت و توسعه است و از لحاظ نفوذ منطقهای، نظامی و ارتباطات گسترده جهانی علی رغم تحریم های آمریکا جایگاه قابل قبولی دارد، در نتیجه شاهد تغییر آرایش سیاسی حاکم بر جهان هستیم. سیاست ما با عربستان به عنوان یک کشور همسایه به خصوص در دولت سیزدهم خوب بوده و بارها این موضوع را اعلام کردیم به همین علت پنج دور مذاکره انجام دادیم اما به دلیل رابطه خیلی خوب چین با ایران و عربستان، چین توانست از این شرایط استفاده حداکثری کند و اجلاس پکن نقطه پایانی بود بر مذاکرات که کار به نتیجه رسید، طبیعتا تحول مهم و تاثیرگذاری است و اکثر کشورهای منطقه استقبال کرده و دشمنان منطقه، آمریکا و رژیم صهیونیستی از این اتفاق عصبانی شدند.
گروه انرژی: بازارهای انرژی هفته جاری را با کاهش قیمت آغاز کردند و نفت روز دوشنبه، درست چند روز پس از اعلام توافق ایران و عربستان و پایان یافتن اختلاف هفت ساله دو طرف، افت قابل توجهی پیدا کرد. اما این کاهش قیمت ارتباطی به احیای روابط دیپلماتیک ایران و عربستان نداشت و ناشی از نگرانیها نسبت به ورشکستگی بانک سیلیکونولی و بروز یک بحران مالی جدید بود. با این حال، تحلیلگران پیش بینی کردند که ترمیم روابط میان دو کشور، میتواند با تحکیم ثبات در منطقه، نرخ پریمیوم ژئوپلیتیکی که گاهی در بازار نفت به دلیل تنش میان ایران و عربستان ایجاد میشد را ملایم کند. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا هم از این توافق استقبال کرد. توافق ایران و عربستان، جدیدترین مورد از سلسله توافقهای ژئوپلیتیکی است که این اواخر در خاورمیانه در جریان بوده است. بیش از یک سال است که ترکیه و عربستان سعودی بیسر و صدا، سرگرم مذاکره برای عادی سازی روابط دو کشور هستند که پس از واقعه قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار سعودی منتقد برجسته ریاض در استانبول، تیره شده بود. قطر هم اختلاف پنج ساله با همسایگان خود در خلیج فارس را پشت سر گذاشت. همزمان، رژیم صهیونیستی روابط عربی خود را در شرایطی که منازعه با فلسطینیها تشدید شده است، عمیقتر میکند. عربستان با هشدار برای کاهش تولید اوپک پلاس، بدون نام بردن از ایران، به آمریکا در مورد توافق با ایران و عواقب بازگشت نفت این کشور به بازار هشدار داده است.
فایننشیال تایمز طی گزارشی نوشت، ظاهرا هدف هشدار عربستان در این هفته در مورد اینکه اوپک پلاس میتواند تولید نفت را کاهش کند، تاجران نفتی بوده است، اما در حقیقت ریاض مخاطب دیگری را در ذهن خود داشت که آن دولت بایدن بود که خود را برای توافق با ایران آماده میکند. عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان، مراقب بود که نامی از رقیب خود نبرد و در عوض بر «بی ثباتی» بازار تمرکز کند که قیمت ها را از اوایل ماه ژوئن ۲۵ دلار کاهش داده است.
صادرات نفت ایران به رکورد بالایی میرسد
صادرات نفت ایران سال گذشته به بالاترین رکورد از زمان وضع تحریمهای آمریکا در سال ۲۰۱۸ رسید. به گفته جواد اوجی، وزیر نفت، ایران ۸۱ میلیون بشکه نفت بیشتری از ۲۱ مارس ۲۰۲۲ (سال ۱۴۰۱) صادر کرده که بیشتر از مدت ۱۲ ماه قبل و ۱۹۰ میلیون بشکه بیشتر از هر یک از دو سال قبل است. صادرات گاز ایران هم بر مبنای سال به سال، ۱۵ درصد رشد کرده است. هر چند افزایش صادرات نفت ایران، ممکن است تعادل بازارهای نفت که هم اکنون شاهد توازن ظریفی است را برهم بزند اما رشد صادرات ایران به عواملی نظیر رفع تحریمها نیاز دارد تا روند پایداری پیدا کند. بر اساس گزارش اویل پرایس، اما حتی در صورت لغو تحریمها هم توازن کلی بازار ممکن است تغییرات چشمگیری پیدا نکند زیرا دادههای منابع رصد نفتکش نشان میدهد که صادرات نفت ایران به کشورهایی نظیر چین، در حال حاضر به حد کافی بالا بوده و ممکن است حتی در صورت بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی، افزایش عظیمی مشاهده نشود.
