باز شدن پرونده تسلیحات هسته‌ای با ادامه تحریم‌ها

شهر استراتژیک حلب در سوریه سقوط کرد

شورش دوباره تروریست‌های تکفیری

گروه سیاسی: طی چند روز گذشته تروریست‌های تحت حمایت ترکیه در شمال سوریه، موجی وسیع و گسترده از عملیات نظامی را علیه ارتش سوریه آغاز کرده‌اند. گروه تروریستی هیئت تحریر الشام در استان‌های حلب و ادلب سوریه عملیات غافلگیرانه را شروع کرده و به نظر می‌رسد با حمایت کامل دولت ترکیه قصد دارند مرکز استان حلب را تصرف کنند. این درگیری‌ها را می‌توان نماد بارز خیانت رجب طیب اردوغان، به توافق کاهش تنش سال 2017 مورد ارزیابی قرار داد.
به گزارش «تجارت»، بنابر آخرین روایت‌های میدانی، در روزهای ابتدایی عملیات، نیروهای مخالف بشار اسد و تروریست‌ها موفق شدند جاده بین‌المللی M5 را قطع کنند و به مرزهای شهر حلب برسند. این پیشروی همزمان با درگیری‌ها در مناطق استراتژیک بود و گمانه‌زنی‌ها درباره سرنوشت شهرهای مهم در حلب و ادلب افزایش یافت. همچنین، جبهه‌های حلب و ادلب شاهد تشدید درگیری‌ها و پیشروی چشمگیر تروریست‌ها و مخالفان سوری است. همزمان، نیروهای دولتی دچار فروپاشی در برخی خطوط شده‌اند و حملات هوایی و توپخانه‌ای نیز افزایش یافته است. به نظر می‌رسد، سرنوشت مناطق آزاد شده همچنان به تحولات نظامی و سیاسی آینده بستگی دارد. منابع نظامی گزارش دادند که نیروهای روسیه از پایگاه‌های نظامی خود در تل رفعت (شمال حلب) و معصران (شرق ادلب) عقب‌نشینی کرده‌اند، که نشانه‌ای از تغییر معادلات نظامی تلقی می‌شود. با این حال، نیروهای دولتی و روسیه مناطق اشغال شده را با حملات هوایی و موشکی هدف قرار دادند، از جمله: خان العسل در غرب حلب. دادیخ و جوباس در شرق ادلب. زمین‌های کشاورزی روستای تقاد در غرب حلب. انهدام تجهیزات نظامی و ادامه موج‌های مهاجرت

ادعای تروریست‌ها درباره پیشروی سریع
روز چهارشنبه، نیروهای مخالف سوری مدعی شدند که پس از یک حمله گسترده به نیروهای رژیم سوریه، ۳۲ روستا و منطقه در حومه غربی حلب، در شمال سوریه را تصرف کرده‌اند. خبرگزاری آناتولی به نقل از خبرنگار خود نوشت که مخالفان سوری ده‌ها روستا از جمله روستاهای اورم‌الکبری، عنجاره، بشنطره، کفرباسما، بسراطون، حوّر، القاسمیه، عاجل، بله، السلوم و همچنین یک پایگاه نظامی رژیم سوریه به نام «پایگاه ۴۶» را تصرف کرده‌اند. منطقه جدیدی که در حومه غربی حلب به تصرف درآمده، ۲۴۵ کیلومتر مربع وسعت دارد و نیروهای مخالف را تا حدود ۵ کیلومتری شهر حلب رسانده است. گروه تروریستی هیئت تحریر الشام و نیروهای هم‌پیمان آن اعلام کردند که تجهیزات و خودروهای نظامی سنگینی را از نیروهای دولتی سوریه به دست آورده و ده‌ها سرباز را اسیر کرده‌اند. به گزارش خبرنگار آناتولی، هزاران نفر از این مناطق به سمت حومه شمال غربی ادلب گریخته‌اند.
مسئولان وزارت خارجه کشورمان در سطحی گسترده نسبت به فعال شدن گروههای تکفیری – تروریستی در سوریه هشدار دادند. سید عباس عراقچی ظهر دیروز جمعه ۹ آذرماه در تماس تلفنی با بسام صباغ وزیر امور خارجه جمهوری عربی سوریه، در مورد آخرین تحولات سوریه و منطقه رایزنی و تبادل نظر کرد. وزیر امور خارجه سوریه گزارشی از وضعیت میدانی در منطقه شمال این کشور پس از حملات گروه‌های تروریستی ارائه و تاکید کرد که دولت و ملت سوریه با تمام توان در برابر حملات گروه‌های تروریستی ایستاده و همچون گذشته تروریست‌ها و حامیان آنها را در رسیدن به اهداف شیطانی‌شان ناکام خواهد گذاشت. عراقچی فعال شدن مجدد گروه‌های تروریستی در سوریه را طراحی آمریکایی- صهیونیستی متعاقب شکست‌های رژیم صهیونیستی از مقاومت در لبنان و فلسطین خواند و بر تداوم حمایت جمهوری اسلامی ایران از دولت، ملت و ارتش سوریه برای مبارزه با تروریسم و حراست از امنیت و ثبات منطقه‌ای تاکید ‌کرد.
در سطحی دیگر، اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به تحولات دو روز گذشته سوریه، ضمن هشدار نسبت به فعال‌شدن مجدد گروه‌های تروریستی-تکفیری در سوریه، خواستار اقدام قاطع و هماهنگ برای جلوگیری از گسترش بلیه تروریسم در منطقه شد. وی با محکوم کردن شدید همه اشکال و مظاهر تروریسم، تحرکات گروه‌های تروریستی در سوریه در دو روز اخیر را بخشی از طرح اهریمنی رژیم تروریستی و آمریکا برای ناامن‌سازی منطقه غرب آسیا دانست و بر ضرورت هوشیاری و هماهنگی کشورهای منطقه به ویژه همسایگان سوریه برای خنثی‌کردن این توطئه خطرناک تاکید کرد.

