«تجارت آنلاین» به مناسبت روز ملی حمایت از مصرف کنندگان گزارش می دهد
تجارت آنلاین: در کشور ما روز نهم اسفند با عنوان «روز ملی حمایت از حقوق مصرف کنندگان» نام گذاری شده است.
تجارت- محمد خادمی: در کشور ما روز نهم اسفند با عنوان «روز ملی حمایت از حقوق مصرف کنندگان» نام گذاری شده است. اختصاص یک روز در طول سال به حقوق مصرف کننده نشان دهنده رویکرد مسئولان به اهمیت موضوع و تبدیل آن از عرصه شعار به عمل است. به طوری که مصرف کننده، حقوقی دارد که شامل حق برخورداری از اطلاعات کامل، حق انتخاب، حق برخورداری از ایمنی و حق برخورداری از حمایت دولت است؛ اما خیلی از ما شاهد این هستیم که در فروشگاه های کوچک و بزرگ تابلوی«جنس فروخته شده پس گرفته نمی شود»نصب شده است، این فروشگاه ها که این تابلوها را نصب کرده اند دلایل گوناگونی برای نصب این تابلو دارند یکی از دلایل آنها این است که مشتری در هنگام خرید، اجناس را با دقت انتخاب کند، اما این موضوع مغایر با حقوق مصرف کننده محسوب می شود.در گزارش پیش رو نگاهی انداخته ایم به نارضایتی مصرف کنندگان در مواجهه با تابلو «جنس فروخته شده پس گرفته نمی شود.» که در ادامه می خوانید:
به جای کت، شلوار خریدم
در این گزارش هموطنان مان از مناطق گوناگون کشور با ما ارتباط برقرار کردند و مشکلات شان را مطرح کردند، «طاهره زارع» یکی از شهروندان یزدی است، که در این باره می گوید:« سال گذشته یک کت برای همسرم به مبلغ 600 هزار تومان خریداری کردم، فروشنده قول داد تا دو سال هیچ مشکلی برای کت پیش نخواهد آمد، اما بعد از 9ماه این کت رنگ آن کم رنگ شد و قسمتی دیگر از کت چروک شد و قسمت دیگر آن به پوسیدگی نزدیک شد، وقتی به مرکز خرید این کت مراجعه کردم، اقدام به پس گرفتن آن کرد، اما به جای پرداخت پول از ما خواست پوشاک دیگر مانند شلوار انتخاب کنیم.»او ادامه می دهد:« وقتی از فروشنده در خواست کردم که چرا پول کت را پرداخت نمی کنید، اعلام کرد پس گرفتن کالا تنها در قبال تعویض آن است و پرداخت وجه امکان پذیر نیست.»
در اروپا اجناس را پس می گیرند
«مهدی» 34 ساله است و در کشور آلمان زندگی می کند و برای دیدن خانواده اش به تهران سفر کرده است و در این باره به خبرنگار ما می گوید:« در بسیاری از فروشگاه هایی که در شهرهای آلمان هستند اجناس خریداری شده را پس می گیرند و در این زمینه مدت زمانی وجود ندارد، البته بستگی به نوع کالا دارد، طبیعتا کالا هایی که مدت زمان انقضا داشته باشند را نمی توانیم پس بدهیم، اما کالا های دیگر مانند کفش، لوازم برقی، ابزارآلات و.... را حتی می توانیم بعد از یک ماه پس بدهیم، البته اگر آن جنس چند بار در فروشگاه بعد از خرید ما به حراج گذاشته شود فروشگاه آن جنس را تعویض نمی کند.»این شهروند ایرانی و آلمانی ادامه می دهد:«در این کشور قوانین عجیبی دیگری نیز وجود دارد، اینکه اگر کالا عیب داشته باشد و تنها همان کالا که خریداری کرده اید در فروشگاه وجود داشته باشد و اقدام به تعویض آن کنید از تخفیف بسیار زیاد برخوردار می شوید، به طور نمونه یک جفت کفش ورزشی به مبلغ 45 یورو خریداری کردم که بعد از یک هفته احساس کردم کفش برایم بزرگ است،برای تعویض آن اقدام کردم چون تنها همان یک جفت مانده بود، فروشگاه این کفش را با من 15 یورو حساب کرد.» او ادامه می دهد:« برخی از فروشگاه ها در اتحادیه اروپا به شکل زنجیره ای است، یعنی فروشگاه هایی وجود دارد که شعب گوناگون در کشورهای دیگر دارد، اگر یکی از مشتریان در کشور آلمان کالایی خریداری کند و به کشور اسپانیا برود می تواند آن کالا را که در آلمان خریداری کرده در شعبه اسپانیا پس دهد.»
