روزنامه تجارت- اشكان خسروپور؛ اتاق اصناف ايران، مرجع اصلي تصميم‌گيري درباره شرايط و نيازهاي صاحبان مشاغل در كشور است، سازماني كه به طور رسمي از سال 1333 خورشيدي جان گرفت اما پيش‌تر نام شوراي اصناف ايران را بر خود داشت و اين چند سال اخير، نام تازه‌تري دارد: اتاق اصناف ايران.
علي فاضلي، سكان‌دار اين اتاق است. او كه هميشه از جدي گرفته نشدن اصناف و تشكل‌هايشان توسط مقامات گله‌مند است، در گفت‌وگوي اختصاصي با «تجارت»، از بزرگترين چالش‌هاي پيش روي سازمان تحت مديريتش سخن به ميان مي‌آورد.
گروهي از تاريخ‌نگاران، ايرانيان را داراي قديمي‌ترين نظام صنفي در جهان مي‌دانند. در جهان معاصر اصناف چطور آغاز به كار كردند؟
يكي از ويژگي‌هاي اساسي بازارها از گذشته تا امروز تشكل بازاريان در انجمن‌هاي صنفي يعني اصناف بوده است. در آبان‌ماه 1333 خورشيدي هيات وزيران وقت، آيين‌نامه مجمع عمومي اتحاديه‌هاي صنفي و بازرگاني را تصويب كرد. اين آين نامه به منظور اصلاح و بهبود امور بازرگاني و صنفي و تمركز سازمان‌ها و نيز همكاري نزديك بين بازرگانان و اصناف تهران و شهرستان‌هايي كه به تشخيص دولت اهميت بازرگاني داشته باشند تصويب شده و به موجب آن جمعيتي به نام «مجمع عمومي اتحايه‌هاي صنفي و بازرگاني» تشكيل شد. سپس به موجب ماده 23 قانون اتاق‌هاي بازرگاني مصوب هفتم دي‌ماه همان سال و آيين نامه اجرايي آن، در تكميل اين آيين نامه عضويت اتاق بازرگاني و اتحاديه صنفي بازرگانان به تصويب وزارت اقتصاد رسيد و مقرر شد انتخابات اتتحاديه‌هاي صنفي بازرگاني، تحت نظارت فرماندار تهران به عمل آيند. سپس وزارت كشور به استناد ماده 42 قانون شهرداري آيين نامه‌اي مطابق بند 16 قانون مذكور مصوب تيرماه 1334 خورشيدي تحت عنوان آيين نامه اتحاديه‌ةاي اصناف تصويب كرد.
كميسيون خاص رسيدگي به لايجه نظام صنفي (16 تير 1349خورشيدي) در روز 12 خورداد 1350 خورشيدي با حضور نمايندگان دولت وقت تشكيل و اصلاحات انجام شده روي اين لايحه پس از بررسي مورد تصويب قرار گرفت. از اين تاريخ سازمان صنفي به عنوان يك سازمان مستقل در كشور ايجاد شد كه اين سازمان را اتاق اصناف ناميدند.
امروزه تشكيلات اتاق اصناف ايراندر تهران به طور مستقيم زير نظر هيات عالي نظارت و رياست هيات مذكور با وزير صنعت، معدن و تجارت و در ساير شهرستان‌هايي كه شرايط تشكيل اتاق اصناف را داشتند، اتاق اصناف آن شهرستان زيرنظر مستقيم كميسوين نظارت آن شهرستان خواهد بود.
اتاق اصناف ايران يكي از نهادهاي غيردولتي و به عبارتي بزرگترين تشكل مدني كشور است كه با داشتن بيش از 17 و نيم درصد سهم در توليد ناخالص داخلي در مقايسه با ديگر بخش‌هاي اقتصادي كشور، بيشترين سهم را به خود اختصاص داده است. شوراي اصناف كشور نام قبلي آن است.
