شبکه "صادرات صوري سيب" منهدم شد
همه چيز از آنجا شروع شد که وزارت بازرگاني بخشنامه اي صادر کرد تا صادرکنندگان سيب در ازاي صادرات يک و نيم کيلو سيب بتوانند يک کيلو موز با تخفيف ۲۱ درصد سود بازرگاني وارد کنند. بلافاصله بعد از صدور اين بخشنامه، خلافکاران صادرکننده با تباني افراد متخلف به فکر سوءاستفاده افتادند و نتيجه آن شد که مبادرت به صادرات صوري هزاران تن سيب از گمرکات خاص کردند تا بتوانند در مقابل آن موز را با تخفيف وارد کرده و سود کلاني به جيب بزنند.
بعدازاين بود که نهادهاي ناظر بهطور ناگهاني متوجه شدند که صادرات سيب به ميزان نجوميافزايشيافته است. از سوي ديگر در ماههاي اخير مقامهاي وزارت کشاورزي و گمرک ايران گزارشهايي از افزايش چشمگير ميزان صادرات سيب درختي به کشورهاي همسايه مانند عراق و افغانستان ارائه کرده بودند. اما افزايش صادرات قابل توجه سيب درختي با توجه به حجم ثابت مصرف و توليد سيب، براي کارشناسان تا حدودي غير منتظره بود. به همين دليل واحدهاي نظارتي و معاونت حقوقي گمرک ايران به اين ماجرا ورود کرده و گمرک متوجه شد که با وجود صادر نشدن سيب، پروانههاي صادراتي براي صدها کاميون سيب صادرشده است. نکته مهم اين است که در بند يک بخشنامه تشويقي براي صادرات سيب آمده که "قبل از صدور مجوز تسهيلات موز مبني بر اعطاي تخفيف ۲۱ درصدي اصالت مجوز را بررسي کنيد." حال سؤال اينجا است که وقتي مجوز صادرات سيب از گمرکاتي در شمال کشور صادرشده و واردات موز از گمرک جنوب صورت گرفته و معطلي باعث فساد موز ميشود، گمرک خروجي چگونه ميتواند به اصالت پروانه گمرکي که در مرز ديگري صادرشده رسيدگي کند؟
به هر حال گزارشهايي که از نبود رعايت ضوابط بخشنامه کاهش تعرفه واردات موز در قبال صادرات سيب درختي در برخي مبادي خروجي به گمرک رسيد، موجب شد تا گمرک ايران در بخشنامهاي اعلام کند، گمرکات اجرايي تا زمان مشخص شدن نتيجه بررسيها در خصوص تخلفات احتمالي صورت گرفته، از پذيرش اظهارنامههاي صادراتي سيب درختي در قبال واردات موز خودداري کنند. البته با کميدرنگ متوجه ميشويم که بخشنامه گمرک حاکي از اين است که صادرات سيبهاي بي کيفيت و عدم تحقق صادرات واقعي سيب از جمله تخطيها از بخشنامه وزارت جهاد کشاورزي بوده است.
واکنش تند وزارت جهاد کشاورزي
اما معاون باغباني وزارت جهاد کشاورزي در خصوص اينکه صادرات سيب در مقابل واردات موز چقدر در افزايش صادرات اين محصول مؤثر بوده گفت: سياست بازار در مقابل بازار خيلي خوب جواب داده، تا حدي که منجر به افزايش صادرات سيب شده است. محمدعلي طهماسبي در واکنش به تخلفات عرضه متقابل گفت: اگر اشکالي در اين طرح وجود دارد، بايد مشکل طرح برطرف شود نه اينکه جلوي آن را بگيريم تا توليدکننده و هموطن باغدار به خفت و خواري بيفتد. درصورتيکه تخلفي نيز صورت گرفته باشد مسئوليت آن با گمرک است.
