اگر تولید و عرضه یک کالا در بازار با چالش مواجه شود، قیمت در آن بازار به شدت به شکل غیرطبیعی رشد میکند، اما اگر جریان تولید و عرضه به راه بیفتد، افت قیمت میتواند قابل ملاحظه باشد، در این میان هر چند بازار مسکن و ساختوساز در رکود به سر میبرد و قیمتها رشد نجومی داشته است، اما اگر برنامه قوی برای تولید مسکن به جامعه ارائه شود، کمترین اثرش این است که خانههای خالی از سکنه یا با گزینه عرضه در بازار روبهرو شوند یا ارائه مالیات و ورود به بازار اجاره.
بازارها وقتی آنقدر هوشمند هستند که در جریان اطلاع از روند تولید و عرضه با رشد قیمت مواجه میشوند و وقتی با یک برنامه منطقی و نه شعاری برای افزایش تولید و عرضه کالایی همانند مسکن روبهرو شوند، سریعاً در حوزه قیمت و عرضه کالا از خود واکنش نشان دهند، بیشک از زمان اعلام چنین برنامهای، یعنی پیش از عملیاتی شدن، اثرش روی بازار مشاهده خواهد شد، از این رو تدوین یک برنامه قوی برای افزایش تولید مسکن و احیای بافتهای فرسوده مطمئناً کلی خانه خالی از سکنه را راهی بازار عرضه یا اجارهبها میکند، بعد از این نیز با عملیات ساخت گسترده مسکن شاهد تعادل بازار مسکن در اقتصاد ایران خواهیم بود.
بازار مسکن در ایران مدتهاست از بیبرنامگی و عدمنظارت رنج شدیدی میبرد و این رنج در قالب افزایش خرگوشی تورم به جامعه منتقل میشود تا جایی که خرید یک خانه به یک آرزوی محال برای بسیاری از خانوارها تبدیل شده است، در صورتی که همه امکانات ساختوساز مسکن در کشور وجود دارد، منتها نه با یک طرح شعاری و نشد که در آن وظایف و تسهیلات تکلیفی سنگین برای بانکها تعیین شده است بلکه با طراحی طرحهای متعدد و متنوع که بیشتر ساختوساز مسکن تسهیلگری شده باشد و سرمایهگذاری در این رابطه از حوزه سفتهبازی و دپوی مسکن خالی از سکنه و خانه کماستفاده به تولید مسکن و احیای بافت فرسوده هدایت شود.
امروز دپوی مسکن در بازار مسکن ایران هزینه چندانی ندارد و بسیاری از اشخاص کارشان دپوی مسکن خالی یا سفتهبازی در بازار ملک است تا ارزش داراییشان بالا و بالاتر رود، از همین رو به ضرس قاطع میتوان گفت دههاهزارمیلیارد تومان سرمایه در مسکنهای بلااستفاده دپو شده است که با یک مالیات معقول میتوان حداقل این حوزه را برای سرمایهگذاران جدید یا اخذکنندگان تسهیلات بانکی به واسطه وثیقهگذاری املاک خالی از سکنه با ریسک مواجه کرد.
امروز هیچ مانع چندانی بر سر راه سفتهبازی در بازار مسکن بین دارندگان خانههای خالی وجود ندارد و در حقیقت قیمت مسکن توسط این اشخاص در محلات تعیین میشود، چون این اشخاص (دارندگان خانه خالی در مناطق) یک معامله واقعی بین خود با نرخ بالا انجام میدهند و سپس همین معامله مبنای تعیین قیمت در مناطق میشود. مشابه این اقدام در گذشته در بازار سهام اتفاق میافتاد و عدهای با انجام آخرین معاملات به نرخی بالاتر از عرف بازار، زمینه افزایش قیمت بعدی را فراهم میآوردند و این رویه همچنان ادامه داشت، شاید برای همین است که در شدیدترین وضعیت رکودی بازار مسکن با صعودیترین تورمها روبهرو هستیم.
