گروه اقتصاد کلان: روند نزولی بازار سرمایه همچنان ادامه دارد و سبب نگرانی فعالان این بازار مولد شده است. طی روزهای گذشته روند منفی بورس شدت گرفته و حالا بعد از اتفاقات اخیر رئیس جمهور دستور ویژه ای را برای حمایت از بازار سرمایه صادر کرده است. در خصوص روند اخیر بازار سرمایه دلایل مختلفی مطرح می شود. برخی معتقدند که ریسک های سیتماتیک سیاسی و نااطمینانی های موجود در عرصه خارجی و همچنین بحث درگیری میان ایران و اسرائیل و پاسخ احتمالی این رژیم باعث واکنش منفی بازارها از جمله بورس شده است. در کنار این دیدگاه برخی دیگر ضمن پذیرش این موضوع به سیاست سازمان بورس در خصوص ادامه دار شدن محدودیت دامنه نوسان به مثبت و منفی 1 و بعد مثبت و منفی 3 درصد اشاره می کنند که معتقدند تداوم این سیاست به بازار آسیب زد و ارزش معاملات را پایین آورد و بخشی از سرمایه ها را خارج کرد. بر اساس آخرین آمارها و بررسی ها بازار بورس در آخرین روز از مهرماه ۱۴۰۳ همانند پنج روز کاری قبل افت داشت؛ به طوری که شاخص کل با کاهش حدود ۱۴ هزار واحد به رقم دو میلیون و ۷۰۰۰ واحد رسید.
جزئیات جلسه ستاد اقتصادی دولت
اما جلسه ستاد اقتصادی دولت با حضور رئیس‌جمهور، معاون اول رئیس‌جمهور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و سایر اعضای ستاد اقتصادی دولت برگزار شد. در این جلسه، حجت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گزارش کاملی از چالش‌ها، انتظارات، پیشنهادها و برنامه‌های سازمان در حوزه اصلاح روندهای بازار سرمایه ارائه کرد. او با اشاره به مأموریت‌های بنیادین بازار سرمایه در تسهیل تشکیل سرمایه، صیانت از حقوق سرمایه‌گذاران، افزایش کارایی بازار و ارتقای شفافیت، آماری از عملکرد بورس در حوزه تأمین مالی ارائه داد. صیدی در این جلسه بر لزوم ارائه جدول زمان‌بندی عرضه اوراق دولتی در بازار سرمایه تأکید کرد. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، با برشمردن برخی مشکلات موجود در بازار سرمایه، پیشنهادهای هفت‌گانه‌ای از جمله توقف اختلال در بازارها و قیمت‌گذاری دستوری، نزدیک‌شدن تدریجی قیمت ارز نیمایی و نرخ ارز در بازار آزاد، ایجاد هماهنگی کامل بین سیاست‌های پولی و مالی و بازار سرمایه، به‌ویژه در حوزه نرخ سود سپرده‌ها و... را مطرح کرد. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، نیز پس از شنیدن گزارش و راهکارهای ارائه‌شده سازمان بورس، دستورات لازم را به دستگاه‌های مختلف برای بهبود وضعیت بازار سرمایه، صادر کرد.
ارزیابی کارشناسان
کارشناس بازار سرمایه گفت: انتظار می‌رود با چند عامل از جمله بحث حمایت‌های عملی کمی شرایط بورس را متعادل‌تر کرد تا حداقل بازار از صف‌های فروش خارج شود. کوروش آسایش کارشناس بازار سرمایه گفت: بازار امروز هم در ادامه روند روزهای قبل باتوجه به شرایط و همچنین عدم اجرا و عملی شدن صحبت‌ها در خصوص بهبود روند، همچنان هیجانی به سمت فروش رفت. این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: با اینکه وضعیت بازار سرمایه از لحاظ بنیادی بسیار ارزنده است اما برای آن تقاضایی وجود ندارد و عرضه‌هایی که شکل هم می‌گیرد هیچ تقاضایی برای آن وجود ندارد به طور کلی ریسک‌های بیرونی قابل کنترل نیست اما انتظار می‌رود با چند عامل از جمله بحث حمایت‌های عملی کمی شرایط را متعادل‌تر کرد و باعث شد حداقل بازار از صف‌های فروش خارج شود. او در ادامه اظهار کرد: اگر بحث حمایت عملی از بازار را داشته باشیم شاید حداقل وضعیت تعدادی از نمادهای بنیادی بازگردد و