توسعه کارآفرینی مبتنی بر بنگاههای خرد وکوچک و متوسط

به گزارش روزنامه تجارت، با توجه شرایط حاکم برجهان که کشورهای مختلف را با تلاطمهای اقتصادی مواجه نموده است و اکثر دولت ها با مشکلات و موانع اقتصادی ناشی از زیاده خواهی استکبار و تفکرات سرمایه داری غرب دچار مشکل شده اند از یک سو باعث بحران اقتصاد جهانی شده و از سوی دیگر تحریم های نا جوانمردانه غرب نسبت به کشور عزیزمان ایران اسلامی زمینه های برنامه ریزی مجاهدانه را برای گذار از این برهه زمانی لازم وضروری می نمایاند و فرمایشات مرجع عالی قدر و رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در طی چندین سال که با نامگذاری آنها با شعارهای اقتصادی اهمیت حوزه اقتصاد را دو چندان نموده است ما را به یک نوع خاص از برنامه ریزی وتئوری سازی اقتصادی تحت عنوان اقتصاد مقاومتی رهنمون می گردد که نوشتار با تکیه بر بند اول سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری تحت عنوان سیاستهای کلان اقتصاد مقاومتی نامگذاری شده به بحث پیرامون نقش کارآفرینی در حوزه بنگاههای اقتصادی خرد وکوچک و متوسط خواهیم پرداخت. ابتدا به  تشریح ابعاد وتعاریف این نوع از اقتصاد به عبارتی اقتصاد مقاومتی پرداخته وبه چهار چوبهای نظری آن سپس به نقش آفرینی مقوله مهم کارآفرینی در این باب اشاره می نماییم وجایگاه بنگاههای حرد وکوچک ومتوسط برای شکل دهی فرآیند اقتصاد مقاومتی با ابزار توسعه ای کارآفرینی خواهیم پرداخت . 

اقتصاد مقاومتي چيست؟
در سالهای اخیر با اشارات مقام معظم رهبری با شعارهای مهم اقتصادی که ناشی ازبه اوج رسيدن فشارهاي ناشي از تحريم هاي اقتصادي بين المللي که  اقتصاد کشور را در شرايط خاص قرار داده است و در اين شرايط راهبرد «اقتصاد مقاومتي» مطرح مي شود. با توجه به اين که اين راهبرد مختص شرايط فعلي اقتصاد ايران است و پيشينه و تجربه منطبق با شرايط حال حاضر کشور ما را در هيچ کجاي دنيا نداشته ضرورت تبيين و مولفه هاي اقتصاد مقاومتي بيش از پيش آشکار مي شود و نخستين سوال اين که تعريف ما از اقتصاد مقاومتي چيست؟
اقتصاد مقاومتي چه گستره و ابعادي را شامل مي شود؟ و وظايف نقش آفرينان در بخش هاي مختلف در قبال اين راهبرد و روش چيست؟ و چگونه مي توان به يک درک واحد در تمامي سطوح جامعه از اقتصاد مقاومتي رسيد؟ مهم‌ترين سوال‌ها در مواجهه با اين راهبرد اقتصاد است.
