اعضاي کميسيون عمران مجلس در گفتگوبا "تجارت آنلاین" تاکيد کردند؛
تجارت آنلاین: این نماینده مجلس می گوید: در حوزه حمل ونقل ريلي بسيار عقب هستيم، چرا که هنوز هيچ يک از خطوط کشورمان ازنعمت سوخت برقي بهره مند نشده است. ازسوي ديگر واگن‌ها و کشنده‌ها فرسوده هستند وحتي ازرده خارج شده‌اند...
محمد خادمي: قطاربه عنوان يکي از«ارزان‌ترين» و«ايمن‌ترين» وسايل حمل و نقل بين شهري به حساب مي‌آيد،کشور ما از 80 سال گذشته از نعمت صنعت ريلي برخوردار بوده است.
ساخت خطوط ريلي در کشور پهناورمان گام بلندي درصنعت گردشگري براي جابه جايي آسان تر مسافر،کاهش تلفات جاده اي براثرحوادث خودرويي،سرعت بخشيدن به جابه جايي کالاي داخلي و خارجي محسوب مي‌شود، به همين منظورتمام دولت‌ها درتوسعه اين صنعت حمل و نقل تلاش‌هايي را انجام داده‌اند،اما ازهمان روزهاي نخست که اين صنعت در کشورمان مورد بهره برداري قرارگرفته باهزينه بالا براي زيرساخت‌هاي صنعت ريلي مواجه بوده است، به طوري که مساحت ريلي کشوربايد طبق برنامه چهارم توسعه که تا سال 1404 تعريف شده است به 25 هزار کيلومترريل برسد، اما درحال حاضر ريل موجود درکشور از13 هزار کيلومترمساحت برخورداراست وبراي رسيدن به اين چشم انداز بايد سالانه به طورميانگين يک هزارکيلومترريل ساخته شود که درحال حاضرتوان 200کيلومترساخت ريلي درکشور وجود دارد، درگزارش پيش رونگاهي به اين صنعت حمل ونقل مي‌اندازيم ونظرتعدادي ازاعضاي کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌را جويا مي‌شويم:
* آمارها چه مي‌گويد
طبق آمارها در حال حاضر بيش از 13 هزار کيلومتر شبکه ريلي در کشور وجود دارد و راه آهن جمهوري اسلامي‌ايران در پايان سال 1394 حدود9215 نفر پرسنل داشته است. اين شرکت علاوه بر مسئوليت بهره‌برداري از خطوط، مسئول حفظ، نگهداري و تعمير خطوط نيز است.ايستگاه‌هاي بين‌المللي راه آهن کشور؛ اهواز، سهلان، تبريز، جلفا، نيک پسندي، مهرآباد، تهران، اصفهان، بندرعباس و سرخس است، آخرين آمارهاي منتشر شده مربوط به سال 94 در حوزه مسافروباربه اين شکل است، دراين سال 24 ميليون و 500 هزارنفربا قطار در کشور مسافرت کرده‌اند و بيش از 35 ميليون تن بار از نقاط گوناگون کشور از طريق خطوط ريلي جابه جا شده است.طبق تحقيقات خبرنگار«تجارت» خطوط احداث شده (اصلي و فرعي) پس از انقلاب اسلامي بيش از 35 خط است، که طول خط ريلي فرعي404 کيلومتر، طول خط اصلي يک هزار و734 کيلومتر و طول محور‌هاي جديد نزديک به 3هزارو400 کيلومتر است، که در مجموع بيش از 5 هزار و 500 کيلومتر ريل سازي صورت گرفته است، البته اين حجم ريل سازي به جزمحدوده ايستگاهي است.طبق تحقيقات خبرنگار«تجارت» خطوط اصلي احداث شده قبل از انقلاب اسلامي‌تنها 12 خط و در مجموع طول ساخت ريلي کشور 4565 کيلومتر بوده که طولاني‌ترين خط با مساحت 928 کيلومتر در محور تهران_ بندر امام و کوتاه‌ترين خط ريلي قبل از انقلاب 80 کيلومتر در محور زرند- کرمان ساخته شده بود.در حال حاضر ۴۵درصد از ظرفيت ناوگان ريلي کشور به مسير پرتردد ريلي تهران- مشهد اختصاص يافته است و روزانه ۲۵ تا۲۸ هزار نفر در مسير ريلي تهران- مشهد تردد دارند.
