گفتوگوی تلفنی پزشکیان
با رئیسجمهور فرانسه
رئیس جمهور ضمن ابراز نگرانی شدید از تشدید تنشها در مرزهای جنوبی لبنان با رژیم صهیونیستی، نسبت به تبعات و نتایج هرگونه تجاوز به لبنان هشدار داد و گفت: رژیم صهیونیستی در صورت حمله به لبنان اشتباهی بزرگ مرتکب خواهد شد که تبعات سنگینی برایش به همراه خواهد داشت.
به گزارش تجارت، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه بعداز ظهر دیروز - دوشنبه - در تماس تلفنی با دکتر مسعود پزشکیان، انتخاب وی به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران را تبریک گفت. رئیس جمهور فرانسه در این گفت وگوی تلفنی با استقبال از رویکرد رئیس جمهور مبنی بر ایجاد تعامل و تعادل در سیاست خارجی، ابراز امیدواری کرد که روابط ایران با فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی، در دوره جدید بیش از گذشته ارتقا یابد. پزشکیان نیز در این گفت و گوی تلفنی، پیشینه روابط سیاسی و مراودات فرهنگی میان ایران و فرانسه را زمینه مناسبی برای توسعه تعاملات دیپلماتیک میان دو کشور دانست و آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای ارتقای روابط با فرانسه بر مبنای صداقت و اعتمادسازی مشترک را اعلام کرد. روسای جمهور ایران و فرانسه در این مکالمه تلفنی یک ساعته درباره مسائل و موضوعات مختلفی از جمله مذاکرات رفع تحریم، جنگ اوکراین و آخرین وضعیت و تحولات در غزه و لبنان به بحث و گفتگو پرداختند. رئیس جمهور ضمن اعلام آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای ادامه مذاکرات رفع تحریم در چارچوب توافق شده، اجرایی شدن همه تعهدات از سوی طرفین و توقف فشار و تحریمهای ظالمانه علیه ملت ایران را حداقل انتظار جمهوری اسلامی ایران از این توافق و زمینه مناسبی برای تداوم و پیشبرد گفت وگوها دانست و تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به استناد بیش از ۱۵ گزارش آژانس انرژی اتمی به همه تعهدات خود در برجام عمل کرده است، اما آمریکاییها بدون عمل به تعهدات خود، ضمن خروج یکطرفه از این توافق، تحریمهای ظالمانه مضاعفی نیز به ملت ایران تحمیل کردهاند. پزشکیان در بخش دیگری از سخنان خود در این گفت وگوی تلفنی ضمن ابراز نگرانی شدید از تشدید تنشها در مرزهای جنوبی لبنان با رژیم صهیونیستی، نسبت به تبعات و نتایج هرگونه تجاوز به لبنان هشدار داد و افزود: رژیم صهیونیستی در صورت حمله به لبنان اشتباهی بزرگ مرتکب خواهد شد که تبعات سنگینی برایشان به همراه خواهد داشت. رئیس جمهور با اشاره به جنایات هولناک رژیم صهیونیستی در نسلکشی مردم غزه و به خاک و خون کشیدن زنان و کودکان، حمله به بیمارستانها و نیروهای امدادی، تصریح کرد: صهیونیستها با اشغال فلسطین بیش از ۷۵ سال است که از هیچ جنایتی علیه فلسطینیان فرو گذار نکرده و تمام چارچوبها و قوانین بینالمللی را زیر پا گذاشتهاند. پزشکیان با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران برای رفع بحران در غزه و همچنین استقرار صلح و ثبات در منطقه از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد، ابراز امیدواری کرد که دیگر کشورها نیز به مسئولیتشان در قبال مردم مظلوم غزه عمل کنند.
توقیف یک فروند نفتکش
متخلف توسط سپاه در خلیج فارس
روابط عمومی منطقه سوم نیروی دریایی سپاه در اطلاعیهای از توقیف یک فروند نفتکش حامل بیش از ۷۰۰ هزار لیتر نفت قاچاق با پرچم کشور توگو و ۹ خدمه در آبهای شمال خلیج فارس حوالی میدان نفتی آرش توسط رزمندگان این منطقه خبر داد. به گزارش سپاه نیوز، متن اطلاعیه به این شرح است:
به آگاهی ملت شریف و قهرمان ایران اسلامی میرساند به فضل الهی با اشراف و رصد دقیق اطلاعاتی رزمندگان منطقه سوم نیروی دریایی امام حسین (ع) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صبحگاه جمعه ۵ مردادماه ۱۴۰۳ ساعت یک فروند نفتکش با نام تجاری pearl g با پرچم کشور آفریقایی توگو و مالکیت شخصی عراقی ساکن دبی امارات در شمال خلیج فارس حوالی میدان نفتی آرش درحال بارگیری سوخت قاچاق از لنجهای ایرانی، با حکم مقام قضایی توقیف گردید. برآوردهای اولیه حکایت از حداقل ۷۰۰ هزار لیتر نفت قاچاق همراه این نفتکش دارد. این نفتکش همراه با ۹ خدمه آن که دارای ملیت هندی هستند به لنگرگاه امام خمینی (ره) منتقل و تحت نظارت است .
روابط عمومی منطقه سوم دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
پوتین برای دیدار با پزشکیان
در نشست بریکس آماده میشود
سخنگوی کرملین از دیدار احتمالی روسای جمهور ایران و روسیه در نشست آتی گروه بریکس خبر داد. «دمیتری پسکوف» سخنگوی کاخ کرملین به روزنامه روسی ایزوستیا گفت که «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه برای دیدار با «مسعود پزشکیان» رئیسجمهور ایران در نشست بریکس که در ماه اکتبر در کازان برگزار خواهد شد، آماده میشود. خبرگزاری اسپوتنیک با انتشار این مطلب نوشت: تحلیف پزشکیان قرار است روز سهشنبه(فردا) برگزار شود.
شفافسازی ظریف درباره آخرین
وضعیت تشکیل کابینه
رئیس شورای راهبری انتخاب وزرای دولت چهاردهم گفت: خبر ارائه ۳ گزینه برای هر وزارت کاملا نادرست است. برای هر دستگاه لااقل ۸ نامزد تعیین شده و به رئیسجمهور محترم تقدیم شده است. محمدجواد ظریف در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «سلام دوستان جز گزارشهایی که اینجا پیرامون شورای راهبری میدهم و نیز مصاحبههای تصویری، هیچ مصاحبهای نکردهام و خبر ارائه سه گزینه برای هر وزارت کاملا نادرست است.
گروه سیاسی: در فاصله تنها دو روز از برگزاری مراسم تنفیذ در روز یکشنبه (7 مرداد) امروز سهشنبه (9 مرداد) مراسم تحلیف رئیسجمهور منتخب در مجلس شورای اسلامی برگزار میشود. مراسم تحلیف دکتر مسعود پزشکیان، نهمین رئیس جمهور اسلامی ایران، امروز سهشنبه (۹مردادماه) از ساعت ۱۶ در مجلس شورای اسلامی برگزار میشود.
به گزارش «تجارت»، تشریفات مجلس شورای اسلامی و وزارت امور خارجه در قالب کمیتهای مسئولیت دعوت از روسای جمهور، روسای مجالس، وزرای خارجه و سایر مقامات کشورهای مختلف را بر عهده دارند و طبق گفته علیرضا شریفی معاون اجرایی مجلس شورای اسلامی، حضور بیش از ۷۰ هیات خارجی و ۶۰۰ خبرنگار داخلی و خارجی در مراسم تحلیف رئیس جمهور قطعی شده است. بنا بر عرف ادوار مختلف انتخابات ریاست جمهوری و اهمیت حقوقی مراسم تحلیف که نماد مردم سالاری و انتقال مسالمتآمیز قدرت در کشور است، این مراسم با حضور مهمانان خارجی و داخلی برگزار میشود. بر همین اساس از شب گذشته و از محل فرودگاه امام خمینی(ره) هیاتهای خارجی کشورهای مختلف وارد تهران شدند.
روند برگزاری مراسم تحلیف
طبق اصل ۱۲۱ قانون اساسی مراسم تحلیف یا سوگند رئیس جمهور باید در نشست علنی مجلس همراه با حضور رئیس قوه قضائیه و اعضای شورای نگهبان برگزار شود. رئیس جمهور در مراسم تحلیف، سوگند یاد خواهد کرد مبنی بر اینکه همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسئولیتهایی که بهعهده گرفته است، بهکار گیرد و در پایان سوگندنامه را امضا میکند. در مراسم روز تحلیف پس از نواختن سرود جمهوری اسلامی ایران، سوره مبارک نحل آیات ۸۹ تا ۹۱ تلاوت خواهد شد. در ادامه رئیس مجلس شورای اسلامی و رئیس قوه قضاییه سخنرانی خواهند کرد. انجام مراسم تحلیف رئیس جمهوری، بیانات رئیس جمهور و نطق پایانی رئیس مجلس شورای اسلامی پایان بخش مراسم تحلیف خواهد بود. بر اساس آییننامه داخلی مجلس، رئیسجمهور پس از مراسم تحلیف موظف است حداکثر ظرف مدت دو هفته پس از انجام مراسم تحلیف، ضمن تقدیم برنامه کلی، اسامی وزرای پیشنهادی وزارتخانهها را که دارای تجربه و تخصص مرتبط هستند به همراه شرح حال، برنامهها، سوابق و سمتهای علمی و اجرائی و سایر امتیازات قابل استناد، به مجلس شورای اسلامی تسلیم کند.
