اصغر نعمتي
رهبر انقلاب روز گذشته در دیدار با نمایندگان مجلس شورای اسلامی بار دیگر بر موضوع «اقتصاد مقاومتی» تاکید کرده و عنوان کردند : در کشور، در موضوع اقتصاد مقاومتی هم زبانی وجود دارد اما باید همدلی هم بوجود آید و از بُنِ دندان به اقتصاد مقاومتی باور پیدا کنیم. ایشان با تأکید بر اینکه کلید حل مشکلات داخلی کشور اقتصاد مقاومتی و تقویت تولید است، از تصویب قانون رفع موانع تولید در مجلس قدردانی کردند و افزودند: اگر ما تولید را تقویت و از ظرفیت‌های داخلی استفاده کنیم علاوه بر حل مشکلات داخلی، حل مسائل بیرونی همچون موضوع هسته ای نیز آسان خواهد شد.تاکید بر اقتصاد مقاومتی به عنوان راهکاری برای تغییر شرایط اقتصادی و حرکت پویا و سازنده اقتصاد به طرف استقلال اقتصادی ، طی پنج سال گذشته بارها و بارها از سوی رهبری مطرح و مورد تاکید قرار گرفته است و همچنان که درسخنان بالا هم مشخص است.
با اینکه از سوی مسئولان مختلف و نهادها به این موضوع توجه خاص شده است، اما بازهم لزوم توجه بیشتر به این موضوع – که با عبارت همدلی در اقتصاد مقاومتی بر آن تاکید شده – به چشم می خورد. در واقع اگر «اقتصاد مقاومتی» را معنا و مفهومی از كارآفرينی معرفی و برای نياز اساسی كشور به كارآفرينی و نيز به دو دليل «فشار اقتصادی دشمنان» و «آمادگی كشور برايی جهش» بدانیم ، کاملا مشخص است که چنین تاکیدی باید صورت بگیرد و هنوز تا شرایط آرمانی اقتصاد مبتنی بر اقتصاد مقاومتی فاصله داریم ؛ فاصله ای که نه تنها با اتخاذ سیاست واحد و همدلانه از سوی مسئولان ، بلکه به همراهی همه جانبه مردم نیز احتیاج دارد تا برداشته شود.
این مساله وقتی اتفاق می افتد که اقتصاد مقاومتی را نه به عنوان یک شعار ، بلکه به عنوان یک راهکار عملی باور داشته باشیم ؛ امری که احتیاج به فرهنگ سازی گسترده ای دارد . واقعیت این است که رویکرد شعاری در قبال هر موضوعی از جمله اقتصاد مقاومتی بسیار ساده تر از این است که در عمل چنین موضوعی را مدنظر قرار دهیم و به همین دلیل است که بیش از آنکه در حیطه عمل شاهد مدنظر قرار گرفته باشد در پلاکاردها و سربرگها و در ودیوار ادارات و شهرها می توان این عبارت را مشاهده کرد . اتفاقا رهبر انقلاب در دیدار دانشجویان در مرداد 1391 به این نکته هم اشاره کرده و گفته بودند: « هم دانشگاه‌‌‌ها، هم دستگاه‌‌‌هاى دولتى، هم آحاد مردمى كه خوشبختانه توانائى و استعداد‌اين كار را دارند، چه از لحاظ علمى، چه از لحاظ توانائى‌‌‌هاى مالى، بايد تلاش كنند مسئوليت زمان خود و مقطع تاريخى حساس خود را بشناسند و به آن عمل كنند.اين كه ما عرض كرديم اقتصاد مقاومتى،اين يك شعار نيست؛اين يك واقعيت است. كشور دارد پيشرفت ميكند. ما افقهاى بسيار بلند و نويدبخشى را در مقابل خودمان مشاهده ميكنيم. خب، بديهى است كه حركت به سمت‌اين افقها، معارضها و معارضه‌‌‌هائى هم دارد. بعضى از‌اين معارضه‌‌‌ها انگيزه‌‌‌هاى اقتصادى دارد، بعضى انگيزه‌‌‌هاى سياسى دارد؛ بعضى منطقه‌‌‌اى است، بعضى بين‌‌‌المللى است.اين معارضه‌‌‌ها در مواردى هم منتهى ميشود به همين فشارهاى گوناگونى كه مشاهده ميكنيد؛ فشارهاى سياسى، تحريم، غير تحريم، فشارهاى تبليغاتى -اينها هست - ليكن در لابه‌‌‌لاى‌اين مشكلات، در وسط‌اين خارها، گامهاى استوار و همتها و تصميمهائى هم وجود دارد كه بناست از وسط‌اين خارها عبور كند و خودش را به آن نقطه‌‌‌ى مورد نظر برساند؛ وضع كشور الان‌اينجورى است».