*8سال ديگر به چشم انداز راه آهن مي‌رسيم
حمل و نقل ريلي بر اساس سند چشم انداز بايد به ۱۸ درصد برسد، اما اين سهم در حال حاضر فقط ۸ درصد است. اگر چه از نظر تخصصي توان ساخت هزارکيلومتر راه آهن درسال وجود دارد،اما براي ساخت هر کيلومتر راه آهن بيش از ۳ ميليارد تومان اعتبار نياز است که با توجه به اين رقم بسيار سنگين ومحدوديت بودجه دولتي امکان تامين اعتبار براي اين حجم ساخت ريل وجود ندارد.۷ هزار و۵۰۰ کيلومترراه آهن درکشوردردست احداث است که در سال جاري ۲۵۰ کيلومترآن به بهره برداري مي‌رسد.سرعت حرکت قطارها درکشور پايين است وقابل رقابت با ساير حوزه‌هاي حمل و نقل نيست. درحال حاضرسرعت حرکت قطارها بالاي ۲۵۰ کيلومتر درساعت است، اما درکشورما خط جديد درحال ساخت کرج-هشتگرد سرعت ۹۰ کيلومتردرساعت طراحي شده است که قطعا مورد استقبال قرار نمي‌گيرد. مقايسه شاخص‌هاي مهم حمل ونقل نظير نسبت طول خطوط به مساحت و جمعيت، نسبت تعداد لوکوموتيو به طول خطوط و نسبت واگن به جمعيت در۱۶ کشورمهم منطقه شامل کشورهاي همسايه،خاورميانه، آسياي ميانه و حوزه قفقاز نشان مي‌دهد ايران از وضعيت مناسبي برخوردار نيست.ميانگين ۱۶ کشورمنطقه رقم ۱۹۵ را به خود اختصاص داده که ايران با ميانگين ۱۰۳ در رديف نهم قرار دارد، قزاقستان داراي ميانگين ۹۲۸ وعربستان ميانگين ۳۹ را داراست که بيشترين و کمترين رقم در اين مورد هستند. اما اغلب کشورهاي آسياي ميانه و حوزه قفقاز به همراه ترکيه و سوريه داراي موقعيت بهتري نسبت به ايران هستند.بر اساس سند چشم انداز تا سال ۱۴۰۴ بايد داراي ۲۵ هزار کيلومتر خط ريلي باشيم که براي تحقق اين هدف بايد سالانه هزار کيلومتر خط ريلي احداث شود، اما متوسط توان ساخت درحال حاضر2۰۰ کيلومتربيشتر نيست.ازسال۱۹۰۳ تا امروز فناوري برقي وارد سيستم حمل و نقل شده وقطارهاي با سرعت بالا ساخته شده است و بيش از۵۰ سال است که سرعت قطارها در برخي کشورها به۲۵۰ کيلومتر درساعت افزايش يافته است ودرحال حاضر کشوري نظير چين درحال ساخت ۱۵هزارکيلومتر خط آهن با سرعت ۲۵۰کيلومتر درساعت است.هزينه ساخت هر کيلومتر با سرعت بالاي۲۵۰ کيلومتردرساعت تقريبا ۱۵ميليون دلار مي‌شود، درحالي که درايران خط پرسرعت نداريم واين سرمايه گذاري بدون کمک دولت وبخش خصوصي و سرمايه گذاري بانک‌ها امکان پذيرنيست.
