سعید قلیچ: توسعه صنعت خودروسازی با تکیه بر فرآیندهای دانشمحور میتواند بهعنوان یکی از مولدترین صنایع کشور، فضای مناسبی را به لحاظ کسب و کار ایجاد کند و با مشارکت پایدار با شرکتهای بزرگ خودروسازی جهان و جذب سرمایهگذاری خارجی در کنار جلب رضایت مصرفکنندگان داخلی، سهم ایران را در بازار جهانی ارتقا بخشد. بررسیها نشان میدهد که صنعت خودروسازی کشور در طول سالیان فعالیت با فراز و نشیبهایی همراه بوده و این عرصه در هنگامه تحریمهای تحمیل شده بر اقتصاد ایران، صدمههای فراوانی را شاهد بود اما در نهایت با اجرای برجام و برداشته شدن تحریمها، بسیاری از مشکلهای ایجاد شده در این زمینه از میان رفت. شرایط امروز اما با دو سال گذشته متفاوت است. حدود 40 روز قبل بود که ترامپ خروج یک جنابه آمریکا از توافق هستهای برجام را اعلام کرد. تصمیم آمریکا برای اعمال تحریمهای بیشتر و شدیدتر علیه اقتصاد ایران موجب شد تا کمپانیهای مطرح خارجی که به مرور برای سرمایهگذاری به ایران آمده بودند، از بازار کشورمان خارج شوند.
تحریمهای ناعادلانه علیه ایران پیش از این باعث شده بود تا صنعت خودرو نیز به مانند دیگر صنایع آسیبهای بسیاری را متحمل شود و خودروسازان و قطعهسازان نتوانند همگام با جهان به حرکت خود ادامه دهند. حالا نیز به نظر میرسد که شرایط مشابهی در حال روی دادن است. طی هفتههای گذشته چند خودروساز بینالمللی که پس از توافق برجام آماده حضور در بازار ایران بودند و حتی در مواردی سرمایهگذاری هم کرده بودند، حالا اعلام کردهاند که تصمیمی برای حضور در بازار ایران ندارد. در چنین شرایطی محمدرضا نجفی منش، رییس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعهسازان کشور در گفتگو با ایرنا افزایش داخلیسازی خودروها را موجب تابآوری بیشتر این صنعت در برابر تحریمهای آمریکا دانست.
نجفی منش ادامه داد: با مطرح شدن دوباره تحریمهای ایران، انجمن قطعهسازان فرانسه سفر هیات خود به کشورمان را تا مشخص شدن وضعیت نهایی به تعویق انداخته، اما برخی تصور کردند که آنها همکاری خود را با انجمن قطع کردهاند. او علت قطع همکاریها با ایران را تحریمهای آمریکا بیان کرد و افزود: اکنون نقل و انتقال بانکی همچنان مشکل دارد. رییس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعهسازان کشور در ادامه با تاکید بر لزوم جلوگیری از پرداخت ارز رسمی به کالاهای غیرضروری، توجه به افزایش عمق ساخت داخل قطعات و خودروها را خواستار شد و ادامه داد: باید تا جایی که امکان دارد نیاز ارزی کاهش یافته و صادرات به کشورهای همسایه و اطراف را افزایش دهیم. نجفی منش اظهار داشت: در خودروهای داخلی متوسط وابستگی به خارج از کشور 20 درصد است و در شرایط کنونی باید میزان وابستگی را به حداقل برسانیم تا آسیبمان کمتر شود. به گفته نجفی منش، سه هزار و 300 قطعه در هر خودرو وجود دارد که نبود حتی یکی از آنها ساخت آنها را با مشکل مواجه میکند.
داخلیسازی برای مقامسازی اقتصاد
در همین ارتباط امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در گفتگو با خبرنگار روزنامه «تجارت» گفت: باید صنعت قطعهسازی خودرو متحول شود و با همکاری با قطعهسازان بینالمللی توان طراحی و تولید خود را ارتقا دهد، در واقع صنعت قطعهسازی ما نیاز به احیای دوباره دارد. عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت تاکید کرد: اگر صنعت قطعهسازی احیا نشود صنعت خودرو موفق به بومیسازی کامل توان طراحی و تولید خودروهای روز جهان نخواهد شد زیرا واضح است که این قطعهسازان هستند که باید قطعات خودروها را در سطح کیفی مناسب برای خودروسازان داخلی تولید کنند. امیرحسن کاکایی اظهار کرد: در سه سال گذشته صنعت خودرو با هدایت دولت قراردادهای مشارکت در تولید با خودروسازان مطرح بینالمللی منعقد کرده است. وی افزود: در همکاری با خودروسازان مطرح بینالمللی انتقال تکنولوژی به طور کامل باید صورت گیرد به گونهای که بعد از چند سال خودروسازان داخلی بدون مشارکت خودروسازان خارجی بتوانند خودروهای بهروز جهان را طراحی و تولید کنند که البته کامل شدن این فرایند منوط به داخلیسازی قطعات و مشارکت قطعهسازان است.
کاکایی در بخش دیگری از صحبتهایش گفت: با افزایش بهرهوری صنایع قطعهسازی و استفاده از قطعات داخلی میتوان ضربهپذیری صنایع خودروسازی را کاهش داد. برای این موضوع باید با اعمال سیاستهایی، داخلیسازی در قطعات اصلی و با ارزش افزوده بالا را در اولویت قرار داد. این کارشناس خودرو خاطرنشان کرد: برای این موضوع تجربه کشورهای پیشرفته در صنعت خودرو نیز نشان میدهد که بهبود داخلیسازی در قطعات و مجموعههای اصلی خودروها، در دستور کار خودروسازان این کشورها قرار داشته است. عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت در ادامه تصریح کرد: حتی در صورتی که اروپاییها در قبال خروج آمریکا از برجام موضع منفعلانه داشته باشند و خودروسازان اروپایی با خودروسازان ایرانی قطع همکاری کنند، ضربه خاصی به صنایع خودروسازی وارد نخواهد شد.
کاکایی در پایان تصریح کرد: اصل نگرانی از تحریم صنعت خودرو ایران در دوره جدید هیچ ارتباطی به سیکیدی خودروهای پسابرجامی ندارد چراکه میتوان گفت که این خودروها هماکنون تیراژ بالایی نداشته و تاثیری در اقتصاد ایران نخواهند داشت. اما نگرانی اصلی که صنایع خودروسازی ایران را تهدید میکند، تحریم دوباره قطعات وارداتی است.