ابهامات هزينه هاي ميلياردي شهرداري براي يك پروژه تبليغاتي

اين روزها در شهر تهران، بيلبوردهايي كه طي سالهاي اخير مثل قارچ از هر نقطه شهر روييده، ميزبان تابلوهاي نقاشي از نقاط مختلف جهان شده تا به قول مسوولان شهرداري و بويژه سازمان زيباسازي شهرداري تهران، پايتخت را تبديل به بزرگترين نگارخانه كند. جالب اينجاست كه شهرداري تهران به طور شتاب زده اي در حال تبليغات درباره اين اقدام خود است و حتي ارگان مطبوعاتي شهرداري يعني روزنامه همشهري با چاپ عكس بزرگي از يكي از اين بيلبوردها، از استقبال شهروندان از اين تابلوها سخن به ميان آورده است. صرفنظر از اينكه معلوم نيست ارگان مطبوعاتي شهرداري بر اساس چه نظرسنجي يا استدلالي از استقبال شهروندان از اين پروژه عجيب تبليغاتي خبردار شده، چند نكته در مورد اين اقدام پرسش برانگيز شهرداري كه در ظاهر به عنوان تبليغ هنر مطرح شده قابل ذكر به نظر مي رسد:
1-حداقل 1500 تابلو كه بر اساس برخي آمارها تعداد آنها به 1800 تابلو هم مي رسد، در اين طرح در سراسر شهر تهران به نمايش آثار هنري اختصاص يافته است. اگر همان آمار حداقلي يعني 1500 تابلو را در نظر بگيريم، بدين معناست كه در خوشبينانه ترين حالت، حداقل يك ميليارد تومان فقط هزينه چاپ و نصب اين بنرها شده كه اغلب آنها در اندازه هاي بسيار بزرگ و تعداد كمتري نيز در اندازه هاي كوچكتر طراحي شده است. اگر هزينه تحقيق بر روي آثار نقاشي و انتخاب آنها و روند عملياتي ساختن طرح را به اضافه زمان فراواني كه صرف آن شده هم به آن اضافه كنيم كه مطابق با پروژه هاي معمول شهرداري، هزينه اي چندين ميلياردي را در بر دارد، مي توان دريافت كه چه هزينه سنگيني صرف اين پروژه شده است. فراموش نكنيم كه انتخاب حدود 3000 نقاشي كه روي اين 1500 تابلوي شهري قرار گرفته – چون برخي از اين تابلوها داراي 2 يا 3 طرح نقاشي هستند – قطعا از بين تعداد بسيار بيشتري اثر هنري صورت گرفته كه بررسي هزاران اثر هنري و انتخاب تعداد 3000 اثر از آنها، اگر كاري سازمان يافته بوده باشد، قطعا نيازمند نيروي انساني توانمند و آشنا به اصول هنري بوده كه فقط در اين مرحله انتخاب آثار، هزينه فراواني صرف شده است. آيا شهروندان تهراني راضي هستند كه اين هزينه سنگين از ماليات و عوارضي كه به شهرداري مي پردازند صرف اين امر شود يا اولويت هاي مهمتري هم در تهران وجود دارد؟
2-شايد گفته شود كه اين آثار هنري به جاي تابلوهاي تبليغاتي در شهر نصب شده است اما اين موضوع هم نافي مسووليت شهرداري نيست چرا كه هزينه نصب تابلوهاي تبليغاتي شركتها و سازمانها را خود آنها پرداخت مي كنند اما هزينه اين اقدام شهرداري از جيب مردم تهران پرداخت مي شود و حتي اگر يك نفر از شهروندان از اين موضوع ناراضي باشد، شهرداري شرعا و قانونا بايد پاسخگو باشد.