*بايد بخش خصوصي وارد کار شود
براي اينکه وضعيت ريلي کشوررا بيشتر بررسي کنيم، به سراغ تعدادي ازنمايندگان مجلس شوراي اسلامي‌رفته‌ايم،«صديف بدري» نماينده شهر اردبيل که درکميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌مشغول به کاراست، در اين باره به خبرنگار«تجارت»مي‌گويد:« راه آهن يکي ازمهم‌ترين وسايل حمل ونقل کالا و مسافراست که درکشورهاي پيشرفته بسيار مورد استفاده قرارمي‌گيرد،کشور ما نيز از اين حمل و نقل نزديک به 80 سال است که بهره مند شده وبعد ازپيروزي انقلاب اسلامي‌اقدامات بسيار خوبي صورت گرفته است و در سند برنامه توسعه چهارم، پنجم و ششم اقدامات مناسبي درنظر گرفته شده است، اما متاسفانه در اجراي برنامه چهارم که چشم انداز راه آهن مشخص شده است بسيار عقب هستيم و براي جبران اين عقب ماندگي سالانه بيش از يک هزار کيلومتر راه آهن بايد ساخته شود که اين حجم ريل کشي بسيار بالاست و در حال حاضر توان اين مساحت ساخت ريلي در کشور وجود ندارد.»اين نماينده مجلس شوراي اسلامي‌در ادامه مي‌افزايد:« در سال جاري اعتبار خوبي براي فعاليت عمراني ريلي کشور در بودجه در نظر گرفته‌ايم، اما 90 درصد بودجه کشور در حوزه‌امورات جاري دولت هزينه مي‌شود و تنها 10 درصد بودجه صرف فعاليت‌هاي عمراني کشور مي‌شود که اين 10 درصد نيز براي انبوهي از فعاليت‌هاي عمراني در نظر گرفته مي‌شود. از سوي ديگر در حوزه ريل گذاري به دليل بالا بودن هزينه ساخت اعتبار بسيار زيادي را مي‌طلبد.»او در پاسخ به سوال خبرنگار «تجارت» درباره اينکه در حال حاضر چه راهکاري وجود دارد که به سند چشم انداز ريلي کشور برسيم؟ مي‌گويد:« ساخت راه آهن و ريل گذاري نيازمند اعتبار بسيار زياد است و درآمد زايي آن در بلند مدت اتفاق مي‌افتد، به همين دليل دولت‌ها توان اجراي تمام قسمت‌هاي ريل گذاري و توسعه راه آهن را ندارند، به همين منظور طبق اصل 44 (خصوصي سازي) بايد از بخش خصوصي استفاده شود، يعني به شکل مشارکت در ساخت از بخش خصوصي کمک گرفت وحتي در اين حوزه مي‌توان از سرمايه گذاري کشورهاي ديگر استفاده کرد، به اين شکل که بخش خصوصي وارد کار شود و به جاي هزينه اي که براي ريل گذاري و توسعه راه آهن انجام مي‌دهد درآمد بهره برداري در مدت زمان مشخص را در اختيار بخش خصوصي قرار دهيم.»به گفته اين عضو کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌جابه جايي کالا از سوي راه آهن براي صادرات داخلي و خارجي بسيار به صرفه است، ارزان بودن هزينه انتقال کالا و ايمن بودن جابه جايي کالا باعث به وجود آمدن درآمد براي شرکت راه آهن و رضايت بازرگانان و از سوي ديگر ايجاد اشتغال ثابت مي‌شود.»وي در پاسخ به سوال ديگر خبرنگار ما درباره اينکه شرکت راه آهن کشورمان چند درصد از حجم جابه جايي کالا و مسافر را برعهده دارد؟ مي‌گويد:« درحال حاضر 11 درصد حجم جابه جايي مسافر و کالاي کشور از سوي شرکت راه آهن صورت مي‌گيرد، طبق برنامه چهارم که چشم انداز راه آهن ترسيم شده است بايد 25تا30 درصد حجم جابه جايي کالا و مسافر از سوي شرکت راه آهن صورت بگيرد، که متاسفانه هنوز در حوزه ساخت ريل که در برنامه چهارم توسعه گنجاند شده محقق نشده است.» اين نمايند مردم اردبيل در مجلس شوراي اسلامي‌مي‌گويد:« خط راه آهن اردبيل بيش از 12 سال است که کار ساخت آن آغاز شده‌اما هنوز مورد بهره برداري قرار نگرفته و در حال حاضر پيشرفت 45 درصدي داشته است.»
