مهدی مطهرنیا
کارشناس مسایل بین‌الملل
معتقدم آنچه در پرونده هسته‌ای و مذاکرات وین امروز شاهد هستیم، انعکاس و بازتاب نمایش قدرت آمریکا در مساله اوکراین است. برای بررسی شرایط فعلی مهم است بدانیم که مساله ایران و آمریکا، موضوع هسته‌ای نیست بلکه به نوعی تزاحم و و تلاقی ایران و آمریکا در جهت‌گیری‌های گفتمانی در نظام بین‌الملل و عرصه منطقه‌ای است.به بیان دیگر ایران و آمریکا پرچم داری دو گفتمان مختلف را بر عهده گرفتند که بر اساس بافت گفتمانی حاکم بر نظام‌های حکومتی در تهران و واشنگتن در جهت‌گیری های کلام محورانه قابل ارزیابی است.
چه ایران و چه آمریکا اکنون حیثیت خود را در قالب این سلسه تقابل به نمایش می‌گذارند و اینها زمینه‌ساز ساختارهای سخت و جهت‌گیری های ناشی از آن است، از این رو عاملیت‌های درونی این ساختارها در ایران و آمریکا سمت و سویی یافته‌اند که این تقابل میان آنها یک امر حیثیتی و پرستیژی و در همان حال معرفی هویت این نظام‌های سیاسی از این زاویه است و هر نوع عقب نشینی از سوی پایتخت‌های دو کشور به نوعی ایجاد بحران هویتی برای آنها می‌کند. پس نمی‌توانیم مشکل به وجود آمده در روند مذاکرات وین را صرفا در قالب مساله هسته‌ای و برجام تعریف کنیم. موضوعات دیگر میان ایران و آمریکا بر این مساله تاثیر دارد همان طور که مساله هسته‌ای و نتایج حاصل از مذاکرات وین بر موضوعات غیرهسته‌ای تاثیر می‌گذارد و هر نوع عقب نشینی در یک پرونده، آغازی بر عقب نشینی در پرونده‌های دیگر می تواند باشد. تا زمانی که جبر ناشی از رو در رویی میان ایران و آمریکا چیرگی خود را به نمایش نگذازد، این تاخیر ادامه دارد. به بیان دیگر هر دو طرف تلاش می‌کنند تا آخرین مرحله در نبرد قدرت دیگری را مجبور به پذیرش شروط دیکته شده خود کند و از این جهت اینجاست که مقوله قدرت تعیین کننده می‌شود، اینکه هر کدام از پایتخت‌ها دارای چه برگ‌های قدرتی برای تضمین توان خود برای گرفتن امتیاز از دیگری باشند، مساله تعیین کننده‌ای است. آمریکا یک ابرقدرت جهانی است و اکنون مانور قدرت بدون سرنشین خود را در اوکراین هم به نمایش می‌گذارد و از این قبل بسیار جایگاهش در سطح ملی و بین المللی به نظر ارتقا یافته است. معتقدم آنچه در پرونده هسته‌ای ایران انعکاس یافته است، بازتاب نمایش قدرت آمریکا در بحث اوکراین است. ابتدای شروع درگیری میان روسیه و اوکراین برخی معتقد بودند می تواند بر روند مذاکرات هسته‌ای و دست یافتن به نتیجه هر چه سریع‌تر اثر بگذارد اما با طولانی شدن این روند به نظر شرایط به ضرر مذاکرات و برجام در حال شکل‌گیری است. در عین حال معتقدم تاخیر در روند مذاکرات وین، به نفع دولت‌های حاکم در دو سوی موضوع نیست و البته این بیشتر به ضرر ملت ایران است، چون هزینه‌های این مساله را در هر حال مردم می‌پردازند.
