سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی قدیم، معاونت رئیس‌جمهور بود. در زمانی‌که این سازمان منحل شد، نيز معاونت رئیس‌جمهور باقی ماند و همان وظایف را بر عهده داشت. تفاوت در این دو موقعیت سازمان برنامه، چه در وضعیت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و چه در قامت دو معاونت نظارت راهبردی و منابع انسانی رئیس‌جمهور این بود که در قدیم بودجه کاملاً متمرکز نوشته می‌شد و در حال حاضر از تمرکز بودجه‌نویسی کاسته شده است. بودجه استانها در شکل سازمان برنامه قدیم، با تمرکز مرکز نوشته می‌شد و خود استانها اختیاری جهت دخالت در بودجه مربوط به منطقه خود نداشتند. پس از انحلال این سازمان بنابر تغییر چنین رویه‌ای بخشی از این فرآیند به استانداری‌ها محول شد تا نقش سازمان‌های منطقه‌ای در تنظیم بودجه افزایش یابد. در مورد مصوبه اخیر دولت مبنی بر احیای سازمان مدیریت، بازگشتن به تمرکز تخصیص بودجه در تهران بیشتر به چشم می‌خورد، که این مورد دارای محاسن و معایبی است. اما آن چیزی که از اهمیت برخوردار است اقتصاد ایران و اقتصاد بخش عمومی است که ناگزیر از اعمال اصلاحات است. اقتصاد ایران و بخش عمومی (دولت) باید هم از نقطه نظر هزینه و هم از نقطه نظر درآمد به سمت افزایش نقش استانها حرکت کند و با این کار به جز تمرکز‌زدایی از نقش دولت مرکزی، استقلال بودجه هر استان را نیز عملی می‌کند. مالیات‌های استانی و محلی مدت‌هاست که از نظرها دور افتاده است. باید با سازوکاری -چه با وجود سازمان برنامه، چه در نبود آن- برای کاستن از هزینه‌های دولت که دلیل اصلی کسری بودجه همیشگی دولت ایران بوده، فکری‌اندیشید. ابزار مالیات‌ها و مخصوصا این نوع از مالیات‌های محلی نباید از نظر سیاستگذاران فراموش شود. در صورت انتقال ماموریت به استانها و انتقال بخشی از مدیریت به شورای شهرها و مالیات ستانی محلی وضعیت بهبود خواهد یافت، در این صورت اگر تخصیص بودجه در خود استانها نیز انجام شود دیگر ساختار مدیریت دولت نیازی به سازمان مدیریت نخواهد داشت.
* جمشيد
پژويان- اقتصاددان