*سالانه 10درصد به خطوط ريلي کشور اضافه مي‌شود
«سيد احسن علوي» رئيس کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌نيز در اين باره به خبرنگار «تجارت» مي‌گويد:« براساس زمان و امکانات بعد از پيروي انقلاب اسلامي‌در توسعه شبکه ريلي کشور بسيار خوب پيش رفته‌ايم و پاسخگوي نياز جابه جايي مسافر و کالا تا حدي بوده‌ايم، چرا که با وجود جنگ تحميلي، رشد جمعيت و تحريم‌ها اقدامات خوبي انجام شده است، اما در حال حاضر نزديک به 90 درصد جابه جايي مسافر و کالا در کشور ما به شکل جاده اي انجام مي‌پذيرد که بايد با توسعه راه آهن درصد تردد جاده اي کشور را کاهش دهيم.»رئيس کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌مي‌افزايد:« سالانه حدود يک هزار و 500 کيلومتر بايد ريل گذاري در کشور انجام شود که متاسفانه در اين حوزه زير ساختي بسيار عقب هستيم چرا که در حال حاضر سالانه بين 150 تا200 کيلومتر ريل گذاري انجام مي‌شود، يعني نزديک به 10 درصد از برنامه چهارم توسعه در سال محقق مي‌شود.»«علوي» درپاسخ به سوال خبرنگار «تجارت» درباره اينکه کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌چه برنامه اي براي کمبود بودجه ساخت ريل گذاري انجام داده است؟ مي‌گويد:« اعضاي کميسيون تمامي‌تلاش شان را انجام داده‌اند تا اعتبارات عمران شرکت راه آهن را افزايش دهند و از سوي ديگر جلسات گوناگوني با حضور مسئولان شرکت راه آهن، مسئولان ديوان محاسبات، ادارات گمرک، وزارت نفت و ديگر نهادها برگزار کرده‌ايم تا بتوانيم طلب شرکت راه آهن را از برخي نهادهاي دولتي دريافت کنيم که خوشبختانه در اين جلسات توانستيم اعتبارات خوبي را براي شرکت راه آهن به دست آوريم، حتي بدهي گمرک ووزارت نفت به شرکت راه آهن (حدود 900 ميليارد تومان )دريافت شده است،البته بخشي از اين بدهي به خزانه دولت رفته است که درحال رايزني با آقاي نوبخت رئيس سازمان برنامه وبودجه هستيم تا بدهي نهادها به شرکت راه آهن که به حساب خزارنه واريز شده به حساب شرکت راه آهن بازگردانده شود.»اين نماينده مجلس شوراي اسلامي‌در ادامه صحبت‌هايش مي‌افزايد:« در حوزه حمل ونقل ريلي بسيار عقب هستيم، چرا که هنوز هيچ يک از خطوط کشورمان ازنعمت سوخت برقي بهره مند نشده است و بايد در کنار توسعه راه آهن به وضعيت محيط زيست نيز توجه داشته باشيم وازسوي ديگرواگن‌ها و کشنده‌ها فرسوده هستند وحتي ازرده خارج شده‌اند که تجهيز کردن آنها نيازمند اعتبار بسيار زياد است، بنابراين جا دارد دولت با همکاري مجلس شوراي اسلامي‌بستري را براي ورود بخش خصوصي مهيا کند تا به سهولت بخش خصوصي وارد کار شود و اقدام به توسعه و بازسازي حمل و نقل ريلي کشور کند،البته اين مشکلات در حمل و نقل هوايي هم وجود دارد گاهي اوقات هواپيماهاي شرکت‌هاي هوايي کشورمان بيش ازحد مجازپرواز مي‌کنند که باعث به وجود آمدن حوادث هوايي مي‌شوند.»او درپاسخ به سوال خبرنگار «تجارت» درباره اينکه کشورچين به تازگي اعلام کرده است قصد دارد با هزينه دولت چين در کشورهايي که جاده ابريشم از آنها عبور مي‌کند خطوط ريلي بسازد و تمامي‌کشورهايي که جاده ابريشم از آن ها عبور مي‌کند را به خطوط ريلي بين الملل متصل کند، کشورمان ازاين ايده چيني‌ها استقبال کرده است؟ مي‌گويد:« کشور مان از سرمايه گذاري خارجي درحوزه زيرساخت‌ها استقبال مي‌کند، البته درداخل کشورمان شرکت‌هاي بخش خصوصي بسياري وجود ندارد و ما ازلحاظ علمي‌وفني کمبودي نداريم وتنها به دنبال سرمايه گذارهستيم، چند ماه پيش به همراه آخوندي وزير راه و شهرسازي به کشورچين سفر داشتيم و در جلساتي که با چيني‌ها داشتيم موضوع سرمايه گذاري در راه‌اندازي خطوط ريلي مطرح شد، اما به دليل مشکلات بانکي نتوانستيم آن طور که بايد سرمايه گذاران چيني را جذب کنيم. درحال حاضر کارشناسان در تلاش براي برطرف کردن اين مشکلات هستند تا از همکاري چيني‌ها در حوزه حمل و نقل ريلي بهره مند شويم اين نماينده مجلس شوراي اسلامي مي‌افزايد:« با راه‌اندازي خط راه آهن تهران- ساوه-همدان- سنندج حجم جابه جايي کالا ومسافرازطريق خطوط ريلي بالا خواهد رفت و به چند هزار خطوط ريلي کشور اضافه خواهد شد.»