برش مطبوعاتی

«تجارت» بررسی کرد

آسیب شناسی نظام یارانه ای در ایران

گروه اقتصاد کلان: در حال حاضر ایران در ساختارهای تولیدی، مدیریت مصرف انرژی و توزیع عادلانه یارانه ها دچار مشکل های اساسی است. تولید در ایران بر پایه انرژی ارزان بنیان گذاری شده و به همین جهت بهره وری انرژی بسیار پایین است. به گزارش «تجارت»، دولت در بخش عرضه و در بخش تقاضا، یارانه قابل توجهی را اختصاص می‌دهد؛ اما همچنان آمارها نشان می‌دهد که اعطای این یارانه‌ها باعث افزایش قدرت خرید خانوارهای کم ‌درآمد نمی‌شود. سیاستگذار در ابتدای زنجیره با اختصاص منابع قابل توجه ارز ارزان به کالاهای اساسی، به دنبال تثبیت قیمت این کالاها است. همچنین در انتهای زنجیره با اعطای کالابرگ الکترونیک به دنبال حمایت از مصرف‌ کنندگان است. بار مالی این دو سیاست، به قدری در بودجه بالا می ‌رود که کسری تامین این منابع در بودجه، تبدیل به یک موتور روشن تورمی می‌شود. بسیاری از گزارش‌های پژوهشی نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از این یارانه دوبله (ابتدا و انتهای زنجیره) نصیب دهک‌های پردرآمد می‌شود؛ اما موج تورمی این یارانه‌ها، عمدتا خانوارهای کم‌ درآمد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. حال آنکه راه حمایت از دهک‌ های کم‌ درآمد از طریق مهار تورم و رشد اقتصادی پایدار ایجاد می‌شود و نه با پمپاژ یارانه‌های تورم ‌ساز. یکی از نکات مهم دیگری که باید در این زمینه به آن اشاره کرد اتخاذ همزمان سیاست ارز ترجیحی در ابتدای زنجیره و اختصاص کالابرگ الکترونیک در انتهای زنجیره، آن هم در شرایطی است که کشور با محدودیت منابع مواجه است. براساس گزارش مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس، تامین کالابرگ الکترونیکی 5د هک اول سالانه 145هزار میلیارد تومان بار مالی برای دولت خواهد داشت. این فارغ از امتیازهایی است که اخیرا برای شارژ اعتباری کالابرگ در نظر گرفته شده است.

ارزیابی کارشناسی
علی سعدوندی، اقتصاددان بیان کرد: مبحث یارانه‌ها در ایران به یک معضل بزرگی تبدیل شده است. چون الان یارانه‌هایی که ما در قالب بودجه تامین اجتماعی و کلاً بودجه‌های حمایتی داریم، بسیار سنگین است. یعنی در میانگین بین‌المللی این موارد را نداریم؛ اما در نهایت هیچ کس هم از آن راضی نیست و این نشان می‌دهد که یارانه به درستی اثر نمی‌کند پس باید تغییری در آن به وجود بیاید. از وقتی ما طرح هدفمندی یارانه‌ها را داشتیم و یارانه نقدی را تقدیم مردم کردیم در ابتدای خاطره خوشی برای مردم به وجود آمد، اما متاسفانه این طرح منحرف شد اما علت منحرف شدن آن چه بود؟ برخلاف قانون اجازه ندادند که مبلغ این یارانه‌ها رشد کند و عواید حاصل از هدفمندی یارانه‌ها را به بیمه سلامت تخصیص دادند که کار بسیار اشتباهی بود. وی افزود: در سال‌های قبل آقای روحانی می‌گفتند که سران برخی از کشور‌ها تعجب می‌کردند که ما چگونه این طرح را به همین راحتی اجرا کردیم. چرا سران کشور‌ها تعجب می‌کنند؟ چون در واقع بیمه سلامت یک چیز بی سر و تهی است و در نهایت باعث می‌شود که کسری بودجه مجدد بیشتر افزایش پیدا کند. اکنون وضعیت صندوق‌های بازنشستگی ما در آستانه ورشکستگی است و مرتب بیشتر بودجه دولت را می‌خورد و در نهایت به جایی می‌رسد که می‌تواند کل دولت را ورشکسته کند و ما باید کل این شرایط را تغییر بدهیم. یعنی یارانه‌ای که داریم به صندوق‌های بازنشستگی می‌دهیم، یارانه‌ای که به حامل‌های انرژی تقدیم می‌کنیم و یارانه‌ای که به کالا‌های اساسی می‌دهیم این یک مبلغ بسیار بزرگی می‌شود که ما می‌توانیم اجازه بدهیم بازار‌ها به صورت آزاد کار خودشان را انجام بدهند و رانت و بی‌عدالتی را از بین ببریم و در مقابل اجازه بدهیم که همه افراد به صورت یکسان از حداقل سطح معیشتی برخوردار باشند. سعدوندی اضافه کرد:، اما این الان نگرش دولت فعلی هم نیست. چرا نیست و شواهد کجاست؟ از اینجا که بنا دارند یارانه ثروتمندان را قطع کنند. هیچ نیازی به این کار نیست؛ شما برای اینکه بتوانید عدالت اجتماعی را اجرا کنید به جای اینکه یارانه ثروتمندان را قطع کنید که یک کار سیاسی است، می‌توانید نظام مالیاتی را اجرا کنید. بسیاری از این ثروتمندان به خاطر انباشت رانت‌های ناشی از همین یارانه‌های غیرمستقیم به اینجا رسیدند و اگر شرایط شفاف شود، اتفاقا خیلی از این افراد ممکن است که خودشان محتاج یارانه بشوند. این اقتصاددان تصریح کرد: ما شرایط خاص و ویژه‌ای داریم که در شرایط خاص و ویژه ما به دلیل اینکه رانت خیلی سنگین است و متاسفانه فساد در سیستم ما وجود دارد، به نظر می‌رسد بهترین کار این است که شفافیت را حاکم کنیم و به سمت یارانه نقدی مستقیم یا همان هدفمندی یارانه‌ها برویم که در سال‌های گذشته اجرا شده بود ولی ادامه پیدا نکرد. همزمان با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها انتقادی که بسیاری از اقتصاددانان کشور به این قضیه داشتند این بود که کجای دنیا تا الان پول نقد به مردم دادند؟ در حالی که بعد از اینکه ما به صورت موفقی این طرح را اجرا کردیم، اتفاقا مخصوصاً در آمریکا و در کشور‌های اروپایی مثل فنلاند این بحث خیلی جدی مطرح شد که ما به جای اینکه سیستم‌های متعدد حمایتی در کشور داشته باشیم اجازه بدهید همه افراد از یک حداقل معیشتی به عنوان حق انسانی خودشان برخوردار شوند و پس از آن دیگر دولت مسئول پوشش ریسک و پوشش خطرات و زندگی افراد مختلف نباشد. این بحثی است که در آمریکا مطرح شده و در هر دو حزب هم دنبال شده است. اندرو یانگ از حزب دموکرات و ایلان ماسک از حزب جمهوری خواه به دنبال این قضیه هستند. سعدوندی ادامه داد: با حاکم شدن هوش مصنوعی تعداد زیادی از افراد در نهایت کار خودشان را از دست خواهند داد و دولت باید برای حجم گسترده بیکاری‌هایی که به وجود خواهد آمد از الان برنامه بچیند و به نظر می‌رسد به جز هدفمندی یارانه‌ها و در واقع پرداخت یارانه نقدی مستقیم یا همان سیستم UBI به نظر می‌رسد چاره دیگری نمی‌توان برای این مساله اندیشید؛ بنابراین در آینده کشور‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته اول کشور‌هایی هستند که می‌توانند معیشت افرادی که به دلیل پیشرفت تکنولوژی بیکار می‌شوند را تامین کنند. این کشور‌ها می‌توانند در جهت رفاه شهروندان از تکنولوژی استفاده کنند و رفاه این کشور‌ها به شدت افزایش پیدا می‌کند. دسته دوم کشور‌هایی هستند که در مقابل تکنولوژی ایستادگی می‌کنند، چون می‌خواهند که نرخ بیکاری را پایین نگه دارند و این کشور‌ها متاسفانه هر روز ضعیف‌تر می‌شوند. مثل برخوردی که ما در طی شاید یک قرن گذشته به هر پدیده جدیدی متاسفانه داشتیم که همواره درصدد انکار بودیم و بعد هم در مقابل تکنولوژی تسلیم شدیم. چه خوب هست که این دفعه ما فعالانه در مقابل این موج عظیم تغییرات تکنولوژی عمل کنیم و زودتر بپذیریم و تمهیداتی برای حاکم شدن هوش مصنوعی داشته باشیم.