چه تعداد واحد صنفي زير مجموعه اتاق اصناف كشور هستند؟
در حال حاضر بيش از 3 ميليون واحد صنفي در سراسر كشور فعاليت دارد كه زير نظر اتحاديه‌هاي مربوط خود در سه بخش صنوف توليدي، توزيعي و خدماتي و خدمات فني مشغول خدمت به مردم هستند.
از كل واحدهاي صنفي سراسر كشور افزودن بر دو ميليون واحد داراي پروانه كسب هستند. اين مجموعه شامل بيش از 404 هزار واحد توليدي، بيش از 418 هزار واحد خدمات فني، حدود 952 هزار واحد توزيعي و حدود 259 هزار واحد صنفي در صنوف خدماتي است.
چه تعداد از اصناف بدون پروانه فعاليت ميكنند؟
براساس برآوردهاي اوليه در حال حاضر بيش از 800 هزار واحد صنفي بدون پروانه در كشور وجود دارد كه بخشي از آنها در حال تكميل پرونده هستند.
اصناف زير پوشش اتاق اصناف ايران، از چه مزايايي نسبت به ديگران بهره‌مند مي‌شوند؟
همه صنوف و كسبه كشور براساس قانون نظام صني از حقوق و مزاياي قانوني مساوي بهره‌مند هستند. اتاق اصاف ايران نيز وظيفه سياست‌گذاري و نظارت بر فعاليت اتحاديه‌ها و اصناف را بر عهده دارد.
كدام يك از زيرمجموعه‌هاي اتاق اصناف ايران، بيشترين واحد در كشور را دارا هستند؟
همان‌طور كه گفته شد تمام صنوف زيرنظر اتحاديه‌هاي ذيربط خود فعاليت ميكنند. در حال حاضر صنف‌هاي پوشاك، املاك و سوپرماركت‌ها و خواربار فروشان گسترده‌ترين و داراي بيشترين واحدها هستند.
مردم بيشتر به كدام يك از اصناف مراجعه ميكنند و با آنها سر و كار دارند؟
براساس نيازهاي مردم بيشترين مراجعات مردمي به صنوفي چون خواربارفروش، سوپرماركت و پوشاك است.
كدام يك از صنوف، زيان‌ده هستند؟
صنوف زيان‌ده نداريم ولي برخي از صنوف به نسبت مراجعات مردمي به آنها (خريد بيشتر يا كمتر) به لحاظ درآمدي داراي فراز و نشيب هستند. ضمن اينكه در برخي موارد فصول مختلف نيز در اين زمينه تاثيرگذار است. به عنوان مثال در ايام بازگشايي مدارس فروشندگان نوشت‌افزار يا در سال نو فروشندگان پوشاك بيشترين فروش را دارند.
اتاق اصناف ايران در حال حاضر با چه چالش‌هاي جدي روبه روست؟
مهمترين چالش اتاق اصناف در حال حاضر تامين بودجه براي گسترش فعاليت‌هاست. چالش‌هاي ديگر همچون تامين نشدن كامل بودجه حقوق بازرسان، اصلاح قانون نظام صنفي و...نيز وجود دارد. اتاق اصناف ايران از سال 1393 تاكنون با برگزاري انتخابات هيات‌رييسه و انتخاب اعصاي جديد موفق شده تا سه برنامه كوتاه‌مدت، ميان‌مدت و بلندمدت خود را تدوين كند. همچنين براساس تلاش‌هاي انجام شده اتاق اصناف ايران در سال 1393 خورشيدي موفق به تحولاتي در اين نهاد شده كه به هيچ وجه قابل مقايسه با گذشته نيست. هرچند كه تا رسيدن به نقطه مطلبوب فاصله دارد
از جمله تلاش‌هاي انجام شده اتاق اصناف ايران از سال گذشته تاكنون مي‌‌توان به ايجاد تعامل با اتاق‌هاي بازرگاني و تعاون و برگزاري جلسات سه جانبه، عضويت دركارگروه‌هاي تخصصي دولت و مجلس شوراي اسلامي، عضويت در شوراي عالي صادرات غيرنفتي، عضويت در كارگروه اصلاح قانون ماليات بر ارزش افزوده، امضاي چندين تفاهم‌نامه همكاري با سازمان‌ها و نهادهاي مختلف اشاره كرد.
