هد ررفت منابع با تولید  موبایل ایرانی

گروه صنعت و تجارت: تولید  گوشی هوشمند  د اخلی موضوعی است که از سوی شورای عالی فضای مجازی مطرح شد ه. این شورا طی مصوبه بهمن‌ماه 1398، بر د ستیابی به 20 د رصد  از سهم بازار گوشی هوشمند  با استفاد ه از محصولات بومی تأکید  کرد ه است. طی سال‌های گذشته، تولید  گوشی‌ د اخلی به شکل‌های مختلف مطرح بود  و این موضوع هر چند  وقت یکبار د وباره مطرح شد ه و مورد  توجه قرار می‌گیرد ؛ از جمله نیمه‌ د وم سال ۱۳۹۸ موضوع تولید  گوشی‌های جد ید  ایرانی، باز هم به یکی از مباحث حوزه فناوری اطلاعات تبد یل شد ، آن هم تولید  یک گوشی که ایراد های مد ل‌های قبلی را برطرف کرد ه باشد  و بتواند  با نسخه‌های خارجی رقابت کند ؛ به همین د لیل، طرح حمایت از تولید  و توسعه زیست‌بوم موبایل تولید  د اخل کلید  خورد . محمد جواد  آذری جهرمی د ر تاریخ 10 د ی ماه سال 1398 د ر مراسم امضای تفاهم‌نامه چهارجانبه حمایت از تولید  و توسعه زیست‌بوم تلفن هوشمند  تولید  د اخل بین وزارت ارتباطات، پست‌بانک ایران، شرکت ارتباطات سیار و ایرانسل اعلام کرد  «براساس برآورد های انجام شد ه د ر مد ت ۲ سال به تولید  ۲ میلیون گوشی تلفن همراه می رسیم». وی افزود : «د ر صورت اجرای این تفاهم نامه می توانیم شاهد  کمک به تحقق تحول د یجیتال و انقلاب صنعتی چهارم!!! باشیم». قرار بود  پست‌بانک ایران منابع مالی این پروژه را تأمین کند  اما د ر نهایت این پروژه مسکوت ماند  و به نتیجه‌ای نرسید . اوایل سال ۱۴۰۰، خبر تولید  ۱۴ میلیون د ستگاه گوشی همراه هوشمند  و تبلت تا پایان د وره ۵ ساله اجرای طرح حمایت از توسعه زیست‌بوم همراه، توسعه بازار و فناوری تولید  گوشی‌های هوشمند  د اخلی، منتشر شد .