برش مطبوعاتی

سرمقاله

ذوب سرمایه‌ها در بازار مسکن

فردین یزدانی
کارشناس اقتصاد مسکن

به دلیل کاهش قدرت خرید ، تقاضایی برای خرید مسکن وجود ندارد. از سوی دیگر سوددهی این بازار و صنعت تابع سه متغیر است، متغیر قیمت فروش، متغیر هزینه زمین و متغیر هزینه مصالح ساختمانی و هزینه خدمات ساختمانی و مجوزها است. محاسبه این متغیرها نشان می‌د‌هد که رشد هزینه تمام شده بیشتر از رشد قیمت فروش و سود بوده است و بنابراین فعالیت در این بخش نسبت به سایر بازارهای موازی به صرفه نیست. وی ادامه داد: از سوی دیگر به دلیل شرایط نامطلوب اقتصادی تقاضا برای دارایی مانند زمین افزایش یافته بنابراین قیمت زمین به شدت افزایش پیدا کرد. همچنین تورم در مصالح ساختمانی و مجوزهای مورد نیاز همواره صعودی بوده است اما قیمت‌های نهایی به دلیل اینکه کشش تقاضا وجود ندارد نمی‌تواند با همین شیب افزایش هزینه‌ها افزایش پیدا کند به ویژه در منطقه‌ای مانند تهران. مجموعه این عوامل باعث شده سرمایه‌گذاری در بخش مسکن به ویژه در تهران مانند سایر بازارها صرفه اقتصادی نداشته باشد. توقف رشد سرمایه گذاری در بازار ساخت مسکن در چند سال اخیر دیده می‌شود و این روند از سال ٩٧ آغاز و به تدریج ادامه پیدا کرده‌است اما سال گذشته به اوج رسید.سرمایه‌گذاران در این حوزه وارد معاملات زمین شده‌اند و در حال سرمایه‌گذاری در بازار زمین هستند و سرمایه خود را صرف معاملات زمین می‌کنند. درباره عدم فروش خانه‌های ساخته شده و کلید نخورده نیز سازندگان به دنبال استفاده از تورم این واحدها هستند چراکه قرار نیست از درآمد حاصل از فروش این واحدها دوباره ساخت و ساز جدیدی انجام دهند بنابراین از تورم آینده واحد‌های ساخته شده استفاده می‌کنند. فروش این واحدها به صرفه نیست چراکه نمی‌خواهند یا نمی‌توانند جایگزینی برای آن داشته باشند.