اين اظهارات متقابل ادامه داشت تا آنکه فرمانده انتظاميهرمزگان جزئيات تازهاي از صادرات صوري سيب را افشا کرد. به گفته ملکي، اعضاي باندي که به صورت صوري اقدام به صادرات ميوه از گمرک شهيد رجايي بندرعباس ميکردند، دستگير شدند. اين باند با سندسازي فرايند صادرات صوري کالا را طي کرده و بدون صادرات واقعي کالا از مزاياي صادرات ازجمله جوايز صادراتي، ارز دولتي، کاهش عوارض واردات کالا، گرفتن تسهيلات بانکي استفاده ميکردند .وي ادامه داد: در آخرين مرحله اين افراد سعي در صادرات صوري محموله پنج هزار تن سيب درختي درجه يک به کشور هندوستان را داشتند که ارزش اين محموله بيش از 35 ميليارد تومان بود و متخلفان قصد استفاده از مزاياي اين صادرات صوري براي واردات موز را داشتند که ناکام ماندند .سردار ملکي به بازداشت 5 نفر از اعضاي اين باند در نقاط مختلف کشور اشاره کرد و گفت: اين افراد براي گذراندن مراحل قضائي به بندرعباس منتقل شدهاند و تحقيقات از اين افراد ادامه دارد و ممکن است افراد ديگري دراين ارتباط دستگير شوند .وي گفت:تاکنون فردي از نيروهاي دولتي در ارتباط با اين پرونده دستگير نشده است.
دراين رابطه تسنيم اعلام کرد که تخلفات مذکور مربوط به بهمن ماه 1394 تا ارديبهشت 1395 بوده و کشف تخلفات با همکاري ناظر گمرکات هرمزگان صورت گرفته و کماکان روند رسيدگي براي کشف پلهاي ارتباطي اين پرونده در کشورهاي حاشيه خليج فارس ادامه دارد.
جالب اينکه دو واحد نظارتي ماهها قبل اصل صوري بودن پروانههاي صادراتي را تأييد و خواهان برخورد با متخلفين بودهاند که گمرک ايران با دادن پاسخهاي در دست اقدام است، جلوگيري از اين تخلفات را به تعويق انداخته است.
با توجه به گفتهها وناگفتههاي بسياري که بايد منتظر باشيم تا در آينده به گوشمان برسد، بايد از سلطان واردات موز نيز سوال شود که چه نقشي در اين قضيه داشته و دولت تدبير و اميد نيز به سرعت هر چه بيشتر دستهاي پشت پرده اين فساد را علني و آشکار اعلام کند.
رئيس اتحاديه فروشندگان اشياء قديميو صنايع دستي گفت: در صنعت صنايع دستي رکود بسيار زياد است و هنوز در زمينه فرهنگ سازي و جاذبه توريستي که به صنايع دستي مربوط ميشود کار زيادي نشده و نياز است کسبه و جامعه را با اين حوزه بيشتر آشنا کنيم.
