گروه اقتصاد کلان: سال‌هاست که دولت‌ها در ایران تلاش دارند که با سیاست‌های دستوری بازار ارز را کنترل و مدیریت کنند. این سیاست اگرچه برای دوره‌های کوتاه و در بازه‌های زمانی مشخص توانسته نرخ ارز را به طور نسبی ثابت نگه دارد اما اساسا هیچ گانه نتوانسته منجر به یک سیاست ثبات‌ساز در بلند مدت در بازار ارز شود.
به گزارش «تجارت آنلاین»، بعد از تغییر رئیس کل بانک مرکزی، حالا مجددا سووال پیش روی تجار، فعالان اقتصادی و مردم این است که سیاستگذار پولی و بانک مرکزی قرار است چه سیاست ارزی را در دستور کار قرار دهد. تا الان آنچه از سوی رئیس جدید بانک مرکزی عنوان شده تثبیت نرخ ارز در سامانه نیما بر روی عدد 28 هزار و 500 تومان است. این سیاست از همین حالا مورد نگرانی صادرکنندگان قرار گرفته و احتمالا باعث می‌شود که مانند آنچه در سال‌های قبل رخ داد بسیاری از صادرکنندگان شناسنامه دار از گردونه صادرات خارج شود. آنچه بیش از هر چیز در وضعیت کنونی محیط کسب‌وکار از سوی صادرکنندگان مطالبه می‌شود، ثبات نرخ ارز است. از طرف دیگر دولت باید سیاست دستوری را کنار بگذارد و اجازه دهد بازار متناسب با شرایط عرضه و تقاضا خود را پیدا کند. شرایط امروز اقتصاد ایران که با ابهام در سیاست‌های ارزی مواجه است، کار را برای صادرکنندگان پیچیده کرده و قدرت تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی را از آنها گرفته است. پیشنهاد مشخص آنها مدیریت غیر دستوری بازار ارز است. به طوری که سیاستگذار اجازه دهد نرخ ارز خودش را بر اساس نرخ تورم در بلند مدت تعدیل کند . اما حساسیت بالای افکار عمومی و توجه خاص سیاستگذاران به نوسانات نرخ ارز، حاکی از این واقعیت انکارناپذیر است که این نرخ یک متغیر کلیدی در اقتصاد ایران است. پیگیری تعجب برانگیز تحولات سیاسی خارجی اما مؤثر در نرخ ارز توسط افکار عمومی نیز شاهد دیگری است که علاوه بر تأکید بر اهمیت نرخ ارز برای افکار عمومی، نشان می دهد تا چه اندازه، انتظارات و کیفیت افق دید عوامل اقتصادی وابسته به نرخ ارز شده است.
نگرانی صادرکنندگان از چه بابت است؟
احمدرضا فرشچیان، صادرکننده محصولات کشاورزی و عضو اتاق بازرگانی معتقد است: عددی که به عنوان قیمت ارز نیمایی توسط رئیس کل بانک مرکزی اعلام شد، تنها یک عدد بود و هیچ مکانیسمی درباره انتخاب این عدد تشریح نشده است؛ ازاین‌رو ابهامات زیادی در این باره وجود دارد. او تاکید کرد: به نظر می‌رسد سیاست بانک مرکزی این باشد که نرخ دیگری برای بازار متشکل ارزی تعیین کند و صادرات را به این سمت سوق دهد؛ اما تا به امروز این ابهامات پاسخ داده نشده است. در هر حال اگر قرار باشد 28 هزار و 500 تومان جای 4200 تومان را بگیرد بدون شک به صادرات آسیب خواهد زد. این فعال اقتصادی تثبیت دستوری قیمت ارز را سیاستی شکست خورده و ضد مکانیزم‌های اقتصادی دانست و اظهارامیدواری کرد که هرچه سریع‌تر سیاست‌های ارزی دولت به صورت شفاف تشریح شود. در همین رابطه کمیسیون انرژی اتاق ایران نیز در تازه‌ترین نشست، موضوع صادرات فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی را مورد بررسی قرار داد. طبق آنچه در این نشست عنوان شد دایره شمول ارز 28 هزار و 500 تومان که برای ارز سامانه نیما تعیین شده، مشخص نیست. در ابتدا که رئیس کل بانک مرکزی از این رقم سخن گفت، قرار بر این بود که واردات کالاهای اساسی، مواد اولیه و ماشین‌آلات با نرخ نیمایی انجام شود؛ اما شنیده‌ها حاکی از این است که این موضوع وارد مرحله کارشناسی شده و در حال حاضر سیاست ارزی مشخصی وجود ندارد. در هر صورت فعالان اقتصادی معتقدند؛ اگر قرار است تصمیمی گرفته و اجرایی شود، ضمن اینکه باید بر اساس اصول پذیرفته شده اقتصادی باشد، باید سه ماه زودتر درباره آن اطلاع‌رسانی صورت گیرد تا بخش خصوصی و تجار خود را برای آن آماده کنند.
علی شریعتی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین پیش‌بینی کرد که احتمالا در نتیجه تغییر و تحولات جدید بانک مرکزی، نرخ آزاد ارز به کانال ۳۸ و ۳۹ هزار تومان در فاز اول برگردد. وی در توضیح دلیل این پیش‌بینی خود گفت: نرخ دلار در کشور ما دستوری است و به همین دلیل، تحلیل‌های تکنیکال و علم اقتصاد را باید کنار گذاشت. همچنین نیروهای کنش و واکنش بانک مرکزی، قدرت مافیای واردات و دولت است. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران افزود: برخی واردکنندگان با یک تخصیص و یک آور اینویس ریز، سود حداقل ۵۰ درصد آربیتراژی را قبل از فروش جنس وارداتی کسب می‌کنند. بنابراین بی‌حرکتی این چند روزه بانک مرکزی و زمزمه‌های حذف ارز نیمایی، این شور روانی را بیشتر می‌طلبید. شریعتی عنوان کرد: به اعتقاد من تا زمانی که کشور درگیر عدم ورودی منایع و دریافت واقعی پول‌های بلوکه شده باشد و دچار تنش سیاسی باشیم، بستر سیاسی برای حل منطقی مسائل وجود ندارد و چرخه سیاه ناترازی و چاپ پول و تورم ادامه دارد. وی متذکر شد: این تغییرها در واقع بمانند تغییر راننده همان ماشین جوش آورده است. اولی با توصیه آرام می‌راند و بعدی، گازش را می‌گیرد. شریعتی عنوان کرد:احتمالا رییس جدید بانک مرکزی کوتاه‌مدت اقدام به خلق ارز ۲۸هزار و ۵۰۰ تومان می‌کند و با شکننده‌تر کردن وضعیت، نرخ آزاد را در کانال‌های زیر ۴۰ هزار تومان کنترل می‌کند.