برش مطبوعاتی

یادداشت

چیستی و چرایی حوادث جدید سوریه

عبدالرضا فرجی زاد
کارشناس ارشد سیاست خارجی

درست چند ساعت بعد از اعلام آتش بس در لبنان به یکباره اعلام شد که نیروهای مخالف بشار اسد، رئیس جمهور سوریه که حدودا از چهار سال قبل تهاجم خود را متوقف کرده بودند و نوعی آتش بس در سوریه برقرار شده بود حملاتی را به سمت حلب دومین و حتی پرجمعیت ترین شهر این کشور آغاز کرده اند که در همان مراحل اولیه حمله علاوه بر اینکه حدود یکصد سرباز سوری را به قتل رساندند، بر تعدادی از روستاهای حومه حلب تسلط یافته و به ۵ کیلومتری شهر رسیده اند و خود را آماده حمله به شهر و تصرف آن کرده اند. گفته شده که این نیروها توانسته اند بزرگترین پایگاه نظامی سوریه در این منطقه را به تصرف خود درآورند. تحولات اخیر خاورمیانه و به ویژه جنگ در لبنان و بازگشت نیروهای حزب الله به لبنان از سوریه، درگیری مستقیم ایران با اسرائیل، بمبارانهای پی درپی سوریه توسط اسرائیل، تهدیدهای مداوم اسرائیل علیه نظام سوریه و شخص اسد، درگیر بودن شدید روسیه در جنگ اوکراین و بازگرداندن تعدادی از نیروها به روسیه و نهایتا پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ]مریکا احتمالا این تصویر را به وجود آورده که موانع برای امتیازگیری از نظام سوریه و شاید هم براندازی آن فراهم شده است . احتمالا ترکیه تصور می کند که با تصرف حلب به عنوان دومین شهر سوریه قدرت چانه‌زنی بیشتری را برای نفوذ مخالفین در حاکمیت پیدا می کند؛ به ویژه آنکه این بار رژیم اسرائیل با بمباران های مداوم خود با هدف قطع ارتباط و کمکهای لجستیکی از ایران و سوریه به لبنان، به نوعی نقش نیروی هوایی گروههای تندروی مخالف نظام سوریه را به عهده دارد.
طبیعی است که این بار نگاه اسرائیل به سوریه باید نسبت به زمان جنگ داخلی سوریه متفاوت باشد. در دوران جنگ داخلی سوریه، اسراییل علاقه چندانی به سرنگونی نظام بعثی در سوریه نشان نمی داد؛ بدین علت که معتقد بود در طول سه دهه گذشته از سوی ارتش سوریه شلیک به سمت جولان اشغالی صورت نگرفته و در صورت پیروزی بنیادگرایان سلفی در سوریه و به هم ریختگی سیاسی معلوم نیست که این روند ادامه پیدا کند. اما در یکسال گذشته که از داخل سوریه جولان نیز مورد هدف واقع شده و اسرائیل از سوی نظام سوریه و شخص اسد مورد تهدید واقع شده، برقراری آتش بس اخیر در لبنان دولت نتانیاهو را مصمم کرده که اجازه ندهد از مرز سوریه هیچگونه کمکی به دست حزب الله برسد . به نظر می‌رسد سخنرانی اخیر نتانیاهو که اعلام کرد اسد با آتش بازی می‌کند، نتوانسته است علیرغم تهدیدات و بمباران‌ها پاسخ مثبتی از دولت سوریه دریافت کند؛ هر چند که اوضاع در مرز جولان تا حدی توسط دمشق کنترل شده است. در این میان مواضع کشورهای عربی را هم نسبت به تحولات یکی دو روز اخیر در سوریه باید رصد کرد. کشورهای مهم عربی همچون مصر، عربستان و امارات عربی متحده رابطه خود را با ترکیه توسعه داده اند و خواهان بسته بودن مرز سوریه جهت تقویت حزب الله هستند و حتی بعضی از آنها هشدارها و تذکراتی را به بشار اسد داده اند. از طرفی در دو سال اخیر روابط سوریه با کشورهای عربی توسعه یافته و دفاتر نمایندگی سیاسی آنها در دمشق کار خود را آغاز کرده و سوریه مجددا به عضویت اتحادیه عرب در آمده است. بنابراین، باید دید که این کشورها تهاجم به عضوی از اتحادیه عرب را پذیرا خواهند بود و یا اعتراض خود را اعلام خواهند کرد. لذا باید صبر کرد تا مواضع اعراب، روسیه و جمهوری اسلامی ایران از حملات گروهای مخالف جهت تصرف شهر حلب اعلام شود. هر چند که به نظر می رسد اسرائیل، ـمریکا و بعضی کشورهای اروپایی(به ویژه فرانسه) از تضعیف نظام اسد در دمشق استقبال می کنند. روزهای آتی وضعیت سیاسی و نظامی جبهه حلب را بهتر مشخص می کند.

برش مطبوعاتی

بازوی پژوهشی مجلس اعلام کرد

عدم اجرای قوانین حمایتی از بخش صنعت

گروه صنعت و تجارت: در گزارشی که از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شده است نشان می‌دهد که در سال گذشته بخش صنعت ایران سهمی بالغ بر ۱۷ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است. رشد ارزش افزوده بخش صنعت تقریباً هماهنگ با رشد اقتصادی افت و خیزهایی را داشته است. نکته مهم این است که بخش صنعت در سال‌هایی که فشار تحریم‌های ظالمانه به یکباره بر این بخش وارد شده است ازجمله سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ و همچنین سال ۱۳۹۷ افت بیشتری نسبت به کل اقتصاد ایران داشته است که این امر نشان می‌دهد این بخش حساسیت بیشتری نسبت به فشار ناشی از شرایط خاص کشور داشته است.پژوهش صورت گرفته نشان می‌دهد ارزش افزوده بخش صنعت از میانه دهه ۱۳۸۰ تا میانه دهه ۱۳۹۰ از رشد منفی برخوردار بوده است که البته رشد منفی سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ عمدتاً تحت تأثیر رشد منفی ۲۷ درصدی در سال ۱۳۹۰ و در پی تحریم‌های ظالمانه اقتصادی بوده است. مقایسه وضعیت متوسط رشد ارزش افزوده بخش صنعت با رشد اقتصادی در کشور نشان می‌دهد که عمدتاً رشد ارزش افزوده بخش صنعت از رشد اقتصادی کشور پایین‌تر بوده است که این موضوع می‌تواند یک اخطار به سیاست‌گذاران در خصوص تضعیف بلندمدت بخش صنعت در صورت تداوم این موضوع باشد.

