اصلاح بانکی با همراهی سه قوه ادامه دارد
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی دیروز در نطق پیش از دستور خود با اشاره به انحلال بانک آینده گفت: یکی از مسائل مهم اقتصادی کشور که مستقیماً با ثبات مالی و اعتماد عمومی مردم به نظام بانکی مرتبط است، ورود بانک آینده به فرآیند گزیر یا همان حل و فصل است که به تعبیری انحلال این بانک را در پی دارد. این تصمیم که از سوی هیئت عالی نظارت بانک مرکزی اتخاذ شده، بخشی از برنامه جامع اصلاح نظام بانکی است که هدف آن ساماندهی بانکهای ناسالم و بازگرداندن انضباط مالی به شبکه بانکی کشور است. قالیباف گفت: ورود بانک آینده به فرآیند گزیر یک موفقیت بزرگ برای نظام تصمیمگیری و حکمرانی کشور بود که باعث ایجاد اعتماد مردم به دیگر تصمیم های کشور میشود. این نوع تصمیمات که پیش از این از آنها با عنوان لزوم اتخاذ تصمیمات سخت برای حل مسائل جاری کشور یاد کرده بودم، با همراهی سه قوه ادامه دار خواهد بود. رئیس مجلس تاکید کرد: وفاق به معنی لاپوشانی اشتباهات و ضعفها نیست، خروجی واقعی و قابل دفاع وفاق میان قوا، همین است.
دانش هستهای ایران نابودشدنی نیست
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با اذعان به این موضوع که «دانش علمی را نمیتوان نابود کرد»، گفت: اگر ایران تصمیم بگیرد ظرفیتهای غنیسازی اورانیوم یا دیگر فعالیتهای هستهای خود را بازسازی کند، این کار برای کشوری با عزم جدی مثل ایران غیرممکن نیست. رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز پنجشنبه در دانشگاه «پلیتکنیک فدرال لوزان» EPFL درباره نقش دیپلماسی هستهای، چالشهای جهانی و فعالیتهای آژانس سخنرانی و به سوالات حاضران پاسخ داد. مدیرکل آژانس در ادامه سخنرانی خود به حملات تجاوزکارانه انجامشده علیه تأسیسات هستهای ایران توسط آمریکا و رژیم صهیونیستی اشاره کرد و گفت: در ژوئن گذشته، شاهد حملاتی به تأسیسات هستهای ایران بودیم. گروسی همچنین گفت: اکنون ما در حال تلاش برای بازسازی اعتماد با ایران هستیم، زیرا بدون اعتماد که از طریق رژیم بازرسیهای دقیق ایجاد میشود، امکان بازگشت به اعتماد وجود ندارد. باید بازرسیها انجام شود وگرنه اعتماد بازسازی نمیشود و خطر باقی ماندن مسئله به صورت نیمهباز میتواند به استفاده دوباره از زور در این درگیریها منجر شود. در بخش دیگری از این نشست گروسی مدعی شد: ما یک سازمان صلحطلب هستیم.
توافق تهران و اسلامآباد برای رفع مشکلات تجارت مرزی
گزارش رسانههای پاکستانی حاکی از آن است که تهران و اسلامآباد توافق کردهاند کمیتهای مشترک برای حلوفصل مسائل مربوط به تجارت مرزی و لجستیک بین دو کشور تشکیل دهند. در بحبوحه تلاشهای اسلامآباد برای ایجاد اتصال منطقهای، ایران و پاکستان توافق کردند که کمیتهای مشترک برای حل مسائلی که مانع تجارت مرزی و لجستیک بین دو کشور میشود، تشکیل دهند و تعهد خود را برای تعمیق همکاریهای اقتصادی و اتصال منطقهای مجدداً تأیید کنند. بنابر گزارش رادیو پاکستان، ایران و پاکستان ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک و نفوذپذیر دارند که امیدوارند بتوانند حوزههای حمل و نقل و انرژی خود را بهعنوان بخشی از تلاشهای گستردهتر برای افزایش اتصال منطقهای و بهبود ادغام اقتصادی تقویت کنند. با این حال، ستیزهجویی در منطقه مرزی مشترک دو کشور، مانع همکاری تجاری و لجستیکی میان آنها شده است.
