وضعیت قرمز رشد اقتصادی کشور

گروه اقتصاد کلان: آخرین گزارش صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۳ رشد ۲ درصدی را تجربه خواهد کرد. ایران در سال ۲۰۲۲ نیز رشد اقتصادی ۲.۵ درصدی داشته و متوسط رشد اقتصاد ایران در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ بالغ بر ۳ درصد بوده است.
به گزارش روزنامه تجارت، صندوق بین‌المللی پول در گزارشی موسوم به «چشم‌انداز اقتصاد منطقه‌ای: خاورمیانه و آسیای مرکزی» به بررسی چشم‌انداز اقتصادی ۳۲ کشور منطقه از جمله ایران در سال ۲۰۲۳ پرداخته است. بر اساس گزارش این این نهاد بین‌المللی از ۱۲ شاخص مورد بررسی ۷ شاخص وضعیت بهتری در سال 2023 نسبت به سال قبل تجربه خواهند کرد.

رشد 2 درصدی تولید ناخالص داخلی ایران
بر اساس برآوردهای این نهاد بین‌المللی، اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۳ رشد ۲ درصدی را تجربه خواهد کرد. ایران در سال ۲۰۲۲ نیز رشد اقتصادی ۲.۵ درصدی داشته و متوسط رشد اقتصاد ایران در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ بالغ بر ۳ درصد بوده است.
ارزش اسمی تولید ناخالص داخلی ایران از رقم برآوردی ۳۵۲.۲ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۲ با افزایش حدود ۱۶ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۳ مواجه خواهد شد و به ۳۶۸ میلیارد دلار خواهد رسید که بیشتر از متوسط سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ است. در این سال‌ها ارزش اسمی تولید ناخالص داخلی ایران به طور متوسط ۳۶۰ میلیارد دلار بوده است. در سال ۲۰۲۲ نیز با وجود تحریم‌ها ارزش تولید ناخالص داخلی ایران ۶۳ میلیارد دلار و در سال ۲۰۲۱ نیز ۹۴ میلیارد دلار افزایش یافته بود.
طبق این گزارش رشد اقتصادی واقعی سالانه ناحیه منا در سال 2023 حدود 3.1 درصد خواهد بود و طبق براوردها این رقم در سال 2024 به 3.4 درصد خواهد رسید. همچنین رشد اقتصادی غیرنفتی این ناحیه در سال 2023 حدود 3.6 درصد و در سصال 2024 معادل 3.7 درصد است که نشان می‌دهد بخش نفت روی رشد اقتصادی کشورهای ناحیه منا اثری منفی دارد.
بر این اساس طی دو سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ ارزش تولید ناخالص دخلی ایران با رشد ۸۰ درصدی مواجه شده است. در سال ۲۰۲۰ ارزش اسمی جی دی پی ایران ۱۹۵.۵ میلیارد دلار بوده است. بر اساس پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول بخش غیرنفتی ایران در سال ۲۰۲۳ رشد ۲ درصدی را تجربه خواهد کرد. برای این بخش در سال ۲۰۲۲ رشد ۲.۵ درصد برآورد شده است. رشد بخش نفتی ایران در سال ۲۰۲۳ اندکی بیشتر از بخش غیرنفتی خواهد بود. پیش‌بینی شده است این بخش در سال ۲۰۲۳ رشد ۲.۱ درصدی داشته باشد.

