با نگاهی واقعبینانه چالشهای امنیتی رصد می شود
وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه «دستگاه دیپلماسی در یک سال گذشته با چشمانی باز و نگاهی واقعبینانه، چالشهای پیچیده امنیتی و ملی را رصد کرد»، گفت: پس از پایان جنگ، مأموریت وزارت امور خارجه در ارتباط با موضوع جنگ، وارد مرحلهای تازه شد. «سید عباس عراقچی» در یادداشتی به مناسبت هفته دولت نوشت: یک سال از آغاز به کار دولت وفاق ملی دکتر پزشکیان میگذرد. دولت چهاردهم در همان آغاز و همچنین در آستانه یکسالگیاش، با دو تجاوز آشکار رژیم صهیونیستی به خاک کشور مواجه شد؛ بار اول، اندک ساعاتی پس از مراسم تحلیف رئیسجمهوری، میهمان رسمی و عالیرتبه آن مورد حمله تروریستی رژیم صهیونیستی قرار گرفت و بار دوم، در آستانه یکسالگی فعالیت دولت وفاق، رژیم صهیونیستی با همکاری همدستان بینالمللیاش یک تجاوز آشکار نظامی را ـ که نقض صریح قوانین و مقررات بینالمللی بود ـ علیه خاک کشورمان ترتیب داد. عراقچی ادامه داد: از همان آغازین روزهای دولت و پس از تشکیل کابینه، مشخص بود که پیشبرد اهداف دیپلماسی نظام در چنین شرایطی، طراحی دقیق و کوششی چندلایه را میطلبد؛ طراحیای که در رفتار باید فعال و در نتیجه فراگیر و تأثیرگذار باشد.
درهای دیپلماسی با ایران باز خواهد بود
«ژان نوئل بارو»، وزیر امور خارجه فرانسه ادعا کرد: ما به ایران پیشنهاد دادیم که در ازای حسن نیت و همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، تحریمها را به تعویق بیندازد، اما پاسخی نداد. به گزارش الجزیره، وزیر امور خارجه فرانسه ادامه داد: پس از ۳۰ روز، تحریمها علیه ایران دوباره اعمال خواهد شد و در عین حال درهای دیپلماسی باز خواهد ماند. وزیر امور خارجه فرانسه افزود: مکانیسم ماشه تحریمهای بینالمللی و سپس اروپایی را علیه ایران دوباره اعمال خواهد کرد. همچنین «یوهان وادهفول» وزیر خارجه آلمان در اظهاراتی مداخلهجویانه گفت: واضح است که ایران نباید سلاح هستهای داشته باشد و بنابراین باید مکانیسم ماشه به طور خودکار تحریمها فعال شود. وزیر امور خارجه آلمان در عین حال تاکید کرد: یک راه حل دیپلماتیک امکانپذیر است، اما ما به تعهد واضح ایران برای همکاری با ما نیاز داریم. اظهارات اخیر وزرای امور خارجه فرانسه و آلمان در شرایطی است که تروئیکای اروپایی اخیرا در اقدامی خصمانه سازوکار موسوم به مکانیسم ماشه را به جریان انداختهاند. اقدام آنها در شرایطی صورت میگیرد که این کشورها هیچ گونه پایبندیای به برجام و تعهدات توافق 2015 نداشتهاند.
مخالفت ایران
با هرگونه تغییر ژئوپلیتیک
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشور در دیدار همتای ارمنستانی خود تاکید کرد: ایران با هرگونه تغییر ژئوپولیتیک منطقه و آسیب به روابط تهران-ایروان مخالف است. علی لاریجانی دیروز شنبه در دیدار «آرمن گریگوریان» دبیر شورای عالی امنیت ملی ارمنستان ضمن ابراز رضایت جمهوری اسلامی از سطح روابط اقتصادی، سیاسی، امنیتی و دفاعی با ارمنستان، بر مشارکت با همسایه شمالی در تکمیل کریدور شمال به جنوب و اتصال خلیج فارس به دریای سیاه تأکید کرد. وی ضمن بیان حمایت ایران از گفتمان صلح میان دو کشور ارمنستان و آذربایجان، به تئوری ایران در صلح و ثبات منطقه پرداخت و بیان کرد: ایران همواره از استقلال و قوی بودن کشورهای منطقه در جهت پایداری امنیتی منطقه حمایت کرده است. دبیر شورای عالی امنیت ملی ارمنستان نیز در این دیدار، مناسبات فیمابین دو کشور را بیسابقه خواند و هدف خود از این سفر را گسترش روابط دو کشور در همهی ابعاد بیان کرد و افزود: ارمنستان تمایل دارد در آینده نزدیک سند جامع روابط راهبردی با ایران را امضا کند. دبیر شورای عالی امنیت ملی ارمنستان ضمن تأکید بر ۵ اصل حاکمیت ملی، احترام به تمامیت ارضی، اعمال صلاحیت قضائی ملی، تغییرناپذیری مرزها و اصل عمل متقابل اعلام کرد: ایروان آمادگی ارائه تضمینهای لازم به جمهوری اسلامی برای اطمینان از عدم آسیب به روابط ایران و ارمنستان و مخالفت ذاتی این کشور با تغییر ژئوپولیتیک منطقه را دارد.
طرد ۶۵۰ هزار نفر از اتباع
بیگانه از استان تهران
استاندار تهران گفت: ریشه مشکلات و مسائل تهران، به تراکم جمعیتی آن بازمیگردد. به گزارش قوه قضاییه، محمدصادق معتمدیان استاندار تهران بهمنظور افزایش و تقویت تعامل میان دولت و دستگاه قضا ضمن حضور در دفتر علی القاصی رئیس کل دادگستری استان تهران با وی دیدار و گفتوگو کرد. در جریان نشست مشترک استاندار و رئیس کل دادگستری استان تهران، مهمترین موضوعات و مسائل مرتبط با استان تهران مورد بررسی قرار گرفت و بر همافزایی میانبخشی در جهت حل و رفع این مسائل از سوی طرفین تاکید شد. وی با اشاره به پیگیریهای صورتگرفته از سوی استانداری تهران بهمنظور رفع مشکلات مربوط به حریم عنوان کرد: در حال حاضر اداره کلی در استانداری تهران تحت عنوان نظارت و صیانت بر حریم ایجاد شده است؛ البته استانداری بهدنبال این نیست که جای شهرداری را بگیرد و در راستای وظایف خود عمل خواهد کرد؛ لذا از دادگستری کل استان تهران استدعا داریم تا در قالب شورای حفظ حقوق بیتالمال مسائل و مشکلات مربوط به حریم شهر تهران را مورد پیگیری قرار دهد. معتمدیان ضمن اشاره به معضلات و مشکلات ناشی از حضور اتباع بیگانه غیرمجاز در استان تهران عنوان کرد: با پیگیریهای صورتگرفته از سال گذشته ۶۵۰ هزار نفر از اتباع بیگانه از استان تهران طرد شدهاند و در این زمینه، بهمنظور جلوگیری از بازگشت اتباع غیرقانونی به استان تهران نیاز به مساعدت دستگاه قضا وجود دارد.
علی باقری معاون بینالملل شورای عالی امنیت ملی ایران شد
«علی باقری» سرپرست سابق وزارت خارجه ایران و معاون سیاسی وزارت خارجه در زمان ریاست جمهوری سید ابراهیم رئیسی با حکم «علی لاریجانی»، به عنوان معاون بینالملل دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی منصوب شد. باقری دیروز در دیدار لاریجانی با آرمن گریگوریان، دبیر شورای امنیت ارمنستان نیز حضور داشت.