پيش‌تر درباره فعاليت غيرقانوني برخي اصناف يا افراط و تفريط در واردات برخي كالاها سخن گفته بوديد. آيا اتاق اصناف ايران براي مقابله با اين مشكلات راهكاري در دست دارد؟
اگر منظور از اين سوال مربوط به تخلفات صنفي مانند گران‌فروشي است بايد گفت كه مديريت بازرسي و نظارت اتاق اصناف ايران همواره بازار را رسد كرده و در صورت بروز انواع تخلف توسط صنوف متناسب با آن برخوردهاي لازم را انجام مي‌دهند. آمار و ارقام مربوطه نيز هر ماه از طريق سايت اتاق اصناف ايران به عموم مردم به ويژه رسانه‌ها اطلاع‌رساني مي‌شود.
بعد از تفاهم لوزان، وضعيت اصناف كشور چه وضعيتي داشته و چه واكنشي از خودشان نشان دادند. در جايي، از نگراني‌هاي برخي واردكنندگان سخن گفته بوديد. آيا اين مشكلات رفع شدني هستند؟
اصناف در همه دوران يار و مددكار دولتها بوده‌اند. اصناف اكنون نيز آماده هستند تا پس از تفاهم‌هاي نهايي ايران با گروه 1+5 همكاري‌هاي لازم را با دولت داشته باشند. اصناف كشور به ويژه صنوف توليدي اين توان را دارند تا به هر ميزان كه نياز باشد كالاهاي مورد نياز را توليد كرده و در اختيار مردم قارار دهند. اين آمادگي براي صنوف توزيعي نيز براي عرضه كالا به مردم وجود دارد. در حال حاضر بيش از 90 درصد شبكه توزيع كالا توسط صنوف انجام مي‌شود. اين اميدواري وجود دارد كه پس از توافق نهايي مذاكرات، اصناف از حالت ركود خارج شوند و بازار رونق بگيرد.
علي فاضلي، سكان‌دار اين اتاق است. او كه هميشه از جدي گرفته نشدن اصناف و تشكل‌هايشان توسط مقامات گله‌مند است، در گفت‌وگوي اختصاصي با «تجارت»، از بزرگترين چالش‌هاي پيش روي سازمان تحت مديريتش سخن به ميان مي‌آورد.
گروهي از تاريخ‌نگاران، ايرانيان را داراي قديمي‌ترين نظام صنفي در جهان مي‌دانند. در جهان معاصر اصناف چطور آغاز به كار كردند؟
يكي از ويژگي‌هاي اساسي بازارها از گذشته تا امروز تشكل بازاريان در انجمن‌هاي صنفي يعني اصناف بوده است. در آبان‌ماه 1333 خورشيدي هيات وزيران وقت، آيين‌نامه مجمع عمومي اتحاديه‌هاي صنفي و بازرگاني را تصويب كرد. اين آين نامه به منظور اصلاح و بهبود امور بازرگاني و صنفي و تمركز سازمان‌ها و نيز همكاري نزديك بين بازرگانان و اصناف تهران و شهرستان‌هايي كه به تشخيص دولت اهميت بازرگاني داشته باشند تصويب شده و به موجب آن جمعيتي به نام «مجمع عمومي اتحايه‌هاي صنفي و بازرگاني» تشكيل شد. سپس به موجب ماده 23 قانون اتاق‌هاي بازرگاني مصوب هفتم دي‌ماه همان سال و آيين نامه اجرايي آن، در تكميل اين آيين نامه عضويت اتاق بازرگاني و اتحاديه صنفي بازرگانان به تصويب وزارت اقتصاد رسيد و مقرر شد انتخابات اتتحاديه‌هاي صنفي بازرگاني، تحت نظارت فرماندار تهران به عمل آيند. سپس وزارت كشور به استناد ماده 42 قانون شهرداري آيين نامه‌اي مطابق بند 16 قانون مذكور مصوب تيرماه 1334 خورشيدي تحت عنوان آيين نامه اتحاديه‌ةاي اصناف تصويب كرد.
