پيش از‌اين و در سال 89 بود كه وزير صنعت، معدن و تجارت دولت دهم از مسئولان‌ايدرو (شركت گسترش و نوسازي صنايع‌ايران) خواست تا شرايط براي‌ايجاد قطب سوم خودروسازي كشور فراهم كند. در همان زمان علي‌اكبر محرابيان وعده داد كه‌اين قطب خودروسازي در سال 90 متولد و از انحصار در توليد داخلي خودرو جلوگيري خواهد كرد. پس از آن طرح توجيهي راه‌اندازي قطب سوم خودروسازي كشور تهيه و جانمايي لازم براي احداث‌اين كارخانه صورت گرفت. پس از آن با بهوجود آمدن حاشيه‌هايي‌اين برنامه از دستور كار دولت دهم خارج شد. در ادامه، اواسط سال 91 بود كه سرمايه‌گذاران اصلي‌اين طرح كه قرار بود قطعه‌سازان اصفهاني باشند، نتوانستند به توافق برسند. به‌اين ترتيب داستان ساخت قطب سوم خودروسازي كشور در دولت دهم ناتمام باقي ماند.دولت يازدهم كه فعاليت‌هاي خود را آغاز كرد، احياي خودروسازي را به عنوان يكي از اولويت‌هاي صنعتي كشور در دستور كار قرار داد. براساس آمارهاي منتشر شده از سوي وزارت صنعت، معدن و تجارت صنعت خودروسازي كشور طي يك سال و نيم گذشته و به ويژه از ابتداي سال جاري، توليد خودرو در بازارهاي داخلي رشد چشمگيري داشته است. با‌اين حال پس از صحبت‌هاي اكبر تركان درباره‌ايجاد قطب سوم خودروسازي و مذاكره با خودروسازان بين‌المللي براي راه‌اندازي آن، منطقه آزاد چابهار براي جانمايي‌اين طرح انتخاب شد. پس از آن بود كه حامدعلي مباركي، مديرعامل منطقه آزاد چابهار از راه‌اندازي قطب خودروسازي تيسكو در چابهار با سرمايه‌گذاري 3500 ميليارد توماني خبر داد. پس از آن‌هم سید غیاث‌الدین طاهری مدیر قطب جدید خودروسازی کشور در گفت‌وگو با‌ايرنا ضمن اشاره به آغاز انجام مطالعات دقیق فنی و اقتصادی و میدانی این قطب خودروسازی گفت: اقدامات و برنامه‌ریزی‌ها برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی در حال اقدام است و در کمترین زمان ممکن این پروژه در فاز اول به بهره‌برداری خواهد رسید.
در همين حال آنگونه که ترکان می‌قرار نیست دولت در راه‌اندازی این قطب سوم مشارکتی داشته باشد، بلکه قرار است بخش خصوصی خود وارد مذاکره شده و کار را پیش برد، این در حالی است که او می‌گوید که البته از خودروسازان داخلی قرار نیست استفاده شود و بلکه قرار است خارجی‌ها بیشترین سهم را در راه‌اندازی این قطب سوم داشته باشند، تا تولیدات رقابتی وارد بازار شده و همین قطب سوم، بتواند شرایط کیفی خودروهای داخلی را نیز بهبود بخشد.
با‌اين حال مدتي محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد که دولت مصوبه‌ای برای راه‌اندازی قطب سوم نداشته و بیشترین بحثی که در این میان مطرح شده، اظهارنظرهای شخصی بوده است. نعمت‌زاده همچنين اعلام کرده بود که دولت راجع به راه‌اندازی قطب سوم خودروسازی صحبت نکرده و البته تصمیمی هم نگرفته است.
قطب سوم اولويت دولت نيست
در همين حال دبیر انجمن خودروسازان ایران معتقد است كه ایجاد قطب سوم خودروسازی جزء اولویت‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت نیست. احمد نعمت‌بخش در گفتگو با «تجارت» مي‌گويد: سیاست دولت فعلی بر ایجاد قطب جدید خودروسازی نیست چراکه وزارت صنعت، معدن و تجارت هر سال اولویت‌های سرمایه‌گذاری را اعلام می‌کند و هم‌اکنون در سیاست‌های اعلامي‌اولویتی برای تولید خودروسازی اعلام نشده است. دبیر انجمن خودروسازان ایران ادامه داد: طبعا زمانی که ایجاد قطب سوم خودروسازی جزء اولویت‌های وزارت صنعت و معدن و تجارت نباشد، کلیه ارز مورد نیاز برای ورود ماشین‌آلات خطوط تولید باید با ارز آزاد وارد شود، لذا سرمایه‌گذار باید در نظر بگیرد که با توجه به عدم تخصیص ارز مبادله‌ای برای ماشین‌آلات قادر به تولید خودرو و رقابت با تولیدات داخلی خواهد بود؟ نعمت‌بخش گفت: آنچه مسلم است اینکه ایجاد قطب جدید خودروسازی با توجه به سرمایه‌گذاری که در این راستا صورت می‌گیرد باید در مناطق آزاد و مرزی ایجاد شود تبعا در این شرایط قطب سوم خودروسازی باید با هدف تولید خودروهای به روز و به منظور رقابت با تولیدات داخلی و اهداف صادراتی ایجاد شود.