شکایت نهاد ریاست جمهوری از کامران غضنفری
سخنگوی هیات نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس از شکایت شعام از یکی نمایندگان مجلس و شکایت نهاد ریاست جمهوری از کامران غضنفری نماینده تهران خبر داد. فرشاد ابراهیمپور با اشاره به جلسه هیات نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس گفت: هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در جلسه هفته گذشته، بعد از بررسی شکایت شورای شورای عالی امنیت ملی (شعام) علیه یکی از نمایندگان مجلس به دلیل بیان اظهاراتش، رای به تذکر شفاهی به این نماینده داد. وی افزود: همچنین نهاد ریاست جمهوری از آقای کامران غضنفری نماینده تهران شکایتی مطرح کرد که بنا شد غضنفری در جلسه بعدی هیات حضور پیدا کرده و توضیحاتشان را ارائه دهد و سپس هیات تصمیمگیری کند. سخنگوی هیات نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس بیان کرد: شرکت شن و ماسه کلار علیه یکی از نمایندگان استانهای شمالی کشور شکایتی مطرح کرد که رای هیات نظارت مختومه کردن پرونده بود.
پیام مستقیم پوتین به تهدید تاماهاوک ترامپ
همزمان با تهدید اخیر رئیسجمهور آمریکا مبنی بر ارسال موشکهای تاماهاوک به اوکراین و وضع شروطی برای دیدار با رئیسجمهور روسیه، ولادیمیر پوتین با حضور در یک پست فرماندهی و در لباس نظامی از آزمایش موشک کروز هستهای با برد ۱۴ هزار کیلومتر خبر داد؛ اقدامی که تحلیلگران روس آن را پیام مستقیم به واشنگتن توصیف کردهاند. «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه دیروز (یکشنبه) در حالی که لباس رزمی به تن داشت، از یکی از پستهای فرماندهی نیروی مشترک بازدید کرد تا درباره آزمایش موشک کروز هستهای «بوروِوِستنیک» با برد نامحدود گفتوگو کند. استفاده پوتین از یونیفورم نظامی ـکه بهندرت انجام میشودـ موجب گمانهزنیهایی درباره پاسخگویی او به تهدیدهای اخیر واشنگتن شده است. «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا پیشتر گفته بود تا زمانیکه پوتین جدیت خود را برای صلح در اوکراین ثابت نکند، دیدار حضوری برگزار نخواهد شد و همچنین از احتمال تحویل تاماهاوک به اوکراین سخن گفته بود.
دو تن از سارقان «لوور» بازداشت شدند
روزنامه فرانسوی «لو فیگارو» از بازداشت دو تن از سارقان موزه لوور که هفته گذشته جواهراتی را به سرقت برده بودند، خبر داد و یادآوری کرد که همچنان جواهرات مفقود هستند. یکی از سارقان عصر دیروز در حالی که آماده سوار شدن به پروازی به مقصد الجزایر بود، دستگیر شد. برپایه این گزارش، یک هفته تعقیب و گریز شدید برای بازداشت اولین بخش از تیمی که یکشنبه گذشته به موزه لوور دستبرد زده بود، کافی بود. طبق اطلاعات منتشر شده از منابع نزدیک به پرونده، دو نفر از مجرمان دخیل در این سرقت که بازتابی جهانی داشت، عصر دیروز به وقت محلی دستگیر شدند. عملیات دستگیری سارقان حدود ساعت ۱۰ شب به وقت محلی توسط تیپ سرکوب سارقان (BRB)، مسئول تحقیقات که بیش از ۱۰۰ بازپرس را در طول هفته گذشته بسیج کرده بود، صورت گرفت. همزمان، نفر دوم نیز توسط پلیس قضایی پاریس در سن-سن-دنی دستگیر شد.