كميسيون خاص رسيدگي به لايجه نظام صنفي (16 تير 1349خورشيدي) در روز 12 خورداد 1350 خورشيدي با حضور نمايندگان دولت وقت تشكيل و اصلاحات انجام شده روي اين لايحه پس از بررسي مورد تصويب قرار گرفت. از اين تاريخ سازمان صنفي به عنوان يك سازمان مستقل در كشور ايجاد شد كه اين سازمان را اتاق اصناف ناميدند.
امروزه تشكيلات اتاق اصناف ايراندر تهران به طور مستقيم زير نظر هيات عالي نظارت و رياست هيات مذكور با وزير صنعت، معدن و تجارت و در ساير شهرستان‌هايي كه شرايط تشكيل اتاق اصناف را داشتند، اتاق اصناف آن شهرستان زيرنظر مستقيم كميسوين نظارت آن شهرستان خواهد بود.
اتاق اصناف ايران يكي از نهادهاي غيردولتي و به عبارتي بزرگترين تشكل مدني كشور است كه با داشتن بيش از 17 و نيم درصد سهم در توليد ناخالص داخلي در مقايسه با ديگر بخش‌هاي اقتصادي كشور، بيشترين سهم را به خود اختصاص داده است. شوراي اصناف كشور نام قبلي آن است.
چه تعداد واحد صنفي زير مجموعه اتاق اصناف كشور هستند؟
در حال حاضر بيش از 3 ميليون واحد صنفي در سراسر كشور فعاليت دارد كه زير نظر اتحاديه‌هاي مربوط خود در سه بخش صنوف توليدي، توزيعي و خدماتي و خدمات فني مشغول خدمت به مردم هستند.
از كل واحدهاي صنفي سراسر كشور افزودن بر دو ميليون واحد داراي پروانه كسب هستند. اين مجموعه شامل بيش از 404 هزار واحد توليدي، بيش از 418 هزار واحد خدمات فني، حدود 952 هزار واحد توزيعي و حدود 259 هزار واحد صنفي در صنوف خدماتي است.
چه تعداد از اصناف بدون پروانه فعاليت ميكنند؟
براساس برآوردهاي اوليه در حال حاضر بيش از 800 هزار واحد صنفي بدون پروانه در كشور وجود دارد كه بخشي از آنها در حال تكميل پرونده هستند.
اصناف زير پوشش اتاق اصناف ايران، از چه مزايايي نسبت به ديگران بهره‌مند مي‌شوند؟
همه صنوف و كسبه كشور براساس قانون نظام صني از حقوق و مزاياي قانوني مساوي بهره‌مند هستند. اتاق اصاف ايران نيز وظيفه سياست‌گذاري و نظارت بر فعاليت اتحاديه‌ها و اصناف را بر عهده دارد.
كدام يك از زيرمجموعه‌هاي اتاق اصناف ايران، بيشترين واحد در كشور را دارا هستند؟
همان‌طور كه گفته شد تمام صنوف زيرنظر اتحاديه‌هاي ذيربط خود فعاليت ميكنند. در حال حاضر صنف‌هاي پوشاك، املاك و سوپرماركت‌ها و خواربار فروشان گسترده‌ترين و داراي بيشترين واحدها هستند.
مردم بيشتر به كدام يك از اصناف مراجعه ميكنند و با آنها سر و كار دارند؟
براساس نيازهاي مردم بيشترين مراجعات مردمي به صنوفي چون خواربارفروش، سوپرماركت و پوشاك است.
