نفت و نیرو محدودیت‌های کمتری بر صنعت اعمال کنند

وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به تاکید رئیس جمهور مبنی بر اینکه تولید باید آخرین بخشی باشد که برق و گاز آن قطع می شود، از وزارت نفت، وزارت نیرو و شرکت گاز خواست به این دستور توجه کنند تا شاهد محدودیت‌های کمتری بر بخش صنعت و تولید کشور باشیم. سید محمد اتابک روز پنجشنبه در آیین افتتاح بیست و دومین نمایشگاه ایران متافو اظهار داشت: محدودیت‌هایی که در سال گذشته در زمینه گاز و برق برای صنعت اعمال شد، محدودیت در بخش های ذوب را به دنبال داشت که نتایج آن را در افزایش خام فروشی محصولات معدنی شاهد بودیم زیرا چون بنگاه‌ها از نظر اقتصادی قابلیت چرخش اقتصادی خود را حفظ کنند. وی با اشاره به اینکه ستاد فولاد مسئول تنظیم زنجیره فولاد است اما در گذشته برای مدتی جلسات آن تشکیل نمی شد، گفت: اکنون میزان تولید در بعضی از بخش ها مازاد است، که این موضوع مجوز صادرات را در مقاطع میانی را فراهم کرده است. اتابک با اشاره اینکه متافو یکی از نمایشگاه‌های پررونق و معتبر در کشور است، گفت: این نمایشگاه امسال بیش از ۷۰۰ شرکت‌کننده داخلی و بیش از ۱۱۰ شرکت‌کننده خارجی دارد، که نشان‌دهنده گستردگی صنعت متالورژی و معدن است.

آغاز طرح نوسازی واحدهای صنعتی در ۶ استان

معاون وزیر صمت از راه‌اندازی سامانه بازسازی و نوسازی صنایع خبر داد و گفت: اجرای آزمایشی این طرح در ۶ استان کشور آغاز شده است و بیش از ۱۸۹ واحد صنعتی در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند. فرشاد مقیمی با اشاره به طرح جامع بازسازی و نوسازی صنایع در ایدرو گفت: بر اساس دستورالعمل وزارت صمت، تمام واحدهای صنعتی که ۱۰ سال یا بیشتر از صدور پروانه بهره‌برداری آنها گذشته باشد، می‌توانند برای بازسازی و نوسازی درخواست ثبت کنند. از مجموع ۷۸ هزار واحد دارای پروانه بهره‌برداری، حدود ۲۱ هزار واحد مشمول این طرح هستند. وی با بیان اینکه الگوی پیشنهادی نوسازی صنایع بر پایه سیاست‌گذاری هوشمند، تأمین مالی پایدار، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، بهینه‌سازی مصرف انرژی و تقویت رقابت‌پذیری طراحی شده است، افزود: برای اجرای این سیاست، مشوق‌هایی نظیر اولویت تخصیص ارز، معافیت‌های گمرکی و مالیاتی، حمایت از صادرات و پشتیبانی از تحقیق و توسعه در نظر گرفته شده است. معاون وزیر صمت با اشاره به فرآیند اجرایی نوسازی و بازسازی واحدهای صنعتی که از شناسایی و ارزیابی واحدها آغاز می‌شود، گفت: تاکنون بیش از ۳۰۰ واحد صنعتی مورد عارضه‌یابی قرار گرفته و روند بازسازی و نوسازی بیش از ۳۵ واحد آغاز شده است.

