اقتصاد کلان: شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات روز یکشنبه، ۱۷ اردیبهشت ماه با ۹۵ هزار و ۴۳ واحد کاهش در ارتفاع ۲ میلیون و ۴۴۰ هزار واحدی ایستاد و شاخص فرابورس نیز در جلسه معاملاتی دیروز یک هزار و ۲۶۴ واحد کاهش داشت و به ۳۰ هزار و ۷۹۱ واحد رسید.
به گزارش «تجارت آنلاین»، از ابتدای فروردین ماه تا نیمه اردیبهشت 1402 بازار بورس شاهد موج سنگین ورود پول حقیقی و رشد خیره کننده شاخص کل بود. این روند در ادامه موج افزایش تقاضا که از پاییز 1401 شروع و به مدت 6 ماه ادامه یافته بود تا حدودی منجر به جذاب شدن بازار سرمایه نسبت به بازارهای موازی ارز، مسکن و... شده بود. این درحالی که در معاملات صبح روز یکشنبه 17 اردیبهشت ماه، شاخص کل در 10 دقیقه ابتدایی معاملات حدود 12 هزار واحد رشد کرده بود به یک باره چرخش
گسترده در روند بازار رخ داد و شاخص کل در پایان معاملات افت حدود 95 هزار واحد را ثبت کرد و همین امر منجر
به گمانه‌زنی‌ها نسبت به تکرار روند نیمه اول سال 1399 شد.
بازار بورس تهران به روایت آمار
شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات یکشنبه، ۱۷ اردیبهشت ماه با ۹۵ هزار و ۴۳ واحد کاهش در ارتفاع ۲ میلیون و ۴۴۰ هزار واحدی ایستاد. شاخص هم‌وزن با ۳۰ هزار و ۶۶ واحد کاهش به ۸۴۰ هزار و ۳۴۲ واحد و شاخص قیمت با ۱۷ هزار و ۷۱۳ واحد افت به ۴۹۵ هزار و ۷۱ واحد رسید. دیروز در معاملات بورس تهران، بیش از ۲۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۱۷۴ هزار و ۴۱۳ میلیارد ریال معامله شد. شرکت سرمایه گذاری صدر تامین (تاصیکو) با ۸۸۸ واحد، سایپا (خساپا) با ۳۵۷ واحد، زامیاد (خزامیا) با ۲۸۹ واحد و فولاد خراسان (فخاس) با ۲۷۸ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشتند.
فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با هفت هزار و ۵۲۲ واحد، ملی صنایع مس ایران (فملی) با ۶ هزار و ۱۲۵ واحد، صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) با چهار هزار و ۲۰۸ واحد، معدنی و صنعتی چادرملو (کچاد) با سه هزار و ۲۰۹ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس داشتند.
دیروز همچنین سایپا (خساپا)، پرداخت الکترونیک پاسارگاد (پی پاد)، ایران خودرو (خودرو)، گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو (خگستر)، پالایش نفت تهران (شتران)، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) و پالایش نفت اصفهان (شپنا) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند.
گروه خودرو هم در معاملات دیروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه هفت میلیارد و ۳۷۴ میلیون برگه سهم به ارزش ۳۶ هزار و ۱۰۵ میلیارد ریال دادوستد شد.
شاخص فرابورس نیز دیروز یک هزار و ۲۶۴ واحد کاهش داشت و به ۳۰ هزار و ۷۹۱ واحد رسید. در این بازار بیش از ۹ میلیارد و ۱۲ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات امروز فرابورس بیش از ۴۴۷ هزار و ۳۵۷ نوبت بود. فولاد شاهرود (فرود)، مجتمع جهان فولاد سیرجان (فجهان) و شرکت سرمایه گذاری آرمان گستر پاریز (خکرمان) تاثیر مثبت بر شاخص فرابورس داشتند.