آینده بازار نفت پس از توافق
حسن قمصری، مدیر اسبق امور بینالملل شرکت ملی نفت نیز با بیان اینکه توافق ایران و عربستان در سطح بینالملل آثار مثبتی دارد، گفته بود: «ایران و عربستان دو تولیدکننده بزرگ نفت هستند و همکاری این دو کشور، قطعاً آثار و بار مثبتی در بازار نفت خواهد داشت و این موضوع قابل کتمان نیست. همانگونه که این توافق اثر روانی در بازار داشته و در کاهشی و افزایشی شدن قیمت نفت اثرگذار بوده است.» او ادامه داد: «در بازار نفت، موضوع مهم، مباحث بازاری و رقابتی است که پشتپردههای بسیاری دارد و نمیتوان با این مبحث ساده برخورد کرد. برای نمونه ما سالهاست با عراق و روسیه روابط حسنه و دوستانه داریم، اما در پشتپرده در بحث بازار بهشدت با این کشورها رقیب هستیم. روسها در یک دهه اخیر تلاش کردهاند بازارهای نفت ایران را تصاحب کنند که موفق بودند. این رقابت با کشور عربستان به لحاظ بازاری نیز وجود دارد و این کشور، ایران را رقیب خود را میداند. عراق، عربستان یا روسیه هر سه میدانند که در صورت بازگشت ایران به عرصه صادرات نفت، سهم آنها کاهش مییابد؛ بنابراین کشورهای عضو اوپک و غیراوپک برای اینکه توافقات تحریمی به سرانجام نرسد، شیطنت خواهند کرد. این واقعیت عریانی است که ایران میتواند با حضور در بازارهای نفتی، سهمیه فروش نفت عربستان را کاهش دهد. بهخصوص که ایران نسبت به عربستان نفت خام با پریمیر به فروش میرساند.»
گروه راه و مسکن: سال 1401، بازار سکه، طلا و دلار سه بازار پربازده مالی بودند. خودرو در رتبه چهارم و مسکن قبل از بورس در رتبه پنجم قرار داشت. اما روند بازار مسکن در سال آینده چگونه است؟ آیا سال آینده باید خانه بخریم یا نه؟ به گزارش روزنامه تجارت به نقل از تجارتنیوز، کارشناسان اقتصادی بسیاری میگویند سال آینده بهترین بازار، بازار ملک و زمین است و احتمالا بیشترین بازدهی مربوط به این دو بازار باشد.
از آن جمله پیمان مولوی، کارشناس بازارهای مالی تاکید کرد: «اگر فردی سرمایه برای خرید مسکن دارد بهتر است اولین خانهای را که هر جا دید بخرد. چون با روند فعلی قیمت مسکن مدام در حال رشد است و ما هر روز از خانهدار شدن فاصله میگیریم.» این کارشناس روند بازار مسکن را با سال 97 مقایسه کرد و گفت: زمانی که نرخ بهره حقیقی منفی باشد، رشد قیمتها در بازار مسکن ادامه دارد. در حال حاضر، نرخ بهره حقیقی منفی 20 درصد است و این امر نشان میدهد که رشد قیمتها در بازار مسکن ادامهدار است. به گفته این اقتصاددان دومین نکته مهم در مورد بازار مسکن، ارزش دلار است. ارزش دلاری مسکن حول و حوش رقم هر متر مربع 1000 دلار در نوسان است. هر زمان که این شاخص از کرانه پایینی عبور میکند سیگنال مهمی به بازار مسکن مبنی بر اینکه رشد قیمتها در راه است، وارد میشود. در آذرماه سال 1397 متوسط قیمت مسکن در تهران هر متر مربع 9 میلیون تومان بود. در آن برهه زمانی بهای دلار از چهار هزار و 200 تومان تا 18 هزار و 700 تومان در نوسان بود. پس از این امر، اتفاقی که رخ داد، این بود که بازدهی دلاری مسکن در کمتر از 3.5 ماه به 100 درصد رسید. مولوی اظهار کرد: در حال حاضر هم در چنین شرایطی قرار داریم، اما رشد قیمتها در مسکن به اندازه سال 97 نخواهد بود و کمی کمتر از آن پیشبینی میشود.