رشد صنعت هم‌پای اقتصاد غیرنفتی
بخش صنعت از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ تقریباً مشابه با رشد بخش غیرنفتی اقتصاد ایران رشد کرده است و توانسته تا حدی خود را بازیابی کند اما به عنوان مثال در مقایسه با بخش خدمات و همچنین بخش نفت همچنان بخش صنعت در وضعیت نامناسبی به سر می‌برد. اگر چه بخش صنعت در مقایسه با بخش ساختمان و همچنین بخش کشاورزی از ثبات بالاتری برخوردار بوده است، اما به طور کلی این بخش رشدی کند را تجربه می‌کند که می‌تواند خود را در از دست دادن سهم از اقتصاد ایران نشان دهد. همچنین سهم بخش صنعت از اقتصاد ایران در یک دوره بلندمدت حدود ۱۵ درصد بوده است، اما از سال ۱۳۹۸ شاهد افزایش سهم بخش صنعت بوده ایم که می‌تواند به دلیل کاهش سهم بخش خدمات به دلیل آثار منفی کرونا باشد. این گزارش چندین علت در خصوص عدم رشد صنعتی را بررسی کرده است. در این گزارش به بررسی قوانین حمایتی از بخش صنعت به ویژه در ۵ سال اخیر پرداخته که متأسفانه در مرحله اجرا، بسیاری از بندها و تبصره‌ها یا به کلی اجرا نشده‌اند یا به صورت ناقص اجرا شده‌اند.
بوروکراسی پیچیده دستگاه‌های دولتی
ناهماهنگی دستگاه‌ها به ویژه در موضوع‌هایی که نیازمند هماهنگی چند دستگاه با هم است. عدم تأمین منابع مالی به رغم تصویب در قانون به دلایل کلان از جمله کسری بودجه مزمن دولت و لزوم تأمین مصارف با ضرورت بیشتر، به عنوان نمونه طی سال‌های اخیر کمبود منابع مالی و دشواری تأمین مالی از بانک یکی از چالش‌های اصلی واحدهای تولیدی و فعالان بخش صنعت کشور بوده است. از این رو از سال ۱۳۹۷ الی ۱۴۰۲ منابع مالی مشخصی در قالب تبصره ۱۸در قوانین بودجه کشور به اجرای برنامه‌های ایجاد اشتغال و رونق تولید تخصیص داده شد، اما بررسی عملکرد این حکم در سال‌های مختلف برگرفته از گزارش‌های تفریغ بودجه حاکی از آن است که در برخی از سال‌ها عملکردی نداشته و در برخی سال‌ها پرداختی به بخش صنعت حدود ۳۰ درصد است.

کم‌توجهی دولت‌ها به مشکلات صنایع
در برخی از موارد عدم توجه به زمینه اصلی مشکلات مربوط به بخش صنعت و کارآفرینان و سرمایه‌گذاران در تصویب احکام مربوطه در قانون بودجه سبب شده برخی از این احکام اجرایی نشوند. به عنوان نمونه در برخی از موارد بخش خصوصی و تعاونی تمایلی به سرمایه‌گذاری نداشته است که علت آن لزوماً مشکلات تأمین مالی نیست و به این دلیل تأمین منابع از سوی دولت نیز نتوانسته است سبب مشارکت آنها در طرح‌های صنعتی و معدنی شود. در نهایت وجود مشکلات زمینه‌ای در فضای کلی اقتصاد کشور سبب شده است تا بسیاری از این طرح‌ها حتی در صورت اجرا نیز نتواند زمینه‌ساز ایجاد تحرک جدی در بخش صنعت کشور شود مشکلاتی مانند وجود شرایط خاص کشور مشکلات ارزی، فضای کسب‌و کار و تأمین انرژی دخالت دولت در قیمت گذاری محصولات صنعتی و مانند آن سبب ایجاد فضایی می‌شود که این تبصره‌ها و بندهای حمایتی عملاً تأثیر چشمگیری نداشته باشد.

آسیب شناسی دلایل عدم تحقق احکام حمایتی از بخش صنعت در قوانین بودجه
همان طور که در بخش‌های قبل بیان شد، اکثر تبصره‌ها و بندهای حمایتی که مخاطب آن بخش صنعت کشور بوده است، یا اجرا نشده یا اینکه به صورت ناقص اجرا شده است. سوال مهمی که مطرح می‌شود این است که چرا با وجود تأکید بر حمایت از بخش صنعت و توجه به این بخش از اسناد بالادستی گرفته تا قوانین بودجه سالیانه، بندها و تبصره‌هایی که با هدف حمایت از این بخش و رشد این بخش تدوین شده است، اجرا نشده یا به طور ناقص اجرا می‌شود؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان به سه سطح از دلایل اشاره کرد:

سطح کلان
در سطح کلان اقتصاد ایران طی ۱۳ سال گذشته با فشارهای سنگینی از ناحیه تحریم‌های ظالمانه اقتصادی، شوک ناشی از کرونا و مشکلات مشابه با آن روبه‌رو بوده است این مشکلات سبب شده بخش صنعت آسیب بسیار زیادی ببیند همان طور که نتایج گزارش نشان می‌دهد افت ارزش افزوده در بخش صنعت نسبت به کل اقتصاد ایران در مواقع بروز شوک‌های تحریمی بسیار بیشتر بوده و لذا این بخش از این شرایط آسیب بیشتری دیده است. در این شرایط سیاست‌های حمایتی که در قالب بندهای بودجه‌ای طراحی می‌شود، در مقایسه با آسیب وارده به این بخش کافی نیست. فضای کسب و کار در ایران طی یک دهه گذشته برای سرمایه گذاری مناسب نبوده است انواع مقررات پیچیده از مقررات ارزی تا مقررات مربوط به تجارت خارجی و دخالت در قیمت گذاری ریسک‌های مختلف اقتصاد ایران و نوسان‌های شدید نرخ ارز و قیمت مواد اولیه و امثال آن فضای نامناسبی را برای سرمایه گذاری به ویژه سرمایه گذاری در بخش صنعت که نسبت به سرمایه گذاری در بازارهای موازی دیر بازده تر است، ایجاد کرده است.

