موتور خاموشی صنایع روشن می شود

گروه صنعت و تجارت: قطع برق و گاز، چند سالی است که مهمان دائمی تابستان و زمستان صنایع شده است. اگرچه ده سال قبل و در جریان تصویب قانون بهبود محیط کسب‌وکار، ماده 25 این قانون برای حل این معضل صنایع و با هدف متوقف کردن قطع برق، گاز و مخابرات صنایع و یا دست‌کم جبران خسارات صنایع در صورت قطع این خدمات، به تصویب رسید اما این ماده قانونی هیچ‌وقت اجرا نشد. بررسی وضعیت بازار نشان می دهد که نرخ ارز از شهریور تا به امروز بیش از 20 درصد تغییر کرد و زمانی‌که نوسان نرخ ارز به سمت تغییرات روزانه رفت امکان برنامه ریزی کوتاه مدت و میان مدت برای واحدهای تولیدی سلب می‌شود. کارشناسان اقتصادی می گویند؛ در شرایط تغییرات لحظه‌ای نرخ ارز امکان قیمت گذاری روی کالاهای تولیدی از بین می‌رود. از طرف دیگر افزایش 20 درصدی نرخ ارز به این معناست که واحدهای تولیدی نیاز دارند 20 درصد نقدینگی خود را افزایش بدهند، بسیاری از بانک‌ها تسهیلات را قفل کردند و حتی به مشتریان سابق خود به بهانه نبود منابع خدمات ارائه نمی‌دهند، در واقع بانک‌ها مشکلات عدیده‌ای در پرداخت تسهیلات دارند.
در چنین شرایطی انرژی تخصیص داده شده به برخی صنایع بزرگ یک سوم شده و به نظر می‌رسد قطعی انرژی صنایع از فولاد آغاز شده است و در ادامه به سایر صنایع نیز خواهد رسید. این در حالی است که بسیاری از فعالان اقتصادی معتقدند که آغاز قطعی گاز و برق با سلب امکان تولید، مترادف است. وقتی مسیر انرژی ورودی به صنعت تقلیل پیدا کند، به این معناست که یک بخش باید تعطیل و بخش‌های دیگر می‌توانند به فعالیت خود ادامه بدهند؛ از این رو وقتی فشار گاز را پایین بیاورند بخش عظیمی از صنعت باید تعطیل و بخش دیگر کار کند و در این شرایط زنجیره تولید دچار مشکل می‌شود. اگر انرژی یک واحد تولیدی کم شود برنامه‌های تولید برهم می‌ریزد، این شیوه تخصیص منابع انرژی منطقی نیست و درهیچ کجای دنیا چنین روندی مسبوق به سابقه نیست.

قطع برق سیمانی ها از هفته بعد
رئیس انجمن سیمان ضمن اشاره به قطعی ۱۰۰ درصدی و ۵۰ درصدی گاز در صنایع سیمانی، از احتمال قطعی برق این صنایع از هفته آینده خبر داد و گفت: مازوت به تنهایی نمی تواند هوا تهران را آلوده کند. حمید فرمانی در گفتگو با مهر در مورد قطعی گاز صنایع، اظهار کرد: از ۱۸ آبان ماه اعمال محدودیت در مصرف گاز صنایع سیمانی آغاز شده که در برخی از شرکت‌ها قطع کامل و در برخی دیگر محدودیت شدید تا ۵۰ درصد را شاهد بوده‌ایم که به نظر می‌رسد با تشدید هوای سرد محدودیت‌ها بیشتر شود و به سمت قطع کامل گاز حرکت کنیم. رئیس هیأت مدیره انجمن سیمان افزود: با توجه به اینکه سوخت دوم صنایع سیمانی در فصول سرد و هنگام قطع گاز، مازوت است از ماه‌ها قبل مازوت ذخیره شد تا در این ایام استفاده شود؛ بر همین اساس در حال حاضر سیمان با مازوت تولید می‌شود و مشکلی در تولید سیمان وجود ندارد. وی ادامه داد: البته آنطور که اعلام شده به احتمال زیاد از هفته آینده اعمال محدودیت برق برای صنایع سیمانی هم خواهیم داشت که احتمال دارد محدودیت‌هایی در تولید ایجاد شود البته تولید متوقف نمی‌شود و مانند تابستان بدون التهاب از این وضع خارج می‌شویم.