ساخت خطوط ريلي در کشور پهناورمان گام بلندي درصنعت گردشگري براي جابه جايي آسان تر مسافر،کاهش تلفات جاده اي براثرحوادث خودرويي،سرعت بخشيدن به جابه جايي کالاي داخلي و خارجي محسوب مي‌شود، به همين منظورتمام دولت‌ها درتوسعه اين صنعت حمل و نقل تلاش‌هايي را انجام داده‌اند،اما ازهمان روزهاي نخست که اين صنعت در کشورمان مورد بهره برداري قرارگرفته باهزينه بالا براي زيرساخت‌هاي صنعت ريلي مواجه بوده است، به طوري که مساحت ريلي کشوربايد طبق برنامه چهارم توسعه که تا سال 1404 تعريف شده است به 25 هزار کيلومترريل برسد، اما درحال حاضر ريل موجود درکشور از13 هزار کيلومترمساحت برخورداراست وبراي رسيدن به اين چشم انداز بايد سالانه به طورميانگين يک هزارکيلومترريل ساخته شود که درحال حاضرتوان 200کيلومترساخت ريلي درکشور وجود دارد، درگزارش پيش رونگاهي به اين صنعت حمل ونقل مي‌اندازيم ونظرتعدادي ازاعضاي کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌را جويا مي‌شويم:
* آمارها چه مي‌گويد
طبق آمارها در حال حاضر بيش از 13 هزار کيلومتر شبکه ريلي در کشور وجود دارد و راه آهن جمهوري اسلامي‌ايران در پايان سال 1394 حدود9215 نفر پرسنل داشته است. اين شرکت علاوه بر مسئوليت بهره‌برداري از خطوط، مسئول حفظ، نگهداري و تعمير خطوط نيز است.ايستگاه‌هاي بين‌المللي راه آهن کشور؛ اهواز، سهلان، تبريز، جلفا، نيک پسندي، مهرآباد، تهران، اصفهان، بندرعباس و سرخس است، آخرين آمارهاي منتشر شده مربوط به سال 94 در حوزه مسافروباربه اين شکل است، دراين سال 24 ميليون و 500 هزارنفربا قطار در کشور مسافرت کرده‌اند و بيش از 35 ميليون تن بار از نقاط گوناگون کشور از طريق خطوط ريلي جابه جا شده است.طبق تحقيقات خبرنگار«تجارت» خطوط احداث شده (اصلي و فرعي) پس از انقلاب اسلامي بيش از 35 خط است، که طول خط ريلي فرعي404 کيلومتر، طول خط اصلي يک هزار و734 کيلومتر و طول محور‌هاي جديد نزديک به 3هزارو400 کيلومتر است، که در مجموع بيش از 5 هزار و 500 کيلومتر ريل سازي صورت گرفته است، البته اين حجم ريل سازي به جزمحدوده ايستگاهي است.طبق تحقيقات خبرنگار«تجارت» خطوط اصلي احداث شده قبل از انقلاب اسلامي‌تنها 12 خط و در مجموع طول ساخت ريلي کشور 4565 کيلومتر بوده که طولاني‌ترين خط با مساحت 928 کيلومتر در محور تهران_ بندر امام و کوتاه‌ترين خط ريلي قبل از انقلاب 80 کيلومتر در محور زرند- کرمان ساخته شده بود.در حال حاضر ۴۵درصد از ظرفيت ناوگان ريلي کشور به مسير پرتردد ريلي تهران- مشهد اختصاص يافته است و روزانه ۲۵ تا۲۸ هزار نفر در مسير ريلي تهران- مشهد تردد دارند.