حضور 70 هیات خارجی در مراسم تحلیف
در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان بیش از ۷۰ هیات خارجی حضور دارند که شب گذشته سالیفا مودی وزیر دفاع، باکاری یائو سانگاره وزیر خارجه و سومانا بوباکار وزیر کابینه کشور نیجر، آلتانگرل الخاگواسورن فرستاده ویژه مغولستان، پائول میفسود فرستاده ویژه مالت، نوری الکاسح معاون وزیر خارجه لیبی وارد فرودگاه بینالمللی امام خمینی(ره) شدند. از بامداد دیروز نیز مامادو تانگارا وزیر خارجه گامبیا، حسین عوض وزیر خارجه سودان، تان سو معاون نخست وزیر میانمار، مانوئل ماررو نخست وزیر کوبا، لوردس پوما پوما فرستاده ویژه اکوادور، الویس عالم فرستاده ویژه دومینیکن، خولیو آنیبال فرستاده ویژه کلمبیا، ژوئل راندریاماندرانتو وزیر گردگشری ماداگاسکار، نایب رئیس مجلس غنا و طاهر سالم محمد الباعور سرپرست امور خارجه لیبی وارد فرودگاه بینالمللی امام خمینی(ره) شدند. صبح دیروز نیز آگوستین آندریامانانورو نایب رئیس مجلس ملی ماداگاسکار، داتو سری جوهری بن عبدول رئیس مجلس مالزی، بریگیر پارارینسون نماینده مجلس ایسلند، موستروان عبدو رئیس مجلس کومور، ماهیندا یاپاابیواردانه رئیس مجلس سریلانکا، حسین محمد لطیف معاون رئیس جمهور مالدیو، رونالد اوزی لامولا وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی و مولوی عبدالکبیر محمدجان معاون نخست وزیر هیات حاکمه سرپرستی افغانستان نیز وارد تهران شدند.
اعلام محدودیتها در اطراف مجلس
رییس پلیس راهور تهران بزرگ، تمهیدات ترافیکی ویژه مراسم تحلیف رئیس جمهوری در معابر اطراف ساختمان مجلس شورای اسلامی را تشریح کرد. سرهنگ سید ابوالفضل موسوی پور با اشاره تمهیدات ترافیکی مراسم تحلیف چهاردهمین دوره ریاست جمهوری گفت : این مراسم فردا سه شنبه ۹ مرداد ماه، از ساعت ۱۶ در مجلس شورای اسلامی برگزار میشود؛ بنابراین پلیس تمهیدات ترافیکی ویژهای را برای هر چه منظم تر و با شکوه تر برگزار شدن این مراسم اتخاذ کرده است. وی با اشاره به خیابانهایی که در آنها توقف ممنوع است؛ افزود : از ساعت ۸ صبح روز سه شنبه، توقف در خیابان مجاهدین مسیر رفت و برگشت از تقاطع آبسردار به سمت غرب، خیابان ابن سینا از تقاطع فخر آباد، خیابان مصطفی خمینی به سمت جنوب تا تقاطع امیرکبیر، میدان بهارستان از جمهوری تا ظهیرالاسلام، خیابان شهید گودرزی در ظلع جنوبی مجلس، خیابان شهید دیالمه از امیر کبیر به سمت شمال، از خیابان آژانلو تا خیابان مجاهدین ممنوع است. رییس پلیس راهور تهران بزرگ ادامه داد : از ساعت ۱۰ صبح، محورهای فرعی اطراف مجلس در خیابانهای شهید دیالمه، شهید آژانلو و مجاهدین با نیوجرسی مسدود خواهند شد. موسوی پور گفت: از ساعت ۱۴ مسیرهای شرق به غرب خیابان مجاهدین، از تقاطع آبسردار و از محدوده شمال به جنوب ابن سینا از تقاطع فخر آباد به سمت جنوب مسدود می شود. وی افزود: در محدوده خیابان جمهوری از تقاطع مخبر الدوله و در ادامه از خیابان ظهیر الاسلام به سمت شرق و خیابان مصطفی خمینی در مسیر جنوب به شمال از تقاطع امیر کبیر و از خیابان شهید دیالمه از خیابان امیر کبیر به سمت مجلس شورای اسلامی نیز محدودیت تردد ایجاد می شود.
مهمترین وظایف و اختیاراتی رئیس جمهور در راس قوه مجریه
طبق اصل ۱۱۳ قانون اساسی، «پس از مقام رهبری رئیس جمهور عالی ترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را جز در اموری که مستقیماً به رهبری مربوط میشود، بر عهده دارد» مهمترین وظایف رئیسجمهور عبارتند از: مسئولیت اجرای قانون اساسی: یکی از مهم ترین وظایف رئیس جمهور اجرای قانون اساسی است و میتواند از طریق نظارت، کسب اطلاع، بازرسی و پیگیری اقدامات لازم را به عمل آورد و در صورت توقف یا عدم اجرای اصلی از اصول قانون اساسی به نحو مقتضی اقدام نماید. انتخاب و عزل وزیران: به موجب اصل ۱۳۳ قانون اساسی، وزیران توسط رئیس جمهور تعیین و برای گرفتن رأی اعتماد به مجلس معرفی میشوند. ریاست هیأت وزیران: رئیس جمهور بر کار وزیران نظارت کرده و با اتخاذ تدابیر لازم به هماهنگ ساختن تصمیمات وزیران اقدام میکند. مسئولیت اقدامات وزیران: هر یک از وزیران مسئول اقدامات و وظایف خویش است و رئیس جمهور مسئول اقدامات وزراء در مقابل مجلس است. توشیح قوانین و عهدنامهها: مصوبات قانونی و عهدنامهها و مقاوله نامهها وقتی لازم الأجرا میشوند که از طرف رئیس جمهور رسماً امضاء و به مأموران اجرایی کشور ابلاغ شوند. اختیار وضع آئین نامههای اداری: طبق اصل ۱۳۸ قانون اساسی هیأت وزیران میتوانند برای انجام وظایف قانونی خود به وضع نظامات و آئین نامههای عمومی مبادرت کنند و ریاست جمهوری به عنوان رئیس هیأت وزیران است. اعزام سفیران به خارج و پذیرش سفرای خارجی: سفیران به پیشنهاد وزیر امور خارجه و تصویب رئیس جمهور تعیین میشوند. اعطای نشانهای دولتی: طبق اصل ۱۲۹ قانون اساسی اعطای نشانهای دولتی با رئیس جمهور است. ریاست شورای عالی امنیت ملی: طبق اصل ۱۷۶ قانون اساسی به منظور تأمین منافع ملی و پاسداری از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی و حاکمیت ملّی، شورای عالی امنیت ملی به ریاست رئیس جمهور تشکیل میشود.
حجتالاسلام والمسلمین محسنی اژهای دیروز دوشنبه (۸ مرداد) طی سخنانی در نشست شورایعالی قوه قضاییه، ضمن اشاره به برگزاری مراسم تنفیذ رئیسجمهور، آقای پزشکیان در روز گذشته، اظهار کرد: با تنفیذ حکم رئیسجمهور جدید توسط رهبر معظم انقلاب، جناب آقای پزشکیان از دیروز رسماً متصدی قوه مجریه شدند و مسئولیت سنگین اجرای قانون اساسی و اعمال قوه مجریه را عهدهدار شدند. همانطور که رهبری معظم فرمودند امروز اولویت با مسائل اقتصادی است و در این مسیر، همه قوا و ارکان نظام باید به دولت یاری رسانند؛ در همین راستا، قوه قضاییه نیز باید به دولت کمک کند.
رئیس قوه قضاییه با تشریح مصادیق کمک دستگاه قضا به دولت، گفت: کمک قوه قضاییه به دولت در حوزه مسائل اقتصادی و معیشتی، با صرفِ حرف زدن، میسر و ممکن نمیشود؛ ما باید در عمل به دولت کمک کنیم تا دولت بر مسائل و مشکلات اقتصادی و معیشتی فائق آید؛ ما به عنوان قوه قضاییه در برخی از حوزههای مرتبط با امر اقتصاد، مأموریت قانونی و مشخص داریم؛ علاوه بر آنها، باید در حوزههایی که مستقیماً نیز مسئولیت نداریم، به دولت یاری رسانیم. محسنی اژهای تصریح کرد: یکی از نمودها و جلوههای مهم کمک قوه قضاییه به دولت در حوزه مسائل اقتصادی، تأمین امنیتِ سرمایهگذاریِ سالمِ اقتصادی است. در این راستا نباید محدودیتهای بلاوجه و غیرضروری برای فعالانِ سالمِ حوزهیِ اقتصاد ایجاد کنیم. بعضاً درخصوص محدودیتهای غیرضروری که از ناحیه دستگاه قضایی یا ضابطین درقبالِ فعالان اقتصادی اِعمال میشود، گلایه وجود دارد.
