'فدریكا موگرینی' مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز شنبه وارد تهران
خواهد شد تا در سفری یك روزه، زمینه های گسترش روابط ایران و این اتحادیه
را بررسی كند. مسیری كه رهبران اروپایی پیش از موگرینی آن را آغاز كردند و
زمینه ساز دستیابی به اهداف مشترك در روابط متقابل شدند.
برخی از
مهمترین دستاوردها و اهدافی كه رهبران اروپا و ایران در سفرهای متقابل
داشته اند،شامل موارد ذیل است: ** پسابرجام، فرصتی برای توسعه اقتصادی
دیدارهای
سران كشورهای اروپایی و ایران پس از اجرایی شدن برجام، با سفر حسن روحانی
به ایتالیا آغاز شد. تهران و رم در جریان این دیدار، 14 سند همكاری در حوزه
های حمل و نقل، راه آهن، همكاری های آموزشی و پزشكی، بازرگانی، ایمنی،
همكاریهای بندری، كشاورزی، قرنطینه و حفظ نباتات، پزشكی و دارویی امضا
كردند. دو كشور همچنین توافق كردند كه دو سند مهم به عنوان نقشه راه میان
مدت و بلندمدت برای همكاری های تهران و رم تنظیم كنند.
دكتر روحانی در
دیدارهایی كه از نظر دیپلماسی عمومی دارای ارزش فراوان است، با ایرانیان
مقیم ایتالیا و نیز با رهبر كاتولیك های جهان در واتیكان گفت و گو كرد.
رئیس
جمهوری كشورمان از ایتالیا به فرانسه رفت تا مقام های تهران و پاریس روز
پنجشنبه سندهای همكاری در زمینه ارتباطات، محیط زیست، توسعه پایدار و آب و
هوا، گردشگری، بهداشت و دارو، تحقیقات كشاورزی، مواد غذایی و جنگلداری،
آموزش عالی و تحقیقات، حمل و نقل، میراث فرهنگی امضا كنند. در این سفر،
توافقی نیز میان شركت نفت توتال و شركت ملی نفت ایران امضا شد. اما احتمالا
امضای قرارداد خرید هواپیماهای ایرباس، مهمترین دستاورد فوری در سفر هیات
ایرانی به فرانسه بود. این قرارداد برای نخستین بار در دهه های اخیر، یك
شركت بزرگ آمریكایی (بویینگ) را وادار كرد برای رقابت با طرف اروپایی
خواستار همكاری با ایران شود و دولت ایالات متحده را نیز واداشت با زیر پا
گذاشتن رویه ای كه در دهه های گذشته پیش گرفته بود، مجوز چنین معامله ای را
به بویینگ بدهد.
برخی آمد و شدها در روابط خارجی، در واقع، تشریفات
سیاسی برای ترغیب همكاری های اقتصادی است. حضور 'الكسی چیپراس' نخست وزیر
یونان در هفتم فوریه (18 بهمن) در ایران، از این دست آمد و شدها به شمار می
رود. در این سفر و پس از مذاكرات مشترك دو جانبه، اسناد نقشه راه توسعه
همكاری ها، یادداشت تفاهم همكاری سیاسی و یادداشت توسعه لغو روادید سیاسی
به امضا مقام های دو طرف رسید.
سپس 'یوهان اشنایدر آمان' رئیس جمهوری
سوئیس در 26 فوریه (7 اسفند) وارد ایران شد. رئیس جمهوری سوئیس، مقامی
هماهنگ كننده در شورای هفت نفره فدرال سوئیس است كه به صورت گردشی، هر سال
میان اعضا تغییر می كند. اشنایدر آمان كه امسال رئیس جمهوری است، همزمان
مدیریت امور اقتصادی، آموزشی و پژوهشی را نیز در شورای فدرال برعهده دارد.
حضور
نمادین آمان در ایران، این پیام را به شركت های سوئیسی داد كه دولت از
آنها برای سرمایه گذاری یا همكاری با ایران پشتیبانی می كنند و آنها می
توانند بدون هراسی كه در دوران پیشابرجام وجود داشت، وارد بازار كشورمان
شوند.
دو روز پس از ورود یوهان اشنایدر آمان، شركت سوئیسی ام اس سی
(MSC) كه نزدیك به 15 درصد از كل بازار حمل و نقل دریایی جهان را دارد و در
55 بندر جهان مالك پایانه های باربری است، با سازمان بنادر و دریانوردی در
ایران یادداشت تفاهم امضا كرد.