جزئیات سفر پزشکیان به چین
سفیر جمهوری اسلامی ایران در پکن با تشریح جزئیات سفر رئیسجمهور برای شرکت در اجلاس سران شانگهای گفت: شرکت رئیس جمهور و وزرای مربوطه در این اجلاس نشان از رابطه بسیار صمیمی و سازنده بین ایران و چین است. «عبدالرضا رحمانی فضلی» سفیر کشورمان در پکن با اشاره به سفر چهار روزه رئیس جمهور به چین گفت: اجلاس سران شانگهای با توجه به اهمیتی که دارد تمام سران عضو شانگهای و شانگهای پلاس در آن شرکت دارند؛ ۱۰ نفر عضو ناظر و ۱۰ نفر نیز از دبیرکل های سازمان های منطقهای و بین المللی حتی دبیر کل سازمان ملل هستند. وی تصریح کرد: ما به عنوان عضو فعال و موثر در تمام جلسات و اجلاسها شرکت داشتیم اعم از وزرا و حتی رئیس قوه قضائیه و همچنین وزیر دفاع، وزیر خارجه، وزیر نیرو و... همه در اجلاس ها شرکت کردهاند. این دیپلمات کشورمان همچنین بیان کرد: امسال در چین حدود ۱۰۰ کمیته و جلسه در رابطه با موضوعات مختلف تشکیل شد، بنابراین حضور رئیسجمهور کشورمان به نوعی این تاثیر گذاری را در جلسه نهایی که هر سال در انتهای دوره تشکیل میشود دارد زیرا محورهای مهم تصمیمگیری آن جا مصوب میشود و میتواند موثر و مهم باشد.
دستگیری هشت نفر مرتبط
با موساد در خراسان رضوی
سپاه پاسداران از دستگیری هشت نفر از عوامل مرتبط با سرویس جاسوسی رژیم صهیونیستی (موساد) در استان خراسان رضوی خبر داد و اعلام کرد که اجرای عملیات علیه مسئولان و تخریب مراکز مهم مشهد در دستورکار دستگیر شدگان بود. روابط عمومی سپاه امام رضا(ع) استان خراسان رضوی در اطلاعیهای از کشف و انهدام تیم تروریستی وابسته به موساد در خراسان رضوی خبر داد و از جمله اقدامات این تیم را ارتباط و همکاری با گروهکهای تجزیهطلب برشمرده است.
گروه سیاسی: مسعود پزشکیان صبح دیروز شنبه ۸ شهریور ۱۴۰۴، در دیدار «آرمن گریگوریان» دبیر شورای امنیت جمهوری ارمنستان، با ابراز خرسندی از نتایج سفر اخیر خود به ایروان، این سفر را موفق و ثمربخش توصیف کرد.
به گزارش «تجارت»، رئیسجمهور با اشاره به گفتوگوهای سازنده و توافقات مثبت صورت گرفته میان مقامات عالیرتبه دو کشور در جریان این سفر،گفت: نگرانیهای جمهوری اسلامی ایران درخصوص تحولات اخیر منطقه قفقاز، بهویژه موضوع حضور نیروهای بیگانه در این حوزه حساس، در پرتو توضیحات و اطمینانبخشی مقامات ارمنستان تا حد زیادی برطرف شده است. پزشکیان در ادامه، با ابراز رضایت از روند اجرای کریدور شمال – جنوب با اهتمام ویژه مقامات ارمنستان در این زمینه، تکمیل این پروژه را گامی مهم در تقویت همگرایی اقتصادی و حتی سیاسی میان کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا دانست و تأکید کرد: تسریع در عملیاتیسازی توافقات دوجانبه بهویژه در حوزه حملونقل میان ایران و ارمنستان، از دستاوردهای مهم این سفر و از نقاط برجسته رایزنیها با مقامات عالی ارمنستان است.
وی با تأکید بر اینکه «هدفگذاریهای امروز ما میتواند افقهای روشن و چشماندازی گسترده برای دو ملت ترسیم نماید»، اظهار کرد: مسیر گسترش تجارت و همکاریهای مشترک سرمایهگذاری میان بازرگانان ایران و ارمنستان باید بیش از پیش هموار شود تا حجم مبادلات اقتصادی دو کشور به چندین برابر سطح فعلی ارتقا یابد. رئیسجمهور اظهار کرد: دو کشور میتوانند با تکیه بر ظرفیتهای نخبگان و دانشگاهیان، از سطح تبادل کالا فراتر رفته و به سمت تولید مشترک محصولات فناورانه و رقابتی در عرصههای نوین همچون فناوریهای پیشرفته، زیستفناوری و نانوتکنولوژی گام بردارند. پزشکیان تأکید کرد: باید بهگونهای حرکت کنیم که هیچ قدرت خارجی نتواند خللی در روابط دوستانه و راهبردی دو کشور ایجاد کند.
تاکید دبیر شورای امنیت ارمنستان بر راهبردی بودن مناسبات ایران و ارمنستان
در ادامه این دیدار، آرمن گریگوریان دبیر شورای امنیت ارمنستان، ضمن قدردانی از اهتمام رئیس جمهور ایران به توسعه روابط دوجانبه، این رویکرد را برای کشورش ارزشمند دانست و تصریح کرد: سفر جنابعالی به ایروان برای دولت ارمنستان اهمیت ویژهای داشت و طی آن، تمامی ابعاد روابط دو کشور بهخوبی مورد بررسی قرار گرفت و مسیر همکاریهای آینده به روشنی ترسیم شد. دبیر شورای امنیت ارمنستان با تأکید بر راهبردی بودن مناسبات ایران و ارمنستان، اعلام داشت که ایروان آمادگی دارد دورنمای این روابط را در قالب سند همکاریهای جامع راهبردی به امضا برساند.
گروه سیاسی: ارتش رژیم صهیونیستی در معرض سختترین رویداد از زمان هفت اکتبر ۲۰۲۳ در محله الزیتون قرار گرفته جایی که رزمندگان مقاومت تلاش کردند سربازان صهیونیست را به اسارت درآورند. رسانههای عبری در میان سکوت ارتش و اعمال سانسور انتشار خبر این حادثه از مفقود شدن چهار سرباز سخن میگویند. به گزارش «تجارت»، رسانههای عبری در ساعات پایانی شب گذشته خبر دادند سه حادثه دشوار برای ارتش اشغالگر در غزه رخ داده که عملیات نجات و تخلیه گروهی از طریق بالگردها را ضروری کرد. گفته شده این درخواست برای عملیات نجات پس از وقوع تعدادی کشته و زخمی به ضرب گلوله نیروهای مقاومت مطرح و حال برخی از زخمیها وخیم گزارش شده است. رسانههای عبری در حالی از قتل تعدادی از سربازان و مصدومیت ۱۱ تن به طور جدی خبر دادند که میگویند با مفقود شدن چهار سرباز، ارتش اشغالگر نگران به اسارت درآمدن سربازان به دست مقاومت است. محله الزیتون و محله الصبره شاهد یک سری عملیات مقاومت بودند که با یک کمین حقارت آمیزی که در آن سربازان کشته شدند، آغاز شد. گزارشهای اولیه حاکی از آن بود که نیروهای اسرائیلی از لشکر (۱۶۲) و تیپ (۴۰۱) کسانی بودند که دیشب در محله جدید «الزیتون» در کمین افتادند. به گزارش رسانههای عبری ارتش اسرائیل آنچه را به عنوان پروتکل هانیبال شناخته میشود را فعال کرد تا از به اسارت درآمدن سربازانش در هنگام حملات در محله الزیتون جلوگیری کند. پروتکل هانیبال روشی است که توسط ارتش اسرائیل برای جلوگیری از اسیر شدن سربازان استفاده میشود، حتی اگر قرار باشد آنها را بکشد، بنابراین این پروتکل اجازه میدهد تا بمباران مواضع سربازان اسیر شده را انجام دهد. این پروتکل توسط سه افسر ارشد تدوین شد و تا زمان تصویب آن در سال ۲۰۰۶ یک پروتکل مخفی باقی ماند. پس از گزارشهایی مبنی بر مفقود شدن چهار سرباز و کشته و زخمی شدن بیش از ۱۰ نفر دیگر پایگاه خبری اسرائیلی «حدشوت بزمان» کمینهایی را که نیروهای اشغالگر اسرائیلی را در غزه هدف قرار داد، «کمینهای شکار اردک» توصیف و اشاره کرد این سربازان به اهداف آسانی برای مقاومت فلسطین تبدیل شدهاند. پایگاههای خبری عبری توضیح دادند که مقاومت فلسطین خود را به درگیری مستقیم محدود نکرده، بلکه همچنان با خمپاره به اطراف کمین حمله کرده و مانع ورود واحدهای نجات اسرائیلی شده است. این رسانهها اشاره کردند که چهار سربازی که ارتباطشان قطع شده است، ممکن است جزو زندانیان باشند.