برش مطبوعاتی

روایت تجارت از مصائب بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه

تاراج دارایی سرمایه‌گذاران صنعت برق

گروه مسکن و انرژی-زهرا سلیمانی: زیر پوست سرمایه گذاری های بخش خصوصی در صنعت برق چه می گذرد و چرا ظرفیت های تولید برق توسط بخش خصوصی آنگونه که باید و شاید محقق نمی شود؟ با اعمال خاموشی های گسترده اخیر، موضوع مشارکت بخش هخصوصی در تولید برق برای بسیاری از ایرانیان و فعالان اقتصادی به یک معما بدل شده است. اما شاید کسی نداند که فعالان بخش خصوصی ایرانی برای ورود به این حوزه چه مصایبی را باید پشت سر بگذارند و چه آسیب هایی را متحمل شوند.
روایت امروز روزنامه تجارت درباره یکی از همین فعالان بخش خصوصی است که قبلا در حوزه ساخت و ساز مسکن و حوزه حمل و نقل، فعالیت می کرد اما روز و روزگاری در میانه های دهه 90 خورشیدی تصمیم گرفت که دارایی های منقول و غیر منقول خود را بدل به سرمایه ای برای ورود به حوزه احداث نیروگاه ها کند تا به زعم خود هم ارزش افزوده ای برای خود کسب کند و هم کمکی به اقتصادی کشور داشته باشد. اما در چنبره مشکلات و سوءمدیریت ها، کاغذبازی ها و پشت هم اندازی ها به وضعیتی دچار شد که به زعم خود به آخر خط رسید و فکر انتحار نیز به ذهنش خطور کرد. گزارش امروز تجارت از بطن تماسی، استخراج شده که در عصر یک روز پاییزی به تحریریه زده شده است. روایت فردی که در تماس با نویسنده این گزارش، اعلام می کند دیگر دلیلی برای زندگی ندارد، چون همه دارایی هایش را برای سرمایه گذاری در نیروگاه ها تخصیص داده و امروز با خطر از دست دادن همه این سرمایه گذاری مواجه است. از خبرنگار تجارت می خواهد دوربین به دست صحنه انتحار او را ثبت کند. البته با صحبتهایی صورت گرفته این فرد از تصمیم خود منصرف شد اما پرسش های بسیاری در بطن این روایت وجود دارد که باید به آن پاسخ داده شود. پیگیری ابعاد مختلف این روایت مشخص می کند چرا وضعیت صنعت برق در سال 1403 به جایی رسیده که حدود 20هزار مگاوات ناترازی و کمبود در آن نهادینه شده و ناترازی در دورنمای پیش رو حتی بیشتر از وضعیت امروز خواهد بود.

سکانس اول: زمانی برای خدمت به خلق
این سرمایه گذار بخش خصوصی صحبتهایش با تجارت را اینگونه آغاز می کند:« قبلا 10سال در جهاد سازندگی کار می کردم، جنگ بودم، جبهه بودم، حتی شیمیایی شدم و دور از جان شما سرطان معده گرفتم و معده ام را بیرون آوردند. خداوند یاری ام کرد و سرطان را پشت سر گذاشتم، هرچند تبعات آن هنوز با من است. بعد یک تریلی خریدم و کامیون دار شدم. می رفتم کارخانه ها بار می زدم و می گفتم کرایه چند است؟ کرایه را می دادند و بعد هم می گفتند 20کیسه هم از بار را بردار ببر بازار آزاد بفروش و ما با قیمت دولتی باهات حساب می کنیم، نصف نصف! می گفتم این دزدی است، خیانت است و حرام است و شبهه دارد. در مرحله بعد همه دارایی ام را بردم ساخت و ساز مسکن، خانه های کلنگی را در اهواز می خریدم و 4واحد یا 6واحد می ساختم و می فروختم، اینجا هم متوجه شدم که باید از کار کم بگذارم و بساز و بندازی کنم، نتوانستم، ادامه دهم. این روند ادامه داشت تا با کار نیروگاه داری، تولید برق آشنا شدم. یکی از دوستانم گفت، وزارت نیرو برای نیروگاه های کوچک مجوز می دهد. حساب کردم و دیدم که سرمایه ام و زندگی ام برای این کار نیروگاه خوب است. یک وام ارزی هم می دهند. این موضوع مرتبط با سال 88 است. تا این برهه من و همسرم به خاطر عوارض جنگ بچه دار نشده بودیم. 50سالگی بودم که خداوند یک دختر به من داد که امروز 12 ساله است. امروزهم نگران این بچه دوازده ساله ام هستم.»
او ادامه می دهد:« با خودم گفتم نیروگاه داری چند حُسن دارد. یکی اینکه برق کالای انحصاری است و دولت آنرا می خرد و دیگر مثل بساز بفروشی و تریلی و...مشکل تامین مشتری ندارم. دولت هم قرارداد 5ساله خرید تضمینی منعقد می کرد که من سال 91 یک قرار داد 5ساله با دولت بستم. خوشحال بودم، طرف حسابمان دولت است و می دانستم پول دولت دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد. اما نمی دانستم دولت بدتر از همه است! احساس می کردم به مردم خوزستان هم خدمت می کنم، همانطور که زمانی با جانمان جهاد کردیم، امروز هم با مالم جهاد می کنم. وارد این سرمایه گذاری شد. از سال 88 شروع به گرفتن مجوزها کردم. از کار بساز و بفروشی یک مجتمع 6واحدی برایم مانده بود که اجاره می دادم. این واحدها را آن زمان هر کدام 80 میلیون تومان فروختم که امروز هر کدام 8میلیارد است. یعنی 48میلیارد تومان آنجا سرمایه ام را وارد کار کردم. خانه ای در بهترین محله اهواز کیان پارس داشتم که 600میلیون تومان فروختم. چند روز قبل آشنایی را دیدم که از قیمت خانه های آن محله پرسیدم گفت که خانه ات 80 میلیارد تومان می ارزد. این پول را هم وارد این سرمایه گذاری کردم. تریلی هایم را نیز فروختم. 500سکه تمام بهار و دلار های بسیاری ذخیره کرده بودم که وارد کار کردم. کار به جایی رسید که حتی برای زندگی خانواده ام هم محل سکونت ندارم. امروز خواهر همسرم به ما کمک مالی می کند و در یک واحد اجازه ای زندگی می کنم. برای نان زن و بچه ام به کمک دیگران وابسته ام.»