پیشبینی بازار مسکن سال 1402
به گفته این کارشناس احتمالا قیمت مسکن تا خرداد ماه 1402 به طور متوسط 40 درصد افزایش پیدا میکند. این کارشناس بازارهای مالی افزود: به احتمال زیاد رشد بازار مسکن از دیماه امسال تا خرداد سال آینده به 40 درصد خواهد رسید. دلیل آن هم تصمیمات و سیاستهای بانک مرکزی است که بازاری را محدود میکند و تقاضا را به سمت بازار دیگر میبرد. یکی دیگر از دلایلی که کارشناسان بازار مسکن را توصیه میکنند این است که برخلاف بازار سرمایه و یا ارز، دولت امکان دخالت و دستکاری در این بازار را ندارد و این بازار جدای از دیگر بازارها روند رشد طبیعی خود را طی میکند. این کارشناس بازارهای مالی بیان کرد: اما بازار مسکن بازاری عادلانه است و کسی نمیتواند تصمیمات جدید و عجیب برای این بازار بگیرد؛ مشاهده کردید که مالیات بر خانههای لوکس هم در نهایت تصویب نشد زیرا این بازار تحت تسلط در نمیآید.
افزایش چشمگیر تولید در دولت سیزدهم
وزیر صمت وضعیت تولید در دولت سیزدهم را نسبت به دولت یازدهم و دوازدهم بیش از سهبرابر میانگین اعلام کرد. به گزارش ایسنا، رضا فاطمیامین در حاشیه جلسه امروز هیئت دولت با اشاره به برخی شاخصهای رشد در سه حوزه تولید، دانش بنیان و اشتغال اظهار کرد: در ۹ ماه اول امسال بخش صنعت ۸ درصد رشد داشته است که افزایش تولید قابلتوجهی نسبت به سال پیش را نشان میدهد. در بخش معدن رشد اقتصادی ۹ ماه اول امسال ۲.۹ درصد بود. وی افزود: در دولت سیزدهم بیش از سهبرابر میانگین، تولید نسبت به دولت یازدهم و دوازدهم را داشتیم. اشتغال گروه صنایع به بیش از هشت میلیون و سیصد هزار نفر رسید. در پاییز امسال بیش از ۲۸ درصد افزایش سرمایهگذاری داشتیم. وزیر صنعت، معدن و تجارت یادآور شد: در حوزه دانشبنیان توافقات خوبی داشتیم. بیش از ۳۴ هزار قطعه در صنایع سنگین برای ساخت داخل در شرکتهای دانشبنیان عرضه شده است و ما ۲۹ شراکت را برای ساخت محصولات مورد نیاز کشور آغاز کردهایم. فاطمیامین تاکید کرد: در حوزه تهاتر با بلاروس، به توافقات بسیار مثبتی رسیدیم، ما از بلاروس برای کود کشاورزی پتاس وارد، و برای آنها مس صادر میکنیم.
صادرات نباید محدود به مواد خام باشد
رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران با بیان اینکه صادرات نباید محدود به مواد خام باشد، گفت: ارز دیجیتال ابزاری است که اگر حاکمیت ما به آن ورود کند میتواند تجارت با کشورهای خارجی را تسهیل کند. علیرضا کلاهی در گفت و گو با مهر در مورد مشکل اصلی تجارت کشور، اظهار کرد: همیشه نقد این بوده که تجارت خارجی و به خصوص صادرات ما محدود به مواد اولیه و خام شده است که این مساله برای کشور بسیار خطرناک است زیرا چند چالش ایجاد میکند. رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران افزود: ظرفیت اشتغال صنایعی که صرفاً نسبت به تولید مواد اولیه و خام اقدام میکنند بسیار پایین است و این در حالیست که مشکل کلیدی کشور بیشتر از تورم و هر موضوع دیگری بحث اشتغال است. سوق دادن تولید به سمت ایجاد ارزش افزوده بالا مسئلهای است که میتواند رقابت پذیری و بهره وری کل اقتصاد را بالا برده و موجب اشتغال بیشتر شود. طبعاً در این حوزه، وزارت صمت و سازمان توسعه تجارت یکی از کنشگران اصلی هستند تا مسئله صادرات مواد اولیه خام را مدیریت و به سمت تولیدات با ارزش افزوده بیشتر هدایت کند.