رئیس قوه قضاییه افزود: چندی پیش نامهای به دفتر من واصل شد که محتوای آن حکایت از اِعمال محدودیتهایی برای یک فعال شناخته شده اقتصادی داشت؛ من این نامه را برای بررسی دقیق و صحتسنجی به «دفتر بازرسی ویژه قوه قضاییه» ارجاع دادم؛ از قرار معلوم، این فعال اقتصادی، اقدامات افتخارآمیزی انجام داده بود، به نحوی که اقدامات او در این عرصه، مورد تمجید دستگاههای ذیربط قرار گرفته بود. این فرد که سابقه ۵۰ ماه حضور در جبهه را نیز در دوران دفاع مقدس داشت، به واسطه اتهامی که متوجهش شده بود، در زمان استقرار در هواپیما برای عزیمت به شهری، با وضع خاصی دستگیر شده بود! این در حالی بود که فردِ مورد اشاره، در حوزه فعالیت خودش، شخصیتی شناخته شده است و احتمال فرار او نمیرفت؛ با این وجود با وضع خاصی دستگیر شد و پس از دستگیری نیز، بنا بر اظهارات خودش، انتظار داشت تا در محلی مستقر شود تا به اتهامات پاسخ دهد، اما چنین فضایی برای او فراهم نشد؛ همچنین از قرار معلوم، ضابط رسیدگیکننده به پرونده نامبرده، تخصص لازم را در حوزه اتهام انتسابی نداشت؛ از سویی دیگر، تاکید فردِ مذکور در زمان بازداشت، این بود که اگر اتهام انتسابی محرز است چرا پرونده به دادگاه ارسال نمیشود و اگر ادلهای ناظر بر اتهام انتسابی وجود ندارد، چرا آزاد نمیشود؟ علیایحال مقصودم از بیان این نمونه و مثال آن بود که یکی از وجوه تأمین امنیت سرمایهگذاری و ترغیب فعالانِ سالمِ اقتصادی به سرمایهگذاری در کشور، همین جلوگیری از اِعمال محدودیتهای غیرضروری برای سرمایهگذاران است؛ باید توجه داشت وقتی برای یک سرمایهگذاری که از قضا در حوزه فعالیت خودش، فردی سرشناس محسوب میشود، محدودیتهایی قضایی اِعمال میشود، طبیعتاً سایر افراد نیز مشاهده میکنند و برای سرمایهگذاری در کشور بیمیل میشوند.
محسنی اژهای در ادامه به دادستان انتظامی قضات دستور داد تا موضوع اِعمال محدودیتهای بلاوجه و غیرضروری برای فعالان سالم اقتصادی توسط برخی قضات را به دقت مورد بررسی قرار دهد.وی در ادامه با اشاره به مصادیق دیگری از کمک قوه قضاییه به دولت در حوزه مسائل اقتصادی، گفت: مسئولان قضایی در شوراهایی نظیر«شورایعالی اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴»، «شورای رقابت»، « شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی»، «شورای عالی اقتصاد مقاومتی» و غیره عضویت دارند؛ فلذا ضروری است مسئولان ذیربط قضایی که در این قبیل شوراها عضویت دارند، تمام همت خود را معطوف کنند تا منشاءاثر باشند و با ایده و راهکارهای ناظر بر برونرفت از مشکلات اقتصادی، در شوراهای مزبور حضور به هم رسانند. وی تصریح کرد: یکی از الزامات جهش و رونق اقتصادی، توجه به مقولهی «رقابت» است؛ اگر دستگاههای دولتی و شبهدولتی، فضا را برای بخش خصوصی تنگ گردانند، کار در حوزه رونق اقتصادی پیش نمیرود؛ باید آحاد مردم در مقوله اقتصاد نقشآفرین باشند و اقتصاد به معنای واقعی کلمه باید «مردمی» شود.
گروه اقتصاد کلان: دلار نیمایی بر صنایع بورسی تاثیر زیادی دارد چراکه این نرخ در زمان فروش محصولات شرکتها در بازارهای داخلی و خارجی تاثیرگذار است. هرچند که نرخ دلار آزاد نیز بر ارزش داراییهای شرکتهای بورسی تاثیرگذار است اما آنچه سرنوشت صنایع بورسی را تعیین میکند، نرخ مورد استفاده در معاملات آنها یعنی نرخ نیمایی است. نرخ دلار نیمایی به طور دستوری تعیین شده و در اختیار دولت بوده و معمولا قیمت ارز نیمایی با تغییرات زیادی روبهرو نیست و تحتنظارت دولت است و این عدم انطباق با واقعیت اقتصاد و نرخ تعادلی بازار باعث زیان شرکتهای بورسی خواهد شد. در این بین دولت پیشرو در سیاستگذاری های خود به اصلاحات اقتصادی اشاره داشته و فعالان بازار سرمایه امید دارند اصلاحات اقتصادی که در راس آن تک نرخی کردن ارز و جلوگیری از رانت و فساد ناشی از آن، کمک شایانی به بازار سرمایه که به " اولویت آخر" سیاستگذاران تبدیل شده بود، کند. به طور حتم با منطقی شدن تصمیمات اقتصادی بازار سهام جانی دوباره خواهد گرفت و این تاثیر مثبت به طور قابل توجهی به شاخص هموزن منعکس خواهد شد.
ارزیابی کارشناسان
وحید نکویی، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص می گوید: بازار بعد از سه سال فرسایشی و تغییر و تحولات زیاد دستورالعملها و قوانین به بازاری غیرقابل پیشبینی شده و ریسک سرمایهگذاری افزایش یافته است. این تغییرات منفی و ایجاد بی اعتمادی توسط سیاست گذاران باعث شده تا اخبار مثبت تاثیرگذاری چندانی نداشته باشند و تحلیلگران نتوانند ارزیابی صحیحی از وقایع احتمالی و اخبار داشته باشند. نکویی افزود: فعالان بازار سرمایه در انتظار اقدامات عملیاتی هستند، به طور نمونه ابلاغ رویکرد اصلاحی در خصوص نرخ خوراک پتروشیمیها و گاز صنایع تاثیر چندانی بر بازار سرمایه نگذاشت و تاثیرپذیری معاملات گروههای مرتبط تنها یک روز دوام داشت درحالی که انتظار میرفت ارزش و حجم معاملاتی رکورد قابل توجهی را به ثبت برساند و دامنه تاثیرگذاری آن برای روزهای بیشتری تداوم داشته باشد. این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: این موضوع حاکی از این بوده که بازار بجز بحث شعار و اخبار مثبت نیازمند اقدامات عملیاتی و اجرایی است که یکی از موثرترین آنها کاهش اختلاف نرخ دلار نیمایی و بازار آزاد و در نهایت تک نرخی کردن ارز است که علاوه بر تاثیرگذاری مثبت بر بازار سرمایه و اقتصاد کشور میتواند در اعتمادسازی و ابراز حسن نیت دولت جدید نیز تاثیرگذار باشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر شرکت های صادرات محور ناچار به فروش محصولات خود با نرخ کمتری نسبت به بازار آزاد و نرخ حقیقی آن هستند که طبیعتا این مسئله سودسازی، آینده و برنامه های راهبردی تولید آنها را تحت الشعاع قرار میدهد؛ به هر میزان که شکاف مابین نرخ نیمایی و آزاد کاسته شود، تاثیرات مثبت دومینوواری بر تولید، بازار سرمایه و به طور کلان اقتصاد خواهد گذاشت. نکویی تاکید کرد: به طور حدودی گپ ۲۰ هزار تومانی مابین نرخ نیمایی و آزاد وجود دارد که فروش شرکت های بورسی را تحت تاثیر قرار داده و باعث زیان آنها می شود. این فعال بازار سرمایه ادامه داد: نظام ارز چند نرخی رویکرد اشتباهی بوده که باعث ایجاد رانت و فساد افراد ذینفوذ میشود و قانونگذاران باید نسبت به اینکه با تداوم این نظام چنین امکانی را فراهم میکنند، آگاه باشند. الزامی است که دولت پیشرو با توجه به تعهدات و وعدههای مطرح شده خود، یکی از اولویت های اقداماتی خود را اصلاح این رویه اشتباه قرار بدهد. وی افزود: در اجرای این اهم نگرانیهایی مبنی بر ایجاد انتظارات تورمی بیان می شود که برای رفع این نگرانی نیز راهکار اقدامات فرآیندی و کاهش پلهای اختلاف نرخ ارز نیمایی و آزاد وجود دارد که در نهایت با فرآیندی آهسته بتوان به پیادهسازی سیاست ارز تک نرخی رسید. این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: چنین رویکردی منجر به ایجاد انگیزه برای میل به صادرات و همچنین افزایش و راه اندازی خطوط تولیدی شرکتها می شود. همچنین باید به این نکته توجه داشت که این رویکرد سیستمی شفاف را به ارمغان می آورد که نتیجه آن نیز افزایش ارزآوری شرکتها برای کشور خواهد شد. نکویی گفت: نرخ ارز متغیر پولی بوده که بر اثر پارامترهایی همچون پایه پولی کشور، حجم نقدینگی و ... محاسبه میشود و نمیتوان به طور دستوری برای آن نرخ مشخصی را تعیین کنیم و دیدگاه اشتباهی که در نظام ارز چند نرخی وجود دارد باعث افزایش مشکلات اقتصادی و تراز تجاری خواهد شد.
