گروه سیاسی: اجرایی شدن توافق ایران و آمریکا دو بُعد اساسی دارد. در سطح نخست، موضوع تبادل زندانیان با میانجی‌گری دوحه در دستور کار طرفین قرار گرفته و در سطح دوم انتقال دارایی‌های مسدود شده ایران در کره جنوبی اجرایی شده است.
روند اجرای پیچیده تبادل زندانیان دو کشور
اولین و شاید مهم‌ترین بُعد اجرایی شدن توافق ایران و آمریکا را می‌توان داستان پیچیده و غامض تبادل زندانیان مورد ارزیابی قرار داد. مقامات ایرانی نام پنج شهروند این کشور را که قرار است توسط آمریکا آزاد شوند، مهرداد معین انصاری، کامبیز عطار کاشانی، رضا سرهنگ‌پور کفرانی، امین حسن‌زاده و کاوه افراسیابی معرفی کردند. سیامک نمازی در سال ۱۳۹۵ به جرم جاسوسی و همکاری با دولت آمریکا، عماد شرقی در سال ۱۳۹۹ به جرم جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات نظامی و مراد طاهباز در سال ۱۳۹۶ به جرم جاسوسی از مراکز حساس نظامی در پوشش محیط زیستی، هر کدام به ۱۰ سال حبس محکوم شده بودند. از دو زندانی دیگر که گفته می‌شود یک نفر از آنها زن بوده، نامی آورده نشده است. دیروز –دوشنبه- منابع خبری گزارش دادند هواپیمای حامل پنج جاسوس آمریکایی، تهران را به مقصد دوحه ترک کرد. همزمان با انتشار خبرهایی مبنی بر ورود پنج زندانی ایرانی به دوحه، خبرگزاری رویترز نیز نوشت هواپیمای قطری حامل پنج جاسوس آمریکایی، تهران را به مقصد دوحه ترک کرد.
در همین ارتباط، «علی باقری» معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که به همراه هیات عالی رتبه ایران به ریاست «سید ابراهیم رئیسی» جهت شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده است، در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاری صداوسیما که آیا در حال حاضر تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا انجام شده، گفت: قاعدتاً طبق زمان‌بندی انجام شده ما الان باید تبادل زندانیان را دوحه داشته باشیم؛ زندانیانی که مدنظر آمریکا بودند و زندانیان ایرانی که به صورت غیرقانونی توسط آمریکا بازداشت شده بودند. باقری در بخشی دیگر از صحبت های خود در مورد تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا گفت: طی مذاکرات فشرده ای که در طول چند سال گذشته به صورت غیرمستقیم بین ایران و آمریکا انجام شد، یکی از موضوعات مهم تبادل زندانیان و آزادسازی منابع مالی ایران بود.
همچنین، کاظم غریب آبادی معاون امور بین الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر با انتشار در توئیتر نوشت: «پس از یک تلاش موفق تیمی، ۵ هموطن ایرانی در زندان های آمریکا امروز آزاد و دو نفر از آنان از طریق دوحه وارد تهران می شوند. ستاد حقوق بشر در کنار دولت و قوه قضائیه در احقاق حقوق ایرانیان خارج از کشور مصمم خواهد ماند.»