گروه صنعت و تجارت: ایران و ترکیه همواره دو دوست و دو رقیب جدی برای یکدیگر در عرصه اقتصاد منطقهای بودهاند. با وجود ظرفیتهای فراوان برای توسعه همکارهای تجاری روند سالی که گذشت حاکی از افت میزان مبادلات میان دو طرف بود. به گزارش «تجارت»، اگرچه ظرفیت های گسترده ای برای توسعه تجارت ایران و ترکیه وجود دارد اما تاکنون توجه چندانی به آنها نشده و به جای تجارت ۳۰ میلیاردی با این کشور حجم تجارت به ۱۱ میلیارد دلار خلاصه شده است. ایران در سالهای گذشته شریک چهارم تا هشتم ترکیه بوده است اما امسال این جایگاه به رتبه ۲۰ تنزل پیدا کرده است، بررسی وضعیت روابط دو کشور ایران و ترکیه نشان میدهد که اگرچه سابقه روابط دو کشور به بیش از ۴۰۰ سال میرسد و در حوزههای سیاسی، فرهنگی، تاریخی و دینی نیز قرابتهایی دارند و حتی بیش از ۵۰۰ کیلومتر مرز مشترک بین ایران و ترکیه وجود دارد اما در بخش اقتصاد آنطور که انتظار میرود، شرایط قابل قبول نیست. البته وضعیت تجارت دو کشور که تقریباً از سال ۲۰۱۵ افت و از حدود ۳ سال پیش نیز افت شدیدی را تجربه کرد، طی ماههای گذشته روند بهبود به خود گرفته، به گونهای که در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹ مراودات تجاری دو کشور رشد ۶۴ درصدی یافت و از ۶.۹ میلیارد دلار به ۱۱.۳ میلیارد دلار رسید. همچنین رشد تجارت در سال ۱۴۰۱ نیز ادامه یافت به شکلی که در بهار امسال شاهد رشد ۸۴ درصدی تبادلات تجاری بین دو کشور بودیم.
اما مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران درباره مقایسه اقتصاد و ترکیه به تازگی گفته بود: مقایسه اقتصاد ایران و ترکیه در سال 1357 نشان میدهد در آن مقطع هر دو کشور به لحاظ اقتصادی در یک سطح بودند. اما امروز بعد از 43 سال، اقتصاد ایران 50 میلیارد دلار از ترکیه عقب است. خوانساری ادامه میدهد: تورم ایران در تمام سالهای بعد از انقلاب بالای ۲۰ درصد بوده است. در سالهای اخیر منحنی تورم روی ۳۰ و ۴۰ درصد حرکت کرده است. به گفته او، رشد سرمایه گذاری از سه سال پیش نسبت به استهلاک منفی شده است. افت سرمایه اجتماعی در این سال ها کارها را در همه زمینه ها سخت تر کرده است.