سکانس دوم: من خدمت می کنم؛ پس هستم
این فعال بخش خصوصی ادامه می دهد:«سال 88 که استارت این سرمایه گذاری را زدم، برنامه ریزی کردم دو ساله زمین و...را آماده کنم و بعد از دریافت وام ارزی سال 91 کارم را انجام می دهم. اما فقط 2سال ما را برای گرفتن مجوز دواندند. اخیرا محاسبه کردم 124 بار برای دریافت وام ارزی از اهواز به تهران و بالعکس با هواپیما و قطار و...آمدم و برگشتم. 3میلیون دلار وام ارزی دریافت کردم تا این کار را راه اندازی کنم. هزینه های مهندسین مشاور و...هم حساب کنید. 2سال طول کشید تا مجوزها را قرارداد خرید تضمینی برق، مطالعات اتصال به شبکه و...را با وزرات نیرو انجام دادم برای همه این موارد هم هزینه های بسیاری پرداخت کردیم و کلی پول از ما دریافت کردند. هر بار چیزی می فروختم و بخشی از هزینه ها را پوشش می دادم. وزارت نیرو اعلام کرد برای دریافت وام ارزی به خوزستان معرفی می شوید. بانک ...خوزستان هم اعلام کرد مبلغ بالاست و شعبه مرکزی باید انجام دهد ما دوباره به تهران آدرس ....مراجعه کردیم. در این میان هم مشکلات بسیاری ایجاد شد، به دست رشوه خورها گرفتار شدیم.مثلا کارشناسی می گفت، 40درصد شرکت را به نامم بزن تا وام ارزی ات را سریع درست کنم. نهایتا مجمع نمایندگان استان مرا پیش آقای چیت پیان (وزیر نیروی دولت روحانی)در سال 95 بردند. وزیر نیرو دستم را در دست معاوننش گذاشت و ایشان تماسی با من گرفت. آقای معاون طی تماسی به من گفتند، بانک ...هزار میلیارد تومان از ما بابت فروش برق طلب دارد. ما شرط کردیم که این هزار میلیارد تومان را به آنها پرداخت کنمی کنیم تا آنها وام شما را پرداخت کنند. کمیسیون اصل 90 و حتی آقای طیب نیا وزیر اقتصاد هم در این مورد ورود کردند تا وام ارزی من در سال 96 طی قراردادی با بانک...پرداخت شد. در این مرحله من همه دارایی ام شامل آپارتمان ها، ملک، زمین، ماشین های اروندی بنز، سانتافه و...سکه ها، دارایی های ارزی و...از بین رفته بود. توجه کنید دلار 2800هزار تومان بود و پراید 7میلیون تومان.»
او می گوید:«در وزارت نیرو وقتی دیدند وضع من اینگونه است، شرکتی را به من معرفی کردند و گفت این شرکت که پسر....(یکی از چهره های بانفوذ)است در کار احداث نیروگاه ها فعالیت دارد. به ایشان مراجعه کردیم و متوجه شدیم افراد بسیار با نفوذی در این شرکت همکاری دارند. بانک به ما اعلام کرد که چون شرکت شما فنی نیست و تخصص لازم را ندارد باید یک شرکت را معرفی کنید که تخصص لازم را داشته باشد و هم طراحی و مهندسی کند و هم هزینه های راه اندازی از طریق آن پرداخت شود. ما این شرکت را معرفی کردیم. چکیده قرارداد ما در اردیبهشت سال 96 این بود که با وام ارزی، ژنراتور بخریم. بخشی از هزینه های دیگر که شامل تجهیزات جانبی مثل ترانسفورماترو، تجهیزات گاز و لوله کشی و...را این شرکت پرداخت کند. نهایتا قرار شد این شرکت صورت وضعیت هزینه های خود را به ما بدهد و بعد از درآمد نیروگاه پرداخت کنیم. طی این مدت این شرکت هم پرسنل ما را آموزش می داد و هم با درآمدهای حاصله هزینه های خود را پوشش می داد. قرارداد مشارکت مدنی با این شرکت بسته شد. ارز هم به شکل ال سی از طریق شعبه ارزی بانک .... به فروشنده ژنراتور منتقل می شد و من هیچج دخل و تصرفی در آن نداشتم.فروشنده ژنراتور هم شرکت اماراتی... بود. بعدها مشخص شد این شرکت اماراتی هم برای همین شرکت ایرانی و صوری است. قرار بود 4ژنراتور برای من وارد کرده و احداث کنند. آذر 96 می بایست این ژنراتور احداث می شد. 5سال 10قسط 6ماهه به صندوق توسعه ملی به مبلغ 324هزار دلار می بایست پرداخت می کردم. امروز که من با شما صحبت می کنم قسط آخر قرار داد هم سرآمده اما نه نیروگاهی احداث شده و نه قسطی پرداخت شده. طی همین مدت تاخیر در احداث نیروگاه، من حدود 800میلیارد دلار ضرر کرده ام. بانک هم می گوید کل نیروگاه را به خاطر بدهی ارزی ات تملک می کنیم!کشور هم در شرایط دشوار قرار دارد اما کسی به فکر احداث این نیروگاه که همه مراحل آن سپری شده، نیست.»

