تهران و واشنگتن به سوی «توافق سخت» گام بر می‌دارند
گروه سیاسی: دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا روز شنبه (6 اردیبهشت) در مسقط پایتخت عمان، بر خلاف مذاکرات اولیه پرده خوش‌بینی مفرط را کنار زد و پرده بده و بستان‌های دیپلماتیک میان دو طرف را استارت زد. بنابر روایت سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه و رئیس تیم مذاکره‌کننده کشورمان، بعضی از اختلافات ما خیلی جدی هستند و بعضی از اختلافات دیگر حالا کمتر جدی هستند. بعضی اختلاف‌ها پیچیدگی‌های خاص خودشان را دارند و ظرایف بسیار زیادی دارند. ما امیدوار هستیم که البته به سرعت بتوانیم جلو برویم. تجربیات بار گذشته به ما کمک می‌کند که حرکت ما سهل‌تر و سریع‌تر باشد، ولی به هر حال من فکر می‌کنم تا اینجا حرکت ما خوب بوده است. به گزارش «تجارت»، اظهارات عراقچی که همزمان با آغاز مذاکرات فنی میان هیات‌های ایرانی و آمریکایی بود، به وضوح از آغاز مرحله نفس‌گیر مذاکرات حکایت دارد. روایت رسانه‌های آمریکایی نیز به وضوح این موضوع را تایید کرد. رسانه‌های آمریکایی مدعی شدند که میان مذاکره کنندگان دو کشور اختلافاتی وجود داشته و طرفین برای رایزنی پیرامون آن‌ها به پایتخت‌های خود بازگشته‌اند. با این تفاسیر، «تجارت» به منظور بررسی نتایج و ابعاد دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا با حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل سیاست خارجی و استاد دانشگاه گفت‌وگو داشته است.
ایران و آمریکا در مسیر پیدا کردن راه‌حل برای حل اختلافات حرکت می‌کنند
حسن بهشتی‌پور در بخش ابتدایی اظهارات خود پیرامون اخبار منتشر شده از دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا اظهار داشت: «در ابتدا باید توجه داشت گزارش‌های موجود پیرامون دور سوم مذاکرات همگی به معنای بالاگرفتن اختلافات نیست. برای نمونه این که گفته شده آمریکایی‌ها دور چهارم مذاکرات را شاید به دو هفته آینده موکول کنند، نشان دهنده این است که موضوعاتی جدی مطرح شده که نیازمند زمان و تصمیم‌گیری مهم پیرامون آن‌ها هستند؛ یعنی دقیقا رویه‌ای بر خلاف خواسته ترامپ برای رسیدن به توافق طی دو ماه. هم ایران و هم آمریکا باید تصمیم سخت بگیرند اما این بدین معنا نیست که دو طرف دچار تنش شدید شده‌اند. به نظر می‌رسد دو طرف خطوط قرمز یکدیگر را به رسمیت شناخته و در چارچوب پیدا کردن راهکار برای حل اختلافات گام بر می‌دارند. اگر دستور کار مذاکرات شفاف‌تر شود، دقیق‌تر می‌توان قضاوت کرد. برای نمونه در مذاکرات ژنو، دستور کاری تحت عنوان برنامه جامع اقدام مشترک در قالب مذاکرات ایران با 1+5 تعیین شد و دوسال مذاکره صورت گرفت تا در نهایت در سال 2015 توافق امضا شد.
موضوع موشک‌ها برای ایران خط قرمز است
این کارشناس مسائل سیاست خارجی در بخشی دیگر از اظهارات خود در ارتباط با طرح ادعاهایی درباره به میان کشیده شدن مسائل موشکی و وارد کردن سوخت 3.67 درصدی به ایران از خارج، در میانه مذاکرات دور سوم تاکید کرد: «قاعدتا طرح چنین مسائلی به معنای بن‌بست مذاکرات است. بر این باور هستم چنین مسائلی نیز مطرح نشده است. موضوع موشک خط قرمز بزرگ ایران است. اگر آن‌ها اسرائیل را محدود و کنترل می‌کنند، حق دارند درباره مساله موشکی ایران نیز بحث کنند. اما زمانی که یک رژیم تندرو و جنایتکار، انواع تسلیحات کشنده را در اختیار دارد و از هر خصومتی علیه ایران کوتاه نمی‌آید، به هیچ عنوان منطقی به نظر نمی‌رسد که آمریکایی‌ها این موضوع را در مذاکرات مسقط طرح کنند.