در مقابل پتروشیمی مارون (مارون)، سنگ آهن گهرزمین (کگهر)، پلیمر آریاساسول (آریا)، ایران خودرو دیزل (خاور)، فولاد هرمزگان جنوب (هرمز)، بیمه پاسارگاد (بپاس) و شرکت سرمایه گذاری صبا تامین (صبا) با تاثیر منفی بر این شاخص همراه بودند. سرمایه گذاری مالی سپهر صادرات (وسپهر)، آهن و فولاد غدیر ایرانیان (فغدیر)، بهمن دیزل (خدیزل)، و شرکت آهن و فولاد غدیر ارفع (فغدیر) تاثیر مثبت بر شاخص فرابورس داشتند.
ثبت رکورد خروج پول حقیقی در 3 سال اخیر
افراد حقیقی در جلسه معاملاتی بازار دیروز 4,029 میلیارد تومان معادل نزدیک 30 درصد از ارزش کل معاملات خرد را به حقوقی‌ها فروخته و خارج شدند. رکورد تاریخی خروج پول از بازار سهام با رقمی نزدیک به 7 هزار میلیارد تومان مربوط به شهریور سال 1399 است.
این افت سنگین 100 هزار واحدی در حالیست که برخی از مسئولان وزارت اقتصاد نوید ورود روزانه پول حقیقی 1000 میلیارد تومانی به بازار سهام را مطرح کرده و ایده شروع مجدد عرضه اولیه را داده بودند. به همین دلیل وضعیتی که دیروز در بازار بورس رقم خورد کمی غافلگیرکننده بود.
اصلاح موقت یا افت ادامه‌دار؟
بسیاری از تحلیلگران بر این باور هستد که بعد از رشد پیاپی و صعود بی‌وقفه بازار بورس چنین اصلاحی ولو اینکه سنگین باشد قابل پیش‌بینی بود و بازار برای استراحت و نفس‌گیری نیاز به چنین افتی داشت. این کارشناسان همچنان بر وضعیت متفاوت دو تجربه بهار 1399 و بهار 1402 تأکید می‌کنند و بر این باورند که بازار امروز با شرایط آن زمان بسیار متفاوت است و خود بازار بورس اکنون بسیار عمیق‌تر از گذشته شده است. باتوجه به آنچه از نیمه اسفند سال گذشته تاکنون در بازار سرمایه رخ داده طبق نظر این کارشناسان آنچه واضح است اینکه بازار از سکون فرسایشی دو سال گذشته خارج شده و در مسیر جدیدی قرار گرفته و بررسی
روند بازارهای دارایی حاکی از آن است که شرایط حاکم بر این بازار همچنان بر پایه انتظارات تورمی می‌چرخد. در نتیجه اصلاح یک تا چند روز جای نگرانی ندارد و جزء ذات بازار تلقی می‌شود.
به باور کارشناسانی که همچنان نسبت به بازار بورس تهران و روند صعودی اخیر آن خوشبین هستند در روزهای آتی با مشخص شدن وزیر جدید صمت و مختصات جدید عرضه خودرو، اهالی بازار سرمایه مرحله جدیدی از تغییرات را تجربه کنند و از این رو بازار سرمایه جذابیت‌های ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاری خواهد داشت. برخی تحلیلگران اقتصادی نیز بر این باورند که عدم عرضه سهام بزرگ و شاخص‌ساز از سوی حقوقی‌ها می‌تواند حتی منجر به کنترل و مدیریت بازار ارز شود. این شرایط در حالیست که در دو سال و نیم گذشته سیاستگذاری‌های اقتصادی به‌کرات سبب شده شاهد خروج پول از بازار سهام به سمت بازارهای غیرمولد و تنش‌زایی همچون دلار، مسکن و خودرو باشیم. کوچ پول از سمت این بازارها با تغییر ریل سیاستگذاری‌های دولتی می‌تواند منجر به جذب دوباره پول از سوی بازارهای غیرمولد به سوی بازارسهام شود.