امید است وزارت راه و شهرسازی به سرعت بساط و رویه دستکاری نرخ مسکن در شهرها را به هم بزند و به کمک اندیشمندان، اندیشکدهها، استادان و فعالان دلسوز اقتصادی روند منصفانهای را برای تعیین نرخ مسکن رقم بزند، در غیر این صورت رشد نرخ مسکن در شرایط رکودی کنونی به مراتب راحتتر از هر زمان دیگری با دستکاری روبهرو میشود، زیرا امروز در برخی از مناطق تهران تعداد معاملات مسکن در هفته به ۲۰ معامله هم نمیرسد، از این رو دارنده خانههای خالی در مناطق با یک معامله به نرخ بالاتر از بازار میتوانند روند تعیین قیمتها را به دست گیرند و نرخها را دستکاری کنند.
شهرداریها امکانات شناسایی تکتک خانههای خالی یا کماستفاده را در شهرها دارا هستند، از این رو اگر کار شناسایی خانههای خالی از سکنه به شهرداریها سپرده شود، در کمترین زمان پته خانههای خالی از سکنه روی آب ریخته خواهد شد و اثر مثبت این رویداد را در بازار مسکن و اجارهبها خواهیم دید، منتها بخشی از درآمد مالیاتی خانههای خالی باید به خود شهرداری بازگردد چراکه رصد خانههای خالی کاری دائمی است.
بازار مسکن به شدت از کنترل و حالت طبیعی خارج شده و متأسفانه طی سالهای اخیر این حوزه یله و رها بوده است، به همین جهت از ناحیه تورم خرگوشی بازار مسکن و اجارهبها فشار زیادی به مستأجران و متقاضیان مؤثر و غیرمؤثر مسکن وارد شده است.
دایره شناسایی خانههای خالی در شهرداری مناطق ایجاد شود
سرمایهگذاری در تولید خانه خالی علاوه بر حفظ ارزش سرمایه و سود قابل ملاحظه زمینه را برای دستیابی به اخذ وام بانکی با وثیقهگذاری سند ملک در بانک فراهم میآورد، از این رو در تمامی شهرها با چالش افزایش خانههای خالی از سکنه روبهرو هستیم و اگر از همین فردا شهرداری یا بخش دیگری جهت اخذ مالیات سنگین مأمور شناسایی خانههای خالی یا کماستفاده شود، بازار خانه خالی در شهرها دچار تکانه میشود، اما مشخص نیست چرا دستگاههای متولی در این بخش دستدست میکنند.
۶۱۲ هزار اعتراض نسبت به احصای خانه خالی
داوود منظور، رئیس کل سازمان مالیاتی در همین رابطه خاطرنشان کرد: باید بحث شود که چرا قانون مالیات بر مستغلات آنقدر ضعیف اجرا شده است. در بحث مالیات بر خانههای خالی و وصول آن ما تمام ظرفیت را اجرایی کردهایم ولی مبنای قانون به شدت اشتباه است. طبق آمار وزارت راهوشهرسازی ۵۲۰هزار خانه خالی وجود دارد، اما روش شناسایی غلط بوده و ۲۱۶هزار اعتراض در این باره صورت گرفته است.
وی گفت: در شناسایی املاک خالی باید از ظرفیت شهرداریها استفاده کنیم، مأموران شهرداری به صورت مویرگی حضور دارند، در نتیجه باید از شهرداریها در این باره استفاده و منافع آن را به صورت نصف با شهرداری تقسیم کرد.
منظور همچنین با اشاره به استقبال بالای مردم از سامانه سوتزنی سازمان و دریافت تعداد قابلملاحظهای گزارش فرار مالیاتی از ارسال پیامک برای هزار و ۷۸۶ پزشک متخلف پس از محرز شدن فرار مالیاتی خبر داد.