موانع رشد تجارت میان دو کشور چه بود؟
بهرغم هدفگذاری ایران و ترکیه برای رسیدن به حجم تجارت 30 میلیارد دلاری، بررسیها از افت تجارت بین دو کشور در ماههای حکایت دارد. یک عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز درباره مذاکرات اخیر ایران و ترکیه می گوید: سطح روابط تجاری ایران و ترکیه نسبت به سالهای قبل افت دارد. روابط اقتصادی دو کشور از سال ۲۰۱۵ به حدود ۱۰ میلیارد دلار کاهش پیدا کرد. این در حالی است که هدفگذاری سطح تجارت دو کشور در محدوده ۳۰ میلیارد دلار است. رضا کامی درباره علت افت حجم تجارت دو کشور توضیح داد: تجارت ایران همواره نوساناتی دارد. این اعداد و آمارها، بالا و پایین میشوند. به هر حال موارد مختلف سیاسی، تجاری، اوضاع جهان و اقتصاد کلان همه دست به دست هم دادهاند تا تجارت ایران و ترکبه هم نزولی باشد. وی افزود: هر دو طرف مصمم باشند مسائل و موانعی که بین دو کشور ایجاد اختلاف میکند را رفع کنند. در این صورت، حتما حجم تجاری افزایش مییابد. کامی ادامه داد: ما زمانی میتوانیم یک رقیب قوی در بازار تجاری برای ترکیه باشیم که نحوه عرضه و تقاضا، تولید و بستهبندی، استاندارد و بازارشناسی و بحث تعیین قیمت را درست کنیم. این فعال بخش خصوصی خاطرنشان کرد: در ترکیه بازاریابی و هدفگذاری بهخوبی انجام میپذیرد. به همین خاطر در تجارت موفقتر عمل میکند. در اکثر بازارهای ترکیه رایزن بازرگانی وجود دارد. ما چند رایزن بازرگانی در خارج از کشور داریم؟
تجارت ایران و ترکیه در شروع 2023
اداره آمار ترکیه اعلام کرد تجارت این کشور با ایران در نخستین ماه سال جاری میلادی به مرز نیم میلیارد دلار رسیده است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، آمارهای منتشر شده توسط اداره آمار ترکیه نشان میدهد مبادلات تجاری ایران با این کشور در ماه نخست سال جاری میلادی به 494 میلیون دلار رسیده است. مبادلات تجاری ایران و ترکیه در ماه نخست سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه سال قبل 3 درصد کاهش داشته است.. این رقم در ژانویه سال 2022 میلادی 510 میلیون دلار اعلام شده بود. بر اساس این گزارش صادرات ترکیه به ایران در ماه ژانویه 2023 با رشد 11 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به 241 میلیون دلار رسیده است. ترکیه در ماه ژانویه سال قبل 216 میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده بود. اما واردات ترکیه از ایران در ماه نخست امسال افت 14 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته و به 253 میلیون دلار رسیده است. ترکیه در ماه ژانویه سال قبل 294 میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده بود. ایران هجدهمین مقصد صادراتی و بیست و سومین منبع واردات ترکیه در ماه نخست 2023 شناخته شده است. تراز تجاری دو کشور در این ماه به میزان 12 میلیون دلار به نفع ایران بوده است. مبادلات تجاری ایران و ترکیه در 12 ماهه سال 2022 با رشد 15 درصدی به 6 میلیارد و 420 میلیون دلار رسیده بود.
«نیهات تانریکولو» رئیس انجمن کارآفرینی تومکیاد ترکیه نیز با اشاره به اینکه ترکیه میتواند پل ارتباطی ایران به اروپا باشد، گفت: بهرغم اعمال تحریمها علیه ایران و محدودیتهایی که به واسطه تحریمها ایجاد شد، ما بهدنبال آن هستیم که روابط خود را با ایران توسعه ببخشیم، در واقع میتوان با همکاری یکدیگر، محصولات جدیدی تولید کرده و به بازارهای جدید از جمله بازارهای اروپایی صادر کنیم؛ این استراتژی میتواند باعث رونق اقتصادی در دو کشور شود.