در جریان سفر رئیس جمهوری سوئیس به
ایران، یادداشت های تفاهمی هم درباره همكاری در ساخت قطار و راه آهن تندرو،
بهسازی جاده ها و توسعه زیرساخت ها، از جمله توسعه بنادر امضا شد. قائم
مقام وزارت راه و شهرسازی نیز از تمایل یك شركت سوئیسی برای تولید اتوبوس
در ایران خبر داد.
حضور و سخنرانی رئیس جمهوری سوئیس در دانشگاه
تهران، نیز علاوه بر اینكه اقدامی نمادین به شمار می رفت، سبب شد دانشگاه
تهران و دانشگاه علوم پزشكی ایران یادداشت های تفاهمی با دانشگاه زوریخ و
دانشگاه های ETH و EPFL امضا كنند.
و بالاخره، 'ماتئو رنتزی' نخست وزیر
ایتالیا روز سه شنبه گذشته همراه با یك هیات بلندپایه اقتصادی و سیاسی وارد
تهران شد تا تفاهم های صورت گرفته در سفر رئیس جمهوری ایران به رم را
تكمیل كند.
'مهدی كرباسیان' معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، تاكید كرده
است كه ایران خواستار انتقال فناوری در همكاری با كشورهای صنعتی جهان است.
این سیاست، به طور خاص، در توافق هایی كه در جریان سفر نخست وزیر ایتالیا
به ایران انجام شد، دیده می شود.
در این سفر، توافق هایی در زمینه صنایع
نساجی، فولاد، ساخت نیروگاه، صنایع مخابراتی، پزشكی، شهرسازی و معماری
میان دو طرف امضا شد. همكاری در صنایع نفت و گاز، صنعت راه آهن و گردشگری
نیز از دیگر توافق های انجام شده در این سفر بود. 'روبرتو لونگو' مدیر
سازمان بازرگانی ایتالیا نیز از تصمیم كشورش برای اعطای یك خط اعتباری چهار
میلیارد یورویی به منظور تسهیل داد و ستد میان دو كشور خبر داد.
یكی از
سیاست هایی كه ایران در روابط با كشورهای صنعتی دنبال می كند، توسعه روابط
به صورت موازی است؛ به طوری كه مثلا تفاهم نامه های توسعه راه آهن با
ایتالیا، سوئیس و فرانسه امضا شده و بر اساس خبرهای رسانه ها، احتمالا با
كشور ژاپن نیز تفاهم های مشابهی صورت خواهد گرفت. این 'تفاهم های موازی' در
نهایت، دست كشورمان را در انتخاب بهترین پیشنهادها با بالاترین كیفیت باز
خواهد گذاشت.
** سفر موگرینی و هیات همراه
قرار است شماری از
مقام های ارشد اتحادیه اروپا 'موگرینی' را در سفر به تهران همراهی كنند.
این مقام ها شامل 'الیزابتا بیِن بوفسكا' مسئول بازار داخلی، صنایع و
كارآفرینی،«ویولتا بالك» كمیسیونر بخش حمل و نقل، 'میگل آریاس كانیِته'
مسئول انرژی و اقدامات آب و هوایی، 'كارلوس موئِدِس' مسئول دانش، پژوهش و
نوآوری، 'تیبور ناوراكیچ' مسئول آموزش، فرهنگ، ورزش و جوانان، 'كریستوس
استیلیانیدس' مسئول كمك های بشردوستانه و مدیریت بحران، و 'كارمنو وِلا'
مسئول محیط زیست، دریانوردی و ماهیگیری است.
هریك از این مسئولان
اروپایی قرار است در حوزه كاری خود با طرف های ایرانی گفت و گو كند، اما به
طور كلی، 'گسترش تدریجی همكاری ها با ایران' در كانون رایزنی ها خواهد
بود.
طبعا در سفر یك روزه مسئولان اروپایی نمی توان عقد قراردادهای
بازرگانی عمده، مانند آنچه ایران با ایتالیا و فرانسه امضا كرده است را
انتظار داشت؛ اما نوعی 'ساز و كار' و 'نقشه راه' برای گسترش روابط میان
ایران و كشورهای اروپایی به طور كلی تنظیم خواهد شد و كشورهای كوچكتر
اروپایی نیز راهكار و زمینه های داد و ستد با كشورمان را خواهند شناخت.
مقام های اروپایی همچنین امكان گشایش دفتر دایمی اتحادیه اروپا را با طرف های ایرانی بررسی خواهند كرد.
اما
یكی از مهمترین محورهای گفت و گو، پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی
است. كشورمان سالهاست كه متقاضی پیوستن به این سازمان جهانی است و اگر این
كار به صورت هدفمند و همزمان با تقویت بنیادهای اقتصادی، صنعتی و تولیدی
صورت پذیرد، قطعا باعث جهشی در اقتصاد ایران خواهد شد.