گروه صنعت و تجارت: وزارت نیرو با انتشار گزارشی اعلام کرده که بخش صنعت بزرگترین مصرف کننده برق کشور است و همین موضوع موجب نگرانی برخی صنایع از احتمال خاموشی در آینده صحبت می کنند. متولی تامین زیرساخت (گاز و برق) وزارتخانه‌های نفت و نیرو هستند اما وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری واحدهای اقتصادی چند برنامه و راهکار برای رفع مشکلات گاز و برق صنایع دنبال می‌کند. تاکنون وزارتخانه‌های نیرو و نفت اقدامی برای رفع اساسی مشکل تامین گاز صنایع در زمستان سال جاری صورت نداده‌اند. بررسی ها اما نشان می دهد که برخی از صنایع در زمستان سال گذشته در بحث تولید به دلیل قطعی گاز دچار چالش شدند. مشابه این وضعیت برای برخی از واحدهای صنعتی کشور در تابستان امسال نیز اتفاق افتاد و آنها شاهد قطعی برق بودند. در حال حاضر برآورد وزارت نیرو، افزایش حدود 6000 مگاواتی ظرفیت تولید برق تا پایان سال جاری است، این در حالی است که کمبود برق شبکه در پیک حدود ۱۲ تا ۱۵ هزار مگاوات برآورد می‌شود.
طبق گزارشی که از سوی شرکت توانیر منتشر شد، «صنایع» بیشترین مصرف‌کننده برق در شش ماه ابتدایی سال جاری بودند. بر این اساس، در شش ماهه اول امسال در مجموع ۳۴ درصد از برق کشور در بخش صنعت به مصرف رسید. پس‌ازآن بخش خانگی با ۳۳.۷ درصد در رده دوم و بخش کشاورزی نیز با ۱۵٫۴ در دره سوم بیشترین مصرف‌کننده برق قرار گرفتند. با اینکه در تابستان سال جاری سریال خاموشی‌های برق به‌مانند سال گذشته تکرار نشد، اما قطعی برق در بخش صنایع و خانگی را همچنان در برخی از مناطق کشور شاهد بودیم. بنا به اعلام وزارت صمت، برق‌رسانی به صنایع در فصل گرم سال جاری نسبت به سال قبل بیشتر بود. طوری که درصد برق‌رسانی به فولاد ۱۷٫۳ درصد، پتروشیمی ۲۷٫۵ درصد، سیمان ۱۰٫۵ درصد و خودروسازی ۳٫۳ درصد برق افزایش یافت.
اما با این وجود باز هم قطع برق برخی از صنایع به بیش از ۱۲ ساعت در هفته رسید. این در حالی است که گفته می‌شود هر ساعت خاموشی حدود ۱۵۰میلیون تومان به صنایع متوسط کشور خسارت وارد می‌کند. هرچند تاکنون آمار دقیقی درباره خسارت قطعی برق صنایع در تابستان امسال اعلام نشده است، اما آن‌طور که مسئولان وزارت صمت می‌گویند در تابستان سال گذشته به دلیل قطعی‌های نامنظم و مکرر برق، صنایع بالغ بر هفت میلیارد دلار زیان دیدند. با محدودیت‌های انرژی و قطعی برق در سال گذشته، چندین میلیارد دلار به شرکت‌های فولادی، سیمانی و پتروشیمی ضرر وارد شد. بر اساس آمارهای مطرح‌شده از سوی متولیان صنایع فولادی، فقط صنعت فولاد چهار میلیارد دلار خسارت دید و از برنامه هدف‌گذاری حدود شش میلیون تُن عقب افتاد.
در این میان، به دلیل نبود جذابیت در بخش سرمایه‌گذاری صنعت برق، آمار هم طی ۱۰ سال اخیر بسیار نگران‌کننده بوده است. همین اتفاق منجر به این شد که ایران به‌عنوان کشوری که قصد داشت قطب برق منطقه باشد در این چند سال اخیر حتی برای روشن نگه‌داشتن برق مشترکان خانگی دچار مشکل شود و اقدام به اعمال محدودیت و برنامه‌ریزی برای صنایع کند. فعالان صنعت برق می‌گویند دیگر مدیریت مصرف برق راه‌حل شرایط موجود نیست. از این رو، باید به سمت افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها رفت. اما به نظر نمی‌رسد که متولیان امر فکری به حال آهن‌ربای جذب سرمایه‌گذاری در صنعت برق کرده باشند. در نهایت کمبود و محدودیت برق منجر به این شد که شرکت‌های صنعتی و معدنی تفاهم‌نامه‌ای در راستای ایجاد ۱۰ هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی از طریق ساخت نیروگاه جدید منعقد کنند که بر اساس آن این نیروگاه‌ها با سرمایه‌گذاری هفت میلیارد دلاری (جذب سرمایه) تا پیش از تابستان سال ۱۴۰۳ برای تأمین برق صنایع وارد مدار می‌شوند.