همچنین یوسف دهقانی، کارشناس بازار سرمایه گفت: سال های زیادی است که کشور با مشکلات تحریمی دست و پنجه نرم میکند و در چنین شرایطی به طور قطع سیاستهایی که منجر به خنثیسازی و یا کاهش تاثیرات مخرب آن میشود ارجحیت بیشتری نسبت به ملاحظات و توجیهات غیراقتصادی دارد. راهکار قطعی و حتمی خنثی سازی تحریمها، رشد تراز تجاری بوده که برای ممکن شدن این موضوع باید صرفه پذیری فعالیتهای اقتصادی بخش خصوصی و در راستای آن افزایش صادرات و عدم صرفه پذیری واردات افزایش یابد. این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: یکی از مهمترین اقداماتی که منجر به صرفه پذیری صادرات می شود، اعمال سیاست ارز تک نرخی است. در حال حاضر شرکتها موظف به عرضه ارز حاصل از صادرات خود در سامانه نیما هستند که دولت به طور مستقیم نرخ دستوری را برای آن تعیین می کند، این مسئله باعث شده تا سودآوری آنها کاهش یابد و به دنبال آن نیز بازار سرمایه که عمدتا متشکل از شرکت های بزرگ صادرات محور بوده با چالش مواجه بشود. وی افزود: بانک مرکزی روسیه که به دنبال تنشهای آن کشور دچار مشکلات اقتصادی و سیاسی مشابه با کشورمان شده است حاضر به اعمال نظام ارز چند نرخی نشد و در بیانیههای خود اشاره کرده بود که تدبیر برای آثار تورمی انتخاب بهتری در مقایسه با پذیرش فساد ارز چندنرخی و آثار وسیع زیانبار آن است؛ به طور کلی میتوان تاکید داشت که سیاست ارز تک نرخی رویکردی منطقی بوده که در جهان نیز به اثبات رسیده است. دهقانی تشریح کرد: زمانی که نرخ تعادلی ارز مبنای اقتصادی قرار نگیرد و دولت به طور دستوری خواهان تعیین نرخی برای آن باشد، فساد افزایش پیدا کرده و اقتصاد تضعیف خواهد شد و بازار سرمایه نیز منعکس کننده این موضوع خواهد بود. در صورتی که دولت سیاست ارز تک نرخی را پیش بگیرد اعتماد و پیش بینی پذیری بازار سهام افزایش یافته و به طور محسوس گروه هایی همچون پتروشیمیها، فلزات اساسی، کانه های فلزی از تاثیرات مثبت آن بهره مندی بیشتری خواهد داشت. وی گفت: متاسفانه دولت به مسائل استدلالی اهمیتی نمی دهد و آنچه از رفتارهای سال های اخیر استنباط می شود تنها زمانی تن به اصلاحات ارزی خواهد داد که منابع ارزی با بحران مواجه شده باشد و در چنین شرایطی تنها چاره و مطمئن ترین راهکار متمایل شدن به نظام ارز تک نرخی است. وی تاکید کرد: منابع مالی کشور و تامین ارز به طور مشخص به میزان صادرات نفت بستگی دارد وحتی فرافکنی هایی همچون افزایش صادرات غیرنفتی نمی تواند سرپوشی بر این مسئله باشد؛ ضمن اینکه قیمت نفت بر موضوع صادرات غیرنفتی نیز تاثیرگذار است. بنابراین در سیاستگذاریها باید به این واقعیتها توجه داشت و با رصد این فاکتور می توان پیشبینی بهتری نسبت به امکان ارزآوری کشور توسط شرکتهای صادراتی داشت.
بروز حق شناس
کارشناس اقتصادی
قطعیهای مکرربرق صنایع و محدودیت های به وجود آمده اثرات مخربی بر جریان سودآوری این شرکتها گذاشته است. به دلیل گرم تر شدن هوا میزان و شدت قطعی برق افزایش پیدا کرده ؛عمدتا این قطعی در صنایع رخ می دهد؛ دولت سیزدهم سعی کرد اثر این ناترازی تولید و مصرف برق را بر مشترکین خانگی وارد نکند و این را از سمت صنعت کشور جبران کند. در بهینه ترین حالت میزان تولید برق در کشور ۷۷هزار مگاوات است اما زمانی که هوا گرم تر می شود؛ برای جلوگیری از مشکل در تامین برق شهری و خانگی در کلانشهرها، در سنوات اخیر بارها مشاهده شده که برای جبران کسری برق، برق صنایع با قطعیهای مکرر و محدودیتهایی همراه شده است که این موضوع اثرات مخربی بر جریان سودآوری این شرکتها گذاشته است. قطعی برق در فصل گرما را میتوان یکی از اساسیترین مشکلات واحدهای تولیدی و صنعتی فعال در بورس دانست. چرا که با کاهش تولید سود سازی شرکت ها کاهش می یابد و این به ضرر سهامداران است . علاوه بر این مشکلاتی از جمله هزینه های جاری شرکت؛ مانند حقوق و دستمزد پرسنل که حتی در شرایط کاهش تولید نیز باید پرداخت شود؛ باعث می شود هزینه تمام شده صنایع بالا رود . نتیجه این قطعی خسارت به تولیدکنندگان، آسیب به مواد اولیه و تجهیزات صنعتی، افزایش قیمت نهایی محصولات و امثال این موارد است. با توجه به این که بیشترین مصرف برق صنایع کشور متعلق به تولید آلومینیوم، مس، زنجیره فولاد و کارخانههای سیمان است، خاموشی برق در اواخر بهار و تابستان، نتایج نامطلوبی بر جریان سودآوری این شرکتها برجای میگذارد. کشور ایران بیشترین منابع هیدروکربنی در دنیا را دارد. با توجه به شرایط آب ؛هوایی و چهار فصل کشور فرصت های زیادی برای تولید انرژی های تجدید پذیر وجود داد؛ اما مدیریت نادرست سبب شده است که در فصل زمستان قطعی گاز و در فصل تابستان قطعی برق را شاهد باشیم.
سیدرضا صدرالحسینی
کارشناس مسائل منطقه
با شروع جنگ در غزه فشارهای میدانی، نظامی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی بر دولت نتانیاهو در سرزمینهای اشغالی بسیار زیاد شده و شرایط بسیار شکنندهای از جهت اجتماعی با افزایش اختلافات بین اقوام مختلف و جریانهای سیاسی در رژیم صهیونیستی حکمفرما شده است که موجب راهبندانهایی با اعتراضات و تظاهرات سنگین شبانه علیه نتانیاهو میشود؛ بر همین اساس نخستوزیر رژیم صهیونیستی نیازمند بود تا بتواند از نیرویی در فرای منطقه کسب انرژی کند که بزرگترین، مهمترین و قدرتمندترین حامی رژیم صهیونیستی در طول سالیان متمادی آمریکا بوده است. در طول ۱۰ ماه گذشته که جنایات رژیم صهیونیستی به اوج خود رسیده و آپارتاید و نسلکشی هولناک و گستردهای را ایجاد کرده است، همواره از حمایتهای سیاسی، اقتصادی، بینالمللی و رسانهای آمریکا بهره برده است؛ بنابراین در این شرایط نیز به مهمترین پشتوانه خود پناه برد و سعی کرد با سفر به آمریکا بهدنبال گرفتن امتیازاتی چه در جهت کمکهای نظامی مستقیم، چه برای گرفتن مجوز حمله به لبنان و چه برای گرفتن مجوز در زمینه گسترش عملیات در نقاط مختلف از مقامات کاخ سفید باشد.