*8سال ديگر به چشم انداز راه آهن مي‌رسيم
حمل و نقل ريلي بر اساس سند چشم انداز بايد به ۱۸ درصد برسد، اما اين سهم در حال حاضر فقط ۸ درصد است. اگر چه از نظر تخصصي توان ساخت هزارکيلومتر راه آهن درسال وجود دارد،اما براي ساخت هر کيلومتر راه آهن بيش از ۳ ميليارد تومان اعتبار نياز است که با توجه به اين رقم بسيار سنگين ومحدوديت بودجه دولتي امکان تامين اعتبار براي اين حجم ساخت ريل وجود ندارد.۷ هزار و۵۰۰ کيلومترراه آهن درکشوردردست احداث است که در سال جاري ۲۵۰ کيلومترآن به بهره برداري مي‌رسد.سرعت حرکت قطارها درکشور پايين است وقابل رقابت با ساير حوزه‌هاي حمل و نقل نيست. درحال حاضرسرعت حرکت قطارها بالاي ۲۵۰ کيلومتر درساعت است، اما درکشورما خط جديد درحال ساخت کرج-هشتگرد سرعت ۹۰ کيلومتردرساعت طراحي شده است که قطعا مورد استقبال قرار نمي‌گيرد. مقايسه شاخص‌هاي مهم حمل ونقل نظير نسبت طول خطوط به مساحت و جمعيت، نسبت تعداد لوکوموتيو به طول خطوط و نسبت واگن به جمعيت در۱۶ کشورمهم منطقه شامل کشورهاي همسايه،خاورميانه، آسياي ميانه و حوزه قفقاز نشان مي‌دهد ايران از وضعيت مناسبي برخوردار نيست.ميانگين ۱۶ کشورمنطقه رقم ۱۹۵ را به خود اختصاص داده که ايران با ميانگين ۱۰۳ در رديف نهم قرار دارد، قزاقستان داراي ميانگين ۹۲۸ وعربستان ميانگين ۳۹ را داراست که بيشترين و کمترين رقم در اين مورد هستند. اما اغلب کشورهاي آسياي ميانه و حوزه قفقاز به همراه ترکيه و سوريه داراي موقعيت بهتري نسبت به ايران هستند.بر اساس سند چشم انداز تا سال ۱۴۰۴ بايد داراي ۲۵ هزار کيلومتر خط ريلي باشيم که براي تحقق اين هدف بايد سالانه هزار کيلومتر خط ريلي احداث شود، اما متوسط توان ساخت درحال حاضر2۰۰ کيلومتربيشتر نيست.ازسال۱۹۰۳ تا امروز فناوري برقي وارد سيستم حمل و نقل شده وقطارهاي با سرعت بالا ساخته شده است و بيش از۵۰ سال است که سرعت قطارها در برخي کشورها به۲۵۰ کيلومتر درساعت افزايش يافته است ودرحال حاضر کشوري نظير چين درحال ساخت ۱۵هزارکيلومتر خط آهن با سرعت ۲۵۰کيلومتر درساعت است.هزينه ساخت هر کيلومتر با سرعت بالاي۲۵۰ کيلومتردرساعت تقريبا ۱۵ميليون دلار مي‌شود، درحالي که درايران خط پرسرعت نداريم واين سرمايه گذاري بدون کمک دولت وبخش خصوصي و سرمايه گذاري بانک‌ها امکان پذيرنيست.
*بايد بخش خصوصي وارد کار شود
براي اينکه وضعيت ريلي کشوررا بيشتر بررسي کنيم، به سراغ تعدادي ازنمايندگان مجلس شوراي اسلامي‌رفته‌ايم،«صديف بدري» نماينده شهر اردبيل که درکميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌مشغول به کاراست، در اين باره به خبرنگار«تجارت»مي‌گويد:« راه آهن يکي ازمهم‌ترين وسايل حمل ونقل کالا و مسافراست که درکشورهاي پيشرفته بسيار مورد استفاده قرارمي‌گيرد،کشور ما نيز از اين حمل و نقل نزديک به 80 سال است که بهره مند شده وبعد