با این وصف شاید بتوان گفت که اولین گام همدلی در موضوع اقتصاد مقاومتی ، این باشد که نگاه به این موضوع از نگاهی مبتنی بر شعار بودن اقتصاد مقاومتی کاملا خارج شود ، و این موضوع کاملا در حیطه عمل، طرح و اجرایی شود . اينكه مقام معظم رهبري كليد حل مشكلات اقتصادي كشور و حتي مذاكرات هسته‌اي را در يك جا و آن هم اقتصاد مقاومتي مي‌دانند نمي‌توان آن را ساده انگاشت يا‌اين سخن را صرفا يك شعار تلقي كرد؛ چراكه خود اتكايي و استقلال كشور وابستگي تام و تمامي‌به اقتصاد مقاومتي دارد و بر كسي پوشيده نيست كه اگر اقتصاد مقاومتي در كشور جدي گرفته مي‌شد، به مرحله اجرا مي‌رسيد و تمام جوانب اقتصاد كشور را با جامعيت در بر مي‌گرفت، اكنون كمتر كسي نگراني در مورد تحريم و مشكلات اقتصادي و تعاملات اقتصادي با دنيا به خود راه مي‌داد. طبيعتا اقتصاد مقاومتي همانگونه كه بارها توسط مقام معظم رهبري مطرح شده به معناي قطع ارتباط با ساير كشورها نيست بلكه به معناي تقويت اقتصاد داخلي با هدف كاهش تاثيرپذيري آن از فشارها و نوسانات بيروني و تقويت آن از داخل با بهره مندي از مواهبي است كه در سرزمين ما وجود دارد. تنها يك برنامه ريزي دقيق نياز است تا از‌اين مواهب به نحو مطلوب استفاده كرد و اقتصادي متكي به توان داخلي، سرمايه داخلي، نيروي كاري و فكري داخلي و در يك كلام، اقتصادي متكي به توانمنديهاي دروني كشور‌ايجاد كرد. آنگاه شاهد كمترين تاثيرپذيري اقتصاد از نوسانات پيش بيني نشده خواهيم بود.
با اینکه از سوی مسئولان مختلف و نهادها به این موضوع توجه خاص شده است، اما بازهم لزوم توجه بیشتر به این موضوع – که با عبارت همدلی در اقتصاد مقاومتی بر آن تاکید شده – به چشم می خورد. در واقع اگر «اقتصاد مقاومتی» را معنا و مفهومی از كارآفرينی معرفی و برای نياز اساسی كشور به كارآفرينی و نيز به دو دليل «فشار اقتصادی دشمنان» و «آمادگی كشور برايی جهش» بدانیم ، کاملا مشخص است که چنین تاکیدی باید صورت بگیرد و هنوز تا شرایط آرمانی اقتصاد مبتنی بر اقتصاد مقاومتی فاصله داریم ؛ فاصله ای که نه تنها با اتخاذ سیاست واحد و همدلانه از سوی مسئولان ، بلکه به همراهی همه جانبه مردم نیز احتیاج دارد تا برداشته شود.
