گروه سیاسی: حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان، با گذشت دو ماه از سفر فیصل بن فرحان، همتای سعودی خود، روز پنج‌شنبه (26 مرداد) در راس هیاتی به ریاض سفر کرد. سفر امیر عبداللهیان به عربستان به دعوت وزرات خارجه این کشور و در ادامه دیدارهای میان مسئولان دو کشور بعد از توافق پکن (اسفند 1401) صورت می‌گیرد. این سفر چهارمین مرحله از گام‌های رو به جلو طرفین در مسیر تنش‌زدایی نیز محسوب می‌شود.
به گزارش تجارت، بعد از توافق پکن میان دو کشور برای از سرگیری روابط در اسفند سال گذشته، در ۱۶ خردادماه امسال نیز سفارت و سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در ریاض و جده عربستان و نمایندگی دائم کشورمان نزد سازمان همکاری اسلامی بطور رسمی بازگشایی شد. در ادامه فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان در ۲۷ خردادماه سال جاری به دعوت حسین امیر عبداللهیان برای سفری یک روزه به تهران آمد. سفارت عربستان سعودی در جمهوری اسلامی ایران بعد از ۸ سال از روز یکشنبه ۱۵ مرداد ماه بطور رسمی فعالیت خود در تهران را آغاز کرده‌است.
90 دقیقه گفت‌وگوی صریح و بدون پرده میان بن سلمان و امیرعبداللهیان
بدون تردید مهمترین بخش از دیدارهای وزیر امور خارجه کشورمان، دیروز –جمعه- در جریان دیدار با ولیعهد عربستان سعودی اتفاق افتاد. حسین امیرعبداللهیان در صفحه اجتماعی ایکس نوشت: «صبح امروز با امیر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی، به مدت ۹۰ دقیقه در جده دیدار داشتیم. گفت‌وگوی صریح، بی‌پرده، سودمند و نتیجه‌بخش، مبتنی بر سیاست همسایگی. با اراده روسای دو کشور، بر مناسبات دوجانبه پایدار در همه زمینه‌ها تاکید شد. در منطقه بر«امنیت و توسعه برای همه» اتفاق نظر داریم.»
تاکید بن سلمان و امیر عبداللهیان بر نگاه استراتژیک دو کشور به یکدیگر
بر اساس ادعای رسانه‌های سعودی، در جریان گفت‌وگوی یک ساعت و نیمه دو طرف از نگاه ویژه به گسترش مناسبات با یکدیگر خبر داده‌اند. بر اساس ادعای رسانه‌های عربستانی، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در دیدار با وزیر خارجه کشورمان با ابلاغ سلام خود و پادشاه عربستان سعودی به مقام معظم رهبری و رییس‌جمهور گفت: نگاه عربستان به رابطه با ایران راهبردی بوده و ریاض در این خصوص عزم جدی دارد. ولیعهد عربستان با تاکید بر دعوت از رییس‌جمهور ایران برای سفر به عربستان، دیدار سران دو کشور را بسیار با اهمیت برشمرد و گفت: این دیدارها تاثیرات اساسی بر توسعه و تعمیق مناسبات دوجانبه و چندجانبه خواهد داشت. در این دیدار همچنین در خصوص برخی مباحث منطقه ای و بین‌المللی نیز بحث و تبادل نظر شد. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز در دیدار با امیر محمد بن سلمان ولیعهد و نخست‌وزیر پادشاهی عربستان سعودی، بر عزم جمهوری اسلامی ایران در توسعه مناسبات با کشورهای منطقه و عربستان تاکید کرد. وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید بر فرصت‌های فراروی دو کشور گفت: جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی می‌توانند با توسعه همه جانبه همکاری‌ها از جمله در حوزه سیاسی، اقتصادی، تجاری، ترانزیت، علم و فناوری، فرهنگی و مردمی، رشد و شکوفایی بیشتر را برای منطقه رقم بزنند. امیرعبداللهیان با اشاره به تحولات نظام بین الملل تاکید کرد: امروز ما در برابر یک مسئولیت تاریخی قرار داریم. امیرعبداللهیان با بیان دستاوردها و ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران افزود: راه موفقیت منطقه تقویت گفتگو و همکاری و افزایش همکاری های توسعه محور است. میرعبداللهیان با اشاره به جایگاه و نقش ایران و عربستان در منطقه و جهان اسلام، از موضوع فلسطین و قدس به عنوان قضیه محوری جهان اسلام یاد کرد و رژیم صهیونیستی را تهدیدی برای همگان دانست. وزیر خارجه کشورمان بر اهمیت امنیت درونزا و پایدار منطقه تاکید کرد. شایان ذکر است، در این دیدار فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان نیز حضور داشت. از طرف ایران نیز علیرضا عنایتی، سفیر ایران در ریاض و سید محسن مرتضایی ، مدیرکل تشریفات وزارت خارجه و حسن زرنگار ، کاردار سفارت تهران در ریاض حضور داشتند.