پکک نیروهای خود را از ترکیه خارج کرد
حزب کارگران کردستان از آغاز عملیات عقبنشینی تمام نیروهای خود از خاک ترکیه به سمت شمال عراق خبر داد. خبرگزاری فرانسه گزارش داد که حزب کارگران کردستان امروز روند عقبنشینی تمامی عناصر خود از ترکیه به شمال عراق را آغاز کرده است. طبق این گزارش، این اقدام در راستای بازنگری در استقرار نیروها و کاهش تنشهای نظامی با ارتش ترکیه انجام میشود. این حزب در بیانیهای رسمی اعلام کرد: «ما گام نخست را برای خروج نیروهایمان از ترکیه آغاز کردهایم تا از بروز درگیریها جلوگیری کرده و دلایل وقوع حوادث ناخواسته را از میان برداریم».
افشاگری پسر «قدافی» از نقش او در زندانی شدن «سارکوزی»
پسر قذافی تایید کرد که اسناد منتشر شده از سوی او باعث شد تا «نیکولا سارکوزی» رئیسجمهور سابق فرانسه به ۵ سال حبس محکوم شود. «سیف الاسلام قذافی» پسر «معمر قذافی» رئیس مخلوع لیبی همچنین گفت، سارکوزی می خواست من را در لاهه ببیند اما او را به زندان «لاسانته» فرستادیم.
گروه سیاسی: در حالیکه تنشهای تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان همچنان در صدر نگرانیهای بازارهای بینالمللی قرار دارد، دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، نخستین سفر آسیایی خود را از زمان آغاز دوره جدید ریاستجمهوریاش آغاز کرده است. این سفر پنجروزه که شامل توقف در مالزی، ژاپن و کره جنوبی است، نهتنها از نظر دیپلماتیک اهمیت دارد، بلکه میتواند نقطهعطفی در مسیر حلوفصل جنگ تعرفهای میان واشنگتن و پکن باشد؛ بحرانی که طی سالهای اخیر، زنجیره تأمین جهانی، بازارهای مالی و روابط تجاری منطقهای را بهشدت تحت تأثیر قرار داده است. به گزارش «تجارت»، ترامپ دیروز در نخستین ایستگاه این سفر، در اجلاس سالانه انجمن ملل جنوب شرقی آسیا (آسهآن) در کوالالامپور شرکت کرد؛ نشستی که با حضور رهبران بیش از ده کشور منطقهای برگزار شد و محور آن، تقویت همکاریهای اقتصادی و امنیتی در سایه تحولات جهانی بود. اما آنچه این سفر را فراتر از یک رویداد منطقهای قرار میدهد، دیدار نهایی ترامپ با شی جینپینگ، رئیسجمهور چین، در کره جنوبی است؛ دیداری که میتواند سرنوشت جنگ تجاری میان دو قدرت اقتصادی را رقم بزند و مسیر آینده تجارت جهانی را بازتعریف کند. ترامپ پیش از ترک واشنگتن اعلام کرده بود که امیدوار است با چین به «توافقی جامع» دست یابد و هشدار داد که در صورت عدم توافق، تعرفههای ۱۰۰ درصدی جدید از ابتدای نوامبر اجرایی خواهند شد.
ترامپ در اندیشه تثبیت نفوذ تجاری آمریکا در شرق آسیا
سفر پنجروزه ترامپ به مالزی، ژاپن و کره جنوبی، در وهله نخست تلاشی است برای بازتعریف جایگاه اقتصادی ایالات متحده در شرق آسیا؛ منطقهای که با رشد سریع اقتصادی، ظرفیتهای صنعتی گسترده و موقعیت ژئوپلیتیکی حساس، نقشی کلیدی در آینده تجارت جهانی ایفا میکند. ترامپ با ورود به این منطقه، بهدنبال تقویت روابط دوجانبه، بازنگری در توافقات تجاری موجود، و ایجاد زمینه برای همکاریهای جدید در حوزههای انرژی، فناوری و زیرساخت است.