 افزایش سرسام‌آور قیمت علوفه و افت تولید صنایع لبنی
صنعت لبنیات در تنگنای هزینه‌ها و تورم
گروه صنعت و تجارت: سخنگوی انجمن صنایع لبنی با اشاره به افزایش ۵۲ درصدی قیمت شیر خام در پی کاهش تولید و جهش نرخ علوفه، هشدار داد: این روند هزینه تولید لبنیات را بالا برده و در شرایط افت قدرت خرید مردم، می‌تواند به کاهش مصرف و فشار بر واحدهای تولیدی منجر شود. به گزارش «تجارت»، در ماه‌هایی که بازار محصولات اساسی کشور شاهد نوسان‌های پیاپی است، شیر خام به‌عنوان قلب تپنده زنجیره تأمین لبنیات، در مرکز یکی از مهم‌ترین تحولات اقتصادی قرار گرفته است. افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها، کاهش تولید ناشی از شیوع بیماری‌های دامی، جهش هزینه علوفه و محدودیت‌های صادرات، همگی دست به دست هم داده‌اند تا این محصول استراتژیک بیش از گذشته برای دامداران، صنایع لبنی و البته مردم، به کالایی چالش‌برانگیز بدل شود. گفت و گوی پیش‌رو روایتی است از واقعیت‌های پنهان و آشکار بازار شیر خام؛ واقعیت‌هایی که مستقیماً بر سفره خانوار ایرانی و آینده صنعت لبنیات کشور سایه می‌اندازند. محمد فربد - سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران - در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به تحولات اخیر بازار شیر خام، از رشد قابل‌توجه قیمت این محصول در دو ماه گذشته خبر داد و اظهار کرد: شیر خام دارای قیمت تضمینی است؛ به این معنا که اگر صنایع لبنی شیر را به نرخ مصوب خریداری نکنند، دولت موظف است آن را با قیمت تعیین‌شده خریداری کند. در واقع قیمت مصوب همان قیمت تضمینی محسوب می‌شود که هر ساله اعمال می‌شود. به گفته وی، در ماه‌های مهر و آبان امسال، نرخ شیر خام وارد مسیر افزایشی شده و قیمت آن از ۲۳ هزار تومان در ابتدای خرداد به ۳۵ هزار تومان در دامداری‌ها رسیده است. این رقم با احتساب کرایه حمل تا ۳۶ هزار تومان نیز افزایش یافته است.  سخنگوی انجمن صنایع لبنی با اشاره به محاسبات انجام‌شده اظهار کرد: افزایش قیمت از ۲۳ هزار تومان به ۳۵ هزار تومان، به معنای رشد حدود ۵۲ درصدی نرخ شیر خام است. وی افزود: با توجه به اینکه حدود ۶۰ درصد هزینه تولید محصولات لبنی وابسته به قیمت شیر خام است، این افزایش ۵۲ درصدی باعث می‌شود حدود ۳۰ درصد بر قیمت تمام‌شده محصولات اثر بگذارد.  فربد یکی از دلایل مهم افزایش قیمت‌ها را کاهش تولید شیر خام عنوان کرد و گفت: شیوع تب برفکی در دامداری‌ها موجب کاهش تولید شده است. بر اساس گزارش‌های دریافتی از دامداران، این بیماری به‌طور متوسط حدود ۱۰ درصد از تولید شیر کشور را کاهش داده است. البته شدت درگیری در نقاط مختلف متفاوت بوده و برخی مناطق کاهش بیشتری را تجربه کرده‌اند.

 گروه صنعت و تجارت: با توجه به نامه سرگشاده ۹۳ فعال صنعت طیور در ۸ ماه گذشته به سران سه قوه نسبت به تحمیل جوجه‌ریزی با سویه آرین و تهدید امنیت غذایی و عدم پاسخگویی در این زمینه و در ادامه هشدار فدراسیون طیور ایران نسبت به ادامه سیاست‌های انحصاری در نژاد مرغ و بحران تأمین نهاده‌ها و طرح دو مطالبه فوری آزادسازی ارز و رفع انحصار نژادی، مجموع این هشدارها نشان می دهد که بررسی دوباره سیاست های موجود و گفت وگوی مستقیم دولت و فعالان صنعت می تواند به روشن تر شدن مسیر آینده کمک کند.
