معظمی از خصوصيسازي در سازمان گسترش انتقاد کرد؛
گروه صنعت، معدن و تجارت: واگذاري واحدهاي صنعتي به بخش خصوصي در قالب اجراي اصل 44 قانون اساسي و خصوصيسازي يکي از مهمترين چالشهاي ساختار اقتصادي ايران به حساب ميآيد. طي سالهاي گذشته برخي از واحدهاي بزرگ صنعتي که در اشتغالزايي صنعتي نيز نقش داشتهاند، در راستاي خصوصيسازي به نحوي واگذار شدند که بسياري از مسئولان حالا آن را رهاسازي مينامند.
واگذاري شرکتهاي قابل واگذاري دولتي با هدف کوچکسازي حجم دولت، سالهاست بعنوان عامل مهم رشد و بهبود شرايط اقتصادي در بسياري از کشورها از جمله کشورهاي در حال توسعه مطرح بوده است. اين کشورها به پيروي از کشورهاي پيشرفته تاکنون اقدامات گوناگوني را به منظور واگذاري هرچه بيشتر شرکتهاي دولتي خود طراحي و اجرا کردهاند، چراکه توجه لازم به بحث خصوصيسازي از سوي کشورهاي در حال توسعه، افزايش سطح بهرهوري و کارآيي شرکتهاي دولتي، افزايش مالکيت عمومي، توسعه بازار سرمايه، توزيع عادلانهتر ثروت، کوچکسازي و افزايش درآمد دولت و در کل درمان اقتصاد بيمار اينگونه کشورها را به دنبال خواهد داشت.
اما خصوصيسازي در ايران نيز با توجه به دولتي بودن اقتصاد کشورمان و گستردگي حجم شرکتهاي قابل واگذاري، در طول دهههاي گذشته همواره با مسائلي همراه بوده است، حضور پررنگ بخش عموميغيردولتي يا همان شبه دولتي در خريد سهام واگذار شده دولتي در بورس و نگراني از شکلگيري نهادهاي شبه دولتي جديد و همچنين واگذاري برخي از شرکتها و کارخانجات دولتي به اشخاص ذينفوذ دولتي با قيمتهاي بسيار نازل از عمدهترين اين چالشها بوده است.
رهاسازي در بخشهاي صنعتي زماني اتفاق ميافتد که پس از طي مراحل خصوصيسازي ديگر حمايتهاي دولت از بخشهاي توليدي قطع شود و مديريت واحدهاي توليدي و صنعتي مورد حمايت قرار نگيرد. سالهاست که مسئولان اقتصادي کشور از انحراف در خصوصيسازي بخشهاي صنعتي و اقتصادي کشور صحبت ميکنند. تا جايي که طي روزهاي گذشته منصور معظمي، معاون وزير صنعت، معدن و تجارت و رئيس سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران درباره انحرافهاي صورت گرفته در خصوصيسازي در کشور گفت که خصوصيسازيها انحراف دارد و 65 درصد از واگذاري کارخانههاي سازمان گسترش و نوسازي، رهاسازي صنايع بود. معظميدر گفتگو با ايرنا اظهار کرد: قرار بود با اجراي خصوصيسازي در کشور انقلاب اقتصادي ايجاد کنيم اما به جاي خصوصيسازي، رهاسازي شده است.
اشتباه در شيوه خصوصيسازي صنايع کشور
محمدقلي يوسفي، کارشناس اقتصادي و استاد دانشگاه در رابطه واگذاريهايي که بهعنوان خصوصيسازي طي سالهاي گذشته در اقتصاد کشور صورت گرفته در گفتگو با خبرنگار «تجارت» گفت: در سالهاي نه چندان دور و پس از پيروزي انقلاب غالب شرکتهاي صنعتي در ايران دولتي بودهاند و دولت سهامدار اصلي آنها بوده و توسط دولت اداره ميشدند. با توجه به اين موضوع اگر بنگاهها و شرکتهاي دولتي مشکل داشتند و هزينههاي آنها بيشتر از درآمدشان بود، دولت بايد تدابيري اتخاذ ميکرد تا رويه سوددهي آنها اصلاح ميشد و اگر از توانايي و بودجه کافي براي رفع مشکلات آنها برخوردار نبود، بايد طي يک فرآيند درست و علمياين بنگاهها را به صورت تمام و کمال به بخش خصوصي واگذار ميکرد.