گروه صنعت و تجارت: رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه در کمیسیون مشترک عراق برای موانع مربوط به اجرای راه آهن بصره به شلمچه راهکار ارائه شد گفت: بعضا محل احداث شهرکها صنعتی مشترک با فاصله زیاد از مرز بود که مذاکرات برای مکانیابی مجدد این شهرکها انجام شد. محمدرضا پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرگزاری تسنیم با بیان اینکه در راستای برگزاری پنجمین نشست کمیسیون اقتصادی مشترک بین ایران و عراق اقدامات مختلفی در دستور کار قرار گرفت، گفت: در این نشست که با حضور دو رییس کمیسیون مجلس مجلس برگزار شد، موضوعات ویژهای مورد بررسی قرار گرفت. وی افزود: یکی از موارد مورد پیگیری توافقات قبلی بود که به دلایل مختلف عملیاتی نشده بود. با توجه به تغییراتی که در دولت با توجه به تغییرات در دولت عراق و جمهوری اسلامی ایران شاهد تغییر رویه مذاکرات در کمیسیون مشترک اقتصادی هستیم. عراق جزو سه کشور مهم طرف تجاری ما است. پور ابراهیمی با بیان اینکه روابط تجاری بین دو کشور همواره رو به رشد بوده و در سال جاری نیز به نسبت سال گذشته 20 درصد رشد داشته است، گفت: پیشبینی میشود در سال آینده روند رو به رشد تجارت دو کشور تداوم پیدا کند. با توجه به رویکرد دولتهای دو کشور و روابط خوب مجالس دو کشور شاهد پشتیبانیهای بهتری از دولت برای اجرای تفاهمنامههای مشترک بین دو کشور را شاهد هستیم. وی ادامه داد: اولین موضوع دارای اهمیت برای ما بررسی تفاهمهای مشترک کمیسیون چهارم بود. نظر به شرایط دولت گذشته عراق توافقات انجام شده اجرایی نشده بود و یا درصد بسیار کمی از آنها عملیاتی شده بود. پنج کارگروه تخصصی از چند هفته قبل موضوعات را با محوریت وزارت خارجه در سفارت ایران در بغداد دنبال کردند. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تاکید براینکه به این ترتیب جمعبندی خوبی شکل گرفت، گفت: یکی از این پنج سرفصل بحث پولی و بانکی است چرا که ما مطالبات قابل توجهی از عراق داریم و این مطالبات به دلیل صادرات برق و گاز به کشور عراق مستمرا در حال افزایش است. به این ترتیب نحوه تسویه بدهیهای دولت عراق به کشور ما دارای اهمیت است. وی گفت: این موضوع در کارگروه مشترک بحث شد و راهکارهای مناسبی جهت تسویه تعهدات طرف عراقی در دستور کار قرار گرفت که میتواند نقش قابل توجهی در استمرار همکاریهای ایران و دولت عراق داشته باشد. طبیعتا اگر بدهیهای دولت عراق افزایش پیدا میکرد و راهکاری برای تسویه آن بوجود نمیآمد همکاریهای مشترک استمرار پیدا نمیکند. در نتیجه افزایش بدهیها از یک حد مشخص برای ما و دولت عراق امکان پذیر نیست. پورابراهیمی با اشاره به اینکه در کمیسیونهای مشترک موضوع انرژی و حوزه حمل و نقل مورد بررسی قرار گرفت، گفت: شاید شاهبیت موضوعات مورد بررسی اتصال راه آهن دو کشور(راه آهن بصره-شلمچه) است. خوشبختانه با تاکیدات رئسای جمهور و تاکید نخست وزیر عراق، کلیه موانع موجود بر سر اجرایی شدن این توافق مورد بحث قرار گرفت.
گروه جامعه: شهردار پایتخت با بیان اینکه هدف تبدیل امکانات شهرداری به قطبهای گردشگری است، گفت: برای خدمترسانی در ایام نوروز همه امکاناتمان را بسیج کردهایم.
به گزارش ایسنا، علیرضا زاکانی درباره اتفاقات سال جاری با بیان اینکه پویش «امیدوافتخار» تا شب عید هر روز برگزار میشود، تصریح کرد: روز شنبه حدود ۱۱ کیلومتر خط جدید مترو (۵ ایستگاه در خطوط ۶ و ۷) به ارزش ۱۵ همت افتتاح خواهد شد. وی گفت، افزود: خط ۶ تا پیش از این دو تکه بود؛ اتصال این دو بخش موجب رونق حملونقل عمومی میشود. شهردار پایتخت به برخی پروژههای افتتاح شده در رویداد های امید و افتخار اشاره کرد و گفت: ۱۵۰۰هکتار کمربند سبز تهران، افتتاح پایانه اکباتان به ارزش ۴همت و پروژههای دیگری از این دست تحفهای ناقابل خدمت مردم عزیز تهران بود. زاکانی با بیان اینکه پر کردن بهینه اوقات فراغت مردم برای ما اهمیت دارد، اظهار کرد: مجموعههای بزرگ تفریحی در اختیار شهرداری تهران است، از برج میلاد تا اراضی عباسآباد که برای خدمترسانی در ایام نوروز بسیج شدند.
۱۲هزار پاکبان بقایای دود و آتش را از چهره شهر پاک کردند
وی با پرداختن به موضوع شب آخرین چهارشنبه سال تصریح کرد: از سال گذشته ظرفیت آتشنشانی برای «چهارشنبه سوری» دو برابر شد. هزار نفر از همکاران حریمبان نیز آماده خدمترسانی در مواقع اضطراری شدند. ۱۰هزار نفر از همکاران فضای سبز من نیز دیشب برای جلوگیری از تعرض به درختان آمادهباش بودند. ۱۲هزار پاکبان شریف نیز از نیمههای شب گذشته مشغول نظافت بقایای دود و آتش در شهر شدند.