توریسم و افزایش همکاری‌ها در کانون توجه
در جریان سفر حسین امیرعبداللهیان به عربستان، مهمترین کانون‌های قابل توجه را می‌توان در اراده دو کشور برای گسترش همکاری‌های اقتصادی، امنیتی و البته بحث توریسم مورد ارزیابی قرار داد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در جریاندیدار با فیصل بن فرحان» همتای عربستانی خود در ریاض، امیرعبداللهیان در این دیدار با اشاره به اینکه این چهارمین دیدار وزرای خارجه از پکن تا تهران تا ریاض است، اظهار خرسندی کرد که روابط دو کشور در مسیر درست خود قرار دارد. وی افزود: لازم است زمینه‌های مختلف روابط دو کشور در راستای منافع مشترک فعال شود. امیرعبداللهیان گفت: ما امروز در ریاض هستیم تا زمینه استمرار و پایداری روابط سازنده دو کشور را بصورت مشترک فراهم کنیم. وزیر امور خارجه ایران با اشاره به زمینه‌های مختلف همکاری دو کشور، پیشنهاد تشکیل کمیته‌های تخصصی مشترک همکاری در زمینه های مختلف مورد علاقه دوجانبه را مطرح کرد که مورد استقبال قرار گرفت. امیرعبداللهیان همچنین آمادگی ایران برای فعال سازی کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی دو کشور را اعلام کرد. وزیر امور خارجه ایران مبارزه با تروریسم را در راستای امنیت مشترک دو کشور و کشورهای منطقه دانست و افزود: این موضوع می تواند یکی دیگر از زمینه های همکاری میان دو کشور باشد. وی ادامه داد : همچنین از سفر گردشگران سعودی به ایران استقبال می کنیم و همه تسهیلات را برایشان فراهم می کنیم. در سوی مقابل، فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان نیز ضمن ابراز خرسندی از دیدار با امیرعبداللهیان و تاکید بر اهمیت آن در پیشبرد هرچه بیشتر روابط دوجانبه، به نتایج مثبت گفتگوها در سفر اخیر خود به تهران اشاره کرد و افزود: این دیدارها و گفتگوها و تلاشهای مشترک برای گسترش روابط دو کشور مهم است و دو ملت باید این احساس را داشته باشند که روابط به نفع دو کشور در حال پیشرفت است. وی ضمن تشریح دیدگاههای خود در خصوص موضوعات مطرح شده توسط وزیر امور خارجه کشورمان و طرح برخی پیشنهادات متقابل گفت: مهمترین سفری که منتظر آن هستیم و به گسترش روابط دو کشور کمک خواهد کرد، سفر جناب آقای رئیسی رئیس جمهور است و همه وزارتخانه های دولتی عربستان موظف هستند که زمینه موفق این سفر را فراهم کنند.
کرمی: دیدار امیر عبداللهیان و بن سلمان نقطه‌عطفی در مناسبات تهران با ریاض است
کامران کرمی کارشناس مسائل عربستان و مدیر گروه مطالعات جامعه و سیاست خارجی عربستان سعودی در مرکز مطالعات خاورمیانه در چرایی انجام سفر حسین امیر عبداللهیان به عربستان در مقطع کنونی اظهارات داشت: «این سفر پاسخی هم‌سطح و هم وزن به سفر ۲۷ خرداد وزیرخارجه عربستان به تهران است که به آغاز ماموریت دیپلماتیک سفرا رسمیت می‌بخشد و طبق این جدول سفیر عربستان نیز هفته های آینده وارد تهران خواهد شد. این سفر همچنین تاکید دوباره ای بر تقویت روابط دوجانبه با نگاه به مسائل منطقه ای بر اساس بیانیه ۱۰ مارس در پکن است و نشان می‌دهد دو طرف بر اساس گام های متوازن در حال برداشتن قدم های آهسته اما مستمر برای تعیین تکلیف پرونده روابط دوجانبه هستند.» این کارشناس مسائل عربستان در بخشی دیگر از اظهارات خود در ارتباط با اهمیت دیدار ویژه امیرعبداللهیان با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در ابعاد نمادین و عینی، تاکید کرد: « دیدار سطح بالای امیرعبداللهیان با ولیعهد سعودی و پادشاه غیررسمی عربستان نقطعه عطفی در معادله روابط تهران و ریاض 5 ماه پس از احیای مناسبات دیپلماتیک، هشت سال پس از قطع روابط و دو دهه پس از تنش-منازعه و رقابت گسترده ای است که پس از سقوط صدام، تحولات بهار عربی و توافق برجام دو کشور ظرفیت ها و تمرکز خود را مصروف آن کردند. بنابراین محتمل است که ظرف ماه های آینده رئیس جمهور ایران با سفر به عربستان صفحه جدیدی را در روابط تهران و ریاض رقم بزند. با این حال نگاه ایران به نسبت نگاه های خوشبینانه ماه های اولیه توافق با عربستان واقع بینانه تر شده و بر اساس رفتار سعودی گام هایی را بصورت آهسته و متوازن بر می دارد.» کرمی در پاسخ به این پرسش که فضای تنش‌زدایی در مناسبات میان ایران و عربستان که با رفت و آمدهای دیپلماتیک همراه شده، می‌تواند چه تاثیری بر آینده موازنه قوا در منطقه داشته باشد؟، به «تجارت» گفت: «واقعیت این است که نگاه عربستان همچنان آزمون رفتار ایران برای بازگشت کامل به روابط دوجانبه است که متغیر یمن در آن نقش کانونی ایفا می‌کند. همچنین نقش متغیرهای مداخله گر در روابط ایران و عربستان پررنگ است که دو متغیر رفتار دولت دموکرات آمریکا و عادی سازی روابط احتمالی با اسرائیل می تواند در روند آن اخلال ایجاد کند. از این زاویه است که تهران و ریاض باید در حوزه روابط منطقه ای پرچالش خود وزن این دو متغیر را سنجیده و بر اساس معادله حساسیت-آسیب پذیری خطوط همکاری و خطوط قرمز خود را ترسیم و بر مبنای آن حرکت کنند.» وی در پایان تصریح کرد: «با این حال و علیرغم وزن چنین متغیرهایی اما نقشه راه اقتصاد سیاسی عربستان در منطقه و خیزش چینی در خلیج فارس دو متغیر پررنگ دیگری است که باعث می شود روابط ایران و عربستان اینبار و برخلاف دهه های گذشته در یک فضای معطوف به رقابت همکاری جویانه و کمتر منازعه آمیز ترسیم و به پیش برود.»