درباره اقتصاد مقاومتي ابتدا بايد درک صحيح از اقتصاد ملي و همچنين فضاي اقتصاد جهاني و متعاقبا شدت فشاري که نظام سلطه نسبت به ايران داشته است به دست آوريم و به عبارتي نظام سلطه بعد از نااميدي هايي که در فضاي تخاصم با محوريت نظامي ديد، چند سالي است که در حوزه اقتصاد به طمع افتاده است و نااميدي در حوزه هاي نظامي باعث شده تا اقداماتي را به صورت جريان پازل وار براي تحت تاثير قرار دادن محيط اقتصادي با هدف‌هايي که تضعيف نظام و فشار روي آحاد مردم است در دستور کار قرار دهد و در اين راستا تلاش کرده که پازل خود را کامل کند.تاکيد مقام معظم رهبري بر حوزه اقتصاد.درک صحيح از تهاجم و تخاصم اقتصادي باعث شده که در چند سال گذشته تاکيدات معظم له روي حوزه اقتصاد باشد که در نامگذاري سال ها اين موضوع منعکس شد، بنابراين شرايطي که امروزه در محيط اقتصادي شاهديم ناشي از فشار تمام عيار و آشکار در اثرگذاري بر روي مقدرات اقتصادي توسط آمريکا و هم پيمانانش است که در اين مسير نقش محوري را صهيونيسم دارد، فشار اصلي روي جريان درآمدي کشور (حوزه نفت) است که در اقتصاد ايران با غفلت و عدم تمرکز برخي از مسئولان کشور را به اين حوزه به شدت وابسته کرده است به گونه اي که در ۱۰ سال اخير تاکنون روند وابستگي به درآمدهاي نفتي هر سال از سال قبل بيشتر شده که اين خود مي تواند آسيب پذيري را بيشتر و طمع را به منظور اعمال فشار بيشتر بر کشور افزايش دهد، از اين رو شاهديم که در چند سال گذشته تاکنون کشور تحت فشار درآمدهاي نفتي و متعاقبا محدوديت در مبادلات پولي و چرخه درآمدي در سطح بين المللي بوده است و دنياي سلطه از تمامي ابزارهاي خود براي فشار اقتصادي استفاده کرده که البته در اين جا نقطه مثبت اين است که اگر اين مرحله را با قوت بگذرانيم، ترفند نظام سلطه را خنثي کرده ايم، بنابراين در اين فضا ضرورت مقاومت براي رد کردن فشارها و عبور از گردنه براي رسيدن به نقاط مثبت ملي نياز است و از همه مهم تر مسئولان در حوزه دولت و قوه مقننه بايد درک صحيح از چنين شرايطي را داشته و به دنبال اتخاذ روشي باشند که پيشرفت و تعالي کشور را به دنبال دارد. بنابراين اقتصاد مقاومتي يعني تشخيص حوزه هاي فشار و متعاقبا تلاش براي کنترل و بي اثر کردن و در شرايط آرماني تبديل چنين فشارهايي به فرصت ، که قطعا باور و مشارکت همگاني و اعمال مديريت هاي عقلايي و مدبرانه پيش شرط و الزام چنين موضوعي است، اقتصاد مقاومتي کاهش وابستگي ها و تاکيد روي مزيت هاي توليد داخل و تلاش براي خوداتکايي است
وجه تمایز اقتصاد مقاومتی از مقاومت اقتصادی (1)
برخی تصور می‌کنند که اقتصاد مقاومتی همان اقتصاد جنگی است و بر این اساس با ارائه تفسیری ساده چنین استدلال می‌کنند که به‌دلیل جنگی بودن شرایط اقتصادی، کار و تلاش همراه با رقابت نبوده و چون رقیبی وجود ندارد به سادگی می‌توان کارها را با به خدمت‌گرفتن امکانات داخلی برای جنگ، انجام داد.اگر اقتصاد مقاومتی را به‌عنوان دوره موقت تفسیر کنیم به خطا رفته و ساده‌ترین تعبیر را ارائه کرده‌ایم چرا که اقتصاد مقاومتی فراتر از این نوع نگاه است.شکل‌گیری اقتصاد مقاومتی در کشورمان موضوع تازه‌ای نیست که منحصر به شرایط کنونی و فشار کشورهای غربی باشد بلکه نظام اقتصاد مقاومتی، نظامی است که با توجه به‌خصوصیات انقلاب اسلامی که یک انقلاب ایدئولوژیک بوده و تشکیل جمهوری اسلامی که نظام سیاسی منحصر‌به‌فرد در دنیا محسوب می‌شود، بیشترین همگرایی را با شرایط کشورمان دارد، اقتصاد برخاسته از نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک نظام سیاسی منحصر به فرد همان الگوی اقتصاد مقاومتی است.