توقف غنی‌سازی به معنای تعطیلی چرخ صنعت هسته‌ای در ایران است
این استاد دانشگاه در ارتباط با تنش‌های درونی دولت آمریکا درباره توقف یا ادامه غنی‌سازی در داخل ایران، با اشاره به این‌که اختلافات در این زمینه یک مساله داخلی درون کاخ سفید است، افزود: «این درخواست بیشتر از سوی لابی صهیونیست‌ها مطرح می‌شود. چرخه سوخت هسته‌ای یک روند خاص دارد. در ابتدا سنگ اورانیوم از معدن استخراج می‌شود و سپس در نیروگاه های هسته‌ای آن را به کیک زرد تبدیل می‌کنند. در ادامه کیک زرد، به گاز هگزا فلوراید تبدیل می‌شود. این گاز در سانتریفیوژ تزریق می‌شود و در ادامه اورانیوم 235 و 238 از هم جدا می‌شود. چرا که تنها اورانیوم 235 می‌تواند انرژی تولید کند. در نهایت این اورانیوم به صورت قرص یا میله‌های هسته‌ای به سوخت تبدیل می‌شود و در راکتور مربوطه استفاده می‌شود. تمام این فرآیند که چرخه سوخت هسته‌ای نامیده می‌شود، اگر غنی‌سازی از آن برداشته شود، یعنی کل چرخه تعطیل شود. بنابراین، بحث فناوری و دانش هسته‌ای در ایران مطرح است. توقف غنی‌سازی در عمل غیرممکن خواهد بود.»
توافق موقت می‌تواند مبنایی برای به نتیجه رسیدن سریع‌تر مذاکرات باشد
بهشتی‌پور در ادامه اظهارات خود، پیرامون پیشنهاد ایران برای توافق موقت گفت: «پرونده هسته‌ای ایران دارای ابعاد سیاسی، حقوقی، فنی، نظامی و اقتصادی است. مجموع این مساله به مدت چند دهه مطرح بوده و محدود به چند سال اخیر نیستند که یک شبه حل‌وفصل شوند. نمی‌توان انتظار داشت که دو سال و نیم مذاکره شود و بعد توافق شبیه به برجام را امضا کرد. پیشنهاد ایران این است که پیرامون مسائل کلان توافق موقت صورت بگیرد که مبنایی برای مذاکرات بعدی پیرامون جزئیات در زمینه‌های مختلف باشد. برای نمونه در ابتدا توافق شود ایران غنی‌سازی 60 درصدی را متوقف کند و در مقابل آمریکا دارایی‌های ایران را آزاد کند. توافق موقت اساسا می‌تواند تسهیل‌گر باشد و سرعت حل اختلافات و رایزنی پیرامون جزئیات را سرعت ببخشد.»
شکست مذاکرات در شرایط فعلی قابل تصور نیست
این کارشناس مسائل سیاست خارجی در بخش پایانی اظهارات خود پیرامون آینده مذاکرات ایران و آمریکا تاکید کرد: «در سه دور گذشته ایران و آمریکا اراده کافی برای رسیدن به توافق و حل اختلافات را در عمل نشان داده‌اند. هر دو طرف به سمت توافق سخت گام بر می‌دارند. توافق سخت موانع و دشواری‌های زیادی دارد اما حداقل فعلا نمی‌توان شکستی را برای مذاکرات متصور بود. البته در این بین اسرائیلی‌ها به شدت تلاش می‌کنند مذاکرات را متوقف کنند. حتی ممکن است که تل‌آویو به سمت ایجاد یک رخداد تصنعی برای شکست روند مذاکرات اقدام کند. باید با تمام امکانات به ویژه با عوامل نفوذی اسرائیلی مقابله کرد و باید تهران تمام امکانات خود را برای شکست توطئه‌های اسرائیل به کار بگیرد.»