در مالزی، حضور ترامپ در اجلاس آسهآن فرصتی برای تعامل مستقیم با رهبران اقتصادی جنوب شرق آسیا فراهم کرد. این کشورها با جمعیتی بالغ بر ۶۰۰ میلیون نفر و رشد اقتصادی پایدار، بازارهایی جذاب برای صادرات آمریکایی و سرمایهگذاریهای مشترک محسوب میشوند. ترامپ تلاش دارد با ارائه بستههای همکاری اقتصادی، از جمله در حوزه انرژیهای نو، زیرساختهای دیجیتال و صنایع پیشرفته، نفوذ تجاری آمریکا را در این منطقه تثبیت کند و مسیر ورود شرکتهای آمریکایی به بازارهای منطقه را هموار سازد. در ژاپن، تمرکز اصلی بر بازنگری در توافقات تجاری دوجانبه، کاهش کسری تجاری آمریکا، و تقویت همکاریهای فناورانه است. ترامپ در دیدار با مقامات ژاپنی، بر لزوم تسهیل صادرات محصولات کشاورزی و صنعتی آمریکا تأکید کرده و خواستار رفع موانع تعرفهای و غیرتعرفهای شده است. همچنین، همکاری در حوزه خودروهای برقی، هوش مصنوعی و امنیت سایبری، از جمله محورهای مذاکرات اقتصادی میان دو کشور بوده که میتواند به ایجاد زنجیرههای نوین تولید و انتقال فناوری منجر شود. در کره جنوبی نیز، ترامپ بهدنبال تقویت همکاریهای صنعتی و سرمایهگذاری مشترک در حوزههای انرژی، فناوریهای نوین و تولیدات پیشرفته است. کره جنوبی با زیرساختهای فناورانه قدرتمند و نقش کلیدی در زنجیره تأمین جهانی، شریک راهبردی آمریکا در آسیاست. مذاکرات درباره توسعه همکاریهای دوجانبه در حوزه نیمهرساناها، تجهیزات پزشکی، و انرژیهای پاک، بخشی از دستور کار اقتصادی ترامپ در سئول را تشکیل میدهد. در مجموع، اهداف اقتصادی ترامپ از این سفر، فراتر از تعاملات دوجانبه است. او تلاش دارد با تقویت پیوندهای اقتصادی با شرکای آسیایی، جایگاه آمریکا را در ساختار تجارت جهانی بازتعریف کند، مسیرهای جدیدی برای صادرات و سرمایهگذاری بگشاید و وابستگی به بازارهای محدود را کاهش دهد. این سفر، در صورت موفقیت، میتواند به ایجاد بلوکهای اقتصادی جدید، تسهیل جریان سرمایه و تقویت نقش آمریکا در معماری اقتصادی قرن بیستویکم منجر شود.
معطوف شدن نگاهها به دیدار ترامپ و پینگ
در آخرین روز سفر آسیایی ترامپ، همه نگاهها به کره جنوبی دوخته شده است. جایی که احتمال دیدار مستقیم میان رئیسجمهور آمریکا و شی جینپینگ، رهبر چین، بهعنوان نقطه عطفی در مسیر پرتنش جنگ تجاری میان دو کشور مطرح شده است. این دیدار، در صورن انجام، نخستین گفتوگوی رودررو میان دو رهبر از زمان تشدید تعرفهها و شکست مذاکرات قبلی خواهد بود. اهمیت این دیدار نهتنها در سطح دوجانبه، بلکه در تأثیرگذاری آن بر ساختار تجارت جهانی و نظم اقتصادی بینالمللی است. ترامپ پیش از آغاز سفر هشدار داده بود که در صورت عدم توافق، تعرفههای جدیدی با شدت بیشتر اعمال خواهد شد؛ تهدیدی که میتواند فضای مذاکرات را بهشدت متأثر کند. محورهای احتمالی این مذاکره شامل کاهش تعرفههای دوطرفه، تضمین مالکیت معنوی، دسترسی به بازارهای داخلی، و تنظیم قواعد جدید برای تجارت دیجیتال خواهد بود. آمریکا خواستار اصلاحات ساختاری در سیاستهای صنعتی چین، پایان دادن به یارانههای دولتی برای شرکتهای دولتی، و تضمین شفافیت در نظام بانکی چین است. در مقابل، چین خواهان لغو کامل تعرفههای اعمالشده، احترام به استقلال اقتصادی خود، و تضمین عدم مداخله در سیاستهای توسعهایاش خواهد بود. منابع نزدیک به هیئت آمریکایی تأکید کردهاند که فضای مذاکره «باز اما نامطمئن» است و هیچ توافقی از پیش قطعی نیست؛ اما هر دو طرف میدانند که شکست این دیدار میتواند پیامدهای سنگینی برای اقتصاد جهانی داشته باشد. کشورهای میزبان این سفر، از جمله ژاپن و کره جنوبی، با دقت تحولات را دنبال میکنند. این کشورها که درگیر زنجیره تأمین جهانی هستند، از هرگونه توافقی که به ثبات تجاری منجر شود استقبال میکنند. موفقیت این دیدار میتواند به کاهش تنشهای منطقهای، احیای اعتماد میان واشنگتن و پکن، و بازگشت به مسیر همکاریهای چندجانبه در نهادهای بینالمللی منجر شود. همچنین، توافق احتمالی میتواند به بهبود فضای سرمایهگذاری، کاهش نوسانات ارزی، و تسهیل جریان کالا در منطقه آسیا-اقیانوسیه کمک کند. از این منظر، دیدار ترامپ و شی جینپینگ نهتنها یک رویداد دوجانبه، بلکه یک لحظه تعیینکننده برای اقتصاد منطقهای است.
