علیرضا حیدری
کارشناس اقتصادی
با توجه به کاهش شدید متوسط مصرف در 10 دهک، وقتی که آمار متوسط مصرف تا این حد کاهش پیدا کرده یعنی گوشت قرمز از سبد خانوار برخی از دهکها حذف شدهاست. بررسی افزایش نرخ تورم مواد غذایی و سهم آن سبد خانوار در دهکهای مختلف درآمد هزینهای متفاوت است، وقتی از سبد خانوار حرف میزنیم یعنی از تنوع مواد خوراکی مصرفی با کیفیت متفاوت و با قیمت متفاوت صحبت میکنیم و در بررسی تابع مصرف این مواد میبینیم که در دهکهای مختلف سهم و میزان مصرف متفاوت است. نمیتوانیم این موضوع را در دهکهای مختلف شبیه به هم ببینیم و مقایسه کنیم که تغییرات چگونه رخ میدهد و این موضوع فقط در دهک مشخص قابل بررسی است. اما در سه دهک اول سهم میزان تورم مواد خوراکی بیشتر از سایر دهکها است چراکه درآمد کمتری دارند و طبیعتا سهم مواد غذایی به عنوان اولویت نیاز باید پوشش اداده شود که معمولا با توجه به سهم درآمدی سهم خوراک بیشتر از حد معمول خود را نشان میدهد یعنی بیشتر از متوسط سهم خوراک در تمام دهک ها باید خو را نشان دهد. باید توجه داشت که برخی از مواد خوراکی، هزینههای خوراک کم کشش است یعنی افزایش قیمت مواد غذایی تاثیر قابل توجهی در مصرف نمیگذارد برای مثال قیمت نان اگر افزایش هم پیدا کند باز مردم مصرفکننده نان هستند. اما درباره پروتئین این موضوع دیده نمیشود چراکه وقتی قیمت مواد خوراکی به طور شدید افزایش پیدا میکند، تغییر الگوی مصرف اجتناب ناپذیر است یعنی مصرف کننده دیگر توانایی تحمل افزایش قیمت را ندارند و نسبت به افزایش قیمت نسبت به میزان مصرف واکنش نشان میدهد و علیرغم میل باطنی خانوارها مصرف کاهش پیدا میکند. ممکن است که برخی از کالاها کلا از سبد مصرفی خارج شوند که این اتفاق برای گوشت و پروتئین افتاده است. در دهکهای 1، 2 و 3 میتوان پیش بینی کرد که تقریبا پروتئین قرمز از سبد مصرفی خانوار خارج شدهاست، با توجه به کاهش شدید متوسط مصرف در 10 دهک، وقتی که آمار متوسط مصرف تا این حد کاهش پیدا کرده یعنی این کالا از سبد خانوار برخی از دهکها حذف شدهاست. با فراگیری سوءتغذیه به طور طبیعی هزینههای درمان در آینده برای دولت افزایش پیدا میکند و به دنبال آن در آینده مردم سالمی نخواهیم داشت. در بررسیهای اخیر وزارت بهداشت و درمان که در شورای عالی کار مطرح شد، برای سرانه مصرف برای گوشت قرمز و سفید، لبنیات و تخم مرغ وزنی تعریف شده که اگر سرانه مصرف به آن وزن مشخص نرسد و یکسری از پروتئینهای ضروری حذف شود، این موضوع در رشد و تکامل افراد موثر است و در صورت کاهش مصرف رشد و تکامل فیزیکی افراد دچار اختلال میشود. این وضعیت در تمام کشور دیده میشود اما در استانهای کم برخوردار بیشتر و در مناطقی که سرانه درآمد پایینتر است و در دهکهای پایین جمعیت بیشتری متمرکز می شود، این اتفاق افتاده است و همانطور که گفته شد آثار بلندمدت خروج برخی از مواد خوراکی از سبد خانوار سوءتغذیه است که جبران ناپذیر بوده و حتما باید در زمان خودش این مواد غذایی مصرف شود. آثار سوء تغذیه در نسلهای بعدی هم منتقل میشود چراکه وقتی انسان سالم بالغ از لحاظ فیزیکی و جسمی نداشته باشیم ، تمام اجزای این فرد ضعیف میشود و نمی تواند خلنواده سالمی داشته باشد. در این شرایط آثار سوء تغذیه و نارس شدن جسمی افراد در نسل آینده هم دیده میشود البته اگر این افراد دوام بیاروند تا به نسل آینده برسند چراکه با سوءتغذیه افراد مشکلات جسمی متعددی پیدا میکند که متخصصان تغذیه باید به این موضوعات بپردازند و در این باره اظهار نظر کنند و هر چند در این بحران قرار داریم اما متاسفانه سیاستگذار به این موضوع هیچ توجهی ندارد.