گروه سیاسی: سفر احمد مسعود به مسکو نخستین سفر یک مقام ارشد سیاسی مخالف طالبان به روسیه است. همین امر پرسش‌هایی مهمی را در ارتباط با چرایی، ابعاد، اهداف و چشم‌انداز این سفر مطرح کرده است؟ حالا این مساله جدی مطرح شده که آیا روسیه در حال سرمایه‌گذاری بر روی احمد مسعود بوده و از جبهه مقاومت مردمی افغانستان حمایت می‌کند؟ یا در روایتی پیچیده‌تر مساله مهم این است که روس‌ها از میزبانی احمد مسعود چه اهدافی را دنبال می‌کنند؟ «تجارت آنلاین» در راستای پرداختن به این مسائل با پیر محمد ملازهی، کارشناس ارشد مسائل افغانستان گفت‌وگو داشته است.
همزمانی سفر احمد مسعود و یک مقام پاکستانی به مسکو بسیار معنادار است
پیرمحمد ملازهی، در ارتباط با چرایی سفر احمد مسعود به روسیه در برهه زمانی کنونی اظهار داشت: «در ابتدا باید توجه داشت که سفر مسعود به روسیه در شرایطی است که یکی از مقام‌های ارشد پاکستانی عازم مسکو شده است. احتمال این که دیداری میان احمد مسعود و مقام‌های سیاسی پاکستانی صورت بگیرد، بسیار زیاد است. اسلام‌آباد در مقطع کنونی با برآورده نشدن انتظاراتش از طالبان بعد از بازگشت به قدرت مواجه شده و همین امر می‌تواند محرکی مهم برای این دیدار باشد. حالا پاکستانی‌ها اختلافات مرزی و امنیتی جدی‌ای با طالبان دارند.»
سفر احمد مسعود با دغدغه‌های پاکستان ارتباط مستقیمی دارد
این کارشناس ارشد مسائل افغانستان در ادامه دو برداشت کلی را از این سفر مطرح کرد و افزود: «یک برداشت این است که پاکستانی‌ها می‌خواهند به طالبان این هشدار را بدهند که در صورت تکرار مزاحمت‌های مرزی و ادامه حمایت از تحریک طالبان، در سیاست‌های حمایتی خود تجدیدنظر کرده و از مخالفان حمایت خواهند کرد. با توجه به نقشی که روسیه می‌تواند داشته باشد و نگرانی‌های این کشور از تبدیل شدن افغانستان به محل تجمع رادیکال‌های جهادی، این برداشت تا حدود زیادی قابل دفاع است.
برداشت دوم نیز این است که پاکستانی‌ها، به آرامی در حال زمینه‌سازی کشورهای مختلف با موضوع کنار آمدن با طالبان است. یعنی اسلام‌آباد قصد دارد دیگر کشور از جمله روسیه، طالبان را به رسمیت بشناسد. چنین امری که مسکو می‌توان پیشرو آن باشد، در نهایت هم‌راستای با منافع ملی پاکستان خواهد بود.»
وی افزود: «فراتر از پاکستان به نظر می‌رسد، احمد مسعود نیز امیدوار است که از طریق روسیه به راهی میانی و نوعی مصالحه با دولت کابل دست پیدا کند. شاید به این نتیجه رسیده باشد، که جنگ در آن معنای ابتدایی که بتواند قیامی عمومی را علیه طالبان ایجاد کند، به سرانجام نخواهد رسید. لذا اکنون روس‌ها می‌توانند نقش میانجی‌گرانه را در این بین ایفا و به نوعی فضا را برای حکومتی مشارکتی ایجاد کنند.»
حمایت نظامی روسیه از جبهه مقاومت مردمی افغانستان بسیار بعید است
پیر محمد ملازهی در بخشی دیگر از اظهارات خود در ارتباط با این مساله که آیا روسیه حاضر به حمایت جبهه مقاومت مردمی افغانستان داشته باشد، تاکید کرد: «با توجه به رقایت‌هایی که میان دو بلوک شرقی و غربی به رهبری چین و آمریکا برای اعمال نفوذ در افغانستان وجود دارد، فکر نمی‌کنم روسیه سیاست حمایت از احمد مسعود را در پیش بگیرد. سیاست روس‌ها، معطوف به رقابت‌شان با غرب است. بنابراین این تصور که سیاست‌اش را در مسیر حمایت نظامی از احمد مسعود تغییر بدهد، بسیار بعید است. در سوی مقابل، احمد مسعود نیز در جبهه غربی نتوانست حمایت‌های لازم را کسب کند. حتی آمریکایی‌ها به او توصیه می‌کنند، راه‌حل سیاسی و نه نظامی را در پیش بگیرد. با تمام این اوصاف باید توجه داشت که تنها کشور حامی احمد مسعود، تاجیکستان است که این کشور نیز به نوبه خود بازیگری نزدیک به روسیه است.»
ایران برنامه‌ای برای حمایت از مخالفان طالبان ندارد
این کارشناس مسائل افغانستان در بخش پایانی اظهارات خود در ارتباط با نوع تعامل جمهوری اسلامی ایران با احمد مسعود اظهار داشت: « ایران تا کنون تلاش داشته مسائل و مشکلات‌اش را با طالبان مدیریت و با این گروه وارد تقابل نشود. حتی برخی افراد نیز تمایل داشتند این گروه را تطهیر کنند. هر چند احمد مسعود و دیگر رهبران مخالف طالبان در ماههای گذشته سفرهایی را به ایران داشته‌اند اما واقعیت این است که تهران نمی‌خواهد حداقل فعلا با امارت اسلامی طالبان وارد تقابل شود. در واقع، ایران برنامه‌ای برای حمایت از مخالفان طالبان ندارد. به نظر می‌رسد ایران در آینده نیز تلاش خواهد کرد که دیدگاههای احمد مسعود و طالبان را نسبت به آینده پروژه سیاست در افغانستان به یکدیگر نزدیک کند. البته برخی ها بر این باور هستند که با توجه به تنش‌آفرینی‌های چند وقت اخیر طالبان برای کشورمان که حتی به درگیری مرزی نیز انجامید، باید ایران حمایت از مخالفان طالبان را در دستور کار قرار دهد.