تمرکز ترامپ بر تداوم نقش صلحطلبی
یکی از نخستین دستاوردهای سفر ترامپ به آسیا، استفاده ابزاری او از آن برای مشروعیتبخشی به چهره مخدوش خود نزد جهانیان است. در همین راستا، رهبران تایلند و کامبوج دیروز یکشنبه در حضور دونالد ترامپ، که در ماه ژوئیه به پایان دادن به درگیری مرزی پنج روزه مرگبار آنها کمک کرد، یک توافق آتشبس پیشرفته امضا کردند «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا نظارهگر امضای آتشبس گسترده توسط نخست وزیر کامبوج، «هون مانت»، و نخست وزیر تایلند، «آنوتین چارنویراکول»، در اجلاس سالانه انجمن ملل جنوب شرقی آسیا (آسهآن) در مالزی، اندکی پس از ورود ترامپ، بود. این توافق شامل آزادی ۱۸ سرباز کامبوجی زندانی توسط تایلند و شروع جمعآوری سلاحهای سنگین از منطقه مرزی توسط هر دو طرف بود. ترامپ گفت: «رهبران تایلند و کامبوج توافقنامههای صلح کوالالامپور را امضا کردند. هر دو کشور موافقت کردند که تمام خصومتها را متوقف کنند و برای ایجاد روابط خوب و همسایگی، که از قبل آغاز شده است، تلاش کنند. با پایان درگیری نظامی بین تایلند و کامبوج، لحظه مهمی را برای همه مردم آسیا تجربه میکنیم. 32 سال طول کشید تا جنگ بین تایلند و کامبوج متوقف شود. توافق صلح بین تایلند و کامبوج جان میلیونها نفر را نجات خواهد داد. ما با کامبوج و مالزی توافقنامههای تجاری امضا خواهیم کرد. رئیسجمهور آمریکا بار دیگر به آتشبس غزه اشاره کرد: ما به دستیابی به آتشبس در نوار غزه افتخار میکنیم. از مشارکت چندین کشور، از جمله مالزی، قدردانی میکنیم. یک سال و نیم پیش، ما یک کشور در حال مرگ بودیم، اما اکنون بهترین کشور جهان هستیم. وی در ادامه گفت: «۱۸ زندانی کامبوجی آزاد خواهند شد و طبق این توافقنامه، ناظرانی از کشورهای آ.سه.آن از جمله مالزی برای اطمینان از پیروزی و پایداری صلح مستقر خواهند شد.» این توافق بر اساس آتشبس سه ماه پیش، پس از آنکه ترامپ با رهبران وقت دو کشور تماس گرفت و از آنها خواست به خصومتها پایان دهند یا مذاکرات تجاری خود با واشنگتن را به حالت تعلیق درآورند، حاصل شده است. پس از مراسم آتشبس، ترامپ توافقنامهای با کامبوج در مورد تجارت متقابل و توافقی با تایلند در مورد مواد معدنی حیاتی امضا کرد. یک مقام کاخ سفید گفت که ترامپ همچنین در کوالالامپور یک توافقنامه مهم در مورد مواد معدنی با مالزی امضا خواهد کرد.