سه کمین همزمان
به گزارش پایگاههای خبری عبری، غزه شاهد سه کمین همزمان بود که منجر به تلفات در میان نیروهای اشغالگر شد. این کمینها به شرح زیر است: کمین اول: نیرویی از تیپ ناحال را در داخل محله الزیتون هدف قرار داد که منجر به کشته شدن یک سرباز و زخمی شدن دیگران شد. کمین دوم: در محله مجاور الصبره در جنوب شهر غزه جایی که بالگردهای اسرائیلی موظف بودند راه را برای نیروهای اشغالگر باز کنند یا عقبنشینی آنها را تضمین کنند. کمین سوم: درگیریهای مداوم در داخل محله الزیتون، جنوب شرقی شهر غزه، با تلاش مقاومت برای اسیر کردن سربازان در حالی که گلولههای خمپاره شلیک میکردند تا مانع عملیات جستجو و نجات شوند.
رسانههای عبری درباره نبردهای شدید و درگیری بین نیروهای اسرائیلی و مقاومت در شهر غزه و خان یونیس صحبت کردند جایی که در حال جنگ شدید با سربازان بودند. وبگاههای عبری افزودند که بیش از یک حمله دشوار در نوار غزه رخ داد، نیروی هوایی از هوا و زمین حملات شدیدی در شهر خان یونس و غزه آغاز کرد. رسانههای اسرائیلی احتمال میدهند چهار سرباز مفقود شده و احتمالا به اسارت درآمدهاند.
سمیه گلپور
کارشناس اقتصادی
موضوع هدفمندی یارانهها، از ابتدای طرح آن، با هدف اصلی حمایت مستقیم و هدفمند از اقشار کمدرآمد و آسیبپذیر جامعه طراحی شد. هدف این بود که به جای پرداخت یارانههای پراکنده و غیرهدفمند به همه مصرفکنندگان، این حمایت به صورت نقدی و متمرکز به سرپرستان خانوارهای نیازمند پرداخت شود تا بتواند اثر ملموسی در بهبود شرایط معیشتی آنها داشته باشد. اما در عمل، روند اجرای این سیاستها با چالشهای جدی مواجه شده و نه تنها بهبود قابل توجهی در زندگی اقشار ضعیف ایجاد نشده، بلکه حذف غیرمنطقی و ناعادلانه یارانه از برخی خانوادههای کارگری موجب فشار مضاعف بر معیشت آنها شده است. طرح هدفمندی یارانهها که از سال ۱۳۸۹ آغاز شد، به دنبال حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، بهبود بهرهوری منابع و جلوگیری از مصرف بیرویه کالا و انرژی بود. محور اصلی این طرح، حمایت از دهکهای پایین درآمدی و کاهش نابرابریهای اقتصادی در کشور بود. اجرای صحیح این طرح باید میتوانست منابع مالی پایداری برای دولت فراهم کند تا این منابع در بخشهای مولد اقتصاد و ایجاد اشتغال سرمایهگذاری شود. همچنین انتظار میرفت با اجرای این طرح، نرخ تورم کاهش یابد و ساختار اقتصادی کشور اصلاح شود. با این حال، آنچه امروز شاهد آن هستیم، گپها و ضعفهای جدی در سامانههای سنجش رفاه خانوار است که منجر به حذف ناعادلانه یارانه از برخی خانوادههای کمدرآمد شده است. به عنوان مثال، خانوادههایی که برای حفظ آبروی خود و برطرف کردن نیازهای اساسی مانند خرید جهیزیه، پرداخت ودیعه مسکن یا هزینههای ازدواج فرزندان مجبور به گرفتن وام با بهرههای سنگین هستند، به یکباره با واریز مبلغی ناگهانی به حسابشان، از دهکهای پایین درآمدی به دهکهای بالاتر صعود داده میشوند و در نتیجه یارانهشان حذف میشود. این نوع سنجش و ارزیابی رفاه، نه تنها باعث ارتقای سطح زندگی نمیشود بلکه افراد بسیاری را به اشتباه از گردونه دریافت یارانه حذف کرده است. حتی فعالیتهای خرد اقتصادی مانند فروش صنایع دستی یا فعالیتهای خانگی که با هدف کسب درآمد و بهبود شرایط معیشتی انجام میشود، میتواند منجر به تغییر دهکبندی و حذف یارانه شود. این امر نشاندهنده نبود نظارت و دقت کافی در روند حذف یارانهها است. ما قویاً با حذف یارانه جامعه کارگری مخالفت میکنیم. خانوادههایی که یارانه ناچیز ماهیانه را به عنوان کمک هزینهای برای اداره زندگی خود میبینند، نباید با تصمیمات غیرمنطقی دچار مشکلات بیشتری شوند. بسیاری از کارگران با حقوق حداقلی زندگی میکنند و یارانه یکی از منابع اصلی تأمین هزینههای روزمره آنهاست. پرسش اساسی این است که با چه منطقی دولت حقوق حداقلی این قشر را مختل کرده و سفرههای کوچک آنها را کوچکتر میکند؟ هزینههای روزافزون آموزش، حمل و نقل و درمان نیز بر فشار معیشتی این خانوادهها افزوده است. در حالی که خدمات درمانی ناقص و هزینههای آموزش روزبهروز افزایش مییابد، حذف یارانهها ضربهای جدی به زندگی خانوادههای آسیبپذیر وارد میکند. همچنین باید توجه داشت که شرایط اقتصادی کشور بیثبات است و نباید این بیثباتی را با حذف یارانهها برای اقشار ضعیفتر وخیمتر کرد. رئیس جمهور در سخنرانی سال ۱۴۰۳ به صراحت اعلام کرده است که زندگی در تهران با مبلغ ماهانه ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان هم دشوار است. در چنین شرایطی، چگونه ممکن است افرادی که با کار اضافی و دو شیفت تلاش میکنند هزینههای زندگی را تأمین کنند، از دریافت یارانه محروم شوند؟ مقام معظم رهبری نیز بر حفظ قدرت خرید همه اقشار تاکید داشتهاند و دولت موظف است انصاف را رعایت کند. بسیاری از افرادی که به دهکهای هفتم، هشتم و نهم درآمدی تعلق دارند، از رفاه قابل قبول برخوردار نیستند و حتی بخش قابل توجهی از آنها بازنشستگان کارگری و کارمندی هستند. حذف یارانه حداقلی این افراد، آسیب جدی به پیکره اقتصاد خانوادهها و جامعه وارد میکند، خصوصاً در شرایط پس از جنگ و بیثباتی اقتصادی که هنوز آثار آن باقی است.
حشمتالله فلاحتپیشه
کارشناس مسائل سیاست خارجی
برخی فریادهای بلند افراطیون را فرار از پاسخگویی میدانم و معتقدم برخی از این افراطیون باید در قبال شرایط امروز پاسخگو باشند. آنها با شعارهای افراطی عقلانیت را در سیاست خارجی خانهنشین کردند. مناصب مختلف را به خود اختصاص دادند و به نوعی از مصونیت برخوردار بودند و با اتهام و تخریب هرگونه ابتکار سیاست خارجی و حتی هرگونه نظریهپردازی در خصوص منافع ملی را هزینهزا کردند و در نهایت کشور را به جنگ کشاندند. البته این موضوع را کاملاً اتفاقی نمیدانم و معتقدم بخش عمدهای از نفوذ در کشور به هر حال از ناحیه افراطیون شکل گرفته که هر راهی که به ضرر منافع ملی بود را به سیاست خارجی تحمیل کردند.
این افراطیون داخلی و خارجی بودند که عملاً کشور را به دام نتانیاهو انداختند. در طول این ایام که مردم زجر تحریم را کشیدند، هیچگاه سفره افراطیون کوچکتر نشد، بلکه مناصب و مقامات آنها افزایش پیدا کرد و به منابع و مجوزهای بیشتری دست یافتند. اکنون میبینیم کسانی که بنبستهای مختلفی را در سیاست خارجی کشور ایجاد کردند، در زمره طبقات بالای کشور از لحاظ اقتصادی قرار دارند و این در حالی است که نتیجه عملکرد آنها تنزل روز به روز اقتصاد کشور و کوچک شدن سفره مردم بوده است.
وقتی روزنهای برای تنشزدایی شکل میگیرد، بلافاصله این فریادهای افراطیون بلند میشود و بعد از اینکه این افراد هنوز پاسخ به سوالات متعدد جامعه در خصوص کشاندن کشور به جنگ را ندادند، سعی میکنند حداقل روزنههای باقیمانده در دیپلماسی را ببندند. البته شاید هنوز افراطیون در حوزههایی مختلف نفوذ دارند، ولی شک نکنید که در آینده افراطیون در دادگاه منافع ملی محاکمه خواهند شد. بالاخره مشخص خواهد شد که بخش عمدهای از نفوذ از ناحیه همین افراطیگریها صورت گرفته و دلسوزانی که بارها هشدار داده بودند که این سیاستهای افراطی کشور را به دام جنگ و تحریم میبرد، اکنون خانهنشین شدهاند و مشخص خواهد شد که دلسوزان اصلی منافع ملی بودند.