د ولت سیزد هم و تولید  موبایل

د ولت سیزد هم هم پیگیر ماجرا بود  و عیسی زارع‌پور د ر اوایل آغاز به کار این د ولت اعلام کرد ه بود  «سالانه حد ود  ۱۰ تا ۱۵ میلیون گوشی همراه وارد  ایران می‌شود  که این وارد ات حد ود  ۳ تا ۵ میلیارد  د لار ارزبری د ارد . ظرفیت‌های خوبی برای تولید  موبایل د ر کشور وجود  د ارد  اما باید  بازار آن د ر کشور شکل گیرد  و مرد م به این موبایل‌ها اطمینان کنند ، البته ممکن است نواقصی وجود  د اشته باشد  اما باید  به این نکته توجه کرد  که موبایل ایرانی تولید  د اخل بود ه، د ر ساخت آن از ظرفیت جوانان استفاد ه می‌شود ، موجب اشتغال‌زایی خواهد  شد ، د ر مرد م و جامعه خود باوری ایجاد  می‌کند  و نسبت به گوشی‌های خارجی ارزان‌تر است». طبق گفته زارع پور، گوشی‌های همراه د اخلی توان رقابت با همتایان خارجی خود  را د ارند !!! حتی سرمایه گذاران ایرانی که اکنون د ر عرصه تولید  د ر سایر کشورها فعال هستند ، آماد گی د ارند  که ظرفیت خود  را برای تولید  گوشی همراه د ر ایران به کار گیرند . این سخنان همین‌گونه اد امه پید ا کرد  تا اینکه اواخر پاییز سال 1401 وزارت ارتباطات فراخوانی منتشر کرد  و تولید کنند گان د اخلی سیستم عامل تلفن همراه هوشمند  را برای تولید  یک سیستم عامل ایرانی موبایل د عوت به همکاری کرد . این نقطه آغاز پروژه‌ای بود  که د ر ماه‌های ابتد ایی سال ۱۴۰۲ هم اخبار و اظهار نظرهایی د رباره آن د ر رسانه‌ها مطرح شد . د وم خرد اد ماه امسال رئیس سازمان فناوری اطلاعات اعلام کرد  «تولید  یک میلیون گوشی هوشمند  د اخلی د ر د ستور کار قرار گرفته و طبق گفته وی امسال حد اقل 500 میلیارد  تومان تسهیلات اشتغال‌زایی برای این امر د ر نظر گرفته شد ه است.» تعد اد  یک میلیون د ستگاه د ر حالی هد ف‌گذاری شد ه که بر اساس جد ید ترین آمارهای منتشرشد ه از سوی گمرک سال گذشته ۱۴ میلیون و ۳۱۵ هزار د ستگاه گوشی موبایل وارد  کشور شد ه و د ر سه ماهه ابتد ایی امسال هم ۲ میلیون و ۸۰۳ هزار گوشی تلفن همراه به روش‌های تجاری و مسافری به کشور وارد  شد ه است. د ر هر صورت با وجود  این که پیش‌تر اعلام شد ه بود  برنامه تولید  سیستم عامل ایرانی هم د ر د ستور کار است اما اظهار نظرهای بعد ی وزیر ارتباطات نشان د اد  تولید  گوشی د ر اولویت است و بومی‌سازی د ر حوزه سیستم عامل، چون طرح زمان‌بری است د ر اد امه پیگیری خواهد  شد . طبق گزارش زومیت افشا و انتشار برخی اسناد  و نامه‌ها د رباره واگذاری زمین به برخی شرکت‌های تولید کنند ه گوشی موبایل نیز نشان د اد ه بعضی از اقد اماتی که برای این پروژه وعد ه د اد ه شد ه بود ، انجام شد ه است. وزیر ارتباطات اعلام کرد ه بود  که «د ر پارک فناوری اطلاعات و کارخانه‌های بزرگی که د ر منطقه اقتصاد ی پیام فعالیت تولید ی انجام می‌د هند ، امکانات ویژه‌ای د ر اختیارشان قرار می‌د هیم تا بتوانند  برای بومی‌سازی محصولات حوزه فناوری اطلاعات کار کنند .» بر اساس تاریخ د رج‌شد ه روی نامه‌های افشاشد ه، این واگذاری‌ها از اسفند  ماه ۱۴۰۱ صورت گرفته است.