گروه سیاسی: در حالیکه بحران انسانی در نوار غزه به نقطهای بحرانی رسیده و فشارهای بینالمللی برای توقف درگیریها افزایش یافته، مذاکرات آتشبس میان رژیم صهیونیستی و حماس همچنان در بنبست قرار دارد. آخرین تحول، اولتیماتوم ۴۸ ساعته رئیسجمهور آمریکا به حماس برای تحویل اجساد اسرای صهیونیست، فضای مذاکرات را بهشدت متشنج کرده و احتمال تشدید تنشها را افزایش داده است. این موضعگیری، نهتنها لحن دیپلماسی واشنگتن را تغییر داده، بلکه بر معادلات منطقهای و مواضع میانجیگران نیز سایه انداخته است.
به گزارش «تجارت»، در این میان، کشورهای عربی از جمله مصر و قطر که نقش میانجیگری را برعهده دارند، تلاش دارند با حفظ کانالهای ارتباطی، از فروپاشی کامل مذاکرات جلوگیری کنند. اما اختلافات بر سر شروط آتشبس، تبادل اسرا و آینده غزه، موجب شده است هیچیک از طرفین حاضر به عقبنشینی نباشند. در چنین شرایطی، بحران غزه از یک درگیری نظامی صرف، به یک گره دیپلماتیک چندلایه تبدیل شده که پیامدهای آن فراتر از مرزهای فلسطین و اسرائیل خواهد بود.
بنبست در مذاکرات؛ اختلاف بر سر شروط کلیدی
مذاکرات آتشبس که با محوریت تبادل اسرا، توقف حملات، و بازگشایی گذرگاهها دنبال میشود، به دلیل اختلافات بنیادین بر سر آینده سیاسی غزه، تاکنون به نتیجه نرسیده است. رژیم صهیونیستی خواستار تحویل کامل گروگانها و تضمین خلع سلاح حماس است، در حالیکه حماس بر توقف کامل حملات، خروج نیروهای اسرائیلی از غزه و تضمین بازسازی مناطق آسیبدیده تأکید دارد. این تضاد در مواضع، موجب شده است هیچیک از طرحهای پیشنهادی میانجیها به مرحله توافق نهایی نرسد.
در همین حال، تهدیدهای جدید از سوی آمریکا و اسرائیل، از جمله اولتیماتوم ترامپ، فضای مذاکرات را به سمت تقابل بیشتر سوق داده است. برخی تحلیلگران معتقدند که این تهدیدها، بهجای تسهیل توافق، موجب انسداد بیشتر در مسیر دیپلماسی شدهاند؛ بهویژه زمانی که حماس این مواضع را بهعنوان فشار سیاسی و نه پیشنهاد سازنده تلقی میکند. در واقع، مذاکرات در سایه تهدید، بیشتر به یک بازی صفر و یک شباهت دارد تا یک فرآیند اعتمادسازی و توافق تدریجی.
فشارهای منطقهای و بینالمللی؛ میانجیگری در تنگنا
نقش کشورهای میانجی، بهویژه مصر و قطر، در این مرحله حساستر از همیشه شده است. این کشورها تلاش دارند با حفظ تعادل میان خواستههای طرفین، از فروپاشی کامل مذاکرات جلوگیری کنند. اما با افزایش فشارهای آمریکا، مواضع تند اسرائیل، و مقاومت حماس، فضای مانور دیپلماتیک بهشدت محدود شده است. در همین حال، سازمان ملل و اتحادیه اروپا نیز خواستار توقف فوری درگیریها و بازگشایی مسیرهای امدادرسانی شدهاند، اما تاکنون موفق به اعمال فشار مؤثر نشدهاند.
در سطح افکار عمومی جهانی، موج اعتراضات و تظاهرات در حمایت از مردم غزه، بر دولتهای غربی فشار آورده تا موضع فعالتری اتخاذ کنند. با این حال، پیچیدگیهای سیاسی و امنیتی، موجب شده است که بسیاری از دولتها در موضعی محافظهکارانه باقی بمانند و صرفاً به بیانیههای دیپلماتیک بسنده کنند. در این میان، برخی نهادهای حقوق بشری هشدار دادهاند که ادامه وضعیت فعلی، مصداق نقض گسترده حقوق بشر و بیتوجهی به اصول انسانی در مناطق جنگزده است.