سيد محمد عبداللهي در گفتوگو با ايسنا، گفت: رکود اقتصادي موجود در بازار صنايع دستي بيشتر تبعات منفياش را براي هنرمندان صنايع دستي داشته است. از سوي ديگر نيز آمارهاي بدست آماده نشان ميدهد که بخش عمده توريستهايي که به ايران ميآيند توريستهايي نيستند که اجناس هنري گران بخرند، چراکه بيشترشان اشخاص بازنشسته و دانشجوها هستند؛ بنابراين اين توريستها از آن طبقهاي نيستند که در ايران هزينه چنداني کنند. رئيس اتحاديه فروشندگان اشياء قديميو صنايع دستي تصريح کرد: مهمترين مشکلات ما در زمينه صنايع دستي اين است که کالاهاي ساخته شده را استانداردسازي و برندسازي نکرديم و همچنين آثار هنريمان را آرشيوسازي نکرديم. متوليان صنايع دستي اگر ميخواهند از هنرمندان صنايع دستي حمايت کنند و بازار صنايع دستي رونق پيدا کند بايد سليقه شناسي صورت بگيرد. از سوي ديگر هم بازار مناسب براي فروش محصولات ايجاد شود. وي اضافه کرد: برخي محصولات که به کارهاي چوبي ميشود از کشورهاي تايلند، پاکستان و هند وارد ميشود و مجسمههاي چيني و محصولات بلوري از چين وارد ميشود. اما با توجه به افزايش قيمت دلار و تعرفههاي گمرکي خوشبختانه بازار جوابگوي ورود اين کالاها نيست. رئيس اتحاديه فروشندگان اشياء قديميو صنايع دستي همچنين عنوان کرد که بالا رفتن نرخ دلار روي قيمت صنايع دستي داخلي تاثير چنداني نداشته است. عبداللهي درباره محصولات تقلبي در بازار اشيا قديميتوضيح داد: برخي اجناسي که در بازار هستند کپي هستند که با اجناس تقلبي متفاوتند. به اجناس کپي اصطلاحا "مولاژ" گفته ميشود که تعرفهها و ويژگيهاي خاص خود را دارد اما به غير از جنسهاي کپي با عرضه محصولات تقلبي براي حمايت از حقوق مصرف کننده و هم براي حيثيت فرهنگي و ملي به شدت برخورد ميشود و طي يکسال گذشته اجناس تقلبي در بازار منوچهري را ضبط و جمع آوري کرديم و در برخي موارد نيز حکم پلمب داده شده است.
مدير عامل اتحاديه ماهيان سردآبي گفت:سازمان شيلات به جاي حمايت از توليدکنندگان اقدام به واردات تيلاپيا در بازار کرده و اين محصول سهم عمده اي از بازار قزل آلا را به خود اختصاص داده است.
آرش نبي زاده در گفتگو با باشگاه خبرنگاران، با اشاره به اينکه افزايش تعرفه تاثير چنداني در کاهش واردات تيلا پيا ندارد، اظهار داشت: طي سالهاي اخير، سازمان شيلات اقدامات مناسبي در راستاي فرهنگ سازي مصرف ماهي به عمل نياورده که اين امر در کنار افزايش ظرفيت توليد مشکلاتي در فروش ايجاد کرده است.
وي با اشاره به اينکهامکان رقابت با توليد کنندگان چيني وجود ندارد، افزود: در کشور ما به دلايل متعددي قيمت تمام شده بالاتر از قيمت جهاني است که در صورت بالا رفتن قيمت قزل الا، مصرف کنندگان اقدام به خريد تيلاپيا ميکنند که درنهايت اين امر ناتواني در رقابت و حذف شدن توليد کنندگان از چرخه توليد را به همراه دارد.
مدير عامل اتحاديه ماهيان سردآبي با بيان اينکه نرخ پايين ماهي تيلاپيا افراد بسياري را به سمت خود کشانده است، اظهار کرد: با توجه به شرايط اقتصادي و رکود حاکم بر بازار، افراد به سبب تفاوت قيمت قزل آلا با تيلاپيا تمايل بيشتري به خريد اين محصول دارند.
نبي زاده با اشاره به اينکه ابزار تعرفه نميتواند راه حل مناسبي براي کاهش واردات تيلا پيا باشد، بيان کرد: افزايش تعرفه واردات تيلا پيا موجب ميشود که واردکنندگان به سبب سود بالاي حاصل از آن از راههاي ديگر مانند مناطق آزاد و قاچاق اقدام به واردات نمايند از اين رو تنها ممنوعيت عرضه محصول در فروشگاهها راه حل اساسي در جهت حمايت از توليدکنندگان داخل است.
وي با اشاره به ديگر مشکلات پيش روي توليدکنندگان گفت: سازمان محيط زيست اجازه توليد اين ماهي در مزارع پرورشي داخلي را نميدهد که درنهايت اين امر منجر به واردات و توليد قاچاق اين محصول ميشود که انتظار ميرود سازمان محيط زيست نسبت به اين امر واقع بينانه تر عمل کند تا امکان رقابت با ساير رقبا وجود داشته باشد.