حجت الاسلام والمسلمین حسن ناصری پور
رئیس انجمن مطالعات خانواده
یکی از ویژگیهای مهم جامعه ایران اسلامی در این روزهای سخت کرونایی که باعث قوت قلب و مایه امیدواری شد رفتار انسانی و سبک زندگی خداپسندانه آن بود. بگونه ای که رسانههای رسمی و مجازی در انعکاس آن علی رغم تلاش فراوان آنچنان موفق نبودند. تا آنجا که مقام معظم رهبری در سخنان ارزشمند روز عید نیمه شعبان به ذکر گوشه هایی از این اقدامات پرداختند و فرمودند: ملت ایران در آزمون کرونا خوب درخشیدند و در تقسیم بندی این اقدام به موضوعاتی از قبیل:
۱. نظم اجتماعی ۲. سبک زندگی ۳. مشارکت مردمی در احسان و کمک به هموطنان
اشاره نمودند. ایشان در مقایسه سبک زندگی اسلامی ایران با کشورهای غرب، به درخشش جامعه ایرانی اشاره نمودند و برتری آن را با مثالهایی ارائه نمودند.
فارغ از این مباحث و درخشش حقیقی و غیر قابل انکار ملت عزیز ایران چند نکته قابل تأمل است.
اول: آنکه توجه مسئولین و نگاه آنان در کنار همت و ایثار جامعه پزشکی قابل تقدیر و تحسین است. در خصوص مصوبات و تصمیمات ستاد مدیریت کرونا، الزام رعایت آن باعث مرتفع شدن این مشکل خواهد شد. چه تصمیمات برای نهادها و دستگاههای اجرایی و چه برای آحاد مردم و غیره. در انتقاد شاید بتوان گفت حلقه مفقوده تصمیمات این ستاد عدم توجه به مدیریت رفتار دوران خانه نشینی اجباری (قرنطینه) تا توسعه شخصی و اعضای خانواده میباشد. هرچه زمان بیشتری میگذرد و این دوران طولانیتر میشود تأثیر رابطه ذهن و زندگی تاثیرات بیشتر خود را نمایان خواهد کرد.
دوم: در این خصوص، ذهن ما با دریافت محتواهای خام و غیر مستند در این روزها فعال نمیشود. آنچه موتور محرکه ذهن است و به ذهن جهت میدهد و وادار به فعالیت میکند تا بصورت بهتر بتوانیم کانون خانواده را گرم و صمیمی نگه داریم درک "چگونگی هنر خوب زیستن" و ارائه پروتکل "روانشناسی رشد" برای شناخت اقتضائات این چنینی نسبت به ساحت خانواده به ویژه فرزندان میباشد.
متاسفانه همانطور که گفته شد مسئولین محترم توجه خاص به این امر نداشتند و شاید قصد ایشان به این مباحث به بعد از کنترل و مدیریت این روزها موکول شود که حتماً این دیدگاه اشتباه است.
سوم: مجموعه متخصصان و پژوهشگران حوزه خانواده اذعان دارند برای مقابله با حوادث مختلف اگر تحولات و چیستی آن حادثه درست تبیین نشود در برخی موارد شاهد تزلزل کانون خانواده خواهیم بود. که البته، پس از شیوع ویروس کرونا بر اساس همین فرضیه و ضرورت قرنطینه خانگی، با توجه به مستندات، مشاهدات میدانی و سنجش علمی، شاهد برخی ناملایمات بودهایم. جالب اینکه در این حوادث، دستگاههای مسئول، از معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری گرفته تا بهزیستی، تقریباً هیچ اقدام قابل توجهی که بتواند آن را بیان کرد نداشتهاند و بعد از یک ماه از شروع حادثه، ابتدا یک مصاحبه کاملاً غیر علمی و غیر کارشناسی از سوی یکی از مسئولین سازمان بهزیستی منتشر میشود، با این مضمون که با توجه به میزان رشد تعداد تماسهای مردمی، اختلالات خانوادگی دو برابر شده است. از سوی دیگر، درست بعد از سخنان مقام معظم رهبری حجم عظیمی از پیامک از سوی نهاد مسئول به مردم برای مقابله با کودک آزاری و همسر آزاری فرستاده میشود. صرفنظر از این که آیا این اقدامات با نگاه سیاسی و به تصویر کشیدن مشکلات عدیده خانواده است یا اینکه سرپوش بر عدم فعالیتهایی که مسئولیت آن به عهده این نهاد بوده، باید گفت اولاً این جانب به اعضای گروههای علمی انجمن مطالعات خانواده که از روز اول اعلام رسمی شیوع بیماری کاملاً موضوعات و مباحث آن را رصد کرده و دادههای فراوان را در این خصوص تحلیل محتوا نمودهایم، هیچگاه بر اساس آمار، شاهد رشد با معنی اختلالات خانوادگی نبودهایم و میتوان گفت فرهنگ و سبک زندگی ایرانی اسلامی در این مدت که خانوادهها فراغت بیشتری داشتهاند به کمک این نهاد مقدس آمده و موضوعات امید، عشق، درستی و اخلاق، شفقت و مهربانی و در کنار آن سلامت و نظم عمومی را میتوان مشاهده کرد ثانیاً بر فرض محال گفته این مسئولین صحیح باشد در این صورت با کمال احترام باید گفت با توجه به عدم توانایی و مدیریتتان لطفاً این مسئولیت را وانهید و ترک صندلی خدمت نمایید تا بیش از این بیانگر تصویری غلط از جامعه و بویژه خانواده و سبک زندگی موفق این دوران برای افکار عمومی و رسانههای داخل و خارج نباشند. انتظار میرفت همانطور که تاب آوری و خویشتن داری در برابر هیجانات و واکنشهای دفاعی ذهن، نسخهای مؤثر و مفید برای مدیریت خانواده در دوران قرنطینه است، همان نسخه برای رفتار مسئولین و فعالان حوزه سلامت روان جامعه مورد توجه قرار گیرد، که متاسفانه چنین نشد. در پایان از همه دغدغه مندان و تلاشگران حوزه سلامت روان جامعه و خانواده در این ایام که تلاش آنها کمتر دیده شده کمال تقدیر و تشکر را دارم.