پیامدهای انسانی و امنیتی؛ بحران فراتر از مرزها
ادامه بنبست در مذاکرات، پیامدهای انسانی فاجعهباری در پی دارد. هزاران غیرنظامی در غزه با کمبود شدید غذا، دارو، آب و برق مواجهاند و زیرساختهای شهری بهشدت آسیب دیدهاند. در سوی دیگر، جامعه اسرائیلی نیز با فشار افکار عمومی برای بازگرداندن گروگانها و پایان دادن به درگیریها مواجه است. این وضعیت، بحران را از یک تقابل نظامی به یک بحران اجتماعی و انسانی گسترده تبدیل کرده است.
از منظر امنیتی نیز، ادامه درگیریها میتواند به گسترش تنش در مرزهای لبنان، سوریه و حتی کرانه باختری منجر شود. برخی تحلیلگران هشدار دادهاند که در صورت شکست مذاکرات، احتمال ورود بازیگران منطقهای دیگر به میدان، و تشدید درگیریهای نیابتی وجود دارد. همچنین، احتمال گسترش حملات سایبری، جنگ اطلاعاتی و عملیاتهای فرامرزی نیز در سناریوهای امنیتی مطرح شده است.
نقش بازیگران منطقهای؛ ایران، ترکیه و اتحادیه عرب در سایه بحران
در کنار میانجیگران رسمی، برخی بازیگران منطقهای نیز تلاش دارند در مسیر تحولات غزه اثرگذار باشند. ایران با حمایت سیاسی و رسانهای از مقاومت فلسطین، موضعی آشکار در مخالفت با سیاستهای اسرائیل اتخاذ کرده و خواستار توقف فوری حملات شده است. این موضعگیری، اگرچه در سطح دیپلماتیک محدود مانده، اما در فضای افکار عمومی منطقهای بازتاب گستردهای داشته است.
ترکیه نیز با مواضع تند علیه تلآویو و حمایت از آتشبس فوری، تلاش دارد نقش میانجیگری مستقل ایفا کند. سفرهای دیپلماتیک مقامات ترک به کشورهای عربی و تماسهای مستقیم با رهبران منطقه، نشاندهنده تلاش آنکارا برای بازتعریف نقش منطقهای خود در بحران فلسطین است. در همین حال، اتحادیه عرب با صدور بیانیههای متعدد، خواستار توقف درگیریها شده، اما بهدلیل اختلافات داخلی و نبود اجماع عملی، نتوانسته نقش مؤثری در روند مذاکرات ایفا کند. در مجموع، نقش این بازیگران منطقهای، اگرچه در سطح رسمی محدود است، اما در شکلدهی به فضای سیاسی، رسانهای و افکار عمومی منطقه تأثیرگذار بوده و میتواند در صورت تشدید بحران، به تحرکات دیپلماتیک جدید منجر شود.
آتشبس در سایه تهدید، دیپلماسی در تنگنا
اولتیماتوم ۴۸ ساعته ترامپ به حماس، نقطه عطفی در روند مذاکرات آتشبس محسوب میشود؛ اقدامی که میتواند مسیر توافق را تسریع کند یا بهکلی مسدود سازد. در شرایطی که بحران انسانی در غزه به نقطه انفجار رسیده و فشارهای جهانی برای توقف درگیریها افزایش یافته، موفقیت مذاکرات نیازمند عقبنشینی متقابل، اعتمادسازی و نقشآفرینی مؤثر میانجیهاست.
در نهایت، آتشبس در غزه نهتنها یک توافق نظامی، بلکه آزمونی برای دیپلماسی منطقهای و اراده سیاسی بازیگران بینالمللی است. اگر این بنبست ادامه یابد، پیامدهای آن فراتر از مرزهای فلسطین خواهد رفت و میتواند به بازآرایی ژئوپلیتیکی در خاورمیانه منجر شود. در چنین شرایطی، رسانهها، نهادهای مدنی، و افکار عمومی جهانی باید نقش فعالتری در مطالبهگری، نظارت و فشار بر طرفهای درگیر ایفا کنند تا مسیر صلح، ولو شکننده، هموار شود.