نقش کم رنگ تعزیرات حکومتی
در این میان یکی از شهروندان تهرانی دل پری از این ماجرا دارد، می گوید:« چند وقت پیش سفری به شهر مشهد داشتم و برای خرید سوغات اقدام به تهیه چند بسته زعفران کردم، بعد از اینکه به تهران برگشتم و می خواستم از سوغاتم استفاده کنم در کمال ناباوری مشاهده کردم زعفران تقلبی به من فروخته اند.»او ادامه می دهد:« از این موضوع بسیار ناراحت بودم و دسترسی به این فروشگاه برایم امکان پذیر نبود، تا اینکه اقدام به شکایت تلفنی به تعزیرات حکومتی کردم، اما موضوعی که وجود دارد این است که در صورتی که تعزیرات حکومتی با آن فروشگاه برخورد کند، جبران خسارت برای من صورت نمی گیرد.»
این شهروند تهرانی ادامه می دهد:« انتظار داریم تعزیرات حکومتی به جای جریمه کردن فروشگاه ها و گذاشتن هزینه جریمه در جیب خود فروشنده را مجبور به راضی کردن مشتری که شکایت کرده کنند.»
جنس خارج نشده از مغازه را تعویض نکردند
یکی از شهروندان تهرانی به نام « محمد» دراین باره به خبرنگار ما می گوید:« به قدری این موضوع در کشورمان ریشه پیدا کرده است که فروشگاه های خارجی نیز از این موضوع سوء استفاده می کنند، به طور نمونه سال گذشته به همراه همسرم به یکی از فروشگاه های لوازم خانگی در خیابان ستارخان که متعلق به یکی از کشور های شرق آسیا بود مراجعه کرده ایم، بعد از نیم ساعت یخچال مورد نظرمان را انتخاب کردیم و میلغ 8 میلیون تومان را به شکل نقد در اختیار فروشگاه قرار دادیم و قرار شد فروشگاه دو روز دیگر یخچال را به محل سکونت ما ارسال کند.»او ادامه می دهد:« در حالی که فاکتور را دریافت کردیم، همسرم نظرش عوض شد و درخواست کرد که رنگ یخچال را تغییر دهیم، که با این کار پول بیشتری باید پرداخت می کردیم،اما در کمال ناباوری فروشگاه اجازه این کار را نداد، هر چقدر ما اصرار کردیم که هنوز کالا خارج نشده، همچنین هزینه بیشتری را باید برای آن رنگ کالا باید پرداخت کنیم، این فروشگاه خارجی قبول نکرد و ناچارا یخچالی را که میلیون ها تومان هزینه آن کردیم و مورد پسند همسر قرار نگرفت خریداری کردیم.»
در برخی امور حق با فروشنده است
البته عده ای دیگر از فروشندگان معتقدند اجناس آرایشی، بهداشتی و دارویی نباید پس گرفته شود، در این باره « محمد حسین عسکری»مسئول یک فروشگاه لوازم بهداشتی و آرایشی به خبرنگار ما می گوید:«لوازم بهداشتی و آرایشی به سلامتی مشتریان مربوط است، به همین منظور فروشگاه ها لوازم شان را در محیط مناسب نگهداری می کنند و احتمال دارد مشتری بعد از خرید جنس مورد نظرش یک روز بعد مراجعه کند که جنس را تعویض کند که معلوم نیست آن جنس در چه محیطی قرار گرفته است.»آن طور که این فروشنده لوازم آرایشی و بهداشتی می گوید:« کالایی مانند رنگ مو باید در دما و جای خشک بدون نور خورشید قرار گیرد، از سوی دیگر تعداد این کالا به قدری تنوع دارد که باید در انتخاب آن کاملا دقت کرد، اما متاسفانه برخی از مشتریان اقدام به تهیه این نوع جنس می کنند و یک روز بعد که معلوم نیست در چه محیط و دمایی این کالا را نگهداری کرده اند انتظار دارند فروشنده آن را پس بگیرد.»او ادامه می دهد:« در صورتی که فروشنده آن جنس را تعویض کند و مشتری دیگری اقدام به تهیه آن کالا کند و مشکلی برای مشتری جدید رخ بدهد، مسئولیت این اقدام برعهده فروشنده است، همانند این می ماند که دارویی را از داروخانه تهیه کرده اید و بعد از مدت 24 یا 48 ساعت به داروخانه مراجعه کنید و دارو را پس دهید.»
قانون چه می گوید
برای اینکه این موضوع را بیشتر بررسی کنیم، به سراغ « پیمان تحقیقی» کارشناس بازرگانی رفته ایم، او دراین باره به خبرنگار «تجارت» می گوید:« مطابق با ماده 2 قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان کلیه فروشندگان کالا و خدمات، مسئول صحت و سلامت کالا و خدمات فروخته شده اند. اگر کالای خود را به صورت کلی خریداری کرده اید، در صورت وجود عیب یا عدم انطباق کالا با شرایط تعیین شده، شما حق دارید که از فروشنده بخواهید که کالای معیوب را با کالای سالم تعویض کند.»او ادامه می دهد:« به این شکل که کالای برقی خریداری می کنید و جعبه آن بسته بندی شده است بعد از اینکه در خانه جعبه را باز می کنید شاهد این هستید که این کالا با کالایی که مشخصات آن به روی جعبه نوشته شده مغایرت دارد؛ شما می توانید معامله را فسخ کنید یا خسارت کالای معیوب را از فروشنده دریافت کنید. در صورت فسخ معامله از سوی شما پرداخت خسارت از سوی فروشنده منتفی است.» وی خاطرنشان می شود:«شما می توانید هر گونه کالای خریداری شده و معیوب را پس بدهید اما برخی کالاها به دلیل بعضی مسائل مثل رعایت بهداشت قابلیت تعویض یا پس گرفتن ندارند.»آن طور که «تحقیقی» می گوید:«در قوانین مدنی و قانون حمایت از مصرف کننده، مدت زمانی برای پس دادن جنس معیوب در نظر گرفته نشده است اما آنچه به لحاظ منطقی و عرف وجود دارد، یک تا سه روز پس از خرید جنس معیوب شما فرصت دارید تا آن جنس را به فروشنده پس دهید. البته به شرط آن که از آن جنس استفاده نکرده باشید و عدم استفاده از آن جنس محرز باشد.»