3-نكته بعدي در مورد اثر نصب اين تابلوهاست. مسوولان مربوطه در شهرداري مدعي هستند كه اين تابلوها شهر را به نگارخانه اي بزرگ تبديل كرده است اما پرسش اينجاست كه نصب تابلوهاي هنري در اتوبانهاي شهري كه خودروها با سرعت زياد از كنار آن عبور مي كنند و با توجه به فونت بسيار كوچك توضيحات تابلوها، حتي در صورت توقف هم به سختي قادر به خواندن شرح آثار هنري هستند، چگونه مي تواند توجه شهروندان را به خود جلب كند؟ هدف از تماشاي آثار هنري آشنايي با مشخصات آن است اما آنچه براي مديران اين پروژه مهم نبوده، اطلاع شهروندان از شرح تابلوهاست و به همين دليل به اين پروژه به چشم يك رفع تكليف نگاه كرده اند. شهروندان و همچنين اعضاي محترم شوراي شهر و حتي مسوولان شهرداري، مي توانند خيلي راحت قضاوت كنند كه از اين 1500 يا 1800 تابلو، شرح كوچك و ريز كنار كداميك از اين تابلوها در اتوبانها و خيابانها قابل خواندن است؟
4-بر اساس ضوابط موجود، نصب تابلوهاي تبليغاتي يا اطلاع رساني يا هر تابلويي كه موجب پرت شدن حواس رانندگان مي شود در مجاورت آزادراهها ممنوع است يا طبق ضوابط خاصي بايد انجام شود. به عنوان مثال فاصله لبه تابلوها از حاشيه آزادراه، حدود 6 تا 10 متر بايد باشد كه يك بررسي ميداني معمولي نشان مي دهد كه در اغلب موارد رعايت نشده است. يا نصب تابلوهاي تبليغاتي روي پل هاي عابر پياده ممنوع است. اگر قبلا سخن از تابلوهاي تبليغاتي بود، حالا شهرداري تابلوهايي نصب كرده كه اين حريمها را رعايت نكرده و در عين حال انتظار دارد شهروندان بويژه رانندگان خودروهاي عبوري، شرح اين آثار هنري را هم مطالعه كنند! اگر مطالعه كنند، كه دچار حواس پرتي مي شوند.ادامه در صفحه2

به همين دليل هم هست كه گفته شده این تابلوها باید به سمت پیاده رو برود، نه اینکه در اتوبان هایی که خودروها، ۸۰ و ۱۰۰ کیلومتر سرعت دارند، این تابلوها نصب شود. اگر سرعت یک خودرو در اتوبان دست کم ۶۰ کیلومتر در ساعت باشد، هر ثانیه در حد ۱۵ متر حرکت می کند و فقط اگر یک ثانیه توجه کامل راننده به یک تابلوی شهرداری جلب شود، خودرو ۱۵ متر به جلو رفته، بدون توجه به فضای مقابل راننده و معلوم نیست چه اتفاقی می افتد. خواندن این تابلوها زمان می برد و دست کم یک یا نیم یا شش دهم ثانیه، زمان می برد، یعنی خودرو دست کم در زمان خواندن راننده، ۱۰ متر به جلو رفته، بدون اینکه راننده به مقابل توجه کند و شما تصور کنید چه پیش خواهد آمد. اگر هم رانندگان خودروها آن را نخوانند كه هدف شهرداري تحقق نيافته و اصلا اين چه هزينه اي است كه براي نصب آثاري هنري صورت گرفته كه كسي آن را نمي خواند و از شرح آن آگاه نمي شود؟ فراموش نكنيم كه اغلب خودروهايي كه در تهران تردد مي كنند تك سرنشين هستند و وقتي رانندگان خودروها شرح اين تابلوها را نخوانند، از چه كسي انتظار داريم آن را بخوانند؟!