نتانیاهو در جریان سفر به آمریکا مورد تشویق تعداد زیادی از نمایندگان کنگره آمریکا قرار گرفت، البته نزدیک به ۲۲۰ نفر از نمایندگان کنگره در این شوی تبلیغاتی شرکت نکردند و تعداد زیادی از کسانی هم که شرکت کرده بودند مخالف جنایات رژیم صهیونیستی بودند که با عکسالعملهای منفی خود در زمان کفزدنهای سایر نمایندگان نظر مخالف خود را نسبت به جنایات رژیم صهیونیستی نشان دادند، اما واقع امر این است که نتانیاهو برای کسب مجوز برای جنایات بیشتر و حمایتهای اقتصادی، سیاسی و نظامی بیشتر به واشنگتن سفر کرده بود که شاید به بخشی از این اهداف رسیده و به بخشی نرسیده باشد و در روزهای آینده بهتر و بیشتر میتوان این سفر را مورد ارزیابی قرار داد. بهتازگی در یکی از زمینهای ورزش واقع در اراضی اشغالی اقدامی پدافندی توسط رژیم صهیونیستی انجام گرفت که منجر به کشته شدن تعدادی از کودکان و نوجوان صهیونیست شد؛ اگر رژیم صهیونیستی پس از این اقدام حمله به لبنان را آغاز کند نشان میدهد که مجوز لازم را از کاخ سفید دریافت کرده است و بهدنبال بهانهای بوده تا حملات خود را آغاز کند، اما اگر این اتفاق نیفتد نشان میدهد که به بخشی از اهداف خود نرسیده است. به هر روی رژیم صهیونیستی با این سفر در راستای دریافت حمایتهای سیاسی و نظامی به بخش قابل توجهی از اهداف خود رسیده است، اما انتظاری که از کامالا هریس بهعنوان معاون بایدن و نامزد حزب دموکرات و دونالد ترامپ نامزد حزب جمهوریخواه بهعنوان رؤسای جمهور احتمالی آینده آمریکا داشت برآورده نشد، چراکه هر دوی آنها پایان جنگ و شروع آتشبس و اقدامات بعدی را از نتانیاهو خواستار بودند و این چیزی نبود که نخستوزیر رژیم صهیونیستی انتظار داشته باشد. با این وجود، ضربات ارتش یمن رژیم صهیونیستی را مجبور کرد که برای درخواست افزایش حمایت به آمریکا سفر کند، البته افزایش حملات حزبالله لبنان در کنار حملات ارتش ملی یمن هم قابل توجه بود، هر دوی اینها رژیم صهیونیستی را مجبور به اقرار شکست در مقابل جریان مقاومت و مردم مقتدر و مظلوم غزه کرد؛ با این حال مجبور شد برای یاری خواستن با مظلوم مایی دست خود را بهطور مستقیم به سمت حامیان خود دراز کند تا خطر اضمحلال رژیم صهیونیستی را به آنها تاکید کند.
مرکز پژوهشهای اتاق ایران گزارشی با عنوان «بررسی ابعاد امنیت تامین برق در اوج مصرف برق تابستان ۱۴۰۳» منتشر کرد که در آن با اشاره به همزمانی کسری برق در تابستان ۱۴۰۳ با تحولات و گذار در قوه مجریه، بر افزایش اهمیت امنیت تامین برق برای همه مشترکان تاکید شده است. در این گزارش به دو آسیب سیاستهای اجرایی کلان در حوزه انرژی اشاره شده است. اولاً اینکه در تصویب قانون اصلاح ماده (۳) قانون برنامه چهارم توسعه و عدم اجرای کامل آن در سالهای بعد از آن، بهای انرژی بعنوان ابزاری برای مقبولیتهای کوتاهمدت اجتماعی وارد سپهر سیاسی کشور شد؛ ثانیاً، به دنبال آن کشور با کسری سرمایهگذاری در توسعه زیرساختها روبرو شد و با بلااثر شدن سازوکارهای قیمتی در مدیریت و رشد مصرف، کسری انرژی در کشور رقم خورد و متاسفانه مجدداً با رویکرد حفظ مقبولیتهای کوتاهمدت اجتماعی، مدیریت و اعمال محدودیت مصرف به بخشهای مولد اقتصادی ازجمله بنگاههای اقتصادی و کشاورزی و سایر فعالان تحمیل شد. در این گزارش در تحلیل میانمدت و بلندمدت پیرامون علل شرایط حاکم بر صنعت برق باید به نحوه عدم ایفای تعهدات دولت به سرمایهگذاریهای بخش خصوصی، ساختار و فرایندهای حقوقی و قراردادی و در نهایت چگونگی گردش مالی در صنعت برق مورد بررسی قرار گرفته و در آن آمده است: در تحلیل کوتاهمدت کسری برق باید به نحوه غربالگری طرحهای زیرساختی حائزاهمیت برای پیک مصرف، میزان نزولات جوی و تأمین برق نیروگاههای برقآبی و شرایط آب و هوایی در دوره پیک، توجه شود. پژوهش پیشرو ضمن مرور عملکرد میانمدت صنعت برق در توسعه زیرساختهای برق، متمرکز بر عملکرد تأمین برق در زمان اوج مصرف در تابستان ۱۴۰۳ و ابعاد کسری برق شامل «برآورد شدت کمبود» و «بازه زمانی» است.
نکاتی درباره وضعیت تامین برق در سالهای اخیر
در پایان سال ۱۴۰۲ مجموع ظرفیت نامی نیروگاهی کشور به ۸/۹۲ هزار مگاوات رسید که بیش از ۸۵ درصد آن از نیروگاههای سوخت فسیلی و مابقی آن از نیروگاههای برقآبی، اتمی و تجدیدپذیر است. شایان توجه است که حدود ۱/۱ درصد از ظرفیت نامی منصوبه در کشور متعلق به نیروگاههای تجدیدپذیر است. همچنین در این سال ظرفیت نامی منصوبه حدود ۲/۲ درصد نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش پیدا کرد؛ بطوریکه نیمی از ظرفیت نامی منصوبه در این سال مربوطه به سرمایهگذاری صنایع متقاضی خودتأمینی بوده است. اما با وجود افزایش ظرفیت نیروگاهی در سال ۱۴۰۲ فاصله میان نیاز تقاضا و حداکثر قدرت تأمین شده در پیک فزونی یافته و میزان کسری برق در زمان پیک سال گذشته به رقم ۴/۱۲ هزار مگاوات رسید.
این میزان از کسری برق در لحظه اوج مصرف برق بوده و در تابستان ۱۴۰۲ بدلیل استمرار بازه زمانی پرباری شبکه و افزایش ریسک بروز حوادث در شبکه، کسری برق به مراتب بیشتری نیز در شبکه سراسری برق ایجاد شده است.
جبران کسری برق با قطع برق صنایع
مدیریت مصرف و جابهجایی بار در سال ۱۴۰۲ بهگونهای برنامهریزی و اجرا شد که صنایع بزرگ و با مصارف عمده، شهرکهای صنعتی و مشترکین کشاورزی سهم عمده در جبران این کسری برق را داشتند. به طوری که در این سال بالغبر ۸۱ درصد از جابجایی بار، محدودیت و مدیریت مصرف به واحدهای تولیدی فوقالذکر اعمال شد. برای تابستان پیشرو صنعت برق علاوه بر اتکاء به ظرفیتهای تولید برق نیروگاههای برقآبی، برنامهریزیهایی برای افزایش ظرفیت نامی منصوبه از طریق سرمایهگذاریهای دولتی و خصوصی و صنایع انجام داده است. برآورد میشود که همچون سال ۱۴۰۲ صنایع متقاضی خود تامینی در سرمایهگذاری در صنعت نیروگاهی نسبت به بخش دولتی و خصوصی پیشتاز باشد و بتواند بخشی از نیاز خود و شرکتهای صنعتی تابعهاش را تأمین کند. باتوجه به طرحهای نیروگاهی در حال احداث و بهرهبرداری شده (طی مدت زمان پیک سال ۱۴۰۲ تاکنون)، محدوده حداکثر قدرت قابلتولید در زمان اوج مصرف تابستان ۱۴۰۳ در سه حد پایین، میانی (محتمل) و بالا، به ترتیب ۹/۶۰، ۸/۶۲ و ۵/۶۵ هزار مگاوات باشد. از سویی دیگر با توجه به افزایش مشترکین خانگی، صنعتی، کشاورزی و غیره و روند مصرفی آنان در فصل تابستان سنوات گذشته، حداکثر نیاز مصرفی در محدود ۲/۷۶ تا ۲/۷۹ هزار مگاوات برآورد میشود که حد میانی آن ۷/۷۷ هزار مگاوات است. عمده تحلیلهای بررسی ناترازی و کمبود برق معطوف به «زمان» وقوع پیک مصرف است این در حالی است که شبکه سراسری در بازه «زمانی» مشخصی تحتفشار پرباری بوده و این موضوع میتواند امنیت تأمین برق و بروز حوادث در شبکه را محمل کند. تدبیر رفع این کسری قابلتوجه برق نیازمند بررسی در دو افق کوتاهمدت و بلندمدت است. طی دو دهه اخیر عملکرد سرمایهگذاری در صنعت برق موجب آسیب به امنیت سرمایه و اعتماد بخش خصوصی شده است و اقدامات در حال اجرای وزارت نیرو گامی روبهجلو بوده، لکن ابتدا باید این حرکت اصلاحی با حضور بخش خصوصی روند تکاملی به خود بگیرد و از طرف دیگر تصمیمهای در حال اجرا از حالت شخصمحوری به سمت ساختار محوری هدایت و بستر حقوقی و قانونی متقنی به خود بگیرد. ازجمله مواردی که در بررسی راهکارهای بلندمدت باید موردتوجه قرار بگیرد شامل موانع سرمایهگذاری در توسعه برق تجدیدپذیر و علل عدم تحقق اهداف پیشبینیشده، احداث واحدهای بخار و جلوگیری از هدررفت انرژی در نیروگاههای گازی و مشکلات بازپرداخت تعهدات قراردادهای بیع متقابل احداث واحدهای بخار، سرمایهگذاری نیروگاههای خودتامین موضوع تفاهمنامه سال ۱۴۰۰ فیمابین وزارت نیرو و صمت و همچنین ماده (۴) قانون مانعزدایی از توسعه صنعت برق، اثربخشی سیگنالهای سرمایهگذاری در بازار برق و نحوه جبران هزینههای نگهداری و بهرهبرداری از ظرفیتهای فعلی در بستر فروش برق در بازارهای تعریف شده، چالشهای توسعه شبکه برق بویژه خطوط تبادلی و الزامات و ملاحظات بهینهسازی و نگهداشت انرژی با استفاده از سازوکار بازار است، که مداقه و بررسی از اهمیت و اولویت ویژهای برخوردار است.