گروه اقتصاد کلان: با عبور نرخ دلار از یکصدهزارتومان در سایه آغاز فرآیند فعالسازی مکانیسم ماشه، نگرانیها از رکوردشکنیهای بیشتر در بازار ارز بیشتر شده و در این میان بازارساز تاکنون اقدام مؤثری برای کاهش التهابات ارزی انجام نداده که همین موضوع با نقد ناظران و فعالان بازار مواجه شده است.
به گزارش «تجارت»، در روزهای گذشته گزارشهای غیررسمی درباره آینده نرخ ارز منتشر شد که با واکنشهای متفاوتی مواجه شد؛ از طرفی یکی از ابربدهکاران سابق بانکی که این روزها با طرحهای اقتصادی خود خبرساز شده رئیس کل بانک مرکزی را زیر سوال برد و از دلار ۱۵۰ هزارتومانی در روزهای پیشروز خبر داد؛ با این حال انتظار میرود در روزهای آینده بازارسار با قدرت وارد شده وسطح التهابات بازار را کاهش دهد.
یک اقتصاددان افزایش نرخ دلار در روزهای گذشته را ناشی از رفتار هیجانی از سوی عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان ارز دانست.
بازار چشمانتظار اخبار مثبت
حسن ولیبیگی اقتصاددان در گفتوگو با تسنیم، در تحلیل وضعیت بازار ارز گفت: افزایش نرخ ارز در روزهای گذشته ناشی از رفتار هیجانی از سوی عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان است.
او تأکید کرد: این نوع انتظارات یکشبه ایجاد نمیشود و بیشتر تحتتأثیر تنشهای سیاسی و بینالمللی همچون مکانیسم ماشه و فضای روانی بازار شکل میگیرد.
بهگفته وی، در کوتاهمدت اگر خبرهای مثبت یا تعدیلکنندهای از مذاکرات یا تحولات سیاسی منتشر شود، احتمال دارد روند کاهش نرخ ارز شروع شود.
ولیبیگی افزود: فعال شدن مکانیسم ماشه، انتظارات تورمی را تشدید کرده و به افزایش نرخ ارز دامن زده است.
او گفت: واقعیت این است که این رفتارهای هیجانی چندان با سیاستگذاری ارزی قابل کنترل نیست، چون هر لحظه ممکن است با یک خبر مثبت یا منفی تغییر کند.
این اقتصاددان با اشاره به نقش سیاستگذار ارزی توضیح داد: ورود فوری بانک مرکزی به بازار، بهویژه در شرایطی که ریشه افزایش نرخ ارز خارج از اراده این نهاد است، میتواند حتی نتیجه معکوس داشته باشد.
بهباور او، بهتر است سیاستگذار زمانی وارد عمل شود که علاوه بر تخلیه بخشی از هیجانات، مشخص شود نرخها در کانالهای بالاتر ماندگار شدهاند، در آن شرایط، هم از مسیر اطلاعرسانی و تقویت شفافیت منابع ارزی و هم از مسیر حضور فعال بازارساز میتوان نقش تعدیلکننده ایفا کرد.
او اضافه کرد: سیاستهای کلاسیک ارزی در این شرایط اثرگذاری محدودی دارند و بیشترین تأثیر از ناحیه رفتار حاکمیت در قبال تحولات و تنشهای سیاسی حاصل میشود.
او در پاسخ به اینکه در چنین شرایطی مردم چه کنند، تصریح کرد: طبیعی است که صاحبان سرمایههای نقد بهدنبال حفظ ارزش دارایی خود باشند و این ارزش یا باید از طریق ابزارهای رسمی مثل اوراق یا گواهیهای مبتنی بر طلا تضمین شود
بی عملی بانک مرکزی در برابر بحران ارز و طلا
داود محمدی، کارشناس اقتصادی، در گفت وگو با جماران، با بیان اینکه افزایش ناگهانی نرخ ارز و طلا در یک هفته اخیر، حدود ۲۵ درصد نوسان داشت که باعث شد شاخص های مالی کشور دچار تغییرات چشمگیری شود، خاطرنشان کرد: این تغییرات تنها به بخش مالی محدود نیست، بلکه تاثیرات روانی و اجتماعی گسترده ای به همراه دارد. در این شرایط بحرانی، که فشارهای خارجی، تهدیدات ناشی از فعال سازی مکانیسم اسنپ بک و وضعیت اقتصادی داخلی کشور را به «اقتصاد جنگی» تبدیل کرده است، بانک مرکزی به عنوان نهاد اصلی سیاست گذار پولی و ارزی باید اقدامات پیش دستانه و قاطع تری اتخاذ می کرد تا نقدینگی، تقاضاهای سفته بازانه و خروج سرمایه از بازار سرمایه را کنترل کند. اما در عمل، این نهاد نتوانسته به درستی در برابر بحران ارز و طلا واکنش نشان دهد.
وی ادامه داد: بانک مرکزی ابزارهای متعددی برای مدیریت این بحران در اختیار دارد؛ از جمله سیاست های پولی، مداخله ارزی، سیاست های مالیاتی و نظارتی. با این حال، ضعف های زیادی در عملکرد آن مشاهده می شود. به عنوان مثال، در حالی که شواهد از دو ماه قبل نشان می داد نقدینگی به سمت بازار ارز و طلا حرکت می کند، بانک مرکزی نتواست پیش بینی دقیقی داشته باشد و اقدامات پیشگیرانه انجام نداد. حتی اگر با کنترل های هوشمند لحظه به لحظه، از وضعیت مصرفی خانوارها اطلاع داشتند، باز هم اقدام موثری در جهت مدیریت بازار انجام نشد.
به گفته این کارشناس اقتصادی؛ یکی از ابزارهای مهم بانک مرکزی برای مقابله با این بحران، سیاست های مالیاتی است. ابزار مالیاتی می تواند مانع ورود سرمایه های بزرگ به بازارهای سفته بازانه شود، اما در این زمینه نیز ضعفهای جدی مشاهده می شود. نظارت و اخذ مالیات بر تراکنش های کلان ارز و طلا به درستی انجام نمی شود و این مسئله موجب تشدید بحران و عدم کنترل بازار می شود.
محمدی با بیان اینکه مساله دیگر در این شرایط، بی عملی بانک مرکزی در هدایت نقدینگی به سمت تولید است، توضیح داد: خروج سرمایه از بورس و کاهش ارزش شرکت های بورسی موجب تضعیف جریان تامین مالی شرکت های تولیدی شد. در این شرایط، بانک مرکزی می توانست با سیاست های حمایتی و تسهیلاتی، مسیر ورود نقدینگی به سمت تولید و سرمایه گذاری مولد را تسهیل کند. اما متاسفانه هیچ اقدامی در این زمینه مشاهده نمی شود.
او عدم شفافیت و ضعف نظارت را از دیگر مشکلات جدی برشمرد و تصریح کرد: تمامی تراکنش ها از طریق سیستم بانکی انجام می شود و بانک مرکزی اطلاعات کاملی از وضعیت بازار دارد، اما متاسفانه نتواسته برخورد موثری با جریان های مخرب داشته باشد. این موضوع، شائبه ناکارآمدی عمدی یا سوء مدیریت را تقویت کرده است. اگر روند کنونی ادامه پیدا کند، تبعات زیادی خواهد داشت. افزایش شدید قیمت کالاهای اساسی به دلیل اثر مستقیم نرخ ارز بر واردات، کمبود کالا و شکلگیری بازار سیاه در حوزه کالاهای استراتژیک، کاهش اعتماد عمومی به سیاستگذاران و افزایش نارضایتی اجتماعی از جمله پیامدهای این بحران خواهد بود. همچنین، خروج بیشتر سرمایه از بازار سرمایه و افت ارزش دارایی های تولیدی می تواند فشار زیادی بر طبقات متوسط و ضعیف جامعه وارد کند و شکاف طبقاتی را بیشتر کند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه برای مقابله با این بحران و کنترل بازار ارز و طلا، نیاز به ابزارهای متنوع داریم، یادآورشد: در کوتاه مدت، مهم ترین اقدام، وضع مالیات بر تراکنش های کلان است. به عنوان مثال، خرید ارز و طلا بیش از سقف مشخصی در یک سال باید مشمول مالیات ۱۵ تا ۲۰ درصدی شود. علاوه بر این، کنترل ورود حقوقی ها به بازار ارز و طلا می تواند به کاهش فشار تقاضا کمک کند. نظارت بر صندوق های طلا و اوراق مبتنی بر طلا نیز ضروری است تا از تبدیل این صندوق ها به ابزارهای سفته بازی جلوگیری شود. مداخله هدفمند ارزی یکی دیگر از ابزارهای مهم است که باید برای اولویت بندی نیازهای واقعی انجام شود، مثل واردات دارو، کالاهای اساسی و نهاده های تولید. همچنین، شفاف سازی اطلاعات از طریق انتشار گزارش های روزانه درباره ذخایر ارزی و اقدامات کنترلی می تواند التهابات روانی بازار را کاهش دهد.