این وضعیت به کلیت بازار سرایت کند تا شاید شرایط بازار کمی بهتر شود. احمد اشتیاقی دیگر کارشناس بازار سرمایه نیز می گوید: بازار سهام از چند موضوع رنج می‌برد و این باعث می‌شود فروشنده ظاهر شود. عامل اول، درگیری ایران و اسرائیل است که فضا را جنگی‌کرده و ریسک‌های سیستماتیک را بالا برده است. همزمان با این مسئله اتحادیه اروپا هم در مورد تحریم خطوط هوایی ایرانی برای پرواز و بیانیه مشترکی که با شورای همکاری خلیج‌فارس برای جزایر سه‌گانه صادر کردند روی‌خوش نشان نداد. او افزود: این در‌حالی‌است که بازار پیش‌بینی می‌کرد با استقرار دولت پزشکیان و احتمالی که قبلا برای پیروزی کامالا هریس در انتخابات وجود داشت روند مذاکرات به نحو مطلوب پیش‌رود و تحریم‌ها رفع شود. این موضوع برای رشد بازار سرمایه کمک‌کننده بود و بازارهای رقیب را از جذابیت می‌انداخت. با فضایی که ایجاد شده اگر همچنان فرض بر پیروزی کامالا هریس گذاشته شود با توجه به اینکه ایران همچنان تمایلی به مذاکره مستقیم با آمریکا ندارد و باید از کانال اتحادیه اروپا ورود کند کار سخت شده‌است. از طرفی وزیر اقتصاد کسری بودجه را 800 هزار میلیارد تومان و اقتصاد را دچار ناترازی دانسته که فعالین بورسی باید نگاه بلندمدت داشته باشند و تاکید‌کرده با رفع محدودیت‌های تحریمی گشایش خاصی ایجاد نمی‌شود. اشتیاقی گفت: پس اینطور استنباط می‌شود که دولت کنونی هم باید راه دولت قبل را ادامه دهد. به این شکل که بازار سرمایه باید قربانی کنترل تورم و رشد نقدینگی شود و قاعدتا این برای اهالی بازار سرمایه گران تمام می‌شود. از طرفی افزایش دلار نیما باید به‌یکباره اتفاق می‌افتاد تا از محل هیجان مثبت ایجادشده بازار منتفع می‌شد. صعود پله‌ای دلار نیما در شرایط کنونی ملموس نبود. در شرایط فعلی که دلار در بازار آزاد هم دچار التهاب است روند صعودی دلار نیمایی کمتر از گذشته می‌شود. در این شرایط معمولا عده‌ای که به‌نوعی از رانت دلار نیمایی استفاده می‌کنند و قدرت بالایی دارند افزایش دلار آزاد را نتیجه افزایش دلار نیما اعلام می‌کنند و این از بدشانسی‌هایی است که باعث می‌شود با افزایش دلار در بازار آزاد روند افزایش دلار نیما تضعیف شود. این در حالی است که اگر اراده و جسارتی بود و دوماه پیش دلار نیمایی به‌یکباره رشد می‌کرد این سوءتفاهم ها هم ایجاد نمی‌شد و بازار هم به قول و قرارهای همتی اعتماد می‌کرد.او افزود: از طرفی نرخ سود نه‌تنها روند کاهشی نگرفته بلکه در حال افزایش است. در مرحله اول برای اینکه دولت صداقت را نشان دهد خودروسازان خودروها را در بورس‌کالا عرضه کنند تا مشخص شود دولت برای عبور از قیمت‌گذاری دستوری اراده دارد و به‌نوعی به نفع بازار سرمایه اقدام می‌کند اما رشد یکباره دلار نیما رخ نداده، خودروسازان هم نمی‌توانند در بورس‌کالا عرضه کنند، نرخ سود هم روند افزایشی گرفته، سایه ریسک‌های سیاسی هم بر سر بازار است. از طرفی امید بسیاری به رفع تحریم‌ها در بازه کوتاه‌مدت نیست و همه اینها دست به‌دست هم داده و این فضا را برای بازار ایجاد می‌کند. در این مواقع که باید نقدینگی برای حمایت از بازار سرمایه تخصیص داده شود باز به بهانه کنترل حجم نقدینگی، تورم و... منابعی هم در اختیار قرار نمی‌گیرد. در مجموع با توجه به فرآیندی که این روزها بازار سهام سپری می‌کند، به نظر می‌رسد بازار سهام در معاملات روز آینده هم تحت تاثیر تلاطم قیمتی بازارهای رقیب قرار گیرد و در سایه ناامیدی از بهبود وضعیت سرمایه‌گذاری مولد در کشور، همچنان معاملات در محدوده منفی انجام شود.
