گروه صنعت، معدن و تجارت: خودروسازی دومين صنعت بزرگ و یکی از ارکان اصلی رشد اقتصادی ايران است. حالا و پس از رونمايي از بسته سياستي ضد ركود مشخص شده كه دولت میخواهد با افزایش وام بانکی، تقاضا را تحریک کند. افزايش تقاضا ميتواند به بيشتر شدن تیراژ خودروسازان كمك كند و متعاقب تاثير مثبتي در رشد اقتصادی داشته باشد.
اولين روز هفته جاري بود كه سه عضو اقتصادي كابينه دولت يازدهم از بسته ضد ركود دولت رونمايي كردند. آنطور که رئیسکل بانک مرکزی اعلام کرد، یکی از برنامههای ضد رکود دولت، پرداخت وام به مشتریان خودرو است و از همین رو تا سقف 25 میلیون تومان وام در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت. به گفته ولیاله سیف، این وام به میزان 80 درصد قیمت خودرو به متقاضیان پرداخت میشود و دوره بازپرداخت آن نیز هفت ساله است. او همينطور تاکید کرد که نرخ سود این وام 16 درصد است. در اين ميان درباره ميزان تاثيرگذاري اين وام در صنعت خودروسازي و تحريك مصرفكننده؛ نگرانيهايي ايجاد شده است. برخي كارشناسان مبلغ پيشبيني شده براي وام را فقط براي خريد خودروهاي بيكيفيت مناسب ميدانند و گروهي ديگر به دنبال دستورالعملي هستند تا مانع هرگونه انحرافي در مورد اختصاص اين وام شوند. از ديگر سو هستند گروهي از فعالان خودروسازي كه معتقدند اين وام نميتواند مشكل روز گذشته صنعت خودروي كشور را حل كند.
وام حلال مشكلات خودرو نيست
در همين ارتباط يك عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است که مشکلات صنعت خودرو ناشی از کیفیت پایین و قیمت تمام شده بالای این محصولات است که این مشکلات نیز با پرداخت وام خرید خودرو حل نخواهد شد. محمدقلی یوسفی در گفتوگو با ایسنا، گفت: در نگاه فعلی دولت، مشکلات و موانع تولید دیده نشده و تنها به دنبال تحریک تقاضا هستند. وی با بيان اینکه بسته رونق اقتصادی دولت درصورت اتلاف منابع عمومی، موجب عمیقتر شدن رکود تورمی در اقتصاد خواهد شد، ادامه داد: مشکلات فعلی اقتصاد ناشی از مشکلات موجود در بنگاههای تولیدی و موانع و مشکلات فضای کسبوکار است با این حال درک درستی از این مشکلات وجود ندارد و به جای پرداختن به علتها، به تحریک تقاضا به عنوان معلول پرداخته میشود. وی افزود: مشکلات صنعت خودرو ناشی از کیفیت پایین این محصولات و بالا بودن قیمت تمام شده تولید است بنابراین در این حوزه به جای پرداخت وام خرید خودرو باید در جهت افزایش کیفیت و کاهش قیمت تمام شده تولید حرکت شود. یوسفی با بیان اینکه مشکلات صنعت خودرو ربطی به سمت تقاضا ندارد، تصریح کرد: بنابراین اگر خودروسازی به عنوان سمت عرضه خود را اصلاح کند، سمت تقاضا نیز به تبعیت از آن عمل خواهد کرد در غیر این صورت پرداخت وام خرید خودرو تنها به معنای اتلاف منابع خواهد بود.
پيشگيري از انحراف در اختصاص وام
در همين حال يك عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به پيشبيني تخصيص وام خودرو در بسته ضد ركود دولت، ميگويد: اینکه شرایط برای ارائه تسهیلات به متقاضیان خودرو فراهم شود مسلما برای بهبود اوضاع فعلی صنعت خودرو راهکار مناسبی خواهد بود مشروط بر اینکه واقعا خودرو خریداری شود و شاهد گرم شدن بازار خرید و فروش وام خرید خودرو نباشیم. سیدهادی حسینی در گفتگو با خبرنگار خبر خودرو، ادامه داد: اختصاص وام به متقاضیان خرید خودرو مستلزم مدیریت درست از سوی دولت و خودروسازان است. وی گفت: یکی از اتفاقاتی که روز گذشته در جامعه رخ داده و به نظر میرسد ناشی از نگاه و برداشت اشتباه جامعه به وجود آمد اين حس نادرست مردم است که اگر تحمل کنند و مساله برجام حل شود ارزانی در جامعه اتفاق خواهد افتاد. حسيني گفت: پس از پذیرش برجام ارزانی در جامعه اتفاق نخواهد افتاد و جامعه نباید منتظر ارزان شدن قیمت خودرو باشد چراکه این اتفاقات مستلزم این است که قیمت تمام شده خودرو کاهش یابد و افت قیمت تمام شده خودرو نیز مستلزم چند اتفاق از جمله کاهش قیمت مواد اولیه است که با شکست تحریمها چنین موضوعی رخ نخواهد داد ضمن اینکه همزمان باید کاهش نرخ دستمزد و قیمت حاملهای انرژی رخ دهد که عملا غیرممکن است.