او با اشاره به نحوه خصوصيسازي در کشورهاي توسعه يافته اظهار داشت: در دنياي امروز براي خصوصي کردن شرکتهاي حکومتي، دولت در قدم اول بازار را براي محصولات و خدمات توليدي در آن شرکت مهيا کند، سپس طي مراحل قانوني شرکت را به بخش خصوصي واگذار کند. در صورتي که بخش خصوصي همچون کشور ما از قدرت چنداني جهت اداره آن شرکت برخوردار نباشد، دولت بايد با ارائه تسهيلات کم بهره بخش خصوصي را حمايت کند تا به تدريج اداره شرکتهاي صنعتي در اختيار بخش خصوصي و مردم قرار گيرد. اين اتفاق علاوه بر اين که بسياري از مشکلات اين شرکتها را برطرف ميکند در آينده فرصت رشد بيشتري را در مقايسه با دولتي بودن در اختيار اين شرکتها قرار ميدهد.
يوسفي در ادامه با انتقاد از برخي واگذاريها در قالب خصوصيسازي اضافه کرد: وضعيت خصوصيسازي در ايران کاملا متفاوت است. از آنجايي که صنايع ما به شدت بيمار هستند و نياز اساسي به اصلاح ساختار دارند متاسفانه با خصولتي شدن، بيش از پيش به لبه پرتگاه نزديک شدهاند.
وجود شرکتهاي خصولتي دو ايراد اساسي دارد؛ اولين مشکل اين است که تصميمگيريهاي اشتباه دولتي به داخل اين شرکتها و صنايع نفوذ ميکند و سبب بروز مشکلات زيرساختي در آنها ميشود، دومين مشکل هم به ضعف شديد بخش خصوصي برميگردد و به دليل همين ضعف اداره صنايع خصولتي به درستي انجام نميشود از طرفي دولت نيز در اين موارد حمايت خود را از بخش خصوصي برميدارد که مشکلات دو چندان ميشود.
اين عضو هيات علميدانشگاه علامه طباطبايي در ادامه درخصوص نقش دولت در صنايع کشور اظهار داشت: دولت نقش متعادل کننده و حمايت از مصرفکننده را دارد نه اينکه قيمتگذاري کند. اصل ۴۴ قانون اساسي اقتصاد کشور را به سه بخش دولتي، تعاوني و خصوصي تقسيم ميکند و ميگويد فعاليتهاي بزرگي مثل بيمه، بانکداري، هواپيمايي و کشتيراني و ... در انحصار دولت است و بخش تعاون و خصوصي ميتوانند خدمات مکمل آن را انجام دهند.
وي با بيان اينکه نتيجه واگذاريهاي گستردهاموال دولتي به واحدهاي حکومتي و شبه دولتي، وضعيت توقف پروژههاي عمراني کشور بود، ادامه داد: بدهيهاي بسيار سنگين بانکي به بانک مرکزي، معوقات سيستم بانکي، بدهيهاي سرسام آور دولت به سيستم بانکي و پيمانکاران و فعالان بخش خصوصي و نيز اجراي نادرست سياستهاي اصل ۴۴ که ميتوانست انقلابي اقتصادي به وجود آورد، تبديل به ضد خود شد و ما را از بنگاهداري دولت به بنگاهداري خصولتي کشاند.
يوسفي در پايان با اشاره به اهميت دادن مديران بخش خصوصي بهاموال خود و دارائيهايشان عنوان کرد: اگر ما به مديريت کارآمد خصوصي اعتماد ميکرديم و اين شرکتها را به مديران دلسوز بخش خصوصي واگذار ميکرديم قطعا سرنوشت خوبي در انتظار اين بنگاهها بود، چنانکه در صنايع مختلف توليدي کشور چه بسيار شرکتهاي خصوصي داخلي که حتي دست به خريد شرکتهاي خارجي هم زدهاند و با محصولات خارجي در حال رقابت هستند.
معاون وزير صنعت، معدن و تجارت گفت: با توجه به تکميل نشدن زنجيره توليد فولاد در کشور، همچنان بخشي از سنگ آهن توليدي صادر ميشود.