محمدی اضافه کرد: در بلندمدت و میان مدت، اصلاح نظام مالیاتی یکی از اصلی ترین اقدامات است. طراحی سامانه مالیاتی هوشمند که تراکنش های غیرمولد و سفته بازانه را شناسایی کرده و مشمول مالیات سنگین کند، می تواند از ورود پول های غیرمولد به بازارهای سفته بازی جلوگیری کند. همچنین، تقویت بازار سرمایه از طریق مشوق های مالیاتی و طراحی اوراق پوشش ریسک ارزی و طلا می تواند تقاضای سفته بازانه را به سمت مسیرهای رسمی هدایت کند. لازم است که نهادهای نظارتی و قضائی به طور فعال وارد عمل شوند و با جریان های سازمان یافته ای که عمدا اقتصاد را بی ثبات میکنند، مقابله کنند. علاوه بر این، تقویت دیپلماسی اقتصادی و کاهش فشارهای خارجی از طریق توافقات منطقه ای و بین المللی می تواند به تامین پایدار ارز و ثبات اقتصادی کمک کند.وی گفت: در شرایط کنونی، بانک مرکزی نمی تواند تنها به رصد بازار بسنده کند. در چنین وضعیتی، افزایش ناگهانی نرخ ارز و طلا نه تنها یک مشکل اقتصادی است، بلکه تهدیدی برای امنیت ملی کشور به شمار می رود. به منظور جلوگیری از تعمیق بحران، اتخاذ راهکارهای ترکیبی شامل مالیات بر سفته بازی، کنترل حقوقی ها، مداخله هدفمند، شفاف سازی اطلاعات و ورود نهادهای قضائی ضروری است. در غیر این صورت، تداوم این روند به سرعت باعث افزایش قیمت کالاهای اساسی، کمبود عرضه و نارششضایتی اجتماعی خواهد شد.
گروه صنعت و تجارت: در شرایطی که قیمت بسیاری از کالاهای مصرفی و خدمات در ماههای اخیر با رشد قابلتوجهی همراه بوده، بازار خودرو در ایران رفتاری متفاوت از خود نشان داده است. برخلاف روند عمومی تورم، قیمت خودروهای داخلی در بازار آزاد طی سه ماه گذشته عمدتاً ثابت مانده و حتی در برخی موارد نیز کاهش یافته است. با این حال، این کاهش قیمتها نهتنها موجب رونق معاملات نشده، بلکه رکود عمیقتری را رقم زده است؛ بهگونهای که فعالان بازار از «قفلشدن تقاضا» سخن میگویند. به گزارش «تجارت»، در مرداد ۱۴۰۴ نیز، با وجود عرضه گسترده خودروهای داخلی در بورس کالا و بازار آزاد، حجم معاملات همچنان پایین گزارش شده است. بهعنوان نمونه، پژو ۲۰۷ دندهای با وجود عرضه ۱۰ هزار دستگاه در بورس، تنها با ۲۳ هزار تقاضا مواجه شد و در بازار آزاد نیز افزایش قیمت آن نتوانست تقاضای پایدار ایجاد کند. از سوی دیگر، آمار تولید خودروسازان نیز نشان میدهد که علیرغم تلاش برای افزایش عرضه، بازار واکنش مثبتی نشان نداده است. ایرانخودرو در سهماهه اول سال ۱۴۰۴ بیش از ۱۱۴ هزار دستگاه تولید کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل تنها ۲ درصد کاهش داشته است. این در حالیست که بسیاری از مدلهای تولیدشده با افت شدید تقاضا مواجهاند و در بازار آزاد با کاهش قیمت عرضه میشوند.
در مجموع، بازار خودرو در ایران در وضعیتی متناقض قرار گرفته است. بدین معنا قیمتها نهتنها افزایش نیافتهاند، بلکه در مواردی کاهش داشتهاند؛ اما تقاضا همچنان در سطحی پایین باقی مانده و معاملات به حداقل رسیدهاند. با این اوصاف، گزارش از این واقعیت حکایت دارند که کاهش قدرت خرید خانوارها، بیاعتمادی به آینده اقتصادی، و تردید نسبت به سیاستهای آتی در حوزه واردات و تولید خودرو، از جمله عواملی هستند که مانع بازگشت مشتریان به بازار شدهاند. در نتیجه، با وجود جذابتر شدن نسبی قیمتها، بازار همچنان در وضعیت انجماد باقی مانده و معاملات به حداقل رسیدهاند.
هنوز کاهش نیرو نداشتهایم
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران و استان اصفهان در پاسخ به این سوال که آیا قطعی برق و تعطیلی کارخانهها تاکنون باعث تعدیل نیرو در بخش صنایع شده است؟ گفت: از افتخاراتمان این است که هنوز کاهش نیرو نداشتیم و هنوز کارخانهای کارگر را زیر پوشش بیمه بیکاری نبرده است، اما شاید به ناچار این اتفاق بیفتد. بیشتر کارخانهها در فکر این هستند که برای مدتی به نیروهای خود مرخصی با حقوق بدهند و چارهای جز این نداریم. تمام این موارد از جمله سختیهایی است که کارفرما و تولید کننده و صنعتگر تحمل میکند، نمیدانیم چه کار باید بکنیم، اما امید داریم که مشکلات کشور حل شود و در این رابطه نیز در جلساتی که داریم از آنها میخواهیم که صبوری کنند. سهلآبادی اضافه کرد: از طرفی اکثر کارخانهها به دنبال تامین برق هستند، پس باید سعی شود از پنلهای خورشیدی استفاده کنند که البته این هم نیاز به همراهی دولت دارد که هنوز متأسفانه دولت نتوانسته به خوبی در این مورد همراهی کند. رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران و استان اصفهان ادامه داد: قطعی برق روی کیفیت محصولات تولیدی تاثیری نداشته، اما باعث شده در عمل به تعهدات دچار مشکل شویم و بازار صادرات را از دست بدهیم و قیمت تمام شده محصول در حال بالا رفتن است. متأسفانه به علت مشکلات و مسائل اقتصادی، استفاده کنندگان و خریداران داخلی نیز کم شده است و هم در زمینه فروش داخلی و هم
نگرانی خریداران از سرمایهگذاری در بخش خودرو
در گذشته، بسیاری از معاملات خودرو با انگیزه سرمایهگذاری انجام میشد؛ به این معنا که افراد خودرو را خریداری میکردند تا در کوتاهمدت از افزایش قیمت سود ببرند، اما با کاهش این شکاف و کاهش جذابیت سرمایهگذاری، خرید خودرو بیشتر جنبه مصرفی پیدا کرده و همین امر حجم تقاضای واقعی را کاهش داده است، در نتیجه، اکنون تنها تقاضای موجود مربوط به مصرفکنندگان واقعی است که برای رفع نیاز روزمره خود یا جایگزینی خودروهای فرسوده اقدام میکنند، و حجم این تقاضا بسیار محدود است. در شرایط فعلی نوسانات شدید نرخ ارز و شرایط اقتصادی کشور باعث شده است تصمیمگیری برای خرید خودرو دشوار شود، خریدار نمیتواند اطمینان داشته باشد که با خرید خودرو در نرخ فعلی متضرر نخواهد شد و فروشنده نیز به کاهش قیمت رضایت ندارد، زیرا آینده قیمتها برای او نامطمئن است، این بیثباتی باعث شده است معاملات بهشکل چشمگیری کاهش یابد و حتی کسانی که قصد فروش خودروی شخصی برای استفاده خود دارند، با مشکل مواجه شوند. یکی دیگر از عوامل مؤثر، کاهش قدرت خرید مصرفکنندگان است. قیمت بالای خودرو و محدود شدن درآمد خانوارها باعث شده است بسیاری از افراد حتی اگر قصد جایگزینی خودروی فرسوده خود را داشته باشند، خرید خود را به تعویق بیندازند، در چنین شرایطی، حتی تقاضای مصرفکننده واقعی نیز بهشدت محدود میشود و بازار بهسمت رکود عمیق حرکت میکند.