به گزارش «تجارت»،  مرغ لاین آرین تنها لاین صنعتی ثبت‌شده در ایران است که با هدف خودکفایی در تولید جوجه گوشتی و کاهش وابستگی به شرکت‌های خارجی ایجاد شد. پایه این نژاد در دهه ۱۳۷۰ و با واردات یک گله لاین از نژاد هایبرو (Hybro) هلندی شکل گرفت؛ در سال ۱۳۷۲ گله‌ای حدود ۱۱ هزار قطعه از این مرغ لاین وارد کشور و در مجتمع مرغ لاین آرین مستقر شد و از همان‌جا نسل‌های لاین، اجداد و مادر آرین برای صنعت کشور تأمین شدند. هدف سیاست‌گذار این بود که با توسعه این لاین، ایران در زنجیره ژنتیک مرغ گوشتی شبیه کشورهای دارای فناوری لاین قرار بگیرد؛ گزارش‌های تحلیلی اندیشکده‌ها و وزارت جهاد هم تأکید می‌کنند که لاین مرغ، هسته مرکزی اصلاح نژاد است و کشورهایی که لاین دارند، کنترل بیشتری بر امنیت غذایی خود دارند. در اواخر دهه ۷۰، سهم آرین در بازار چشمگیر بود؛ بر اساس روایت‌های مبتنی بر داده‌های همان مجتمع، در اواخر دهه ۷۰ حدود ۸۵ درصد جوجه اجداد کشور توسط مجتمع مرغ لاین آرین تأمین می‌شد، اما در دهه ۸۰ این سهم به کمتر از ۲ درصد سقوط کرد و عملاً نژادهای خارجی مثل راس و کاب جای آن را گرفتند.
از اواخر دهه ۱۳۹۰، به‌خصوص بعد از اختلال در واردات مرغ اجداد در سال ۱۳۹۸، دوباره توجه دولت به آرین جلب شد. گزارشات درباره «برنامه ملی احیای مرغ لاین آرین» توضیح می‌دهد که پس از توقف صادرات مرغ اجداد به ایران، این برنامه از خرداد ۱۳۹۹ با محوریت وزارت جهاد کشاورزی و مشارکت چندین نهاد آغاز شد تا لاین آرین به‌عنوان «سلاح پدافندی» امنیت غذایی احیا شود. در ادامه، هم تأکید شد که باید سهم آرین در بازار افزایش پیدا کند و به ۲۰ درصد تولید گوشت مرغ برسد. اما در عمل، وقتی دولت از ۱۳۹۸ به بعد بخشی از جوجه‌ریزی کشور را به‌سمت آرین هدایت کرد، شکاف بین «انتظارات روی کاغذ» و «واقعیت مزرعه» خودش را نشان داد. به گفته مرغداران تغییر سیاست به‌نفع آرین از سال ۱۳۹۸ تا زمان انتشار گزارش، حدود دو میلیارد دلار خسارت به صنعت مرغداری وارد کرده است؛ چراکه وزن متوسط مرغ آرین در سن ۳۵ روزگی حدود ۱.۳ کیلو، در ۴۲ روزگی حدود ۱.۸ کیلو و در ۵۶ روزگی حدود ۲.۸ کیلو است؛ هم‌زمان تأکید می‌کنند که این نژاد عملاً برای وزن‌های زیر ۲ کیلو مناسب است و برای وزن‌های بالاتر به‌لحاظ ژنتیکی توان رقابت با سویه‌های تجاری خارجی را ندارد. به بیان ساده، وقتی سیاست تنظیم بازار روی مرغ‌های سنگین‌تر و دوره‌های پرورش طولانی‌تر تنظیم می‌شود، مرغدار آرین احساس می‌کند از نظر وزن نهایی و یکنواختی گله عقب است.