وام 25 میلیونی خودرو عملی نیست
از طرف ديگر مشاور انجمن خودروسازان در واكنش به اعطاي وام 25 ميليون توماني براي خروج خودرو از ركود گفت: بعید است سیستم بانکی بتواند به حجم انبوه تقاضایی که برای خرید خودرو به صورت اقساطی وجود دارد پاسخ دهد. داوود میرخانیرشتی، گفت: از ابتدای سال نیز قرار بود وام 15 میلیونی خودرو ارائه دهند که خبری از این وام نشد. او افزود: در این که بسته دولت برای تحریک تقاضا بسیار مناسب طراحی شده هیچ شکی نیست و به نظر میرسد با اجرایی شدن آن تحولی در بازارهای کشور به وجود آید اما بحث این است که وام 25 میلیونی با چه سازوکاری در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت و جزئیات آن چه زمانی اعلام خواهد شد. میرخانی گفت: اینکه بگوییم قرار است وام 25 میلیونی بدهیم یک حرف است و اینکه سازوکار پرداخت این وام اجرایی شود و در حد حرف نماند یک مساله دیگر. از اینرو با توجه به سابقه برخی بدقولیها من چشمم آب نمیخورد که متقاضیان ریالی از وام 25 میلیون تومانی را دریافت کنند. ميرخانيرشتي گفت: درست است که گفتهاند منابع بانکها از طریق کاهش سپرده قانونی تامین میشود اما آنها آنقدر گرفتاری دارند که فکر نکنم چیزی را برای تحریک تقاضا در بازارخودرو در نظر بگیرند.
وام 25 ميليوني براي خريد خودروهاي بيكيفيت
در همين حال یک کارشناس صنعت خودرو در گفتگو با روزنامه تجارت با تاكيد بر اینکه دولت باید مانع بروز هرگونه رخنهای برای ایجاد فساد در ارائه تسهیلات شود، گفت: هنوز برای کیفیت و نوآوری خودرو کاری خاصی انجام نشده و مردم با وام 25 ميليوني فقط میتوانند همان خودروهای بيكيفيت گذشته را خریداری کنند. اسحاق مجيدزاده با اشاره به ارائه وام 25 میلیون تومانی برای خرید خودرو ادامه داد: چندسال اخیر دولت برای ترغیب مردم برای خرید کالاهای مصرفی بادوام برنامههای مختلفی را براي ارائه وام با درصدهای کم داشته اما این موضوعات اجرایی شده است. او افزود: طی سالهای گذشته مردم وامهایی را به عنوان خودرو گرفتند اما به جای خرید خودرو منابع دریافتی را در بانکها سرمایهگذاری میکردند. این کارشناس خودرو گفت: آنطور كه مشخص است دولت میخواهد با تزریق نقدینگی در بازار و صنعت خودرو تحرك ايجاد كند، اما هنوز مشخص نيست اين تحرك به چه صورتي خواهد بود كه در جامعه منجر به تورم نشود. مجيدزاده گفت: اینگونه تسهیلات در کوتاهمدت میتواند بازار خودرو را تحریک کند اما باید در ادامه یک تحلیل مناسب از رکود فعلی بازار خودرو داشته باشیم. او با اشاره به اینکه 50 درصد مشکلات روز گذشته بازار خودرو از کمبود نقدینگی است، گفت: ارائه وام 25 میلیون تومانی خرید خودرو میتواند در محدوده خرید خودروهای کوچک و متوسط مؤثر باشد. متأسفانه دولت کاری برای کیفیت و نوآوری خودرو انجام نداده و مردم با این وام میتوانند همان خودروهای بيكيفيت شرکتهای خودروسازی را خریداری کنند.در همين حال آنطور كه اقتصادنيوز نوشته در بسته دولت برای خروج از رکود، اعطای این تسهیلات از سوی بانکها مد نظر نبوده اما به اشتباه گفته شده این مبلغ از سوی برخی بانکهای عامل به متقاضیان ارائه خواهد شد. بانک مرکزی از خودروسازان خواسته تا به متقاضیان برای 80 درصد قیمت یک خودرو تا سقف 25 میلیون تومان تسهیلات ارائه دهد و سند خودرو را نیز در رهن خود قرار دهد. بانک مرکزی هم در ازای این اقدام خودروسازان تسهیلات ارزان در اختیار خودروسازان قرار میدهد تا آنها بتوانند بخشی از مشکل نقدینگی خود را برطرف کنند. بنابراین در این میان قرار نبوده بانکهای عامل نقشی را عهدهدار شوند و این وام از مثلث «مشتری»، «خودروساز» و «یک بانک عامل با هماهنگی بانک مرکزی» تشکیل شده است.