گروه راه و مسکن: مسکن همچنان به عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی مردم شناخته میشود، بسیاری از مردم برای خرید و یا اجاره مسکن با چالش‌های زیادی مواجه هستند، در حالی که هر روز قیمت‌های خرید و اجاره افزایش می‌یابد، درآمد مردم کفاف هزینه‌های این بخش را ندارد این در حالی است که وعده ویژه رئیسی برای خانه دار کردن ایرانی‌ها طی 4 سال ریاست جمهوری او، این روزها با چالش‌های زیادی روبرو شده و تحلیلگران اقتصادی و سیاسی با اشاره به اینکه این طرح هنوز نتوانسته به خانه دار شدن قشر کم درآمد جامعه منجر شود، نسبت به روند کند اجرای این وعده سنگین اقتصادی انتقاد می‌کند.
ساخت موشک در کشور سخت‌تر است یا مسکن؟
تعلل در تحقق وعده ساخت 4 میلیون مسکن رئیسی این بار از سوی یک نماینده مجلس مورد انتقاد قرار گرفت و ساخت مسکن با ساخت موشک مقایسه شد. آنطور که مهر گزارش داده است؛ حجت الاسلام والمسلمین سید محمدرضا میرتاج الدینی، رئیس فراکسیون راهبردی مجلس شورای اسلامی در اولین جلسه شورای سیاست‌گذاری نخستین کنفرانس ملی «راهبردهای اقتصاد مسکن؛ انبوه سازی و معماری پایدار» که در کمیسیون تلفیق و بودجه مجلس برگزار شد ، مسکن را یکی از مسائل اصلی کشور دانست و تاکید کرد: بحران مسکن به این زودی به سرانجام نمی‌رسد. امااین سوال مطرح میشود که ساخت موشک در کشور سخت‌تر است یا مسکن؟ تکنولوژی ما کمتر از کشورهای پیشرفته نیست. ساخت مسکن از تولید پهباد راحت‌تر است پس توانمندی داریم اما در کشور هنوز خیلی کار روی زمین مانده داریم. به گفته این نماینده مجلس؛ اصل ۳۱ قانون اساسی می‌گوید که داشتن مسکن متناسب با نیاز حق هر خانواده ایرانی است و دولت موظف است برای آنان که نیازمندتر هستند زمینه اجرای این اصل را فراهم کند. ما باید تصویر شفافی از وضعیت مسکن امروز داشته باشیم. آخرین آمار ما در این بخش مربوط به ۱۲ سال قبل است؛ در آن گزارش اشاره شده که ۶ میلیون مسکن باید بسازیم و حدود ۲ میلیون مسکن خالی داریم و این از نکاتی است که می‌توان آن را بررسی کرد.
حل بحران مسکن نیازمند مطالعات بین‌المللی
میرتاج‌الدینی با تاکید براینکه حل بحران مسکن در ایران نیازمند مطالعات بین‌المللی است، گفته است سوال من این است آیا مشکل کمبود مسکن در کشورهای پیشرفته هست؟ این کشورها مشکل مسکن فرسوده را نیز حل کرده‌اند. متاسفانه ۱۲ میلیون حاشیه‌نشین داریم و ۱۲ میلیون نفر هم بافت فرسوده زندگی میکنند و ۲۴ میلیون نفر در بخش مسکن مشکل دارند و تا زمانی که یک خانه فرسوده در کشور وجود دارد نباید آرامش داشته باشیم. مقاوم‌سازی منازل روستایی از رسالت‌های ما است. در مسکن مهر کار خوبی شد و یک میلیون مسکن هدفگذاری شد اما هنوز به ایده‌آل نرسیدیم.
این نماینده با بیان اینکه باید رقم مشارکت در تولید مسکن به ۲۰ میلیارد تومان برسد. تاکید دارد: اگر بخش خصوصی پای کار نباشد وعده ۴ میلیون مسکن محقق نمی‌شود. میرتاج‌الدینی همچنین گفت: در کشورهای دیگر خیلی افراد راغب به خرید ملک نیستند و اگر اجاره‌ها به نوعی باشد که مردم قدرت تأمین هزینه‌ها را داشته باشند از این‌رو می‌توان به طرح مسکن اجاره‌ای رسید. دولت زمین و مصالح را تأمین کند و سازنده پس از ساخت با ارقام دولتی این واحدها را اجاره دهد. این نرخ باید ثابت و با افزایش منطقی باشد و می‌توان به این طرح فکر کرد.