به گزارش مهر مهدي کرباسيان با بيان اينکه سال گذشته ۲۰ ميليون تن سنگ آهن صادر شد، افزود: باتوجه به تکميل نشدن زنجيره توليد در بخش فولاد اکنون تنها حدود ۶۷ درصد از سنگ آهن توليدي به فولاد تبديل ميشود که با اجرا و تکميل کارخانههاي کنسانتره، گندله و آهن اسفنجي تا پايان سال ۹۷ زنجيره توليد فولاد در کشور کامل و خامفروشي سنگ آهن متوقف ميشود. وي با تاکيد بر اينکه بايد به سمت فرآوري مواد اوليه معدني در کشور حرکت کنيم، گفت: اغلب سنگ آهن صادراتي هماتيتي بوده که براي فرآوري نيازمند فناوري و تکنولوژي بالاتري است، اين نوع سنگ آهن بدليل برخي محدوديتها و کامل نبودن زنجيره توليد، صادر ميشود. کرباسيان افزود: اگر صادرات سنگ آهن به ورود ماشينآلات معدني همچنين سرمايهگذاري و تجهيز معادن منجر شود، بسيار خوب است، معادن چادرملو و گلگهر از صادرکننده سنگ آهن به صادرکننده کنسانتره، گندله و شمش فولادي تبديل شدهاند. وي با اشاره به اجراي طرح جامع فولاد در سال ۹۲ با هدف ايجاد توازن در صنعت فولاد و ايجاد حداکثر ارزش افزوده در کشور در افق ۱۴۰۴ گفت: ظرفيت توليد کنسانتره آهن از ۲۸. ۵ ميليون تن در سال ۹۲ به ۴۴. ۵ ميليون تن در سال ۹۵، ظرفيت توليد گندله از ۲۲ ميليون تن به ۳۲ ميليون تن، ظرفيت توليد آهن اسفنجي از ۱۹. ۵ ميليون تن به ۲۴. ۵ ميليون تن و ظرفيت توليد فولاد از ۲۲. ۵ ميليون تن به ۳۰ ميليون تن رسيده است. کرباسيان با تاکيد بر برنامه توليد ۵۵ ميليون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ و صادرات ۱۴ ميليون تن از فولاد توليدي افزود: تابستان امسال ۲ کارخانه توليد گندله در معدن سنگان هر يک به ظرفيت ۵ ميليون تن، ۲ کارخانه توليد کنسانتره هم تا پايان امسال به ظرفيت ۲. ۵ و ۵ ميليون تن و همچنين ۳ کارخانه توليد آهن اسفنجي در ميانه، زرند و بافت به بهرهبرداري ميرسد. وي گفت: سال گذشته موفق به صادرات بيش از ۶ ميليون تن شمش فولاد شديم که معني آن اجراي اقتصاد مقاومتي، ايجاد حداکثر ارزش افزوده در کشور، جلوگيري از خام فروشي و ايجاد اشتغال در کشور است. کرباسيان با تاکيد بر لزوم توليد فولاد خاص در کشور افزود: سال گذشته ما به جاي صادرات سنگ آهن به ارزش هر تن ۴۰ تا ۵۰ دلار موفق شديم شمش فولادي به ارزش تني بيش از ۳۰۰ تا ۳۵۰ دلار شديم، اگر به سمت توليد و صادرات آهن و فولاد خاص حرکت کنيم درآمد ارزي ما در اين بخش در هر تن به چند صد دلار افزايش مييابد. وي گفت: صندوق توسعه ملي هم منابعي را براي حمايت از بخش معدن لحاظ کرده که معتقديم بايد اين بخش بصورت ويژه ديده شود. کرباسيان افزود: اکنون در شرايطي قرار داريم که در جذب منابع خارجي همچنين تکنولوژي جديد مشکلي نداريم و در بخش بيمه هم ژاپن، کره، آلمان و ايتاليا آمادگي خود را براي کار در ايران اعلام کردهاند. رئيس هيات عامل ايميدرو با بيان اينکه در صورت توسعه اکتشافات معدني به ميزان کافي اکنون جزو ۱۰ کشور معدني دنيا بوديم، گفت:: با توجه به تنوع مواد معدني شناسايي شده در کشور لازم است بحث زمينشناسي و اکتشافات معدني را در يک يا دو برنامه ۵ ساله کامل کنيم.
معاون بازرسي و رسيدگي به تخلفات سازمان حمايت مصرفکنندگان و توليدکنندگان گفت: با عرضه هرگونه پوشاک با برند خارجي فاقد مجوز و قاچاق برخورد ميشود.