سکانس سوم: طوفان ها از راه می رسند
این فعال اقتصادی ادامه می دهد:« 4ژنراتور وارد نشد؛ شرکت یاد شده ایرانی اعلام کرد که آلمان این ژنراتور را به ما نداده است. در آن برهه برجام هم امضا شده بود و دلیلی برای عدم ارسال وجود نداشت. ال سی ما باز شده بود و پول منتقل شده بود. اما می گفتند آلمان دیگر از این ژنراتورها نمی سازد. اختلاف حقوقی ایجاد شد و طبق قرارداد ما اختلاف ما به مرجع داوری اتاق بازرگانی امارات و تحت قوانین بین المللی منتقل شد. در این برهه شرکت یاد شده متوجه شد و واسطه هایی فرستادند و گفتند ما مشکل شما را حل می کنیم. گفتند ما به جای 4 ژنراتور قرار 5ژنراتور از نوع دیگر می آوریم. دوباره صورت جلسه ای منعقد شد و سال 97 به عنوان موعد نهایی احداث نیروگاه در نظر گرفته شد. تا سال 98 از گمرک شهید رجایی به من زنگ زدند که ژنراتور شما رسید. اما شرکت ژنراتور را ترخیص نمی کرد. موضوع این بود که شرکت دید هزینه ها بالا رفته و برآوردها که حدود 2.5میلیارد تومان برآورد هزینه ها بود. سال 98 به من گفتند باید 14میلیادر هزینه بدهید. این روند ادامه داشت تا اینکه متوجه شدیم این شرکت به دنبال آن است که کاری کند که سررسید وام ارزی ما سر برسد و بعد از اینکه بانک ژنراتورها را در مزایده گذاشت، خودشان آنرا خریداری کنند و نیروگاه را به دست بگیرند. دوباره ما در مسیر دادگاه و شکایت و ...قرار گرفتیم و...امروز که من با شما صحبت می کنم، همه دارایی ام را برای احداث نیروگاه از دست داده ام، وام 3میلیون یورویی ارزی گرفته ام؛ سررسید وام ارزی ام هم سر آمده و نیروگاه هم احداث نشده است! به این دلیل است که من به آخر خط رسیده ام و می خواهم خودکشی کنم!»

برش مطبوعاتی

آژانس انرژی اتمی: ایران هزاران سانتریفیوژ جدید نصب کرده است

پاسخ قاطع تهران به قطعنامه تروئیکای اروپایی

گروه سیاسی: آژانس انرژی هسته‌ای سازمان ملل در گزارشی اعلام کرد که ایران هزاران سانتریفیوژ جدید نصب کرده است.
به گزارش «تجارت»، خبرگزاری فرانسه گزارش داد که آژانس انرژی هسته‌ای سازمان ملل در گزارشی ادعا کرده است که ایران هزاران سانتریفیوژ جدید نصب کرده است. این گزارش در آستانه گفت‌وگوهای برنامه‌ریزی‌شده امروز جمعه هیات ایرانی با نمایندگان سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان در ژنو منتشر می‌شود. رایزنی و تبادل‌نظر درخصوص آینده مذاکرات در پرتو تحولات جدید و دورنمای سناریوهای محتمل برای رسیدن به یک توافق در خصوص موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌های ایران در دستورکار این نشست خواهد بود.
بر اساس گزارشی که خبرگزاری فرانسه مشاهده کرده است، آژانس هسته‌ای سازمان ملل تأیید کرده است که ایران حدود ۶۰۰۰ سانتریفیوژ جدید برای غنی‌سازی اورانیوم نصب کرده است. طبق این گزارش، ایران به آژانس اطلاع داده بود که قصد دارد حدود ۶۰۰۰ سانتریفیوژ را در سایت‌های خود در فردو و نطنز برای غنی‌سازی اورانیوم تا پنج درصد تغذیه کند که بالاتر از حد ۳.۶۷ درصدی است که تهران در سال ۲۰۱۵ با آن موافقت کرده بود. گزارش آژانس در شرایطی مطرح می‌شود که رسانه انگلیسی «رویترز» پیشتر مدعی شد که ایران به آژانس اطلاع داده که قصد دارد برای غنی‌سازی اورانیوم تا خلوص پنج درصد، به هشت آبشار سانتریفیوژ آی‌آر-۶ که اخیرا در فوردو نصب شده است، اورانیوم تزریق کند. در گزارش این نهاد ناظر عنوان شده که بیش از ۶۰۰۰ سانتریفیوژ غنی‌سازی اورانیوم اضافی در حال حاضر در محل نصب شده‌اند و در حالت آنلاین قرار دهد. گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که توسط رویترز مشاهده شده، منظور ایران از افزودن هزاران سانتریفیوژ را در پاسخ به قطعنامه‌ای که هفته گذشته شورای حکام ۳۵ کشوری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به درخواست بریتانیا، فرانسه، آلمان و آمریکا، تصویب کرد، توضیح می‌دهد. این تحولات در حالی است که «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی، روز چهارشنبه در جمع خبرنگاران گفت: «از اول اعلام کرده بودیم اگر سه کشور اروپایی راه تعامل را نپسندند و مقابله و صدور قطعنامه را دنبال کنند ما حتما بلادرنگ اقدام متقابل انجام خواهیم داد.» وی افزود: «این کار همان لحظه و زمان رای‌گیری اجرایی شد و گازدهی چندهزار سانتریفیوژ پیشرفته را که در راستای اجرای برنامه توسعه صنعت هسته‌ای است آغاز کردیم و آنها را در مدار فعالیت قرار دادیم.» اسلامی تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران همواره نشان داده در مقابل زور و فشار و رفتار غیرحقوقی و غیرقانونی هرگز عقب‌نشینی نمی‌کند. اینکه ما شفاف فعالیت کنیم و آن‌ها نادیده بگیرند و یک‌طرفه با بهانه‌جویی و با اتهام‌پراکنی بخواهند به کشور فشار بیاورند
جواب‌ معکوس خواهند گرفت.» از طرفی، «سیدعباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در دیدار با «خوزه مانوئل آلبارس بوئنو» وزیر امور خارجه اسپانیا اظهار داشت: «در برابر اقدام کشورهای اروپایی به تصویب قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چندین هزار سانتریفیوژ پیشرفته ایرانی وارد مدار می‌شوند.»

برش مطبوعاتی