آغاز محدودیت و قطعی در صنایع فولادی
از طرف دیگر رئیس انجمن فولاد در نامه ای به مدیرعامل شرکت ملی گاز ضمن هشدار نسبت به توقف تولید آهن اسفنجی و تعطیلی کارخانجات زنجیره فولاد در پی کمبود گاز، در مورد اصلاح محدودیت ها پیشنهاداتی ارائه کرد. بهرام سبحانی طی نامه‌ای به مدیر عامل شرکت ملی گاز، با اشاره به تبعات محدودیت‌های شدید تأمین گاز زنجیره فولاد به ویژه در کارخانجات تولیدکننده آهن اسفنجی، خواستار اصلاح فوری این محدودیت‌ها در راستای کاهش آسیب وارده به تولید فولاد کشور شد. در این نامه آمده است: همانگونه که مستحضر هستید علی رغم درخواست‌های متعدد این انجمن در خصوص ایجاد هماهنگی بیشتر برای مدیریت کمبود گاز به عنوان یک محدودیت ملی و قول مساعد جنابعالی و همکاران در جلسات برگزار شده، متأسفانه ابلاغ محدودیت و قطعی گاز در کارخانجات فولادی بدون هماهنگی قبلی از ابتدای آذر ماه سال جاری آغاز شده که موجب کاهش جدی تولید و مختل شدن خطوط تولید کارخانجات گردیده است. علاوه بر این با توجه به اینکه گاز در فرایند تولید فولاد نقش اساسی تکنولوژیکی دارد و همچون صنایع دیگر مانند کارخانجات سیمان و نیروگاه‌ها، امکان استفاده از سوخت جایگزین در این فرآیند میسر نیست، لذا قطعی یا اعمال محدودیت‌های شدید تأمین گاز طبیعی خصوصاً در کارخانجات احیا مستقیم فولاد به منزله توقف تولید آهن اسفنجی به عنوان ماده اولیه مورد نیاز کارخانجات فولاد سازی و طبعاً توقف تولید فولاد و تعطیلی کارخانجات زنجیره فولاد آن هم در شرایط ویژه و حساس اجتماعی فعلی کشور است که پیامدهای آن کاهش شدید درآمدهای داخلی و ارزی حوزه اقتصادی صنعت و معدن را در بر می‌گیرد. رئیس انجمن فولاد در نامه خود پیشنهاد داده است: اعمال محدودیت‌های اجتناب ناپذیر می‌تواند به گونه‌ای اصلاح شود که هم محدودیت شرکت ملی گاز ایران در تأمین گاز کشور رعایت گردد و هم تولید فولاد کشور آسیب کمتری ببیند به طور مثال امکان جابجایی سهمیه ابلاغی به کارخانجات مختلف در یک استان با موافقت صاحبان صنایع و هماهنگی بین این انجمن و شرکتهای گاز استانی مربوطه در جهت اعمال بهینه محدودیت‌ها به عنوان یک راهکار پیشنهاد می‌گردد.

قانون چه می گوید؟
در همین رابطه محمد اسکندری، مدیر دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی در گفتگو با اتاق ایران آنلاین از تشکیل کارگروه ماده 25 با هدف پیگیری رفع موانع اجرای این ماده در شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خبر داد. اسکندری درباره جزییات این ماده توضیح داد: اینکه واحدهای تولیدی صنعتی و کشاورزی نباید در اولویت قطع برق یا گاز یا خدمات مخابرات قرار داشته باشند، پیش‌بینی وجه التزام قطع برق، گاز یا خدمات در قراردادها و همچنین تعیین نحوه جبران خسارات وارده سه نکته کلیدی این ماده است که هیچ‌کدام اجرایی نشده‌اند و حتی یک مورد هم قراردادی وجود ندارد که وجه التزام و یا نحوه جبران خسارت در آن مشخص شده باشد. اتفاقاً برخلاف این ماده، در چند سال گذشته واحدهای تولیدی در اولویت قطع برق و گاز قرار گرفته‌اند. او با اشاره به برگزاری اولین جلسه کارگروه بررسی اجرای ماده 25 در شورای گفت‌وگو و مصوبه 4 بندی درباره آن گفت: برآورد خسارت از قطعی برق و گاز با کمک دبیرخانه‌های استانی شورای گفت‌وگو، اصلاح قانون و آیین‌نامه اجرایی با کمک مرکز پژوهش‌های اتاق، مرکز پژوهش‌های مجلس و دبیرخانه‌های شوراهای گفت‌وگوی استانی، اصلاح قراردادها از سوی شرکت‌های خدمات رسان با در نظر گرفتن وجه التزام و تعیین تکلیف ردیف بودجه در سازمان برنامه به پیشنهاد شرکت‌های خدمات رسان و در نهایت دنبال کردن سیاست افزایش تولید انرژی و بهره‌وری از سوی دستگاه محتوای این مصوبه بود.