این مساله وقتی اتفاق می افتد که اقتصاد مقاومتی را نه به عنوان یک شعار ، بلکه به عنوان یک راهکار عملی باور داشته باشیم ؛ امری که احتیاج به فرهنگ سازی گسترده ای دارد . واقعیت این است که رویکرد شعاری در قبال هر موضوعی از جمله اقتصاد مقاومتی بسیار ساده تر از این است که در عمل چنین موضوعی را مدنظر قرار دهیم و به همین دلیل است که بیش از آنکه در حیطه عمل شاهد مدنظر قرار گرفته باشد در پلاکاردها و سربرگها و در ودیوار ادارات و شهرها می توان این عبارت را مشاهده کرد . اتفاقا رهبر انقلاب در دیدار دانشجویان در مرداد 1391 به این نکته هم اشاره کرده و گفته بودند: « هم دانشگاه‌‌‌ها، هم دستگاه‌‌‌هاى دولتى، هم آحاد مردمى كه خوشبختانه توانائى و استعداد‌اين كار را دارند، چه از لحاظ علمى، چه از لحاظ توانائى‌‌‌هاى مالى، بايد تلاش كنند مسئوليت زمان خود و مقطع تاريخى حساس خود را بشناسند و به آن عمل كنند.اين كه ما عرض كرديم اقتصاد مقاومتى،اين يك شعار نيست؛اين يك واقعيت است. كشور دارد پيشرفت ميكند. ما افقهاى بسيار بلند و نويدبخشى را در مقابل خودمان مشاهده ميكنيم. خب، بديهى است كه حركت به سمت‌اين افقها، معارضها و معارضه‌‌‌هائى هم دارد. بعضى از‌اين معارضه‌‌‌ها انگيزه‌‌‌هاى اقتصادى دارد، بعضى انگيزه‌‌‌هاى سياسى دارد؛ بعضى منطقه‌‌‌اى است، بعضى بين‌‌‌المللى است.اين معارضه‌‌‌ها در مواردى هم منتهى ميشود به همين فشارهاى گوناگونى كه مشاهده ميكنيد؛ فشارهاى سياسى، تحريم، غير تحريم، فشارهاى تبليغاتى -اينها هست - ليكن در لابه‌‌‌لاى‌اين مشكلات، در وسط‌اين خارها، گامهاى استوار و همتها و تصميمهائى هم وجود دارد كه بناست از وسط‌اين خارها عبور كند و خودش را به آن نقطه‌‌‌ى مورد نظر برساند؛ وضع كشور الان‌اينجورى است».
با این وصف شاید بتوان گفت که اولین گام همدلی در موضوع اقتصاد مقاومتی ، این باشد که نگاه به این موضوع از نگاهی مبتنی بر شعار بودن اقتصاد مقاومتی کاملا خارج شود ، و این موضوع کاملا در حیطه عمل، طرح و اجرایی شود . اينكه مقام معظم رهبري كليد حل مشكلات اقتصادي كشور و حتي مذاكرات هسته‌اي را در يك جا و آن هم اقتصاد مقاومتي مي‌دانند نمي‌توان آن را ساده انگاشت يا‌اين سخن را صرفا يك شعار تلقي كرد؛ چراكه خود اتكايي و استقلال كشور وابستگي تام و تمامي‌به اقتصاد مقاومتي دارد و بر كسي پوشيده نيست كه اگر اقتصاد مقاومتي در كشور جدي گرفته مي‌شد، به مرحله اجرا مي‌رسيد و تمام جوانب اقتصاد كشور را با جامعيت در بر مي‌گرفت، اكنون كمتر كسي نگراني در مورد تحريم و مشكلات اقتصادي و تعاملات اقتصادي با دنيا به خود راه مي‌داد. طبيعتا اقتصاد مقاومتي همانگونه كه بارها توسط مقام معظم رهبري مطرح شده به معناي قطع ارتباط با ساير كشورها نيست بلكه به معناي تقويت اقتصاد داخلي با هدف كاهش تاثيرپذيري آن از فشارها و نوسانات بيروني و تقويت آن از داخل با بهره مندي از مواهبي است كه در سرزمين ما وجود دارد. تنها يك برنامه ريزي دقيق نياز است تا از‌اين مواهب به نحو مطلوب استفاده كرد و اقتصادي متكي به توان داخلي، سرمايه داخلي، نيروي كاري و فكري داخلي و در يك كلام، اقتصادي متكي به توانمنديهاي دروني كشور‌ايجاد كرد. آنگاه شاهد كمترين تاثيرپذيري اقتصاد از نوسانات پيش بيني نشده خواهيم بود.
آخرین اخبار