مشارکت شهروندان در اداره شهر ضروری است
زاکانی در ادامه درخصوص اهمیت مشارکت مردم در اداره پایتخت که از ارکان مدیریت شهر در دوره اخیر است پرداخت و اظهار کرد: ۲۰۸۰ پروژه را با اعتباری حدود ۴همت در طرح «من شهردارم» به رأی مستقیم مردم گذاشتیم.
بیش از ۳۵۰هزار نفر از شهروندان در این طرح شرکت کردند؛ اولین تجربه بود، اما اولویت پروژههای کوچکمقیاس و محلی با نظر آنها در بودجه سال آینده تنظیم شد.
وی ادامه داد: مشارکت شهروندان در اداره شهر ضروری است. مدل بروزرسانی وسایل حملونقل عمومی را نیز به رأی مردم و رانندگان محترم خواهیم گذاشت.
به دنبال «ارزان کردن» تهران هستیم
شهردار پایتخت با بیان اینکه به دنبال «ارزان کردن» تهران هستیم، خاطرنشان کرد: اینکه مردم بیش از ۶۰سال باید منتظر خریدن خانه بمانند، ظلم به آنهاست. قرارگاه جهادی مسکن با همین هدف تأسیس شد که مسیر خانهدار شدن مردم را هموار کند.
امضای تفاهمنامه برای ساخت بیش از ۴۰۰هزار واحد مسکونی
وی در توضیح بیشتر افزود: این کار را به چند طریق پی گرفته ایم؛ هم با تسهیل در روند «صدور پروانه»، هم شناسایی موقعیتهای نوسازی در بافت فرسوده، تلاش کردیم به رونق صنعت ساختمان بپردازیم. برای ساخت بیش از ۴۰۰هزار واحد تفاهمنامه امضا شده است.
زاکانی در بخش دیگری از سخنانش به انجام پروژههای عمرانی در تهران پرداخت و تاکید کرد: با عدم ساخت ۹۸ «تقاطع» در بزرگراه های پایتخت، بیش از ۷۳۰کیلومتر راه اضافی به مردم تحمیل شده بود. بنابراین احداث ۱۵ تقاطع در نیمه اول امسال و ۲۳ تقاطع در نیمه دوم آغاز شد. عملیات عمرانی تعداد زیادی از این تقاطعات نیز در سال آینده شروع خواهد شد.
افزوده شدن فضای سبز پیرامون پایتخت در ۲ سال گذشته
شهردار پایتخت گفت: در سال ۵۷ همه فضای سبز پیرامون تهران کمی بیش از ۲۷۰۰هکتار بود. فقط در دو سال گذشته ۲۷۵۰ هکتار فضای سبز جدید پیرامون تهران اضافه کردیم. وی ادامه داد: توسعه فضای سبز پیرامونی تهران سال آتی نیز با اولویت «درختان مثمر» ادامه خواهد داشت. سیستم سه دانشگاه بزرگ علوم پزشکی تهران را با شرایط پارکهای محلات تهران منطبق خواهیم کرد.
احداث ۲۰۰ هکتار شهرک فناوری در بوستان ولایت؛ بهزودی
شهردار پایتخت با بیان اینکه کار بزرگی در زمان شهرداری آقای قالیباف برای تبدیل فرودگاه قلعهمرغی به بوستان ولایت انجام شد، گفت: ۲۰۰هکتار شهرک فناوری نیز بهزودی در این پارک احداث خواهد شد.
وی تصریح کرد: هدف تبدیل امکانات شهرداری به قطبهای گردشگری است؛ مانند «روددره فرحزاد» که در آینده نزدیک به عنوان پارک تقدیم مردم خواهد شد.
بنا بر اعلام سایت شهر، زاکانی در پایان افزود: با مساعدت نیروهای نظامی، احداث آزادراه شهید شوشتری و امتداد بزرگراه یادگار امام(ره) آغاز شده و پادگان دوشانتپه و ۰۶ و مجموعه جنگافزارسازی نیز به فضای سبز تبدیل میشود.