از طرف دیگر در سال‌های اخیر شرکت‌های مسئول لاین و اجداد اعلام کرده‌اند که با اصلاحات ژنتیکی، ضریب تبدیل آرین از حدود ۲٫۲ به حدود ۱٫۷ کاهش یافته است و این را نشانه رقابت‌پذیری بیشتر با نژادهای وارداتی معرفی کرده‌اند. اما از طرفی برخی تولیدکنندگان تأکید می‌کنند که همین ضریب تبدیل و وزن‌گیری در شرایط واقعی مزرعه، هنوز به سطح سویه‌های خارجی نرسیده و برای رقابت اقتصادی پایدار کافی نیست؛ به‌طوری‌که در الگوی پیشنهادی برای توسعه مرغ آرین تصریح می‌شود که اولویت اصلی باید تحقیق و توسعه برای بهبود صفات کلیدی مثل ضریب تبدیل، افت لاشه و مقاومت به بیماری‌ها باشد، یعنی خود طراحان سیاست هم به ضعف عملکرد فعلی اذعان دارند.
در تحلیل‌های اندیشکده‌ای به‌صراحت آمده که حدود دو دهه، سرمایه‌گذاری جدی برای ارتقای عملکرد مرغ لاین آرین انجام نشده است؛ مدیریت مجتمع مرغ لاین بین نهادهای مختلف جابه‌جا شده، زیرساخت‌های تحقیقاتی فرسوده مانده و در نتیجه، آرین در حالی ثابت مانده که شرکت‌های خارجی هر ساله برنامه‌های اصلاح نژادی پیوسته اجرا کرده‌اند. این یعنی در مقایسه نسبی، حتی اگر آرین کمی بهتر شده باشد، رقبای خارجی بسیار سریع‌تر جلو رفته‌اند و همین باعث می‌شود مرغدار ایرانی که با راس یا کاب کار کرده، آرین را «کم‌بازده» تلقی کند. از یک طرف، نهادهای رسمی و بخشی از جامعه علمی تأکید می‌کنند آرین یک سرمایه ژنتیکی ملی است، اصلاحات ژنتیکی در حال انجام است و در شرایط آزمایشگاهی می‌تواند عملکرد قابل قبولی داشته باشد. اما از طرف دیگر، مجموعه‌ای از اطلاعات نشان می‌دهد در سطح گله‌های تجاری، به‌ویژه با مدل‌های فعلی قیمت‌گذاری و تأمین نهاده، بازدهی این نژاد برای بسیاری از تولیدکننده‌ها هنوز رضایت‌بخش نیست؛ این نارضایتی در قالب انتقاد از وزن‌گیری کمتر، ضریب تبدیل بالاتر نسبت به رقبا، طولانی شدن دوره پرورش و در نهایت کاهش سود مرغدار بروز می‌کند، تا حدی که در بعضی تحلیل‌ها احیای شتاب‌زده آرین «سیاستی پرهزینه و برگشت به عقب» توصیف شده است.
هسته اصلی اعتراض ۹۳ فعال صنعت طیور در نامه اردیبهشت‌ماه امسال، به روندی بازمی‌گردد که به ادعای آن‌ها، با هماهنگی دفتر امور طیور وزارت جهاد کشاورزی و انجمن جوجه یک‌روزه کشور در حال اجراست؛ روندی که به گفته آنان، به‌صورت غیرقانونی صدور حواله جوجه‌ریزی برای سویه‌های پربازده و بین‌المللی را متوقف و تولیدکنندگان را مجبور به استفاده از سویه آرین می‌کند. این اجبار، نه‌تنها پشتوانه قانونی روشنی ندارد بلکه بنا به تصریح امضاکنندگان، برخلاف اظهارات رسمی وزیر جهاد کشاورزی و مغایر اصول و روح قوانین بالادستی همچون اصل ۴۴ قانون اساسی و قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر است. تولیدکنندگان تأکید دارند که حتی برنامه هفتم توسعه نیز اجازه اجبار به استفاده از سویه خاصی را صادر نکرده و تنها افزایش سالیانه چهاردرصدی سهم سویه آرین را پیش‌بینی کرده است.