سلامت نیوز: ظهور پاندمی کووید19 سبب افزایش میزان استفاده از فضای مجازی در میان همه گروه‌های سنی ازجمله کودکان شده است، کودکان زیادی در سراسر دنیا در این روزها از پنجره گشوده اینترنت به زیست خود ادامه میدهند، این درحالی است که طبق گفته محققان دانشگاهی نیوزیلند، بافت مغزی کودک به‌دلیل رطوبت بیشتری که دارد، در مواجهه با اشعه‌های تلفنی، تبلت، لپ‌تاپ و گوشی‌های همراه واکنش بیشتری نشان داده و گرم‌تر می‌شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ،بیش از سه‌هزار کودک در آمریکا با تومور مغزی مواجه هستند و این در حالی است که به‌طور معمول یک‌چهارم سرطان‌های دوران کودکی را تومور مغزی تشکیل داده است. استفاده مدام از تلفن‌های همراه از دوران کودکی تا دوران نوجوانی، کاندیدای تومور مغزی شدن را زیاد می‌کند. طبق تحقیقات در نیوزیلند، 90درصد کودکان از تلفن‌همراه استفاده می‌کنند؛ به‌طوری‌که کودک با تلفن‌همراه به اتاق خواب می‌رود و در کنارش موقع خواب قرار می‌گیرد.
کشورهای انگلستان، مجارستان، اسپانیا، سوئد و استرالیا نیز استفاده از تلفن‌همراه در آن‌ها ازسوی کودک و نوجوان‌شان 100درصد افزایش یافته است.واکنش والدین به این شرایط چیست؟ آیا از میزان استفاده کودکان‌شان از رسانه‌های دیجیتال در دوران کرونا احساس بدی دارند؟ آیا درباره مصرف رسانه‌ای کودکان‌شان دچار سردرگمی شده‌اند؟ آیا شرایط پیش‌آمده را مقطعی ارزیابی می‌کنند؟
می‌توان حدس زد که والدین در پاسخگویی به این سوالات دچار تناقض می‌شوند، مصرف رسانه‌ای کودکان همیشه جزو دغدغه‌ها بوده و ظهور فضای مجازی با ویژگی‌های خاص خود این دغدغه و نگرانی را بیش‌ازپیش برجسته ساخته است. چراکه پیش از این خطرها و آسیب‌ها مکان‌مند بودند اما درحال‌حاضر فضای بی‌زمان و بی‌مکان مجازی، دامنه و شدت خطرات را بسیار گسترده‌تر ساخته و خصوصا درمورد کودکان سبب ایجاد اضطراب در والدین شده است. از یک‌سو آموزه‌های تحقیقاتی دهه‌های اخیر از والدین می‌خواهد که میزان استفاده کودکان‌شان را کنترل کنند و از سویی دیگر در پی تعطیلی مدارس و آموزشگاه‌ها در دوران قرنطینه والدین برای آموزش، سرگرمی و حفظ ارتباطات اجتماعی فرزندان‌شان به فضای مجازی پناه برده‌اند.
این وضعیت در شرایطی رخ داده است که همه کودکان دانش و مهارت لازم برای حفظ امنیت خود در اینترنت را ندارند و به گفته یونیسف، میلیون‌ها کودک در معرض خطر آنلاین قرار گرفته‌اند. سوال این است که چه باید کرد؟به گفته آسیه حسینی‌نیکو، روانشناس کودک و نوجوان؛ زمانی که کودکان با تلفن‌همراه بازی می‌کنند دوپامین در بدن آن‌ها به‌واسطه الکترونیک آزاد می‌شود و مغز توسعه‌نیافته کودک را هدف قرار می‌دهد.
هر چه بچه‌ها بیشتر از بازی‌های رایانه‌ای و گوشی موبایل استفاده کنند به دیگر کارهای با حرکت و جنب‌وجوش کمتر می‌پردازند و درنتیجه به‌مرور مشکلات تمرکز در آن‌ها ایجاد می‌شود و بر عملکرد تحصیلی‌شان هم تاثیر می‌گذارد. او معتقد است؛ استفاده زیادی از موبایل بر خواب و بیداری بچه‌ها هم اثر منفی می‌گذارد و ملاتونین را دچار تداخل می‌کند و فاصله نزدیک نور به چشم احساسات و سیستم عصبی بچه‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و آن‌ها را دمدمی‌مزاج می‌کند.
