گروه اقتصاد کلان: به گفته کارشناسان سال ۱۴۰۰ را باید اوج کاهش درآمدهای نفتی دولت دانست. این کاهش به سبب تحریم‌های گسترده دولت‌ها و نهادهای جهانی بوده که منجر به کاهش رشد اقتصادی ایران و همچنین باعث کاهش سرمایه‌گذاری و کاهش تولید شده است. کاهش درآمدهای نفتی دولت، کاهش سرمایه‌گذاری دولت، کاهش تولید در همه موارد صنعتی و کشاورزی، کاهش صادرات صنعتی و کشاورزی، کاهش ورود محصولات اولیه مهم برای تولید در کارخانه‌ها، صنعت کشاورزی و صنعت دام و طیور و افزایش تورم افسارگسیخته و نقدینگی از جمله این مشکلات بود. به گزارش «تجارت آنلاین»، در حال حاضر نفت 100 دلاری می‌تواند فرصت مناسبی برای بازپس‌گیری سهم نفت ایران از بازار جهانی باشد. اما موانع داخلی و خارجی مانع از افزایش درآمدهای نفتی و در نتیجه سرمایه‌گذاری در داخل است. با این حال در صورت استفاده از این فرصت طلایی امکان رشد اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری و بهبود انتظارات در داخل وجود دارد. یک کارشناس اقتصادی در این خصوص گفت: اگر در یک بازه شش ماهه شاهد کاهش صادرات نفت و درآمدهای حاصل از آن باشیم، تأثیرات منفی بر اقتصاد کشور خواهد داشت اما در زمان‌های کوتاه این مسئله تأثیر چندانی ندارد. میثم مهرپور در خصوص کاهش درآمدهای نفتی و تأثیر آن بر اقتصاد کشور، اظهار کرد: میزان فروش نفت باید به طور سالانه مورد بررسی قرار گیرد. این موضوع که فروش نفت در یک ماه کاهش یافته است تأثیر چندانی بر درآمدهای ارزی کشور ندارد. وی افزود: افزایش عرضه نفت از سوی برخی از صادرکنندگان نفت می‌تواند منجر به کاهش فروش نفت ایران شود. اگر در یک بازه شش ماهه شاهد کاهش صادرات نفت و درآمدهای حاصل از آن باشیم، تأثیرات منفی بر اقتصاد کشور خواهد داشت اما در زمان‌های کوتاه این مسئله تأثیر چندانی ندارد. این کارشناس اقتصادی گفت: درآمدهای نفتی ناپایدار بوده است و به طور کلی قابل اتکا نیست. ایران در میزان صادرات نفت نقشی ندارد و عواملی همچون تقاضای جهانی، تصمیمات کشورهای عضو و غیرعضو اوپک و مسائل تحریمی علاوه بر میزان فروش، بر قیمت نفت نیز تأثیرگذار است. مهرپور اضافه کرد: اصولاً درآمدهایی که خارج از اراده کشور باشد ناپایدار است و در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی نمی‌توان به آن اتکا داشت. يكي از بازارهايي كه بلافاصله پس از تجاوز روسيه به اوكراين دچار نوسانات صعودي مستمر شد، بازار نفت است. كمتر از 24 ساعت پس از آغاز اين بحران، قيمت نفت، ركوردهاي بالاي 100دلاري را ثبت كرد سایه جنگ در شرق اروپا میان روسیه و اوکراین همچنان بر سر بازار جهانی نفت‌خام سنگینی می‌کند. واحد اطلاعات مجله اکونومیست در گزارش جدید چشم‌انداز جهانی خود بر اهمیت این جنگ برای بازار کامودیتی‌ها و به‌ویژه طلای سیاه تاکید کرده است و می‌گوید که تا زمان ادامه پیدا کردن درگیری‌ها در اوکراین که احتمالا تا پایان۲۰۲۲ ادامه خواهد داشت، نمی‌توان منتظر کاهش معنادار قیمت‌ها بود. به تعبیری دیگر، از نگاه آنان ادامه جنگ میان روسیه و اوکراین به مثابه گارانتی حفظ سطح قیمتی ۱۰۰ دلار بر بشکه یا بیشتر برای نفت‌خام خواهد بود. از سوی دیگر، وضعیت مشابهی در بازار گاز، فلزات اساسی و کالاهای غذایی که روسیه از تامین‌کنندگان اصلی آنهاست به وجود آمده و این کامودیتی‌ها نیز روندی مشابه نفت‌خام خواهند داشت. از سوی دیگر، یک تحلیلگر ارشد سابق اوپک نیز می‌گوید به‌دلیل ویژگی کشش قیمتی نفت‌خام، افزایش بهای این کامودیتی به معنای کاهش تقاضا برای آن نخواهد بود و شرایط به همین شکل باقی می‌ماند.