5-مسوولان شهرداري گفته اند كه اين تابلوها با استقبال شهروندان مواجه شده و موجبات ترغيب آنها براي رفتن به نگارخانه ها را فراهم مي آورد!اولا آنها با چه متر و معياري به اين نتيجه رسيده اند و اصولا چه تحليل علمي و منطقي پشت اين قضاوت شتاب زده است؟ ثانيا چگونه مي توان انتظار داشت كه ملغمه اي از تابلوهايي با آثار هنري كاملا بي ارتباط با هم از هنرمندان داخلي و خارجي كه برخي از آنها هم ناشناس يا نامشخص هستند و صرفا سرگيجه مخاطب را از ديدن اين همه تابلوهاي ناهمگون – از چهره ها تا طبيعت و نقاشيخط و آثار انتزاعي و ... – در پي دارد، موجبات ترغيب مردم به رفتن به نگارخانه ها را فراهم سازد؟ علاوه بر آن، اهميت تابلوهاي هنري به قدمت و كيفيت اصلي آن است. وقتي تابلوها را در تعداد زياد تكثير مي كنيم و با كيفيت پايين و توليد انبوه در معرض ديد مخاطب قرار مي دهيم و ارزش آن را كه در يگانه بودن اين تابلوها است تنزل مي دهيم چه ارزش هنري براي آن باقي مي ماند و اصولا چگونه انتظار داريم كه شهروندان براي ديدن اصل آن تابلوها يا تابلوهاي مشابه به نگارخانه بروند؟ ضمن اينكه اصولا هنر متفاوت از تجارت است و نمي توان از تابلوهايي كه سالها با رويكرد تجاري و تبليغاتي به آنها نگريسته شده، انتظار داشت كه ذائقه مخاطب عمومي را ناگهان تغيير دهد و اصولا بهره گيري از اين ابزارها براي چنين هدفي نادرست است و ما را به سرمنزل مقصود نمي رساند.
6-برقراري ارتباط با تعداد زيادي از اين تابلوها براي عامه مردم دشوار و البته گاه براي مخاطب عام بي فايده است. از اين دست تابلوها در نقاط مختلف شهر از جمله بزرگراه نيايش و چمران و ... مي توان موارد متعددي را ديد كه نه با فرهنگ ما مطابقت دارد و نه حس مثبتي در مخاطب بر مي انگيزد. به راستي هدف از انتخاب اين تابلوها چه بوده؟ آيا قافيه به تنگ آمده و به اجبار چاره اي جز انتخاب يك سري تابلوي ناهمگون باقي نمانده است؟
و نكته پاياني اينكه شهرداري تهران ميلياردها تومان براي اين پروژه از حيب مردم هزينه كرده بدون آنكه خروجي مناسبي داشته باشد يا بتواند شهروندان را با هنر آشنا سازد يا بخشي از آنها را به هنر علاقه مند سازد. ممكن است اين آثار هنري روي تعداد اندكي از مردم هم اثر مثبت داشته باشد اما با توجه به شواهد فوق – عدم نصب تابلوها در نقاط مناسب، عدم انتخاب صحيح آثار هنري، ناهمگوني تابلوها  و .... - منطقي نيست اگر از تاثيرگذاري وسيع اين پروژه بر روي شهروندان سخن بگوييم يا براي بزرگنمايي آثار آن تلاش كنيم. به همين دليل مي توان گفت فايده اي كه از ميلياردها تومان هزينه در اين پروژه عايد شهروندان شده، بسيار بسيار كمتر از هزينه هايي است كه براي آن صرف شده است. ضمن اينكه در شرايطي كه مقام معظم رهبري بر موضوع اقتصاد مقاومتي تاكيد دارند صرف چنين هزينه هايي براي چنين اقدامات نمايشي، آيا مي تواند قابل قبول باشد؟ آيا اولويت شهر تهران و شهروندان تهراني، هزينه هاي ميلياردي براي تهيه و نصب اين تابلوهاست يا رسيدگي به موضوعاتي كه از اولويت بيشتري برخوردارند؟ همين سه روز پيش بود كه مدیرعامل سازمان رفاه شهرداری تهران از وجود بیش از 15000 کارتن خواب در شهر تهران خبرداد. آيا يهتر نبود اين هزينه ها به جاي تابلوهاي هنري با اثر نامشخص، صرف پاك كردن مناظر شهري از اين نابساماني ها مي شد و آيا اين موضوع اولويت بيشتري نداشت؟
به هر حال انتظار شهرونداني كه براي اداره شهر به شهرداري ماليات و عوارض مي پردازند اين است كه منتخبان آنها در شوراي شهر تهران درباره هزينه هاي اين پروژه از شهرداري سوال كنند و مسوولان مربوطه در شهرداري نيز درباره هزينه هاي ميلياردي اين پروژه كه همانند اغلب پروژه هاي شهرداري تهران در سالهاي اخير شائبه تبليغاتي دارد، شفاف سازي نمايند تا شايد برخي از ابهامات در اين زمينه برطرف شود.