شرع چه می گوید
برای اینکه این موضوع را بیشتر پیگیری کنیم، به سراغ حجت الاسلام والمسلمین «محمد بشیری» کارشناس مذهبی رفته ایم او در این باره معتقد است: در جایی از دین آورده نشده که پس گرفتن و یا تعویض جنس جزو واجبات است، به عبارت دیگر هیچ الزامی برای فروشنده برای تعویض یا پس گرفتن جنس فروخته شده وجود ندارد اما به دلیل رعایت حال مشتری فروشندگان اقدام به این کار می کنند و این موضوع چون یک نوع گذشت و توجه به دیگران است مورد ثواب قرار می گیرد.»او ادامه می دهد:«در فقه اصلی وجود دارد عنوان "اقاله" که در اصطلاح فقه، درخواست کردن و موافقت فسخ معامله می باشد؛ یعنی اگر کسی بعد از خریدن یا فروش کالایی، پشیمان شده و از فروشنده یا خریدار درخواست بهم زدن معامله (فسخ و رفع عقد) را نماید و فروشنده یا خریدار این درخواست را قبول کند، این را «اقاله» گویند و اقاله در معامله همان ترک و عفو و درگذشتن است.»
مصرف کنندگان حقوق خود را مطالبه کنند
9 اسفند ماه سال جاری «سید محمود نوابی» رییس سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان و تولید کنندگان در هفدهمین همایش روز ملی حمایت از حقوق مصرف کنندگان طی سخنرانی می گوید:« درحوزه حمایت از حقوق مصرف کننده باید دوره ضمانت بنگاهها بالاتر برود .»او می افزاید:« اینکه جنس فروخته شده پس گرفته نمی شود نه قانونی و نه شرعی است و این توهین به مصرف کننده بود که اکنون در حال اصلاح است و باید دوره ضمانت بنگاهها بالا برود.»«نوابی» تصریح می کند:«در نظر داریم معیارهای سخت گیرانه تری را برای برترین های حامی حقوق مصرف کننده اعمال کنیم .»آن طور که رئیس سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان می گوید:« افزایش 25 برابری متقاضیان شرکت کننده در ارزیابی برترین های حامی حقوق مصرف کننده نسبت به سال 80 وافزایش 13 برابری نسبت به سال قبل رخ داده و در حوزه منتخبان با افزایش 22 برابری بالغ بر 700 بنگاه در این آزمون شرکت کردند و به نظر می رسد این همایش جای خود را پیدا کرده است .»وی با انتقاد از برخی اشکالات حمایت از حقوق مصرف کننده در حوزه بانک و بیمه و حمل و نقل می گوید:« امروز رسانه ها و سیمای جمهوری اسلامی ایران مملو از تبلیغات اغوا کننده است این در حالی است که مواد قانونی تبلیغات اغوا کننده را ممنوع کرده است.»معاون وزیر صنعت ، معدن و تجارت یاد آور می شود:« باید برای کار آفرین شان اجتماعی قایل باشیم و خدمات باید برای این دسته به صورت ویژه دیده شود .»وی ادامه می دهد:« طبق مواد قانونی قیمت کالا باید در معرض دید باشد و ارایه فاکتور از سوی فروشنده جزو حقوق مصرف کننده است و خو د مصرف کنندگان باید در احقاق حقوق خود مطالبه گری کنند.»«نوابی» با اشاره به وجود 290 انجمن حامی حقوق مصرف کننده در کشور می گوید:« در 27 استان کشور این انجمن ها فعال هستند و با وجود یک انجمن ملی حامی حقوق مصرف کننده باید در جامعه مطالبه گری صحیح داشته باشند .»وی معرفی بنگاههای برتر حامی حقوق مصرف کننده و نیز جمع آوری کالای قاچاق در سطح عرضه را دو مصداق حمایت همزمان سازمان متبوع خود از مصرف کننده و تولید کننده برشمرد و می افزید:« خوشحالیم که توانستیم بازار را برای قاچاقچیان نا امن کنیم تا تولید کننده واقعی بتواند کالایش را در بازار ارائه کند و در این زمینه عملکرد قابل دفاعی داریم .»
آخرین اخبار
پرطرفدارترین عناوین