كدام يك از صنوف، زيان‌ده هستند؟
صنوف زيان‌ده نداريم ولي برخي از صنوف به نسبت مراجعات مردمي به آنها (خريد بيشتر يا كمتر) به لحاظ درآمدي داراي فراز و نشيب هستند. ضمن اينكه در برخي موارد فصول مختلف نيز در اين زمينه تاثيرگذار است. به عنوان مثال در ايام بازگشايي مدارس فروشندگان نوشت‌افزار يا در سال نو فروشندگان پوشاك بيشترين فروش را دارند.
اتاق اصناف ايران در حال حاضر با چه چالش‌هاي جدي روبه روست؟
مهمترين چالش اتاق اصناف در حال حاضر تامين بودجه براي گسترش فعاليت‌هاست. چالش‌هاي ديگر همچون تامين نشدن كامل بودجه حقوق بازرسان، اصلاح قانون نظام صنفي و...نيز وجود دارد. اتاق اصناف ايران از سال 1393 تاكنون با برگزاري انتخابات هيات‌رييسه و انتخاب اعصاي جديد موفق شده تا سه برنامه كوتاه‌مدت، ميان‌مدت و بلندمدت خود را تدوين كند. همچنين براساس تلاش‌هاي انجام شده اتاق اصناف ايران در سال 1393 خورشيدي موفق به تحولاتي در اين نهاد شده كه به هيچ وجه قابل مقايسه با گذشته نيست. هرچند كه تا رسيدن به نقطه مطلبوب فاصله دارد
از جمله تلاش‌هاي انجام شده اتاق اصناف ايران از سال گذشته تاكنون مي‌‌توان به ايجاد تعامل با اتاق‌هاي بازرگاني و تعاون و برگزاري جلسات سه جانبه، عضويت دركارگروه‌هاي تخصصي دولت و مجلس شوراي اسلامي، عضويت در شوراي عالي صادرات غيرنفتي، عضويت در كارگروه اصلاح قانون ماليات بر ارزش افزوده، امضاي چندين تفاهم‌نامه همكاري با سازمان‌ها و نهادهاي مختلف اشاره كرد.
پيش‌تر درباره فعاليت غيرقانوني برخي اصناف يا افراط و تفريط در واردات برخي كالاها سخن گفته بوديد. آيا اتاق اصناف ايران براي مقابله با اين مشكلات راهكاري در دست دارد؟
اگر منظور از اين سوال مربوط به تخلفات صنفي مانند گران‌فروشي است بايد گفت كه مديريت بازرسي و نظارت اتاق اصناف ايران همواره بازار را رسد كرده و در صورت بروز انواع تخلف توسط صنوف متناسب با آن برخوردهاي لازم را انجام مي‌دهند. آمار و ارقام مربوطه نيز هر ماه از طريق سايت اتاق اصناف ايران به عموم مردم به ويژه رسانه‌ها اطلاع‌رساني مي‌شود.
بعد از تفاهم لوزان، وضعيت اصناف كشور چه وضعيتي داشته و چه واكنشي از خودشان نشان دادند. در جايي، از نگراني‌هاي برخي واردكنندگان سخن گفته بوديد. آيا اين مشكلات رفع شدني هستند؟
اصناف در همه دوران يار و مددكار دولتها بوده‌اند. اصناف اكنون نيز آماده هستند تا پس از تفاهم‌هاي نهايي ايران با گروه 1+5 همكاري‌هاي لازم را با دولت داشته باشند. اصناف كشور به ويژه صنوف توليدي اين توان را دارند تا به هر ميزان كه نياز باشد كالاهاي مورد نياز را توليد كرده و در اختيار مردم قارار دهند. اين آمادگي براي صنوف توزيعي نيز براي عرضه كالا به مردم وجود دارد. در حال حاضر بيش از 90 درصد شبكه توزيع كالا توسط صنوف انجام مي‌شود. اين اميدواري وجود دارد كه پس از توافق نهايي مذاكرات، اصناف از حالت ركود خارج شوند و بازار رونق بگيرد.
آخرین اخبار