معصومه تقی‌زادگان، استاد علوم ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به افزایش 100درصدی میزان استفاده کودکان از تلفن‌های همراه در دوران پاندمی به راهکارهای لازم برای والدین در کنترل اوضاع اشاره کرده و به می‌گوید: والدین که تا پیش از این مطمئن از ارتباط کودکان‌شان با همسالان در مهدکودک‌ها، مدارس و سایر مکان‌های عمومی بوده‌اند، پس از همه‌گیری بیماری کووید19 به‌دنبال حفظ روابط اجتماعی کودکان‌شان از طریق شبکه‌های اجتماعی هستند.او ادامه می‌دهد:
استفاده کودکان از شبکه‌های اجتماعی بزرگسالان با دور زدن قوانین مرتبط با سال تولد کودکان انجام می‌شود، چنین تجاربی سبب شده است تا در سطح جهانی شبکه‌های اجتماعی خاص کودکان ازجمله «گروم سوشال»، «فان لالا» و موارد دیگر تاسیس شوند که امکان همراهی و نظارت والدین بر روابط اجتماعی کودکان را نیز فراهم می‌کنند.
به گفته این استاد دانشگاه؛ پیش از این شرکت‌هایی همچون فیس‌بوک نیز تلاش کرده‌اند تا با معرفی امکاناتی مانند پیام‌رسان کودکان فضای مناسبی را برای کودکان فراهم آورند. پیام‌رسان کودکان فیس‌بوک امکان ارسال پیام کوتاه و گفت‌وگوی تصویری با دوستان و خانواده موردتایید والدین را فراهم می‌کند و ویژگی‌های سرگرم‌کننده‌ای مانند برچسب‌های دیجیتال و ماسک‌های متحرک دارد.
به‌طورکلی این برنامه‌ها به والدین امکان کنترل و نظارت بر تعاملات فرزندان‌شان را میدهند مانند اینکه مخاطبان فرزندان خود را مرور و مدیریت کنند و از فعالیت‌های آنلاین کودکان‌شان مطلع باشند.او اضافه می‌کند: در ایران نیز قدم‌هایی در این زمینه برداشته شده است؛ ازجمله اینکه اوایل سال 1392 اخباری مبنی بر رونمایی از شبکه اجتماعی‌ای با عنوان «نی‌نی فیس» ازسوی شرکت ارتباط پویای راسپینا منتشر شد، گروه هدف این شبکه کودکان کوچک‌تر از 13سال بود، البته درحال‌حاضر آنچه در دسترس است تنها اخبار مربوط به طرح این شبکه اجتماعی است.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: علاوه بر این دو شرکت ایرانسل و همراه‌اول سیم‌کارت دانش‌آموزی ارائه کرده‌اند. سیم‌کارت کودکان و نوجوانان شرکت ایرانسل امکان ایجاد نظارت و محدودیت‌های استفاده کودکان از اینترنت، تماس و پیامک را برای والدین فراهم می‌کند و سایت‌های قابل دسترسی برای کودکان را محدود می‌سازد. همچنین با استفاده از اپلیکیشنی به نام «فرزند من» می‌توان استفاده کودکان از تلفن‌همراه را از راه دور کنترل کرد. همراه اول نیز سیم‌کارت انارستان و درسا را برای دانش‌آموزان ارائه کرده است.
او همچنین با اشاره به راهکارهایی برای کنترل این موضوع ازسوی والدین، می‌گوید: به نظرم باید برای استفاده بچه‌ها از گوشی‌های موبایل و حضور در فضای مجازی زمان تعیین کنند، استفاده از گوشی موبایل هنگام خواب ممنوع شود، بازی‌های دیگر را جایگزین بازی‌های مجازی کنند ازجمله بازی‌های گروهی در خانه با دیگر فرزندان یا با حضور والدین، فرهنگ کتابخوانی را ترویج دهند، گلکاری و آشپزی را به بچه‌ها آموزش داده و از بچه‌ها خواسته شود که دوست پیدا کنند؛ یعنی اگر فضای امنی برای حضور در پارک و محله برای بچه‌ها با رعایت پروتکل‌ها وجود دارد از بچه‌ها بخواهیم که دوست پیدا کنند با هم‌محلی‌ها آشنا شوند و با دوستان مدرسه‌شان صحبت کنند در این صورت دایره ارتباطات‌شان بیشتر می‌شود و وقتی هم که مدرسه‌ها باز شود این ارتباطات بیشتر می‌شود.