باید توجه کرد که اقتصاد مقاومتی با مقاومت اقتصادی نیز تفاوت دارد، برخی اوقات در شرایط و بحران‌هایی هستیم و هجمه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران صورت می‌گیرد که در آنجا باید مقاومت اقتصادی داشته باشیم؛ مانند زمانی که از ابزار اقتصاد علیه کشورمان استفاده بسیاری می‌شود تا دستیابی ایران به انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز را متوقف سازند، یعنی علیه کشورمان به دلایل دیگری جنگ اقتصادی آغاز می‌کنند، گرچه ممکن است این شرایط در طول تاریخ بزرگ یک ملت کوتاه‌مدت باشد اما باید برای آن سیاست‌هایی اتخاذ کرد که به آن مقاومت اقتصادی و نه اقتصاد مقاومتی اطلاق می‌شود.اقتصاد مقاومتی، نظام اقتصادی است که در همه ادوار اعم از اینکه جنگ اقتصادی علیه کشورمان آغاز شده باشد یا خیر مصداق دارد. اکنون در یک جنگ اقتصادی تمام‌عیار به سر می‌بریم چرا که مبادلات بانکی و گشایش ال سی با مشکل مواجه شده و اجازه دادن حواله از کشورمان به سایر کشورها را نمی‌دهند؛ همچنین شرکت‌های تجاری خارجی برای انجام مبادلات تجاری با کشورمان مشمول پرداخت جریمه می‌شوند. همه این موارد به‌معنای آن است که جنگ اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته و در این دوره جدای از اقتصاد مقاومتی که نسخه‌ای در تمام زمان‌ها برای نظام اقتصادی کشورمان محسوب می‌شود، تکیه بر مقاومت اقتصادی نیز ضروری است اما مقاومت اقتصادی حتما کوتاه‌مدت است و بلندمدت نخواهد بود.نباید فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری در مورد اقتصاد مقاومتی را به شرایط کنونی کشور محدود کرد، چرا که مقاومت اقتصادی باید در جنگ اقتصادی صورت گیرد. البته مقاومت اقتصادی نباید منفعل باشد بلکه باید فعال، هوشمند و هدفمند باشد تا با هوشمندی کامل در مقابل هجمه‌های صورت‌گرفته مقاومت کرده و تهدیدهای موجود را به فرصت تبدیل کند اما تحقق این امر شرایط خاص خود را داشته و باید راهکارهای مقابله با انواع تحریم‌ها را به تفکیک اتخاذ کنیم. به این شیوه، نگرش و عملکرد مقاومت اقتصادی فعال و هوشمند گفته می‌شود و باید بین این موضوع و اقتصاد مقاومتی تفکیک قائل شد، چرا که اقتصاد مقاومتی، نظامی اقتصادی برای همه زمان‌هاست.اما اقتصاد مقاومتی چه الزاماتی دارد؟ یکی از اصول حاکم بر اقتصاد مقاومتی نگاه به درون یا درون‌نگر‌بودن است. این در حالی است که با وجود توانمندی‌های بالقوه فراوان در بخش‌های صنعتی، معدنی نفت و گاز، کشاورزی و. . . هنوز هم بعد از 30سال نتوانسته‌ایم هنر استفاده از مزیت‌های ذاتی اقتصاد ایران را آنگونه که باید نشان دهیم.توانمندی‌های بالقوه‌ای که در برخی اوقات برای گذر از دوره زمانی از آنها استفاده کرده و در دراز‌مدت آن را به‌دست فراموشی سپرده‌ایم. باید ابتدا شناخت دقیقی از مزیت‌های ذاتی اقتصاد کشورمان داشته باشیم و با شناخت و استفاده درست آن ارزش افزوده بالایی را ایجاد کنیم.نکته مهم دیگر در اقتصاد مقاومتی توجه به نگاه کارشناسانه، خلاقیت، نوآوری، ابتکار، دانش فنی، تفکر و تحقیق و پژوهش است اما باز هم متأسفانه طی سال‌های گذشته به این مفاهیم توجه کافی نداشته‌ایم یا به لوازم آن ملتزم نبوده‌ایم. گرچه گفته‌ایم به تفکر یا نگاه کارشناسانه اعتقاد داریم اما هیچ‌گاه لوازم آن را فراهم نکرده‌ایم. باید از نیروی فرهیخته داخل کشور و متخصصین ایرانی خارج از کشور که علاقه‌مند به کشور هستند استفاده کنیم. اما به‌رغم وجود نیروی انسانی متراکم هیچ‌گاه قادر نبوده‌ایم بین این دو مقوله پیوند لازم را ایجاد کنیم.
