توافقی که چندی پیش در هتل کوبورگ به امضا رسید، بار سنگینی را از
روی دوش دولت در حوزه سیاست خارجی برداشت. رویداد بزرگی که البته تنها به
روابط خارجی خلاصه نمی شود و پیامدهای آن یکی پس از دیگری در حوزه داخلی
نیز آشکار خواهند شد. سر و صورت دادن به بسیاری از مشکلات اقتصادی و باز
شدن زنجیرهایی که تحریمها بر دست و پای نظام بانکی و صادرات کشور بسته
بود، و استقبال کم مانند کشورهای متمولِ اقتصادی برای همکاریهای تجاری،
تنها بخش کوچکی از برکات امضای توافقنامه وین است.
با این وصف، دولت
تدبیر و امید به یکی از بزرگترین وعدههای انتخاباتی اش جامه عمل پوشانده و
به حق می تواند سر خود را بالا بگیرد که توانسته با دوری جُستن از ادبیات
مبتذل و پرخاشجویانه دولت قبلی به یکی از چالشهای بزرگ سیاست خارجی که در
هشت سال دولت پیشین هر روز تناور تر می شد، چیره گردد. با این همه اما، به
سرانجام رساندن گفت و گوهای هسته ای تنها گوشه ای از نویدهای دولت محترم
تدبیر و امید در رقابتهای انتخاباتی بود و بخش اعظم قولهای رییس جمهور به
سیاست داخلی و فرهنگ باز می گشت که در این دو سالی که از عمر دولت سپری می
شود، زیر سایه مذاکرات هسته ای قرار گرفت. تدوین حقوق شهروندی، رسیدگی به
وضع احزاب، سندیکاها و حوزه فرهنگ و هنر و... از جمله وعدههای شیخ دیپلمات
بود که هنوز بر روی زمین مانده اند و در این دوسال کار نمایانی از دولت
محترم در این حوزهها سر نزده است.
نیازی به یادآوری نیست که مردمی که
در خرداد دو سال پیش رای خود را به سود دکتر روحانی در صندوقها ریخته اند،
هرچند خواستار لغو تحریمها بودند، اما تنها به امید توافق مذاکرات هسته ای
ننشسته بوده اند و برای ایشان گرفتاریهایی که در حوزههای گوناگون داخلی
با آنها دست به گریبانیم نیز اهمیتی کمتر از توافق هسته ای نداشت. این که
انتقادات دلواپسان داخلی و سنگ اندازان خارجی در چند ماه اوج گفت
وشنودهای هسته ای در برخی زمانها فشار خُرد کننده ای بر دولت وارد کرده
کاملا فهمیدنی است اما، این همه سبب نمی شود تا مطالبات رای دهندگان در
زمینه سیاست داخلی و فرهنگ در حاشیه قرار گیرد. طرفه اینکه، بهره بردن از
گشایش اقتصادی و مالی که پس از توافق هسته ای پدیدار شده است، بدون اصلاحات
داخلی همچون: سامان دادن به بوروکراسی، شفاف سازی حوزههای اقتصادی و
تجارت و رسانههای آزادی که از توان شفافیت بخشی به عرصههای اقتصادی و
سیاسی برخوردار باشند، تنها می تواند به تلف کردن فرصت ها و ناچیز کردن
امکانات دوران پساتحریم بینجامد. امروزه روز، همه کاردانان عرصه علوم
اجتماعی در این نکته همداستانند که توسعه بدون زمینههای حقوقی مناسب و عدم
شفافیت در عرصه سیاسی امری بسیار دشوار است. به عبارت دیگر توسعه بدون
زیرساختهای حقوقی و سیاسی سزاوارش، «پیکری رویین با پاهای گلین» است که در
دراز مدت و در زمانی که تبِ بالا رفتن آمارهای فلان وبهمان فروکش کرد،
تازه خودی نشان می دهد! برای بهره بردن از فرصت کم مانند پس از توافق هسته
ای دولت محترم تدبیر و امید نه تنها چاره ای جز دست زدن به پاره ای از
اصلاحات داخلی ندارد بلکه سامان دادن به اوضاع داخلی کشور از جمله وعدههای
رییس جمهور محترم بود که بخش بزرگی از پیروزی انتخاباتی اش را مدیون این
شعارها و حساسیتها در حوزه سیاست داخلی است.