مینا ابراهیمی بسابی
جامعه شناس
همه انسان ها برای گذراندن زندگی خود نیازمند تلاش وفعالیت هستند که باکسب وکارو درامد وامرارمعاش گره خورده است.جوامع نیز برای ادامه حیات وگرداندن چرخ های تولیدی به کار وتلاش مردمانشان نیازمندند ودراین راستا فعالیت وتلاش افراد توام با ازادی عمل واستقلال باعث رشد وبالندگی وشکوفایی استعدادهای فطری ودرونی شده وفرصتی را برای مشارکت اجتماعی انان فراهم می کند .اما درمقابل کارو فعالیت واژه ی اشنای بیکاری را در جملاتی نظیر من بیکارم،از بیکاری خسته شدم، بیکارم دارم دیوونه میشم و..........زیاد شنیده ایم که خود حکایت ازکابوس بیکاری درجامعه دارد انچنان که سایه ان برسرخانواده وجامعه سنگینی می کند.اما عامل بازدارندگی اشتغال وتوسعه فرصت های شغلی چیست؟ چرا افراد بامدارک تحصیلی بالا چالش های فراوانی برای ورود به دالان ها ی بازار کار دارند؟ پاسخ به این سوالات ودهها سوال دیگر کلید بسیاری ازمعضلات وبحران های مختلف زندگی فردی-اجتماعی است.
درشرایط کنونی ریشه ی درد مشترک جوانان برای ورود به بازار کار راباید درخانواده ها جستجو کرد که در چند دهه ی اخیرنقش انان تحت تاثیررسانه ها وفضاهای مجازی وشرایط اقتصادی جامعه درانتخاب رشته ی تحصیلی برای اینده ی شغلی فرزندانشان بسیارپررنگ ترازقبل شده است وبرموجی سوارند که برای جبران عقب ماندگی ها وناکامی های شخصی واجتماعی ودستیابی به رویاها وارزهای ازدست رفته ی خود همراه با نگرانی دائم ازاینده ی فرزندان درفضای خانه تب تند رشته هایی بادرامد بالاوشان اجتماعی را به انان گوشزد ، وعلاقه ی کاذب را برایشان به وجود اورده اند و درعین حال موجب افت تحصیلی وکاهش یادگیری وضعف عملکرد درسی فرزندان شده ،که نهایتا بلا اجباربهترین روزهاوسال های عمر خودرا درحسرت رشته های پولسازپشت کنکورو یا درانتظار ورود به مشاغل دولتی می گذرانند.ازسوی دیگر پدیده ی شوم بیکاری را درناامیدی از پیدا کردن شغل مناسب معمولا بین افراد تحصیل کرده که به مدرک تحصیلی خود دلخوشند شاهدیم که باتوقع بالا وزیاد دست به هرکاری می زنند و با شکست های مکرردچارعدم ارامش روحی وروانی شده و چرخه ای ازافکار منفی در ذهن انان به وجود می اید وبا یاس وناامیدی خانه نشینی را ترجیح می دهند. لذا برای فرار ازمعضل بیکاری باید درسایه ی تکنولوژی های نوین ارتباطی با توجه به توانایی ها،علایق،مهارت ها وتحت هوشیاری اجتماعی باشناسایی امروز –اینده مشاغل درتامین اینده ی شغلی ورضایت اززندگی وکار تمرکزنمایند تامسیر اشتغال برای افراد جویای کارهموار گردد.
امروزه درفرایند دستیابی به شغل،نیازدالان های کار به اموزش های فنی-حرفه ای است .جریانی که توسط مراکز اموزشی به ویژه مدارس ودانشگاهها انجام می شود اما متاسفانه شکاف عمیقی میان نظام اموزشی وبازار کار وجود دارد ورویکرد سیستم اموزشی صرفا برحافظه محوری ودریافت نمره ومعدل یا بخوان،نمره بگیروقبول شو ونهایتا یادگیری طوطی واروپرشدن ذهن از مطالب کتب درسی وجزوات همراه با عدم اهنگ رشد توانایی های بالقوه واستعدادیابی است چنانچه پس از اموزش های طولانی وداشتن مدرک تحصیلی هیچ کاربردی برای ورود به موج سنگین بازار کار ندارند. لذا برای تغییر شرایط به نفع نوجوانان وجوانان با حذف مفاهیم حجیم وبه دردنخوروناکارامد نیازمند دارویی هستیم که ضمن هدایت وبرنامه ریزی صحیح درکنار مسائل تئوریک باتشکیل کلاس های مهارت اموزی زمینه رشد وشکوفایی توانایی واستعداد های انان فراهم شود وپلی ارتباطی بین اموزش ونیاز بازار ومراکز صنعتی وخط های تولیدی کارخانجات زده شود.ازدیگر مسیرها برای کاریابی ،کارافرینی است که دران به نقش خصوصیات برجسته وطوفان فکری انسان همانند شناسایی نیازها ،درک واقعیات،ذهنیت پویا و مثبت،پشتکار واراده،اندیشه وخلاقیت ، قدرت ریسک پذیری درمقابل ثروت های مادی تاکید می شود.بنابراین با توجه به ضرورت روزافزون جامعه نیازمند نهادینه کردن فرهنگ کار وکارافرینی درمدارس ودانشگاهها هستیم تا پس ازپایان تحصیلات از فرهنگ پشت میز نشینی وانتظار پیداکردن مشاغل دولتی وکارمندی وسونامی بیکاری فاصله بگیریم وبیکاری را باکارافرینی درمان کنیم.
ازسویی قاب دیگری از بیکاری را در نقش پررنگ بنگاههای اقتصادی برای کسب وکار دانش اموختگان شاهدیم که با فقدان توسعه ی فناوری درمحیط خود ظرفیتی برای جذب فارغ التحصیلان ندارند ویا با گرایش به استفاده ازتکنولوژی وفن اوری های نوین به جای نیروی انسانی، افراد به صورت اجباری یا به طور خود خواسته وطبیعی از کار خارج می شوند وبدین ترتیب دراینده با خیل عظیم بیکاران مواجهیم.
بی شک برای باز شدن گره ی کور بیکاری باید گام های بلند عملی وبرنامه ریزی صحیح واساسی وهدفمند برای افزایش ظرفیت سرمایه گذاری دربخش های گوناگون اقتصادی به ویژه تقویت ریل های تولیدی صنایع داخلی برداشته شود تا تمامی خانوارها بتوانند در قطاراقتصاد ایران سوارشوند.