براساس اظهارات اسد کرمی، رئیس اتحادیه صنف نمایشگاهداران و فروشندگان خودروی تهران، بازار خودرو این روزها در رکود مطلق قرار دارد و خریدار واقعی تقریباً وجود ندارد، حتی فروشندگان شخصی نیز برای فروش خودروهای خود با مشکل مواجهاند و حجم معاملات روزانه بهمیزان چشمگیری کاهش یافته است. وی گفت: تأثیرات روانی ناشی از شرایط اقتصادی و سیاسی نیز بر بازار خودرو قابل توجه است. نوسانات نرخ ارز، عدم ثبات اقتصادی و پیشبینیهای نامطمئن از آینده باعث شده است خریداران با احتیاط عمل کنند و فروشندگان نیز از کاهش قیمتها خودداری کنند، این چرخه باعث شده است معاملات متوقف شود و فضای بازار بهسمت رکود کامل پیش رود. بهگفته کرمی، پیشبینیها نشان میدهد تا زمانی که ثبات اقتصادی و ثبات نرخ ارز ایجاد نشود و تأخیرهای تحویل خودروها کاهش نیابد، بازار خودرو وضعیت رکود خود را حفظ خواهد کرد. بازگرداندن اعتماد مصرفکننده از طریق شفافیت در عرضه خودرو و تحویل بهموقع، همراه با نظارت دقیق بر عملکرد نمایندگیها، میتواند بهبود نسبی بازار را فراهم کند. در نهایت، بازار خودروی ایران در شرایط فعلی با ترکیبی از رکود، بیاعتمادی، کاهش قدرت خرید و نوسانات ارزی روبهروست. خودرو دیگر کالای سرمایهای جذاب نیست و تقاضای محدود مصرفکننده واقعی نیز بهدلیل قیمتهای بالا و نامطمئن بودن شرایط، کاهش یافته است. تا زمان ایجاد ثبات در اقتصاد، انتظار بهبود قابلتوجهی در این بازار وجود ندارد و روند رکود ادامه خواهد داشت.
عوامل ساختاری قفل شدن بازار خودرو
بازار خودرو در ایران با مجموعهای از چالشهای ساختاری مواجه است که مانع از شکلگیری تقاضای پایدار و رونق معاملات شدهاند. این چالشها نهتنها به وضعیت فعلی رکود دامن زدهاند، بلکه چشمانداز میانمدت بازار را نیز با ابهام مواجه کردهاند. نخستین عامل، نبود تنوع واقعی در محصولات عرضهشده است. بسیاری از خودروهای داخلی از نظر طراحی، امکانات، فناوری و حتی قیمت، تفاوت محسوسی با یکدیگر ندارند. این یکنواختی باعث شده خریداران، بهویژه خانوادههایی که بهدنبال انتخابی اقتصادی و ایمن هستند، انگیزهای برای ورود به بازار نداشته باشند. در واقع، بازار با انبوهی از مدلهای تکراری مواجه است که نه نوآوری دارند و نه پاسخگوی نیازهای متنوع مصرفکنندگاناند. عامل دوم، ابهام در سیاستگذاریهای کلان صنعت خودرو است. طی سالهای اخیر، تصمیمات متناقض در حوزه واردات، تعرفهها، استانداردها و مجوزهای تولید باعث شده فعالان بازار و خریداران نتوانند چشمانداز روشنی از آینده داشته باشند. برای مثال، اعلام طرحهای واردات خودروهای اقتصادی بدون اجرای عملی، یا تغییرات ناگهانی در شرایط عرضه در بورس کالا، موجب شده بسیاری از خریداران در وضعیت انتظار باقی بمانند. این بلاتکلیفی، بازار را به حالت تعلیق کشانده و تقاضا را به تعویق انداخته است. سومین عامل، ضعف در زیرساختهای خدمات پس از فروش و تأمین قطعات یدکی است. بسیاری از خریداران، بهویژه در مناطق غیرمرکزی، نگرانند که پس از خرید خودرو با مشکلاتی در تعمیرات، تأمین قطعات یا دریافت خدمات گارانتی مواجه شوند. این نگرانی بهویژه در مورد خودروهای جدید یا مدلهایی که تولیدشان متوقف شده، شدیدتر است. نبود شبکه خدماتی منسجم و قابل اعتماد، یکی از دلایل مهمی است که باعث شده خریداران بالقوه از ورود به بازار صرفنظر کنند.
در کنار این موارد، عرضه محدود خودروهای واقعاً اقتصادی نیز نقش مهمی در قفلشدن بازار دارد. با وجود تبلیغات گسترده درباره تولید خودروهای ارزانقیمت، گزینههای موجود در بازار اغلب فاقد استانداردهای ایمنی، کیفیت ساخت و مصرف سوخت مناسباند. این خلأ باعث شده خانوادههایی که بهدنبال خودرویی قابل اعتماد با قیمت منطقی هستند، نتوانند انتخاب مناسبی داشته باشند. در نتیجه، تقاضا در بخش بزرگی از بازار عملاً از بین رفته و معاملات به حداقل رسیدهاند.
گروه سیاسی: در ساعات ابتدایی صبح دیروز -شنبه- تصویری جعلی منتسب به CNN با تیتر «ترامپ درگذشت» در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد. این تصویر، که هیچ منبع رسمیای پشت آن نبود، بهسرعت وایرال شد و هشتگهایی چون #TrumpDead و #WhereIsTrump در صدر ترند جهانی قرار گرفتند. به گزارش «تجارت»، با وجود طرح شایعات گسترده، بررسیهای دقیقتر نشان داد که هیچیک از رسانههای معتبر مانند CNN، BBC یا نیویورکتایمز چنین خبری را منتشر نکردهاند. حتی هوش مصنوعی شبکه اجتماعی ایکس، موسوم به Grok، نیز این اسکرینشات را جعلی دانست و اعلام کرد که هیچ گزارشی رسمی درباره مرگ ترامپ وجود ندارد. در واکنش به این شایعات، رسانههای آمریکایی از جمله Axios به نقل از یک مقام ارشد دولتی اعلام کردند که ترامپ کاملاً سالم است و صبح امروز برای بازی گلف از کاخ سفید خارج شده است.