"اقتصاد مقاومتی" اصطلاحی است که این روزها نقل محافل خبری و اقتصادی کشور شده و بسیاری آن را راهکار مناسبی برای این روزهای اقتصاد کشور و شرایط تحریم های بی سابقه ای که به کشورمان تحمیل شده می دانند.به گزارش بانکی دات آی آر، کمتر کسی به تشریح مفهوم اقتصاد مقاومتی و تفاوت آن با ریاضت اقتصادی غرب پرداخته است که منجر به بروز ابهاماتی در این خصوص شده و برخی از مردم این دو مفهوم را مکمل و یا مترادف یکدیگر دانسته اند. در این گزارش تلاش می کنیم این مفاهیم را مقایسه کنیم تا ابهامات بر طرف شود.

 مفهوم اقتصاد مقاومتی
اقتصاد مقاومتي يعني تشخيص حوزه هاي فشار یا درشرایط کنونی تحریم و متعاقبا تلاش براي کنترل و بي اثر کردن و در شرايط آرماني تبديل چنين فشارهايي به فرصت ، که قطعا باور و مشارکت همگاني و اعمال مديريت هاي عقلايي و مدبرانه پيش شرط و الزام چنين موضوعي است. اقتصاد مقاومتي کاهش وابستگي ها و تاکيد روي مزيت هاي توليد داخل و تلاش براي خوداتکايي است.و صد البته منظور از اقتصاد مقاومتی واقعی، یک اقتصاد مقاومتی فعال و پویاست نه یک اقتصاد منفعل و بسته چنانکه مقاومت برای دفع موانع پیشرفت و کوشش در مسیر حرکت و پیشرفت تعریف می‌شود.بنابراین مسئولان و اندیشمندان باید مراقب باشند در راه رسیدن به اقتصاد پویا در دام اقتصاد بسته و خود محور نیفتند.در واقع هدف در اقتصاد مقاومتی آن است که بر فشارها و ضربه‌های اقتصادی از سوی نیروهای متخاصم که سد راه پیشرفت جامعه است، غلبه کرد.یک نکته:این روزها در اخبار و محافل خبری وقتی بحث از بحران مالی اروپا می شود بحث سیاست ریاضت اقتصادی جزو بحث های غیر قابل گذشت و اجتناب است.برخی از مردم اقتصاد مقاومتی و ریاضت اقتصادی را یکی می دانند و یا تصور می کنند اقتصاد ریاضتی یکی از شاخه های اقتصاد مقاومتی است در حالی که این دو اصطلاح کاملا متفاوت بوده و هیچ ارتباطی به یکدیگر ندارند برای روشن شدن موضوع به شرح مفهوم ریاضت اقتصادی می پردازیم.ریاضت اقتصادی به طرحی گفته می‌شود که دولت‌ها برای کاهش هزینه‌ها و رفع کسری بودجه، به کاهش و یا حذف ارائه برخی خدمات و مزایای عمومی دست می‌زنند. این طرح که به منظور مقابله با کسری بودجه توسط برخی دولت‌ها انجام می‌شود گاهی اوقات به افزایش میزان مالیات و افزایش دریافت وام‌ها و کمک‌های مالی خارجی می‌انجامد.اینکه بر اقتصاد و شرایط بحران زده اش ریاضت و سختی تحمیل شود، در ظاهر اصلا کار خوشایندی به نظر نمی رسد، اما ، می تواند به بازیابی درازمدت اقتصاد کمک کند.بنابراین اگرچه اقتصاد ایران شاید ناچار شود در دراز مدت به سیاست های ریاضتی روی بیاورد، اما اقتصاد مقاومتی و ریاضت اقتصادی دو مفهوم جداگانه و مستقل است که به هیچ عنوان منجر به بروز یکدیگر نخواهند شد.