تولید  موبایل یا مونتاژ چینی؟!
بحث تولید  گوشی موبایل د ر ایران د ر حالی توسط مقامات وزارت صمت و ارتباطات مطرح شد ه که فعالان بازار موبایل و همچنین کارشناسان به شد ت از آن انتقاد  می‌کنند . گوشی‌های د اخلی تا به امروز نتوانستند  د ر بازار با اقبال خوبی مواجه شوند  و خرید اران ایرانی همچنان به د نبال خرید  گوشی باکیفیت خارجی هستند . پروژه تولید  تلفن همراه د اخلی معمولا تنها به افزایش قیمت موبایل‌های وارد اتی و حتی کمبود  آنها د ر بازار منجر شد ه است. موبایل‌های د اخلی تنها د ر صورتی می‌توانند  جایگزین مد ل‌های خارجی شوند  که توانایی رقابت با آنها را د اشته باشند ؛ موضوعی که بعید  است به خاطر نبود  زیرساخت‌های فنی و تکنولوژیک کافی به نتیجه برسد . فعالان و خبره‌های بازار موبایل بر این عقید ه هستند  که تولید  گوشی ایرانی امکان‌پذیر نیست چرا که تکنولوژی ساخت آن وجود  ند ارد  و به طور معمول تجهیزات و قطعات وارد  شد ه د ر د اخل کشور مونتاژ می‌شوند  و د ر نهایت هم روی آنها برچسب تولید  د اخلی می‌زنند . آنها همچنین بر این باورند  که این صحبت‌ها د ر واقع زمینه‌چینی برای اعطای وام به شرکت‌های د انش‌بنیان است. «حمید  توسلی»، عضو هیات‌مد یره سازمان نظام صنفی تهران و عضو هیات‌مد یره سند یکای تولید  تجهیزات فناوری کشور پیش‌تر د ر این‌باره گفته بود  «اگر ما تولید  را بستن پیچ د ر نظر بگیریم، می‌توانیم تولید  د اشته باشیم. اما اگر هد ف از تولید ، ساخت برد  و چیپ‌ست باشد ، این کار د ر حال حاضر د ر کشور ما امکان‌پذیر نیست. د ر حال حاضر د ر بازار اکثر موبایل‌ها با سیستم‌عامل اند روید  کار می‌کنند . پس اگر هد ف ما تولید  موبایل‌های د اخلی باشد ، باید  برای د سترسی به این سیستم‌عامل با شرکت گوگل تعامل د اشته باشیم که این موضوع هم به‌د لیل تحریم‌ها اجرایی نیست؛ مگر اینکه ما سیستم عامل متفاوت و منحصر‌به‌فرد ی را تعریف کنیم». بنابراین از د ید  بسیاری از کارشناسان نه تنها امکان تولید  د اخل به د لیل زیرساخت‌های تکنولوژیک وجود  ند ارد  بلکه حتی مونتاژ موبایل د ر ایران نیز به د لیل کوچکی بازار صرفه اقتصاد ی ند ارد  چرا که اگر این تولید ات مونتاژ د ر بازار به فروش نرسند  موجب هد ررفت منابع و سرمایه خواهد  شد .

محد ود  کرد ن وارد ات موبایل / رقابت با سامسونگ و شیائومی با 500 میلیارد  ناقابل!!
برخی د یگر از کارشناسان البته به بحث د یگری نیز اشاره می‌کنند  که از د ید  آنها سرنوشت صنعت خود رو را به ذهن متباد ر می‌کند . کارشناسان عقید ه د ارند  که این طرح‌ها احتمالا د ر نهایت منجر به ممنوعیت وارد ات و یا افزایش تعرفه‌های وارد ات موبایل خواهد  شد  که این موضوع د ر نهایت منجر به افزایش قیمت‌ گوشی‌ها د ر بازار خواهد  شد . ممنوع شد ن وارد ات آیفون، افزایش تعرفه‌های گمرکی وارد ات تجاری و مسافری گوشی‌های بالای ۶۰۰ د لار و افزایش هزینه رجیستری گوشی‌های موبایل که می‌تواند  قیمت نهایی این کالاها را به‌صورت چشمگیری افزایش د هد ، مجموع د لایلی است که باعث نگرانی برای آیند ه صنعت و بازار موبایل کشور می‌شود . البته نکته د یگری هم وجود  د ارد  آن هم اینکه وقتی گوشی‌های مانند  بلک‌بری کاناد ا و شارپ ژاپن و نوکیای فنلاند  با این همه سابقه ریشه‌د ار و تکنولوژی سطح بالا د ر رقابت با غول‌ها شکست خورد ند  آیا با 500 میلیارد  تومان ناقابل!!! (آن هم نه برای هر شرکت بلکه برای کل هشت شرکت مثلا تولید کنند ه) می‌توان ابرغول‌های صنعت موبایل را از رقابت با گوشی ایرانی خارج کرد ؟ د ر هر صورت آنچه که واضح این است که اگر وزارت ارتباطات روی این طرح خود  پافشاری کند  قطعا د ر آیند ه نزد یک وارد ات موبایل برای تحمیل گوشی تولید  د اخل محد ود  خواهد  شد  و مصرف‌کنند گان بیش از پیش د ر انتخاب محصولات مصرفی خود  نه تنها محد ود  خواهند  شد  بلکه شاهد  افزایش بیشتر قیمت گوشی‌های وارد اتی نیز خواهند  بود  د رست مانند  صنعت خود رو!!