گروه جهان: مردم ونزوئلا روز یکشنبه برای انتخابات از میان «نیکولاس مادورو» رئیسجمهور کنونی و «ادموندو گونزالس اوروتیا» پای صندوقهای رای رفتند و برای 6 سال آتی رئیس کشور خود را برگزیدند. در این انتخابات که بیش از ۶۳۵ ناظر بینالمللی، از جمله تیمهایی از کارشناسان و همچنین ۶۵ متخصص از کمیسیونهای انتخاباتی در سراسر جهان، نظارت داشتند، نیکلاس مادورو با کسب ۵۱.۲ درصد آرا در مقابل، ۴۴.۲ درصد ادموندو گونزالس به پیروزی رسید. به گزارش «تجارت»، نرخ مشارکت در انتخابات این کشور ۵۹ درصد اعلام شد. همچنین نیکولاس مادورو با کسب پنج میلیون و ۱۵۰ هزار و ۹۲ رای معادل ۵۱.۲ درصد رای گرفت و نفر دوم، ادموندو گونزالس چهار میلیون و ۴۴۵ هزار و ۹۷۸ رأی معادل ۴۴.۲ درصد آرا را به دست آورد. برای مادورو، دوره ۶ ساله ریاست جمهوری آتی، سومین دوره حکومت او خواهد بود. او از سال ۲۰۱۳ ریاست جمهوری بولیواری را برعهده دارد. مراسم تحلیف او به عنوان رئیس جمهور تازه انتخاب شده برای ۱۰ ژانویه ۲۰۲۵ برنامهریزی شده است.
تاکید مادورو بر آمادگی برای صلح و گفتوگو
نیکولاس مادورو پس از اعلام نتایج انتخابات و پیروزی در رقابتهای ریاست جمهوری گفت: «در دوره جدید ریاست جمهوری خود، سوگند میخورم که جانم را به خاطر فرآیندهای تغییر برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورمان خواهم داد.» مادورو ۶۱ ساله دقایقی پس از اعلام خبر پیروزیاش خطاب به حامیانش گفت: «صلح، ثبات و عدالت وجود خواهد داشت. من مرد صلح و گفتوگو هستم.» رئیسجمهور ونزوئلا همچنین از دادستانی کشورش خواست تا تحقیقاتی را درباره مختل کردن روند انتخابات آغاز کند. مادورو در میان هوادارانش که پیروزی او را در کاخ میرافلورس در کاراکاس جشن گرفتند، تاکید کرد که «اجازه نمیدهیم سناریوی هرجومرج در ونزوئلا ایجاد شود.» نیکولاس مادورو تاکید کرد: «مردم حرف خود را زدند؛ نه به سرمایهداری، نه به فاشیسم. و ما مردمی هستیم که برای جهان الگو قرار دادهایم.» رئیسجمهور سوسیالیست ونزوئلا همچنین تاکید کرد که «من خواستار احترام به نظر مردم و قانون اساسی و عدم دعوت به کودتاها هستم.»
رد نتیجه انتخابات از سوی اپوزیسیون
«ماریا کورینا ماچادو» رئیس مخالفان ونزوئلا دیروز (دوشنبه) مدعی شد از نظر مخالفان دولت ونزوئلا «ادموندو گونزالس» رقیب اصلی «نیکولاس مادورو» پیروز انتخابات ریاست جمهوری این کشور است. ماچادو، رئیس مخالفان ونزوئلا پس از منتشر شدن خبر پیروزی مادورو مدعی شد: «من میخواهم به همه مردم ونزوئلا و جهان بگویم که ونزوئلا رئیسجمهور بعدی خود را دارد و آن "ادموندو گونزالس" است. همه دنیا این را میدانند. ما در تمام ایالتهای کشور پیروز شدیم.» براساس اعلام شورای انتخابات ملی ونزوئلا، ادموندو گونزالس با کسب ۴۴.۲ درصد آراء در جایگاه دوم و بعد از مادورو قرار گرفته است. با این حال رئیس مخالفان ونزوئلا ادعا کرد که گونزالس ۷۰ درصد رای کسب کرده است. او گفت که ائتلاف تحت امرش، مردم را برای دفاع مسالمتآمیز از آرای خود جمع خواهد کرد.
موج تبریک کشورهای متحد به مادورو
اعلام نتایج انتخابات با استقبال کشورهای نزدیک به ونزوئلا همراه شد. در مهمترین سطح، «ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه انتخاب مجدد نیکولاس مادورو را به عنوان رئیس جمهور جمهوری بولیواری ونزوئلا تبریک گفت.» به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، رئیسجمهور روسیه گفت که روابط روسیه و ونزوئلا ماهیت مشارکت راهبردی دارد. در این بیانیه روسیه آمده است: «مایلم آمادگی خود را برای ادامه کار مشترک سازنده خود در مورد موضوعات موضوعی در دستور کار دوجانبه و بینالمللی تایید و اعلام کنم. به یاد داشته باشید که آغوش روسیه برای سفر شما همواره گشوده خواهد بود. لین جیان سخنگوی وزارت امور خارجه چین هم پیروزی «نیکولاس مادورو» رئیسجمهور ونزوئلا در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴ این کشور را تبریک گفت.
«میگوئل دیاز-کانل» رئیس جمهور کوبا در واکنش به پیروزی انتخاباتی مادورو گفت: «نیکلاس مادورو، برادرم، پیروزی تو، که از آن مردم بولیواری و چاویستا است، اپوزیسیون طرفدار امپریالیست را به طور واضح و صریح شکست داده است.» رئیسجمهور کوبا افزود: «آنها همچنین راستگرایان منطقهای، مداخلهگر و مونرویست را شکست دادند. مردم حرف زدند و انقلاب پیروز شد.» «ژیومارا کاسترو» رئیسجمهور هندوراس هم گفت: «تبریک ویژه ما و درودهای دموکرات، سوسیالیست و انقلابی ما به رئیس جمهور نیکولاس مادورو و مردم شجاع ونزوئلا به خاطر پیروزی غیرقابل اعتراضشان که حاکمیت آنها و میراث تاریخی فرمانده هوگو چاوز را تاکید میکند.» «لوئیس آرسه» رئیسجمهور بولیوی هم گفت: «ما از نزدیک این جشنواره دموکراتیک را دنبال کردهایم و از این واقعیت استقبال میکنیم که به اراده مردم ونزوئلا در پای صندوقهای رای احترام گذاشته شده است.
گروه اقتصادی:رسیدن قیمت مسکن در پایتخت به متری ۸۶ میلیون تومان، وجود پنج میلیون خانه اولی، خروج متقاضیان واقعی از بازار ملک، پرتاب شدن مستاجران به حومه شهرها و نیاز سالیانه به تولید یک میلیون واحد مسکونی، شرایطی را ایجاد کرده که به اذعان کارشناسان، مسکن را به ابرچالش دولت چهاردهم تبدیل کرده و ساماندهی آن را باید جزو ماموریتهای اصلی خود بداند. به گزارش ایسنا، اگرچه تورم مسکن در تهران پس از ۷۸ ماه تک رقمی شده اما رشد سنگین قیمتها در ۶.۵ سال اخیر بازار ملک را به منطقه ممنوعه برای خانه اولیها تبدیل کرده است. از آذرماه ۱۳۹۶ که تحت تاثیر نوسانات ارزی، قیمت کالاها و خدمات در روند صعودی قرار گرفت تا کنون قیمت مسکن در تهران ۱۵۹۰ درصد رشد داشته و از میانگین ۵.۰۹ میلیون تومان به ۸۵.۹ میلیون تومان رسیده است.
عوارض رشد سنگین قیمت مسکن به خروج متقاضیان مصرفی از بازار ملک، رکود ساخت و ساز و به تبع آن خروج سرمایههای مولد از عرصه تولید مسکن منجر شده است. تحت تاثیر قیمتهای بالا بسیاری از متقاضیان بالقوه خرید مسکن و مستاجران به حومه شهرهای بزرگ رانده شدهاند.