چرا شایعه مرگ ترامپ کانون توجهات را به سوی خود جلب کرد؟
شایعه خبر فوت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا که اخیراً در شبکههای اجتماعی، پربازدید شد، بیشتر از آن که واقعیت داشته باشد، ترکیبی از شایعه، اخباری درباره بیماری وی و اظهارنظرهای بحثبرانگیز اطرافیانش است. اظهارات جیدیونس معاون ترامپ در مصاحبه با نشریه یواسایتودی، یکی از عوامل مهم ایجاد شایعه مرگ رئیس جمهوری آمریکا بود. ونس گفته بود: اگرچه ترامپ ۷۹ ساله هنوز پرانرژی و فعال است، اما همیشه امکان یک تراژدی غیرمنتظره وجود دارد. همین جمله باعث شد موجی از گمانهزنی درباره مرگ احتمالی ترامپ بهوجود آید. موضوع دیگری که به شایعات دامن زد وجود سابقه بیماری بود. کاخ سفید در جولای(تیر-مرداد) تأیید کرد که او به نارسایی مزمن وریدی مبتلاست؛ بیماری که باعث تورم پاها میشود. عکسهای پاهای متورم او هم پیشتر در فضای مجازی دستبهدست میشد. علاوه بر اینها، اظهارات مت گرونینگ خالق انیمشین سیمپسون ها نیز به شایعات دامن زد. وی در یک نشست محلی گفت: ما تا وقتی که بمیرد ادامه می دهیم و آنوقت مرگش را در خیابان ها جشن می گیریم مگر اینکه رئیس جمهور ونس، گرفتن جشن را ممنوع اعلام کند. چون سیمپسونها سابقه پیشبینیهای عجیب درباره ترامپ، از جمله پیروزی در انتخابات را دارند، این حرفها به سرعت شایعات را تشدید کرد. باوجود رد شدن شایعات مرگ ترامپ ۷۹ ساله، وی از بیماری هایی که در این سن، گریبانگیر افراد می شوند رنج می برد. برخی گزارشهای پزشکی حاکی از آن است که ترامپ کلسترول بالا داشته و داروی آتورواستاتین (لیپیتور) مصرف میکند. وزن بالا و شاخص توده بدنی او در محدودهی چاقی خفیف قرار دارد که ریسک بیماریهای قلبی را افزایش میدهد. گزارش های دیگر نیز حاکی از آن است که ترامپ، مشکل کلیه یا پروستات دارد و برای مدتی فیناستراید مصرف میکرد که معمولاً برای ریزش مو یا بزرگشدگی پروستات تجویز میشود. گزارشهایی از کلسیفیکاسیون عروق کرونر نیز در سالهای قبل منتشر شده که نشانهی بیماری قلبی خفیف است. در سال ۲۰۱۹، یک معاینه غیرمنتظره در بیمارستان والتر رید باعث شایعاتی درباره مشکلات سلامتی او شد، اما کاخ سفید آن را چکاپ معمولی عنوان کرد. برخی مخالفان، سلامت روانی او را زیر سؤال بردهاند (بهویژ درباره تکانههای رفتاری یا نداشتن تمرکز)، اما هیچ مدرک پزشکی رسمی دال بر بیماری روانی منتشر نشده است.
واکنشها به شایعه مرگ ترامپ
واکنشها به شایعه مرگ ترامپ طیف گستردهای را دربر گرفت. برخی کاربران با نگرانی از صحت خبر پرسوجو کردند، در حالی که گروهی دیگر آن را به تمسخر گرفتند یا به تحلیلهای توطئهمحور روی آوردند. حتی تصاویری از پرچم نیمافراشته در کاخ سفید منتشر شد که بهعنوان نشانهای از وقوع یک اتفاق بزرگ تعبیر شد. در همین حال، برخی رسانهها از آمادگی معاون ترامپ، جیدی ونس، برای رهبری کشور در صورت وقوع «فاجعهای بزرگ» خبر دادند؛ اظهاراتی که خود به گمانهزنیها دامن زد. برخی کاربران به پیشبینیهای جعلی منتسب به سریال «سیمپسونها» اشاره کردند که در گذشته نیز بارها بهعنوان منبع شایعات درباره شخصیتهای سیاسی مطرح شدهاند. این بار نیز، ادعاهایی مبنی بر پیشبینی مرگ ترامپ توسط این سریال در فضای مجازی منتشر شد، اما هیچیک از آنها مستند نبودند. در مجموع، به نظر میرسد که شایعه مرگ ترامپ بیش از آنکه ریشه در واقعیت داشته باشد، محصول ترکیبی از غیبت رسانهای، سابقه بیماری، و فضای مستعد شایعهسازی در شبکههای اجتماعی بوده است. با انتشار خبر حضور ترامپ در زمین گلف، این موج فروکش کرده، اما نشان داد که چگونه یک تصویر جعلی میتواند در عرض چند ساعت، فضای رسانهای جهان را تحت تأثیر قرار دهد.
روزنامه آمریکایی در گزارشی درباره تلاش انگلیس، فرانسه و آلمان برای فعالسازی مکانیسم ماشه خاطرنشان کرد که این اقدام با مقابله از سوی ایران، روسیه و چین مواجه خواهد شد که استدلال میکنند، تلاشها برای اجرای آن غیرقانونی است.
تروئیکای اروپایی هفته گذشته روند فعالسازی بند موسوم به «اسنپ بک» در برجام را پس از مدتها تهدید به انجام این کار آغاز کردند که تا پایان ماه سپتامبر قطعنامههای تحریمی سازمان ملل علیه ایران را که بهعنوان بخشی از توافق هستهای ۲۰۱۵ به حالت تعلیق درآمده بودند، به اجرا در خواهد آورد. روزنامه وال استریت ژورنال با این مقدمه نوشت: این اقدام اگرچه روی کاغذ برای غرب و ایالات متحده خوب به نظر میرسد و به واشنگتن ابزارهایی قدرتمند برای اعمال تحریم و فشار بیشتر بر ایران میدهد، این نتیجه تضمین شده نیست. تضمین آن مستلزم تلاش سخت دولت ترامپ است که بهطور قطع با مخالفت تهران، پکن و مسکو روبرو خواهد شد و اجرای این تحریمها برای جلوگیری از اهداف هستهای ایران به این سادگی نخواهد بود.
وال استریت ژورنال افزود: اسنپ بک برای توافق هستهای با ایران طراحی شده بود. در نتیجه، استفاده از آن جدید است. کشورها به اجرای قطعنامههای سازمان ملل عادت دارند اما ممکن است مطمئن نباشند که چگونه به این سازوکار واکنش نشان دهند، بهویژه اینکه ایران، روسیه و چین سعی میکنند، مشروعیت این اقدام را زیر سوال ببرند. رسانه آمریکایی در ادامه به ارائه راهکار به غرب و آمریکا برای اجرای این تحریمها در شرایطی که ممکن است سایر کشورها با آن همراهی نکنند پرداخت و نوشت: پس از بازگشت تحریمهای سازمان ملل، ایالات متحده و شرکایش باید با ارائه مشاوره به کشورها در مورد مشکلات عملی مرتبط با اجرای تحریمها، مانند تعاریف فناوری و اجزای کلیدی که مشمول محدودیت هستند، بر اجرای آنها نظارت کنند. آنها همچنین باید شرکتها، بانکها و سایر ارائهدهندگان خدمات را که تحریمهای احیا شده و الزامات کنترل صادرات را نقض میکنند، به مجازات تهدید کنند. در گذشته، چنین اقداماتی بهطور معمول بخشی از وظایف سازمان ملل هنگام اعمال تحریمها بود، اما بعید است که اکنون چنین باشد، زیرا روسیه و چین احتمالاً هرگونه تلاش سازمان ملل برای ایجاد یک کمیته تحریم مؤثر یا هیاتی از کارشناسان برای گزارش تخلفات را مسدود خواهند کرد.
گروه اقتصاد کلان: این روز ها اخبار و تحلیلهای متعددی درباره موج دوم جنگ احتمالی ایران و رژیم صهیونیستی مطرح میشود؛ در چنین شرایطی موضوع مهمی همچون تامین مالی دولت در شرایط جنگی از اهمیت ویژهای برخوردار میشود. به گزارش تجارت، در شرایط جنگ، تأمین مالی برای هر کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. جنگها معمولاً باعث افزایش هزینههای دولت در زمینههای مختلف از جمله جبران خسارات ناشی از حملات، تامین نیازهای نظامی و حفاظت از زیرساختها میشوند. در این راستا، دولتها با چالشهایی نظیر کسری بودجه مزمن، افزایش هزینههای غیرمنتظره و نیاز به تخصیص منابع برای امور دفاعی و امنیتی روبرو هستند. در این راستا، بسیاری از کشورها به سراغ روشهای مختلفی برای تأمین مالی در این دوران میروند. یکی از این راهکارها، انتشار اوراق بدهی است که در بسیاری از کشورها به عنوان یکی از ابزارهای اصلی تأمین مالی در شرایط جنگی شناخته میشود. اما این روش نیز به طور ویژه برای کشورهایی که در حال حاضر با مشکلات اقتصادی مانند کسری بودجه مزمن مواجه هستند، چالشهای جدیدی ایجاد میکند. انتشار اوراق بدهی در زمان جنگ به عنوان یک راهکار سریع و مقبول برای تأمین مالی مطرح است. با این حال، برای موفقیت در این زمینه، دولت باید توان بازپرداخت بدهیها را داشته باشد تا از خطر نکول (عدم توانایی در بازپرداخت بدهی) جلوگیری شود. در غیر این صورت، انتشار اوراق جدید میتواند به یک بحران مالی تبدیل شود. یکی از مشکلاتی که در ایران در این زمینه وجود دارد، محدودیت ظرفیت بازار اوراق بدهی است. این موضوع باعث میشود که امکان تأمین مالی از طریق انتشار بیشتر اوراق کنونی مانند اوراق خزانه اسلامی (اخزا) یا صکوک کاهش یابد. بنابراین، در شرایط جنگی، نیاز به طراحی اوراق جدید برای تأمین مالی دولت احساس میشود. با توجه به محدودیتهای موجود در بازار اوراق دولتی، طراحی اوراق جدید به عنوان یک راهکار مناسب مطرح میشود. این اوراق باید از بازاری متفاوت با بازار اوراق کنونی برخوردار باشند تا نقدینگی جدیدی جذب کرده و از بروز شوک به نرخ سود اوراق کنونی جلوگیری شود. از این رو، اوراق جنگی میتوانند ابزاری مؤثر برای تأمین مالی دولت در شرایط جنگ باشند. یکی از ویژگیهای اصلی این اوراق باید جذب نقدینگی از بخشهای جدید جامعه باشد. از آنجایی که خریداران خرد معمولاً به خرید اوراق دولتی کنونی تمایلی ندارند، اوراق جدید باید به گونهای طراحی شوند که عموم مردم بتوانند در خرید آنها مشارکت کنند.
