حجت الله فرزانی
کارشناس پولی و بانکی
احتمال دارد بانک مرکزی تا بهمن ماه و در دهه فجر XBRL را اجرایی کند، هر چند که ممکن است به دلیل پیچیده بودن، این زبان گزارشگری سال آینده محقق شود. سیستم گزارشگری XBRL توسط انجمن حسابدارن رسمی آمریکا طراحی شده است و کاربرد XBRL به سال ۱۹۹۹ بر می‌گردد، در آن زمان ۱۲ سازمان از آن استفاده می‌کردند . ولی در حال حاضر ۲۵۰ سازمان جهانی در بیش از ۳۰ کشور از آن استفاده می‌کنند و روز به روز به تعداد سازمان‌هایی که از XBRL استفاده می‌کنند افزوده می‌شود. در داخل کشور نیز برای اولین بار سازمان بورس به XBRL ورود کرد، زیرا این سازمان تشخیص داد که شرکت‌های پذیرفته شده در بورس برای شفافیت صورت‌های مالی به XBRL نیاز دارند و در حال حاضر XBRL به صورت‌های مالی اساسی محدود است. دومین ارگانی که به بررسی این نوع گزارشگری پرداخت بانک مرکزی بود و در حال حاضر XBRL در حال طی کردن مراحل مطالعاتی است، تا کار‌های کارشناسی انجام پذیرد. اما هنوز کار‌های مطالعاتی تمام نشده است و اجرایی شدن این زبان گزارشگری زمان‌بر خواهد بود. استفاده و توسعه سیستم گزارشگری XBRL در برنامه کاری رئیس کل بانک مرکزی قرار دارد تا بتوانند آن را پیاده‌سازی و اجرایی کنند. این زبان گزارشگری با همراهی گروهی از بانک مرکزی و با همکاری پژوهشکده پولی و بانکی در حال طی کردن برنامه مطالعاتی است و این گروه سعی می‌کند تا برای سال جاری و یا سال آینده اجرایی شود. شنیده شده است که برنامه دکتر سروش، معاون نظارت بانک مرکزی این است که تا بهمن ماه و در دهه فجر XBRL اجرایی شود، هر چند که ممکن است به دلیل پیچیده بودن، این زبان گزارشگری سال آینده محقق شود. سیستم گزارشگری XBRL در حقیقت تسهیل گزارشگری است و دسترسی به اطلاعات را بسیار آسان می‌کند، این موضوع به خصوص برای سرمایه گذاران خارجی اهمیت پیدا می‌کند. افزایش شفافیت و ارتقاء اطلاعات در XBRL بسیار بالا است به همین دلیل بانک مرکزی می‌خواهد شفافیت سیستم گزارشگری XBRL را در حساب‌های دفتر کل وارد کند. همچنین XBRL می‌تواند نظارت به روزتری داشته باشد و اطلاعات را درلحضه در اختیار داشته باشد، بنابراین این زبان گزارشگری عامل بهبود نظارت است که در نهایت به نفع بانک مرکزی است. استفاده بعدی XBRL در افشاء اطلاعات اهمیت پیدا می‌کند که برای اشخاص بیرون از شرکت کاربرد دارد، یعنی در شرکت‌های پذیرفته شوده در بازار سرمایه.
XBRL در کنار استاندارد‌های بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) با ایجاد زبان مشترک برای همه سرمایه‌گذاران جهان و با استفاده از استاندارد حسابداری برای سرمایه گذاران داخلی، می‌تواند گزارش‌های مالی را تجزیه و تحلیل کند و با فهم آسان آن برای مقصد سرمایه‌گذاری راه گشا است.