پیش‌بینی نهادهای بین‌المللی
برخي پيش‌بيني‌هاي بنگاه‌هاي تحليلي بين‌المللي حاكي از آن است كه قيمت نفت از اين استعداد برخوردار است در صورت تحريم نفتي و گازي روسيه و البته تداوم بحران اوكراين، رشد 200 دلاري را نيز تجربه كند. اين گزاره، باعث افزايش قيمت سوخت و بنزين در كشورهاي غربي شده و امريكا را با يكي از تورم‌هاي بالا در تاريخ معاصرش روبه‌رو ساخته است. در يك چنين شرايطي، نام ايران و ونزوئلا به عنوان دو كشور نفتي جهان كه دچار تحريم‌هاي نفتي هستند و حضور آنها در بازار انرژي مي‌تواند بخش قابل توجهي از تبعات حذف نفت روسيه از بازار را جبران كند، بيشتر از هر زمان ديگري به گوش مي‌رسد. در مورد ايران، كشورهاي 4+1 و امريكا تلاش مي‌كنند از طريق مذاكرت هسته‌اي زمينه حضورش در بازار نفت را فراهم سازند و در خصوص ونزوئلا نيز هياتي از سوي ايالات متحده، برنامه‌ريزي جهت پايان دادن به تحريم‌ها را آغاز كرده است. حضور فوري در بازار نفت براي ايران هم واجد ويژگي‌هاي مطلوبي است، چرا كه ايران از اين طريق مي‌تواند بخشي از مشكلات اقتصادي و ارزي‌اش را حل‌وفصل كند. ايران به‌طور سنتي و طي دهه‌هاي متمادي، بخش مهمي از واردات نفت اروپا را به عهده داشته است. طي نيم قرن گذشته، قسمت مهمي از بازار اروپا در اختيار ايران بوده است. بخشي از پالايشگاه‌هاي اروپايي اساسا با نفت ايران سازگاري دارند. در صورت احياي برجام، ايران بلافاصله مي‌تواند صادرات حداقل 500هزار بشكه‌اي فقط به اروپا داشته باشد. اگر نرخ نفت صادراتي به اروپا را 100دلار در نظر بگيريم، ايران هر روز 50ميليون دلار و هر ماه 1.5ميليارد دلار نفت به اروپا مي‌فروشد. اما اين روند فروش نفت در خصوص كشورهايي چون هند، كره جنوبي و... نيز وجود دارد و ايران مي‌تواند به‌طور متوسط سالانه بيش از 100ميليارد دلار درآمد نفتي داشته باشد. بايد توجه داشت كه ظرفيت توليد نفت عربستان و امارات متحده عربي نيز محدود است و اين كشورها قادر نيستند، حفره‌اي كه در اثر تحريم‌هاي روسيه ايجادشده را پوشش دهند. وزیر نفت هم اعلام کرده بود که بازار جهانی نیازمند افزایش عرضه نفت ایران است و ما نیز آمادگی داریم در سریع‌ترین زمان ممکن، مقدار عرضه خود به بازارهای جهانی را افزایش دهیم؛ موضوعی که کارشناس نیز بر آن صحه می گذارند و معتقدند که ایران پتانسیل های بالایی برای ورود به بازار جهانی دارد. در مجموع به نظر می رسد که فرصت برای حضور ایران در بازار نفت بیش از همیشه باشد و با توجه به پتانسیل های ایران پیش بینی می شود که ایران بتواند در زمان کوتاه به جایگاه قبلی خود برسد.