انتظار ۵ میلیون خانهاولی از دولت پزشکیان
به دنبال نوسانات قیمت در بخش فروش، بازار اجاره نیز متاثر شده است. اگرچه دولت در سه سال گذشته با اعمال سیاست سرکوب قیمتی، سقف مجاز افزایش اجاره بها را ۲۵ درصد اعلام کرده اما آمار و ارقام نشان میدهد موجران از این سقف فراتر رفتهاند. خرداد امسال تورم اجاره بها در پایتخت ۴۳.۲ درصد بود که حدود دو برابر سقف تعیین شده بود و رکورد ۱۲ ساله تورم اجارهبها در تهران را شکست.
رشد تا ۱۰۰ درصد قیمت مصالح ساختمانی
از سوی دیگر به دلیل قرار داشتن تورم در محدوده ۴۰ درصد هزینههای ساخت و ساز نیز افزایش یافته است. در سه سال اخیر نهادههای تولید مسکن که معمولاً با مصالح و آهن و هزینه ماشینآلات و دستمزد شناخته میشوند، بعضا بالاتر از تورم عمومی بودند و برخی اقلام تا ۸۰ درصد و برخی بیش از ۱۰۰ درصد افزایش داشتهاند.
اقساط ماهیانه مسکن ۳۷ میلیون تومان
در بازار مسکن نیز وامهای خرید خانه نیز راهی به سوی خانهدار شدن باز نمیکند. سقف تسهیلات خرید مسکن از طریق اوراق ۱.۹ میلیارد تومان است که اقساط ماهیانه آن به ۳۷ میلیون تومان میرسد و اصل مبلغ وام پس از ۲۲ سال حدود ۹.۸ میلیارد تومان خواهد بود. اگرچه دولت در سه سال گذشته با اعمال سیاست سرکوب قیمتی، سقف مجاز افزایش اجاره بها را ۲۵ درصد اعلام کرده اما موجران از این سقف فراتر رفتهاند. خرداد امسال تورم اجاره بها در پایتخت ۴۳.۲ درصد بود که حدود دو برابر سقف تعیین شده بود و رکورد ۱۲ ساله تورم اجارهبها در تهران را شکست. دولت سیزدهم تلاشهایی برای ساماندهی بازار مسکن انجام داد که مهمترین این اقدامات در قالب طرح نهضت ملی مسکن با هدف ساخت سالیانه یک میلیون خانه به شکل خودمالکی و انبوه سازی با استفاده از توان صنعت ساختمان کشور بروز یافت.
رسیدن ۲.۶ میلیون واحد مسکونی به مرحله ساخت
طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی در حال حاضر حدود ۲.۶ میلیون واحد مسکونی به مرحله ساخت رسیده است. البته آمار پروانههای ساختمانی نشان میدهد در سه سال گذشته برای حدود ۴۰۰ هزار واحد در سال پروانه صادر شده که جمعا به ۱.۲ میلیون واحد میرسد. آنطور که مسئولان میگویند به دلیل آنکه حدود ۴۰ مرحله برای فرآیند صدور پروانه طی میشود رسیدن ۲.۶ میلیون واحد به مرحله ساخت مقداری زمانبر خواهد بود. برخی کارشناسان میگویند دولت با حذف نگاه سیاسی از حوزه مسکن، طرحهای مسکن ملی را ادامه دهد.
پیشنهاد ۳۰۰ دلاری چینیها برای ساخت هر متر مسکن در ایران
در حال حاضر عمده طرحهای نهضت ملی مسکن توسط سازندگان و مهندسان ایرانی اجرا میشود اما مدل ساخت مسکن توسط چینیها نیز در طول سه سال گذشته پیشنهاد شد که به دلایلی هنوز شکل اجرا به خود نگرفته است. بررسیها نشان میدهد چینیها بدون احتساب هزینه زمین و جواز، هزینه ساخت هر متر مسکن در ایران را ۳۰۰ دلار تعیین کردند که بیش از ۱۷ میلیون تومان است. در حالی که بسیاری از طرحهای مسکن ملی در سه سال گذشته با هزینه هایی به مراتب کمتر از رقم پیشنهادی چینیها به بهرهبرداری رسید.
انتظار ۵ میلیون خانهاولی از دولت پزشکیان
کارشناسان، کنترل نوسانات بازار مسکن را از دو زاویه مورد بررسی قرار میدهند. سازندگان و انبوهسازان، چاره را در افزایش تولید میدانند. کارشناسان اقتصاد مسکن اما معتقدند همزمان با افزایش ساخت و ساز، برنامههایی همچون کنترل تورم عمومی، حذف سوداگری و اعمال پایه های مالیاتی برای فعالیتهای غیرمولد در بازار مسکن ضرورت دارد.
تورم مسکن تک رقمی شده است
طبق آخرین آمار در خرداد ۱۴۰۳ متوسط قیمت مسکن در تهران به ۸۵.۹ میلیون تومان در هر متر مربع رسیده که در مقایسه با ماه گذشته ۱.۴ درصد و نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۹.۷ درصد رشد نشان میدهد. با توجه به افزایش قیمتها معاملات نیز به شدت افت کرده است. به طوری که خرداد امسال فقط ۳۸۷۲ معامله آپارتمان در تهران انجام شد. تعداد معاملات در تهران به حدود یک پنجم وضعیت نرمال رسیده است.
حدود پنج میلیون متقاضی خانه اولی بازار مسکن انتظار دارند دولت چهاردهم که هماکنون در آستانه شروع فعالیت قرار دارد به وضعیت نه چندان مناسب بازار ملک سر و سامان بدهد. کارشناسان معتقدند باید همزمان با نقشه راه بلندمدت، برنامههای کوتاه مدت در بازار مسکن در دستور کار قرار گیرد. یکی از آفتهای بازار مسکن هجوم چند سال یک بار حجم نقدینگی به این بازار است. بنابراین دولت در گام اول باید برای کنترل نقدینگی و پایه پولی فکر کند. افزایش ساخت و ساز با استفاده از بازوی صنعت ساختمان، حذف سوداگری و کنترل تورم عمومی میتواند بازار مسکن را به وضعیت باثباتی برساند.
نشریه پولیتیکو در مطلبی با اشاره به اعلام آمادگی «کاملا هریس» معاون رئیسجمهوری آمریکا به عنوان نامزد حزب دموکرات پس از کنار رفتن «جو بایدن» از رقابتهای انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۲۴، این چرخش را مسبب ایجاد جانی تازه در حزب توصیف کرد. در نخستین مرحله جمع آوری کمک های مالی برای هریس، دموکراتها ناگهان جانی تازه در رقابتهای ریاست جمهوری گرفته اند.
به نوشته این نشریه، دیروز یکشنبه به عنوان روزی که ۱۰۰ روز مانده تا انتخابات و یک هفته پس از کناره گیری بایدن، دموکرات ها شاهد اشتیاق بیشتر رای دهندگان و حمایت از این نامزد جدید حزب هستند. پولیتیکو این وضعیت را چرخشی ناگهانی برای دموکراتها توصیف کرده که ماه گذشته را در وحشت نامزدی بایدن و شکست وی از دونالد ترامپ رئیسجمهوری سابق گذراندهاند. مناظره فاجعه بار بایدن مقابل ترامپ در تاریخ ۲۷ ژوئن (۷ تیر) که برای نخستین بار آغاز بحث ها بر سر کناره گیری بایدن را شعلهور کرد و منجر به هفتهها درگیری درون حزبی شد، به گونه ای که در پی آن ۱۰ ها قانونگذار دموکرات خطاب به رئیس جمهوری آمریکا از وی خواستند تا از رقابتهای انتخاباتی کنار برود. تیم والز فرماندار مینه سوتا و معاون احتمالی هریس، صبح دیروز یکشنبه در مصاحبهای با شبکه تلویزیونی سیانان گفت: «اینجا انفجاری از انرژی وجود دارد. جو بایدن، ما آن را شنیدهایم که در مورد بسیاری از مسائل به طور کلی صحبت کرد، اما انرژی جدیدی به وجود آمده است. من دیروز در یک تجمع کارگری بودم، ۱۵ سال است که چنین چیزی ندیدهام.» نویسنده این مطلب در ادامه تاکید می کند که هرچند با وجود بروز خوش بینی زیاد برای دموکرات ها پس از کناره گیری بایدن، هریس پیشتاز نیست و جمهوری خواهان همچنان پشت سر ترامپ با یکدیگر متحد هستند و در بیشتر نظرسنجی ها با وجود اختلاف کم، ترامپ همچنان پیشتاز است. این نشریه یادآور می شود که ترامپ پیش از کنار رفتن بایدن هم پیشتاز بود و حتی باوجود آنکه کارزار بایدن ۶ برابر بیشتر از کارزار وی هزینه کرده بود، نامزد حزب جمهوریخواه پیشتاز نظرسنجی ها بود.