ازپيروزي انقلاب اسلامي‌اقدامات بسيار خوبي صورت گرفته است و در سند برنامه توسعه چهارم، پنجم و ششم اقدامات مناسبي درنظر گرفته شده است، اما متاسفانه در اجراي برنامه چهارم که چشم انداز راه آهن مشخص شده است بسيار عقب هستيم و براي جبران اين عقب ماندگي سالانه بيش از يک هزار کيلومتر راه آهن بايد ساخته شود که اين حجم ريل کشي بسيار بالاست و در حال حاضر توان اين مساحت ساخت ريلي در کشور وجود ندارد.»اين نماينده مجلس شوراي اسلامي‌در ادامه مي‌افزايد:« در سال جاري اعتبار خوبي براي فعاليت عمراني ريلي کشور در بودجه در نظر گرفته‌ايم، اما 90 درصد بودجه کشور در حوزه‌امورات جاري دولت هزينه مي‌شود و تنها 10 درصد بودجه صرف فعاليت‌هاي عمراني کشور مي‌شود که اين 10 درصد نيز براي انبوهي از فعاليت‌هاي عمراني در نظر گرفته مي‌شود. از سوي ديگر در حوزه ريل گذاري به دليل بالا بودن هزينه ساخت اعتبار بسيار زيادي را مي‌طلبد.»او در پاسخ به سوال خبرنگار «تجارت» درباره اينکه در حال حاضر چه راهکاري وجود دارد که به سند چشم انداز ريلي کشور برسيم؟ مي‌گويد:« ساخت راه آهن و ريل گذاري نيازمند اعتبار بسيار زياد است و درآمد زايي آن در بلند مدت اتفاق مي‌افتد، به همين دليل دولت‌ها توان اجراي تمام قسمت‌هاي ريل گذاري و توسعه راه آهن را ندارند، به همين منظور طبق اصل 44 (خصوصي سازي) بايد از بخش خصوصي استفاده شود، يعني به شکل مشارکت در ساخت از بخش خصوصي کمک گرفت وحتي در اين حوزه مي‌توان از سرمايه گذاري کشورهاي ديگر استفاده کرد، به اين شکل که بخش خصوصي وارد کار شود و به جاي هزينه اي که براي ريل گذاري و توسعه راه آهن انجام مي‌دهد درآمد بهره برداري در مدت زمان مشخص را در اختيار بخش خصوصي قرار دهيم.»به گفته اين عضو کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌جابه جايي کالا از سوي راه آهن براي صادرات داخلي و خارجي بسيار به صرفه است، ارزان بودن هزينه انتقال کالا و ايمن بودن جابه جايي کالا باعث به وجود آمدن درآمد براي شرکت راه آهن و رضايت بازرگانان و از سوي ديگر ايجاد اشتغال ثابت مي‌شود.»وي در پاسخ به سوال ديگر خبرنگار ما درباره اينکه شرکت راه آهن کشورمان چند درصد از حجم جابه جايي کالا و مسافر را برعهده دارد؟ مي‌گويد:« درحال حاضر 11 درصد حجم جابه جايي مسافر و کالاي کشور از سوي شرکت راه آهن صورت مي‌گيرد، طبق برنامه چهارم که چشم انداز راه آهن ترسيم شده است بايد 25تا30 درصد حجم جابه جايي کالا و مسافر از سوي شرکت راه آهن صورت بگيرد، که متاسفانه هنوز در حوزه ساخت ريل که در برنامه چهارم توسعه گنجاند شده محقق نشده است.» اين نمايند مردم اردبيل در مجلس شوراي اسلامي‌مي‌گويد:« خط راه آهن اردبيل بيش از 12 سال است که کار ساخت آن آغاز شده‌اما هنوز مورد بهره برداري قرار نگرفته و در حال حاضر پيشرفت 45 درصدي داشته است.»