حال با این وضعیت برخی از کارشناسان از تداوم کمبود برق در سال ۱۴۰۲ با وجود افزایش 6 هزار مگاواتی به ظرفیت نیروگاه‌های کشور خبر می‌دهند. علیرضا اسدی، عضو گروه آینده‌نگاری و سیاست‌پژوهی پژوهشگاه نیرو در یادداشتی در روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: بر اساس آمار وزارت نیرو، مصرف بخش صنعتی ۴٫۳ درصد نسبت به سال قبل افزایش داشت. در مقابل آن، در دو سال متوالی ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ افزایش تعداد مشترکان صنعتی صفر بود و هیچ مشترکی اضافه نشد. این در حالی است در عملکرد وزارت صمت، ادعا شده در سال ۱۴۰۰، تعداد ۷۲۵۵ فقره پروانه بهره‌برداری واحد صنعتی صادر شد. یعنی به عبارت ساده‌تر، بالغ‌بر هفت هزار واحد صنعتی پروانه بهره‌برداری دریافت کرده‌‌اند، اما هیچ‌کدام به مشترکان صنعتی وزارت نیرو اضافه نشده است؛ یعنی در عمل برقی برای تولید دریافت نکرده‌اند. در کنار این مسئله، اگر آمار افزایش ظرفیت تولید برق هم مدنظر قرار گیرد، مشاهده خواهد شد که برآورد وزارت نیرو، حدود شش هزار مگاوات تا پایان جاری است، درحالی‌که کمبود برق شبکه در پیک حدود ۱۲ تا ۱۵ هزار مگاوات برآورد می‌شود که نشانگر تداوم وضعیت سال ۱۴۰۱ در ۱۴۰۲ است.
تابستان امسال برای وزارت نیروی دولت سیزدهم آزمون دشواری بود. تکرار گرمای زودهنگام، استمرار خشکسالی‌ها و ادامه ناترازی تولید و مصرف برق، این وزارتخانه را در شرایط بسیار دشواری برای تامین برق پایدار قرار داد. با این حال وزارت نیرو توانست طی یک برنامه منسجم که افزایش ظرفیت تولید نیروگاه‌های فعال، به مدار آوردن نیروگاه‌های جدید و تمرکز بر مدیریت و بهینه‌سازی مصرف محورهای اصلی آن محسوب می‌شدند، گذری کم هزینه از تابستان ۱۴۰۱ داشته باشد. به طوری که مشترکان خانگی و از سویی عمده مشترکان صنعتی، تابستانی تقریبا بدون خاموشی را پشت سر گذاشتند. البته ادارات و بعضا شهرک‌های صنعتی نیز مشمول برنامه‌ریزی مدیریت مصرف شدند.
مدیرعامل شرکت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی در خصوص چالش‌های تامین گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها در زمستان به ویژه با وجود کمبود آن در سال‌های اخیر، تصریح می‌کند: در فصول سرد سال همزمان با کاهش دما در نقاط مختلف کشور اولویت تامین گاز با مشترکان خانگی و تجاری است. از این رو در این بازه زمانی برای تامین مصارف مشترکان این بخش، میزان گاز تحویلی به نیروگاه‌های حرارتی به عنوان اصلی‌ترین واحدهای تولیدکننده برق کشور دچار محدودیت می‌شود. بنابراین طی چند سال اخیر محدودیت در تامین گاز نیروگاه‌ها و کسری مخازن سوخت مایع این واحدها در فصول سرد سال باعث شده تا تعدادی از واحدهای نیروگاهی به دلیل کمبود سوخت در زمستان از مدار خارج شوند که نهایتا این مساله خاموشی‌ها را در پی داشته است.