6 بانک ایرانی مقصد دارایی‌های آزاد شده از کره جنوبی
دومین بُعد اجرای توافق ایران و آمریکا در ارتباط با انتقال دارایی‌های مسدود شده به بانک مرکزی ایران با میانجی‌گری قطر است. در این زمینه، محمدرضا فرزین، دیروز –دوشنبه- در گفت وگو با بخش خبری ساعت 14 صداوسیما، درباره آزادسازی منابع بلوکه شده ایران در کره جنوبی اظهار کرد: طبق توافقات انجام شده، در تاریخ 19 مرداد سال جاری کلیه منابع ارزی غیرقابل دسترس کشور در 2 بانک کره‌ای و شعبه بانک ملت در سئول، به بانک مرکزی سوئیس منتقل شده است. رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: 6 بانک ایرانی که شامل بانک های کشاورزی، سامان، پاسارگاد، گردشگری، کارآفرین و شهر در دو بانک الدخان و الاهلی قطر حساب بازکردند تا همه پرداخت‌های توسط کارگزاران بین المللی این دو بانک قطری و سیستم سوئیفت صورت بگیرد. وی افزود: طی روز گذشته از مقامات قطری نامه ای رسمی دریافت کرده ایم که 5 میلیارد و 573 میلیون و 492 هزار یورو به حساب 6 بانک ایرانی واریز شده است. فرزین تاکید کرد: این منابع از جمله منابع ارزی بانک مرکزی کشور است که جهت منافع ملی و تقویت پول ملی از آن استفاده خواهد شد. رئیس کل بانک مرکزی افزود: شکایت ایران از کره جنوبی بابت بلوکه کردن منابع ارزی ایران و کاهش ارزش آن به واسطه افت ارزش پول کره جنوبی پیگیری خواهد شد. وی تصریح کرد: تلاش برای دسترسی ایران به سایر منابع ارزی غیرقابل دسترس نیز ادامه خواهد داشت و به زودی اخبار خوبی از آن اعلام خواهیم کرد. همچنین، خبرگزاری رویترز از انتقال ۶ میلیارد دلار از اموال بلوکه شده ایران به بانک‌های دوحه خبر داد. خبرگزاری رویترز دیروز (دوشنبه) گزارش کرد که قطر به واشنگتن و تهران اطلاع داده که ۶ میلیارد دلار از اموال بلوکه‌شده ایران به بانک‌های دوحه منتقل شده است. در این گزارش همچنین آمده است که یک هواپیمای قطری در ایران امروز پنج جاسوس آمریکایی آزاد شده به همراه ۲ نفر از اعضای خانواده آنها را به دوحه انتقال می‌دهد. پیش از این، بر اساس اعلام خبرگزاری‌ها، پس از موافقت واشنگتن با شروط جمهوری اسلامی ایران، پس از احراز انتقال منابع مالی ایران به قطر توسط بانک مرکزی ایران، فرآیند تبادل زندانیان آغاز می‌شود و محل تبادل هم دوحه، پایتخت قطر خواهد بود. منابع آگاه به خبرگزاری رویترز گفتند که پس از انتقال پول ایران از کره جنوبی به قطر انتظار می‌رود که پنج جاسوس آمریکایی که در ایران زندانی بودند تهران را به مقصد دوحه ترک و از آنجا به ایالات متحده سفر کنند. در مقابل، پنج ایرانی بازداشت شده در آمریکا آزاد خواهند شد تا آنها نیز بتوانند به ایران سفر کنند. علاوه بر این، وزیر امور خارجه کره جنوبی روز دوشنبه (دیروز) در بیانیه‌ای خاطر نشان کرد: دولت ما از نزدیک با کشورهای درگیر از جمله ایالات متحده و ایران برای رسیدگی به موضوع دارایی‌های مسدود شده ایران رایزنی کرده است و در حال حاضر تلاش می‌کند تا پیشرفت همه رویه‌ها را تضمین کند تا این موضوع یک بار برای همیشه حل شود.
تاثیر مثبت آزادسازی منابع ارزی بر بازار
پس از اجرایی شدن توافق ایران و آمریکا، حالا مساله مهم این است که این رخداد چه تاثیری بر بازار اقتصادی در داخل کشور خواهد داشت. در این زمینه، شهباز حسن پور یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، با اشاره به تاثیر آزادسازی منابع ارزی در عرصه تولید و بازار، بیان کرد: یکی از اقدامات بسیار خوب و ستودنی دولت سیزدهم در حوزه دیپلماسی خارجی به ویژه در حوزه دیپلماسی اقتصادی است. ارتباطی که دولت سیزدهم با کشورهای مختلف منطقه و دنیا برقرار کرده، قابل تقدیر است. وی در ادامه اظهار کرد: آزادسازی منابع ارزی کشور و بازگرداندن اموال بیت المال که حق مسلم مردم بوده، از اقدامات بسیار مثبت دولت سیزدهم بوده که قطعا در رفاه و آرامش زندگی مردم تاثیرگذار است.