شهرام ميراخورلو در گفتگو با فارس، از عملياتي شدن دستورالعمل واردات پوشاک خبر داد و گفت: همه نمايندگيها يا شعب شرکتهاي خارجي براي فعاليت مجاز در ايران بايد گواهي فعاليت دريافت کنند. وي اظهار کرد: هدف از اين دستورالعمل ساماندهي واردات با حمايت از توليد داخلي است کهاميدواريم بدين ترتيب از قاچاق پوشاک مصرفي در کشور جلوگيري شود. ميراخورلو با اشاره به اينکه طي دو سال ابتدايي واردکنندگان و نمايندگان موظف هستند حداقل معادل 20 درصد ارزش ريالي واردات را در داخل توليد و حداقل معادل 50 درصد ارزش توليد خود را صادر کنند، گفت: دارندگان گواهي فعاليت مکلف به سرمايهگذاري داخلي و ايجاد تاسيسات توليدي و يا سفارشگذاري به توليدکنندگان داخلي هستند. وي گفت: براساس دستورالعمل صادرشده شرکتهاي دارنده گواهي فعاليت، ميتوانند نسبت به ثبت سفارش، واردات، توزيع و فروش انواع پوشاک، کيف و کفش وارداتي با برندهاي داراي مجوز و نصب تابلو برند در واحد صنفي در شعبات سراسر کشور، اقدام کنند.
معاون وزير صنعت، معدن و تجارت از افزايش دو برابري تسهيلات اعطايي به واحدهاي توليدي و صنعتي در راستاي طرح رونق توليد خبر داد.
علي يزداني با اشاره به آغاز مجدد نامنويسي واحدهاي صنعتي و توليدي در سامانه بهينياب، از نامنويسي بيش از 4 هزار و 900 متقاضي دريافت تسهيلات طرح رونق توليد و نيز متقاضيان دريافت تسهيلات نوسازي واحدهاي صنعتي خبر داد. به گزارش ايرنا، معاون وزير صنعت، معدن و تجارت افزود: با تدابير ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي، امسال بيش از 30 هزار ميليارد تومان تسهيلات براي فعالسازي10هزار واحد راکد و زيرظرفيت، نوسازي 10 هزار واحد توليدي، رونق 2 هزار واحد معدني و فعالسازي 6 هزار طرح صنعتي بالاي60 درصد پيشرفت، اختصاص مييابد. وي افزود: بيش از 10 هزار ميليارد تومان هم براي تامين نقدينگي حدود 100 هزار واحد صنفي در نظر گرفته شده است. مديرعامل سازمان صنايع کوچک و شهرکهاي صنعتي گفت: اصلاح قانون ماليات بر ارزش افزوده با هدف اخذ ماليات از خريدار محصولات و کاهش سود تسهيلات بانکي براي فعالان صنعتي مهمترين تدابير دولت است. يزداني گفت: تسهيلات اعطايي به واحدهاي توليدي امسال دو برابر شد.
عضو کميسيون صنايع و معادن مجلس گفت: صنعت خودروسازي ايران با چالشها و مشکلات بسياري مواجه است.
رضا عليزاده در گفتگو با خبر خودرو با بيان اينکه تعيين قيمتگذاري خودرو توسط شوراي رقابت به يکي از دغدغههاي صنعت خودروسازي ايران تبديل شده، افزود: صنعت خودروسازي ايران بايد بهطور کامل به بخش خصوصي واگذار گردد و با اصلاح تدريجي تعرفهها شرايط براي دستيابي به ثبات قيمت در بازار فراهم گردد. وي در ادامه تصريح کرد: با واگذاري اين صنعت به بخش خصوصي و خروج قيمتگذاري خودرو از حيطه شوراي رقابت، قيمت خودرو براساس ميزان عرضه و تقاضا و سطح کيفي آن تعيين ميشود. عليزاده با بيان اينکه تغيير سياستهاي قيمتگذاري خودرو الزامياست، گفت: در چند دهه اخير سياستهاي غلطي (اعم از ايجاد بازار انحصاري، تعيين قيمت توسط شوراي رقابت و حمايتهاي غير اصولي دولت از خودروسازان) براي بازار خودروسازي ايران اتخاذ شده که منجر به پايين آمدن سطح کيفي خودروها و عدم ايجاد تحول در اين صنعت شده است. اين نماينده مجلس در ادامه خاطرنشان کرد: عدم دخالت دولت در مديريت بنگاههاي اقتصادي منجر به رشد صنايع توليدي خواهد شد.