افزایش 40 هزار بشکه‌ای تولید نفت ایران در سال 2023
این نهاد بین‌المللی تولید نفت ایران در سال جاری میلادی را ۲.۶۲ میلیون بشکه در روز پیش‌بینی نموده است که ۴۰ هزار بشکه در روز بیشتر از سال ۲۰۲۲ است. طی سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۱ تولید نفت ایران بر اساس آمار صندوق بین‌المللی پول ۵۶۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته است.
تولید گاز ایران نیز در سال ۲۰۲۳ با رشد ۳ درصدی مواجه خواهد شد و به معادل ۴.۶ میلیون بشکه در روز نفت خواهد رسید. ایران در سال پیش معادل ۴.۴۶ میلیون بشکه در روز نفت، گاز تولید کرده است. رقم پیش‌بینی شده برای صادرات نفت ایران در سال جاری میلادی ۸۹۰ هزار بشکه در روز اعلام شده است که ۴۰ هزار بشکه در روز بیشتر از صادرات نفت ایران در سال قبل است. بر اساس آمار این نهاد بین‌المللی صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۸۵۰ هزار بشکه در روز بوده و طی دو سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ صادرات نفت ایران صعودی بوده و بیش از دو برابر شده است. ایران در سال ۲۰۲۰ تنها ۴۰۰ هزار بشکه در روز نفت صادر کرده است. متوسط صادرات نفت ایران طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ نیز بالغ بر ۱.۸۱ میلیون بشکه در روز بوده است. صادرات گاز ایران نیز در سال ۲۰۲۳ صعودی خواهد بود و به معادل ۳۳۰ هزار بشکه در روز نفت خواهد رسید. ایران در سال پیش معادل ۳۲۰ هزار بشکه در روز نفت، گاز صادر کرده است.

تورم و نقدینگی
صندوق بین‌المللی پول انتظار دارد روند صعودی نرخ تورم ایران در سال ۲۰۲۳ معکوس شود و از ۴۹ درصد در سال ۲۰۲۲ به ۴۲.۵ درصد در این سال کاهش یابد. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است با موثر واقع شدن اقدامات و سیاست‌های بانک مرکزی ایران رشد نقدینگی در اقتصاد ایران طی سال ۲۰۲۳ نزولی شود و در حالی که رشد نقدینگی ایران در سال گذشته بالغ بر ۴۴ درصد بوده این رقم در سال جاری به ۳۸.۲ درصد و در سال ۲۰۲۴ به ۲۹.۵ درصد کاهش یابد.
تراز حساب‌های جاری ایران در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۱۶.۷ میلیارد دلار بوده است. بر اساس پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول تراز حساب‌های جاری ایران در سال ۲۰۲۳ با کاهش ۱۰ میلیارد دلاری مواجه خواهد شد و به ۶.۷ میلیارد دلار خواهد رسید. در سال پایانی دولت دوازدهم تراز حساب‌های جاری ایران منفی ۰.۷ میلیارد دلار گزارش شده بود اما این رقم در دو سال بعد صعودی شده و به ترتیب به ۱۱.۱ میلیارد دلار و ۱۶.۷ میلیارد دلار رسیده است.

ذخایر ارزی 23 میلیارد دلاری در دسترس ایران
این نهاد بین‌المللی کل ذخایر ارز و طلای در دسترس ایران در سال ۲۰۲۳ را ۲۳.۲ میلیارد دلار پیش‌بینی کرده است که نسبت به سال قبل ۲.۲ میلیارد دلار کمتر خواهد بود. در سال ۲۰۲۲ کل ذخایر ارز و طلای در دسترس ایران ۲۵.۴ میلیارد دلار برآورد شده است. بنا بر گزارش صندوق بین‌المللی پول ذخایر ارزی ایران بسیار بیشتر از این ارقام است. برای مثال این نهاد کل ذخایر ارز و طلای ایران در سال ۲۰۲۱ را ۱۲۲ میلیارد دلار تخمین زده است. نکته اینجاست که صندوق بین‌المللی در گزارش قبلی خود یعنی در آبان 1401 برآورد کرده بود که میزان ذخایر در دسترس ایران در سال 2023 به بیش از 42 میلیارد دلار خواهد رسید. همچنین طبق گزارش قبلی این نهاد میزان ذخیار ارزی در دسترس ایران در سال 2022 را حدود 30 میلیارد دلار برآورد کرده بود اما در گزارش جدیدتر آن را 25 میلیارد دلار اعلام کرده بود. بر اساس گزارش اگر ذخایر ارزی واقعی کشور مد نظشر قرار بگیرد یعنی هم ذخایر در دسترس و هم ذخایر مسدود شده، تنها دو کشور یعنی عربستان و امارات ذخایر بیشتری از ایران داشتند. یعنی عربستان با 450 میلیارد دلار اول و امارات با 129 میلیارد دلار رده دوم و ایران با 122 میلیارد دلار جایگاه سوم بیشترین ذخایر اززی واقعی را از آن خود کرده‌اند.