کمبود اعتبارات مالی از چالش جدی مسکن ملی
البته کارشناسان حوزه مسکن کمبود اعتبارات بانکی را از چالش جدی طرح نهضت مسکن ملی معرفی میکنند. اطلاعات تسهیلات‌دهی بانک‌ها به طرح نهضت ملی مسکن نشان می‌دهد که بانک‌ها به تأمین مالی این ابرپروژه‌ی دولتی، چندان راغب نیستند. این اطلاعات حاکی از آن است که بانک‌ها در سال اول تنها ۶۴.۷ هزار میلیارد تومان قرارداد منعقد کرده‌اند که البته ۵۱.۵ هزار میلیارد تومان آن تنها توسط بانک مسکن اعطا شده بود. همچنین در سال دوم نیز، ۱۱۱ هزار میلیارد تومان قرارداد منعقد شده که مجدداً بخش زیادی از آن، یعنی ۸۲.۷ هزار میلیارد تومان آن توسط بانک مسکن اعطا شد. هرچند طی روزهای اخیر، محمدرضا مهدیار اسماعیلی، رئیس هیات عامل صندوق ملی مسکن از تزریق اعتبار ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی به این پروژه دولتی خبر داده بود و گفته است: برای سرعت گرفتن روند اجرای طرح نهضت ملی مسکن، ۱۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار به صندوق ملی مسکن واریز و این اعتبار از طریق مجاری پیش‌بینی شده در قانون جهش تولید مسکن برای واریز به این صندوق به عنوان تامین کننده مالی انحصاری بخش مسکن تامین میشود. اسماعیلی گفته است این میزان اعتبار از محل بازگشت وام‌های مسکن مهر، واریزی سازمان ملی زمین و مسکن و تملک زمین تامین شده است.
در همین زمینه عبدالجلال ایری، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در کنفرانس ملی «راهبردهای اقتصاد مسکن؛ انبوه سازی و معماری پایدار» گفته است: ما برای سیاست تولید مسکن فاقد استراتژی درستی هستیم و سیاستی نداریم. اصلی‌ترین رکن برای تولید مسکن را به دلیل عدم همکاری بانک‌ها از دست دادیم و بانک‌ها موظف بودند ۲۰ درصد از منابع ارائه تسهیلات را به مسکن بدهند و در سال ۱۴۰۱، ۷ تا ۸ درصد این رقم اختصاص یافت. آنطور که مهر گزارش داده است: ایری گفته است: ما در برخی شهرها موفق بودیم اما اعداد را که بررسی می‌کنیم اتفاق مورد نظر نیست و تنها توانستیم برای تأمین زمین ۲ میلیون واحد موفق باشیم اما در کلیت موفق نبودیم.
اجرای ملی مسکن نیازمند همکاری بانک‌ها
کارشناسان حوزه مسکن هفت چالش اساسی را از جمله کمبود منابع صندوق ملی مسکن، عدم امکان تحقق پرداخت 20 درصد تسهیلات به بخش مسکن، مشکلات ناشی از تغییر کاربری، افزایش تراکم و مالکیت اراضی واگذار شده توسط دستگاه‌های اجرایی، بالا بودن هزینه آماده‌سازی اراضی الحاقی و توسعه منفصل، عدم تدقیق سازوکار تامین خدمات ساختمانی، الگوها و شیوه‌های ساخت سنتی، مانع تحقق نهضت ملی مسکن می‌دانند اما بررسی ها نشان می‌دهد اصلی‌ترین چالش اجرای این طرح، کمبود منابع مالی و کم کاری بانک‌ها است که با وجود تاکید رئیس جمهور در همکاری این طرح ملی، رغبتی ندارند .