اتصال اوراق جنگی به پشتوانه طلا
در این راستا یکی از پیشنهادات قابل بررسی در طراحی اوراق جنگی، اتصال آنها به پشتوانه طلا است. در شرایط جنگی و بروز بحرانهای اقتصادی، هجوم مردم به بازارهایی مانند طلا و ارز معمول است. بنابراین، اتصال این اوراق به پشتوانه طلا میتواند جذابیت بیشتری برای خریداران ایجاد کرده و از هجوم نقدینگی به بازارهای دارایی جلوگیری کند. نرخ سود این اوراق میتواند به گونهای ترکیب شود که شامل یک بازده قطعی کمتر از اوراق خزانه (اخزا) به همراه یک بازده غیرقطعی متصل به داراییهای بازار باشد. این فرمول به گونهای طراحی میشود که از جهش شدید نرخ سود جلوگیری شود، به خصوص در مواقعی که قیمت داراییهای مورد نظر (مانند طلا) افزایش یابد. یکی از نکات مهم در طراحی اوراق جنگی، تنوع داراییهای متصل به این اوراق است. این داراییها میتوانند شامل رمزارزها، نفت، طلا یا ارز باشند. این تنوع باعث میشود که گروههای مختلف سرمایهگذاران با سلایق مختلف بتوانند در خرید این اوراق مشارکت کنند. این تنوع همچنین به گسترش بازار اوراق جنگی کمک میکند و موجب کارایی بیشتر در جذب منابع مالی از بخشهای مختلف اقتصادی میشود. به این ترتیب، اوراق جنگی میتواند ابزاری مؤثر برای تأمین مالی دولت در شرایط بحرانی باشد.
چالشهای مربوط به جانشینی اوراق جنگی
یکی از چالشهای مطرح در استفاده از اوراق جنگی، جانشینی این ابزار به جای اوراق دولتی معمول (مانند اخزا و مرابحه) است. این مسئله میتواند موجب ایجاد فشار بر بازار اوراق دولتی شود و نرخ سود آنها را تحت تأثیر قرار دهد. برای حل این مشکل، میتوان تدابیری اتخاذ کرد که شامل تعیین سقف خرید برای اشخاص حقوقی، اعمال مالیات بر خریداران حقوقی و ایجاد معافیت برای افراد حقیقی باشد. همچنین، کاهش نقدشوندگی اوراق جنگی و افزایش مدت زمان آنها میتواند نقدینگی را از بخشهای حساس اقتصادی به سمت دولت هدایت کند و از این طریق، خطر افزایش نرخ سود در اوراق دولتی را کاهش دهد. دولت میتواند برای حل مشکل تأمین مالی کنونی، بخشی از مالیات سال آینده خود را در قالب اوراق بدهی (اخزا) به فروش برساند. این اقدام میتواند درآمد آینده دولت را در زمان حال تأمین کرده و بار مالی کنونی را کاهش دهد. همچنین، دولت میتواند از طریق طراحی بستههای ETF (صندوقهای قابل معامله) از داراییهای خود، بخش دیگری از منابع مالی مورد نیاز را تأمین کند.در شرایط جنگ، میتوان از مداخلات رفتاری برای تشویق مردم به خرید اوراق جنگی استفاده کرد. به عنوان مثال، نامگذاری اوراق جدید تأمین مالی با عناوینی مرتبط با جنگ و دفاع ملی میتواند حس همدلی در جامعه ایجاد کرده و مردم را به حمایت مالی از دولت ترغیب کند.
سازوکار بازپرداخت بدهیها
مهمترین نکته در تأمین مالی دولت در شرایط جنگی، طراحی برنامهای برای بازپرداخت بدهیها است. با توجه به کسری بودجه مزمن، افزایش بدهیها میتواند خطر نکول را افزایش دهد. بنابراین، دولت باید به موازات طراحی اوراق جنگی، برنامهای برای بازپرداخت تعهدات خود تدوین کند. این برنامه میتواند شامل اقدامات کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت برای جبران کسری بودجه و بازپرداخت بدهیها باشد. به طور کلی، هدف این اقدامات باید کاهش وابستگی دولت به استقراض خارجی و تقویت توان مالی دولت برای بازپرداخت دیون باشد. علاوه بر تأمین مالی از طریق اوراق جنگی، دولت باید اصلاحاتی در نظام مالیاتی خود انجام دهد. این اصلاحات میتواند شامل انتقال بار مالیاتی به اقشار پُردرآمد، حذف معافیتهای مالیاتی بیحساب و کتاب و حذف قیمتگذاریهای دستوری باشد. همچنین، بازنگری در ساختار استخدامی و نظام یارانهای کشور نیز میتواند هزینههای جاری دولت را کاهش دهد و تراز مالی دولت را به تعادل نزدیک کند. درنهایت آنچه که میتوان به عنوان جمع بندی بیان کرد این است که تأمین مالی دولت در زمان جنگ، یکی از چالشهای حیاتی و پیچیدهای است که هر کشور با آن روبهرو میشود. بروز جنگ باعث افزایش بیسابقهای در هزینههای دولتی، به ویژه در زمینه تأمین نیازهای نظامی و جبران خسارات ناشی از جنگ میشود. در این شرایط، دولتها به راهکارهای مختلفی برای تأمین منابع مالی جدید نیاز دارند. یکی از متداولترین و کارآمدترین روشها، انتشار اوراق بدهی است، اما در کشورهای با کسری بودجه مزمن، این اقدام ممکن است با چالشهایی از جمله محدودیت ظرفیت بازار و خطر نکول مواجه شود در این راستا، طراحی اوراق جنگی به عنوان ابزاری نوین برای تأمین مالی در زمان جنگ، میتواند پاسخگوی نیازهای مالی دولت باشد. این اوراق باید به گونهای طراحی شوند که نقدینگی از بخشهای جدید جامعه جذب کرده و از ایجاد شوک به نرخ سود اوراق کنونی جلوگیری کند. اتصال این اوراق به داراییهایی مانند طلا یا ارز، میتواند جذابیت بیشتری برای خریداران ایجاد کند و نقدینگی را از هجوم به بازارهای دارایی، به سمت دولت هدایت کند. علاوه بر این، تنوع داراییهای متصل به اوراق جنگی، از جمله رمزارزها، نفت و طلا، میتواند به گسترش بازار این اوراق کمک کرده و از تنوع سلیقههای سرمایهگذاران بهرهبرداری کند. همچنین، با اعمال تدابیر رفتاری همچون نامگذاری این اوراق با عناوینی مرتبط با جنگ، میتوان حس همدلی در جامعه ایجاد کرده و مردم را ترغیب به خرید اوراق جنگی کرد. برای تأمین مالی دولت در شرایط جنگ، نیاز به اقدامات همزمان و فوری در زمینههای مختلف اقتصادی است. اصلاحات مالیاتی، حذف معافیتهای مالیاتی بیحساب و کتاب، بازنگری در ساختار استخدامی و کاهش هزینههای جاری دولت، میتواند به تدریج به تعادل تراز مالی دولت و کاهش وابستگی به استقراض خارجی کمک کند. همچنین، تدوین برنامهای دقیق برای بازپرداخت بدهیها به موازات طراحی ابزارهای تأمین مالی، از اهمیت ویژهای برخوردار است.