تفاوت‌ها و شباهت‌های بهار 1399 با بهار 1400
کارشناسان همچنین به برخی تفاوت‌های مشخص بازار بورس در دو مقطع بهار سال 1399 و بهار 1402 نیز اشاره می‌کنند. نوسانات نرخ بهره بانکی در سال 1399 و ثبات آن در شرایط کنونی از جمله تفاوت‌های مورد اشاره کارشناسان است. در آن مقطع نرخ بهره بانکی نوسانات بسیار شدیدی را تجربه کرد در حالی که در شرایط کنونی این نوسانات وجود ندارد و نرخ بهره حول و حوش 24 درصد آرام گرفته و بازار به این فاکتور افزایش نرخ بهره بی‌توجهی نشان داده است.
تفاوت دیگری که کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه به آن اشاره می‌کنند وضعیت صندوق‌ها و منابع ریالی آنهاست. پرتفوی صندوق توسعه بازار و صندوق تثبیت حدود 30 و 12 هزار میلیارد تومان است. فعالیت این دو صندوق بر دو هدف کنترل هیجانات کاذب و رشد شارپ بازار و همچنین پاسخ به موج تقاضا و نقدینگی که به سمت بازار سرمایه سرازیر شده بود، متمرکز است. با توجه به اقدامات صندوقهای مذکور در چند هفته اخیر به نظر می رسد این صندوق ها هم اکنون با منابع ریالی آماده‌ای که دارند بتوانند در ریزش‌ها و اصطلاحا پنیک‌های بازار، در سطوح تکنیکالی کف بازار را جمع کنند و نقدشوندگی بازار را بالا ببرند. اتفاقی که به دلیل انفعال این صندوق ها، هرگز در تجربه‌ی ریزش سال 99 شاهد آن نبودیم و سطوح حمایتی یکی پس از دیگری شکسته می شدند.
اما از طرف دیگر نگرانی‌هایی نیز برای بازار وجود دارد. عرضه یکباره اوراق بدهی دولتی در بازار که به احتمال زیاد در خردادماه و تیرماه انجام می‌شود یکی از ریسک‌های بازار است. عرضه اوراق دولتی در سال 1399 تجربه بسیار بدی را برای بازار بورس تهران رقم زد و به نظر می‌رسد
وزارت همچنان قصد دارد به یکباره در راستای تأمین مالی عرضه اوراق را انجام دهد و نه به صورت تدریجی و البته سازوکار و بخش‌نامه‌ای در راستای عرضه اوراق در بازار توسط وزارت اقتصاد تدوین نشده است.
نکته دیگر مربوط به تعلل در عرضه اولیه سهام است که با وجود مانور آن در محافل اقتصادی و بازار سرمایه اما هنوز در این راستا آن طور که باید و شاید عمل نشده است و به احتمال زیاد عرضه اولیه سهام شرکت‌ها همزمان با فروش اوراق بدهی دولت باشد که نتیجه خوبی برای بازار رقم نخواهد زد و یک فاکتور خطرآفرین به شمار می‌رود.
با توجه به موارد بالا سیاست‌گذاران اقتصادی می‌بایست با درایت وارد عمل شده تا از تکرار اتفاق سال 1399 که منجر به دود شدن سرمایه بسیاری از مردم عادی شد جلوگیری کنند و سیاست‌های لازم در جهت کنترل فاکتورهای ریسک بازار را به کار بگیرند تا اعتماد مردم به بازار سرمایه که طی ماه‌های اخیر به نظر می‌رسد افزایش یافته، همچنان حفظ شود. رونق بازار سهام و کاهش فاکتورهای ریسک
این بازار تأثیر بسیار مهمی می‌تواند در جلوگیری از انتقال سرمایه به سمت بازارهای غیرمولد داشته باشد و مقامات اقتصادی باید به وعده‌های مکرر خود مبنی بر تأمین سرمایه برای ارتقای تولید و اشتغال از مجرای بازار سرمایه عمل کنند.