*سالانه 10درصد به خطوط ريلي کشور اضافه مي‌شود
«سيد احسن علوي» رئيس کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌نيز در اين باره به خبرنگار «تجارت» مي‌گويد:« براساس زمان و امکانات بعد از پيروي انقلاب اسلامي‌در توسعه شبکه ريلي کشور بسيار خوب پيش رفته‌ايم و پاسخگوي نياز جابه جايي مسافر و کالا تا حدي بوده‌ايم، چرا که با وجود جنگ تحميلي، رشد جمعيت و تحريم‌ها اقدامات خوبي انجام شده است، اما در حال حاضر نزديک به 90 درصد جابه جايي مسافر و کالا در کشور ما به شکل جاده اي انجام مي‌پذيرد که بايد با توسعه راه آهن درصد تردد جاده اي کشور را کاهش دهيم.»رئيس کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌مي‌افزايد:« سالانه حدود يک هزار و 500 کيلومتر بايد ريل گذاري در کشور انجام شود که متاسفانه در اين حوزه زير ساختي بسيار عقب هستيم چرا که در حال حاضر سالانه بين 150 تا200 کيلومتر ريل گذاري انجام مي‌شود، يعني نزديک به 10 درصد از برنامه چهارم توسعه در سال محقق مي‌شود.»«علوي» درپاسخ به سوال خبرنگار «تجارت» درباره اينکه کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌چه برنامه اي براي کمبود بودجه ساخت ريل گذاري انجام داده است؟ مي‌گويد:« اعضاي کميسيون تمامي‌تلاش شان را انجام داده‌اند تا اعتبارات عمران شرکت راه آهن را افزايش دهند و از سوي ديگر جلسات گوناگوني با حضور مسئولان شرکت راه آهن، مسئولان ديوان محاسبات، ادارات گمرک، وزارت نفت و ديگر نهادها برگزار کرده‌ايم تا بتوانيم طلب شرکت راه آهن را از برخي نهادهاي دولتي دريافت کنيم که خوشبختانه در اين جلسات توانستيم اعتبارات خوبي را براي شرکت راه آهن به دست آوريم، حتي بدهي گمرک ووزارت نفت به شرکت راه آهن (حدود 900 ميليارد تومان )دريافت شده است،البته بخشي از اين بدهي به خزانه دولت رفته است که درحال رايزني با آقاي نوبخت رئيس سازمان برنامه وبودجه هستيم تا بدهي نهادها به شرکت راه آهن که به حساب خزارنه واريز شده به حساب شرکت راه آهن بازگردانده شود.»اين نماينده مجلس شوراي اسلامي‌در ادامه صحبت‌هايش مي‌افزايد:« در حوزه حمل ونقل ريلي بسيار عقب هستيم، چرا که هنوز هيچ يک از خطوط کشورمان ازنعمت سوخت برقي بهره مند نشده است و بايد در کنار توسعه راه آهن به وضعيت محيط زيست نيز توجه داشته باشيم وازسوي ديگرواگن‌ها و کشنده‌ها فرسوده هستند وحتي ازرده خارج شده‌اند که تجهيز کردن آنها نيازمند اعتبار بسيار زياد است، بنابراين جا دارد دولت با همکاري مجلس شوراي اسلامي‌بستري را براي ورود بخش خصوصي مهيا کند تا به سهولت بخش خصوصي وارد کار شود و اقدام به توسعه و بازسازي حمل و نقل ريلي کشور کند،البته اين مشکلات در حمل و نقل هوايي هم وجود دارد گاهي اوقات هواپيماهاي شرکت‌هاي هوايي کشورمان بيش ازحد مجازپرواز مي‌کنند که باعث به وجود آمدن حوادث هوايي مي‌شوند.»او درپاسخ به سوال خبرنگار «تجارت» درباره اينکه کشورچين به تازگي اعلام کرده است قصد دارد با هزينه دولت چين در کشورهايي که جاده ابريشم از آنها عبور مي‌کند خطوط ريلي بسازد و تمامي‌کشورهايي که جاده ابريشم از آن ها عبور مي‌کند را به خطوط ريلي بين الملل متصل کند، کشورمان ازاين ايده چيني‌ها استقبال کرده است؟ مي‌گويد:« کشور مان از سرمايه گذاري خارجي درحوزه زيرساخت‌ها استقبال مي‌کند، البته درداخل کشورمان شرکت‌هاي بخش خصوصي بسياري وجود ندارد و ما ازلحاظ علمي‌وفني کمبودي نداريم وتنها به دنبال سرمايه گذارهستيم، چند ماه پيش به همراه آخوندي وزير راه و شهرسازي به کشورچين سفر داشتيم و در جلساتي که با چيني‌ها داشتيم موضوع سرمايه گذاري در راه‌اندازي خطوط ريلي مطرح شد، اما به دليل مشکلات بانکي نتوانستيم آن طور که بايد سرمايه گذاران چيني را جذب کنيم. درحال حاضر کارشناسان در تلاش براي برطرف کردن اين مشکلات هستند تا از همکاري چيني‌ها در حوزه حمل و نقل ريلي بهره مند شويم اين نماينده مجلس شوراي اسلامي مي‌افزايد:« با راه‌اندازي خط راه آهن تهران- ساوه-همدان- سنندج حجم جابه جايي کالا ومسافرازطريق خطوط ريلي بالا خواهد رفت و به چند هزار خطوط ريلي کشور اضافه خواهد شد.»
آخرین اخبار