نگارنده سپس تشریح می کند: اما آمدن هریس شمار بیشتری از رای دهندگان را درگیر انتخابات کرده است. یک نظرسنجی انجام گرفته توسط روزنامه وال استریت ژورنال که شامگاه جمعه منتشر شد نشان می دهد، ۸۱ درصد از رای دهندگان دموکرات می گویند که مشتاق حمایت از هریس هستند. در حالیکه نتایج نظرسنجی انجام گرفته توسط همین روزنامه در اوایل ماه جاری میلادی (ژوئیه) حاکی از اشتیاق تنها ۳۷ درصد حامیان بایدن بود. سناتور اد مارکی که در مراسم جمع آوری کمک های مالی برای هریس در ماساچوست سخنرانی میکرد، در میان شور و اشتیاق رای دهندگان دموکرات به پولیتیکو گفت که هریس مانند یک مولفه غیرقابل پیشبینی و در عین حال قدرتمند برای حزب عمل کرده اس آن هم در زمانی که کارشناسان سیاسی حتی انتظار حضور وی را در کارزار هم نداشتند، اما اکنون در حزبی که واقعا در حال رشد است، وی هیجان ایجاد کرده است. این اشتیاق همچنین سبب افزایش بیشتر کمک های مالی به کارزار هریس شده است؛ به گونه ای که از زمان آمدن این چهره دموکرات ۲۰۰ میلیون دلار پول جمع آوری شده و نکته قابل توجه این است که دو سوم کمکها از سوی اهداکنندگانی بود که برای نخستین بار آن را انجام می دادند.
هفته گذشته حماس اعلام کرد که با فتح به عنوان بزرگترین رقیب خود و دیگر گروههای فلسطینی تحت نظارت چین توافقنامه وحدت ملی امضا کرده است. این در حالی است که جنگ در نوار غزه بیش از ۹ ماه است که به طول انجامیده و توافق آتشبس نیز با شکست مواجه شده است. این توافق که با میانجیگری پکن تسهیل شده است، شرایط «حکمرانی مشترک» را پس از دوران جنگ در غزه فراهم خواهد کرد.
به گفته رئیس دستگاه دیپلماسی چین، در این توافق به ویژه ایجاد «دولت موقت آشتی ملی» پیشبینی و تصریح شده که «خود فلسطینی ها» باید «فلسطین را اداره کنند». بسیاری از کارشناسان معتقدند که چین یکی از مهمترین و موثرترین بازیگرانی است که میتواند در موضوع حل بحران در غزه مشارکت و میانجیگری کند. این تلاش چین بعد از تجربه موفق میانجیگری میان ایران و عربستان با جدیت از سوی افکار عمومی و تحلیلگران دنیا بررسی میشود. «فرزاد رمضانی بونش» در گفتوگو با ایسنا درباره نقشآفرینی چین در تنشهای منطقهای از جمله در رابطه با مساله غزه و گروههای فلسطینی اظهار کرد: افزایش جایگاه و حضور و بروز چین در نظام بینالملل با توجه به توان نظامی، اقتصادی و ژئوپلتیکی و استراتژیکی که دارد همزمان شده با افزایش تلاش دیپلماتیک و سیاسی این کشور در خاورمیانه برای بهبود جایگاه و قدرت نرم این کشور. وی ادامه داد: چین مثل هر بازیگر جهانی خواستار افزایش جایگاه قدرت نرم و حضور ژئوپلیتیک چند بعدی خود در منطقه است. چین تلاش دارد در راستای منافع ملی خود رویکردهایی را در منطقه پیش ببرد که یکی از رویکردها که موفق هم بوده است به بحث صلحسازی میان بازیگران خاورمیانه برمیگردد. در موضوع ایران شاهد بودیم که هر چند بازیگران مهمی در رابطه با آشتی ایران و عربستان نقش داشتند، اما در گام آخر چین این را به نام خود ثبت کرد. تلاشهای کنونی این کشور نیز با توجه به دامنه بحران در غزه و جنگ حماس و اسرائیل و با توجه به نوع رابطه قدیمی چین با بازیگران عربی و رژیم اسرائیل انجام میشود. چین خودش را در موقعیتی میبیند که میتواند با توجه به گسترش دامنه جنگ به منطقه، از پتانسیل میانجیگری خود استفاده کند.
رمضانی بونش تصریح کرد: جنگ اعراب و اسرائیل از دههها قبل آغاز شده است و جنگ کنونی غزه و خطر گسترش آن و تبدیل شدن به یک جنگ منطقهای میتواند بر امنیت انرژی، سیاسی و تجاری چین و استفاده از مسیرهای آبی در این منطقه تاثیر منفی بگذارد، از این رو تا حد زیادی چین در راستای منافع ملی و کلان خود در منطقه و جهان وارد این کارزار شده است. وی ادامه داد: با نوع رابطهای که بین چین با اسرائیل، اعراب منطقه، قطر و ایران برقرار است، هر 2 سوی بحران در وضعیت کنونی از نوع میانجیگری چین خوشحال میشوند و نگاه مثبت افکار عمومی منطقه به نقش چین و سابقه چین در عدم بحرانآفرینی در خاورمیانه موجب شده تا از معدود بازیگرانی باشد که نقش متوازنی را میتواند در این راستا ایفا کند.
علیرضا کنگرلو*: در چند دهه گذشته بعضا به دلیل سیاستهای غیر کارشناسی و همین طور اعمال تحریمهای ظالمانه خارجی در طی حدود ۱۳ سال گذشته، اقتصاد ایران از مسیر تعادل خارج شد و در برخی حوزههای کلیدی دچار ناترازیهای جدی شده است.
این ناترازیها که محصول عملکرد مجموعه دستگاههای سیاستگذار و دولتها طی چند دهه گذشته بوده است خود را در حوزههای مختلف مالی، بودجهای، انرژی، بازارهای مالی، سیستم بانکی و ... نشان داده است.
از نگاه کارشناسان، اقتصاد ایران با پنج ناترازی بانکی، بودجه، ارزی، انرژی و رفاه مواجه است که ریشه چند-ده ساله دارد و راه حل فقط در دولت نیست بلکه مسیر برون رفت از آن به اصلاح قوانین و مقررات و بهبود کیفیت در نظام حکمرانی برمیگردد.
به تازگی مهدی غضنفری، رئیس صندوق توسعه ملی و وزیر اسبق صنعت، معدن و تجارت، با انتشار توئیتی در صفحه شخصی خود در ایکس، به برخی از این ناترازیها در حوزههای مختلف اشاره کرده؛ ناترازیهایی که در حال حاضر، پیش روی دولت چهاردهم است و دولت جدید باید برای حل آنها تدبیر لازم را بیاندیشد.
پس از انتشار این توئیت برخی از افراد آن را صرفا محصول عملکرد سه ساله دولت سیزدهم دانستند و توئیت رئیس صندوق توسعه ملی را به گونهای منعکس کردند که گویی عملکرد نامطلوب در حوزههای اقتصادی که منجر به ناترازی شده صرفا محصول سیاستهای دولت سیزدهم بوده است؛ در حالی که اشاره مهدی غضنفری به وجود ناترازیهای مختلف انرژی، مالی و ... به عملکرد و سیاستهای چند دهه گذشته برمیگردد که امروز به دولت چهاردهم به ارث رسیده است. ناترازیهایی که اگر فکری به حال آنها نشود طبیعتا در سالهای پیش رو تعمیق پیدا میکند.
متأسفانه، برخی افراد و رسانهها به جای پرداختن به مسائل واقعی و یافتن راهحلهای مناسب، به سیاسی کردن موضوعات میپردازند که هیچ نفعی برای مردم ایران ندارد. آن چیزی که مشخص است، موفقیتها و شکستهای ۴۰ سال اخیر به همه دولتها برمیگردد و نمیتوان تنها یک دولت را مسئول دانست.
یکی از آفتهای فضای کارشناسی کشور سیاستزدگی است که باعث شده نتوان به صورت دقیق و علمی به چالشها و ابرچالشهای اقتصاد آنطور که باید پرداخته شود. رئیس صندوق توسعه ملی در سالهای قبل و خاصه در سال ۱۳۹۳ ناترازیهای موجود در کشور را تحت عنوان «نظریه تباهیدگی» توضیح داده بود که شاید اگر به هشدارهای آن زمان توجه لازم میشد، امروز شاهد گسترده شدن این ناترازیها در بخشهای مختلف اقتصادی نبودیم.
ضعف در زیرساختها، تجهیزات و عدم به روز رسانی در ملزومات بخش تولید که عمدتا ناشی از تحریمها بوده یکی از مهمترین دلایلی است که باعث شده دانش فنی لازم از کشورهای صاحب تکنولوژی به داخل منتقل نشود. از سوی دیگر عدم سرمایهگذاری داخلی و خارجی را شاید بتوان مهمترین دلیل برای شرایط فعلی
دانست که بطور مثال امروزه در تابستان در حوزه انرژی و نیروگاهی دچار ناترازی و کمبود شدهایم.
طبیعتا نقدهایی از جنس نقد «رئیس صندوق توسعه ملی» به دور از مسائل سیاسی و جناحی و از منظر کارشناسی میتواند برای آینده سیاستگذاری در دولت، راهگشا باشد و زمینه را برای رفع این چالشها در سالهای آینده به وجود بیاورد؛ این وظیفه همه ما است که در کنار هم، برای بهبود وضعیت کشور و رفع ناترازیهای موجود تلاش کنیم؛ از این منظر باید به چنین هشدارهایی توجه شود.
* مدیر روابط عمومی صندوق توسعه ملی