ضرورت‌هاي‌ايجاد قطب سوم خودروسازي
در همين حال گروهي از كارشناسان صنعت خودروي كشور معتقدند براي رقابتي شدن بازار خودرو و خروج از انحصار خودروسازان بزرگ،ايجاد قطب سوم خودروسازي يك ضرورت است. در همين رابطه يك كارشناس صنعت خودرو معتقد است؛ براي از بين بردن انحصار در بازارهاي خودروي داخلي بايد قطب سوم‌ايجاد شود و توليدات‌اين گروه جديد داراي استانداردهاي بين‌المللي نيز باشد. اسحاق مجيدزاده به «تجارت» مي‌گويد: در حال حاضر دو گروه خودروسازي بزرگ در جاده مخصوص حدود90 درصد خودروي كشور توليد مي‌كنند و‌اين ميزان توليد به نوعي مي‌تواند زمينه‌ساز انحصار در‌اين بازار شود.اين كارشناس صنعتي ادامه داد: هرچند طي ماه‌هاي گذشته و بنابر گزارش‌هاي وزارت صنعت ميزان توليدات خودرو در داخل كشور رشد داشته اما‌اين رشد تنها محدود به كميت توليد خودرو بوده و تغيير خاصي در كيفيت خودروهاي توليد داخل مشاهده نمي‌شود. به گفته مجيدزاده؛ با توجه به حجم بالاي توليدات‌ايران خودرو و سايپا در بازار‌ايران بهتر است كه مسئولان‌ايجاد قطب سوم خودروسازي را براي‌ايجاد فضاي رقابتي در توليد خودروهاي داخلي جدي بگيرند.اين كارشناس خودرو گفت:اين قطب خودروسازي مي‌تواند بيشتر براي صادرات متمركز عمل كند. به‌اين ترتيب مي‌توان اميدوار بود محصولاتي با استانداردهاي بين‌المللي و جهاني نيز داشته باشد. مجيدزاده در پايان گفت: حقيقت‌اين است كه خودروهاي توليد داخل از نظر كيفيت ويژگي خاصي ندارند به همين دليل است كه اميدوار هستم با راه‌اندازي قطب جديد خودروسازي بتوان بر سر كيفيت خودروها رقابتي را شكل داد تا از‌اين طريق مردم سود ببرند.
اميد به‌اينده براي صنعت خودرو
با‌اين حال يك كارشناس اقتصادي ديگر در گفت‌وگو با «تجارت» اميدوار است كه در هفته‌هاي‌اينده و با مشخص شدن وضعيت مذاكرات هسته‌اي‌ايران و كشورهاي 1+5 صنعت خودروي كشور وضعيت بهتري پيدا كند. در‌اين رابطه محسن ميرنژاد مي‌گويد: چند سال پيش، زماني كه تحريم‌هاي بين‌المللي عليه‌ايران به صنعت خودروي كشور رسيد، خودروسازان داخلي زيان بسياري ديدند. با‌اين حال زماني كه مذاكرات هسته در دولت جديد به توافق مقدماتي ختم شد فضا بهتر شد. برداشته شدن تحريم‌هاي صنعت خودروي كشور يكي از مهم‌ترين نتايج مذاكرات هسته‌اي در سال گذشته بود.اين مدرس دانشگاه ادامه داد: پس از برداشته شدن تحريم‌هاي صنعت خودروي كشور خودروسازان بزرگ كشورهاي مختلف براي بررسي وضعيت بازار و سرمايه‌گذاري به‌ايران سفر داشتند. حقيقت‌اين است كه بازارهاي‌ايران جذابيت‌هاي زيادي براي خودروسازان مي‌تواند داشته باشد.اين كارشناس اقتصادي در ادامه با اشاره به تمديد مذاكرات هسته‌اي گفت: در حالي كه اميدواري زيادي وجود داشت كه مذاكرات هسته‌اي به توافق نهايي ختم شود، اما اعلام شد كه‌اين مذاكرات تا تيرماه سال‌اينده تمديد شد و‌اين خبر بخشي از اميد‌ايجاد شده در فضاهاي اقتصادي و صنعتي را كمرنگ كرد با‌اين حال به عقيده من اگر مذاكرات به نتيجه برسد تمام بخش‌هاي اقتصادي پيشرفت كرده و وضعيت خودروسازي نيز متحول خواهد شد. ميرنژاد در پاسخ به پرسشي درباره‌ايجاد قطب سوم خودروسازي در كشور گفت: اگر بتوان راه‌اندازي قطب سوم خودروسازي را به بخش خصوصي محول كرد، مي‌تواند تاثيرات زيادي در پيشرفت صنعت خودروي كشور داشته باشد. چند ماه پيش مهندس تركان از‌ايجاد قطب سوم خودروسازي در مناطق آزاد خبر داد و‌اين نشانه خوبي است چراكه اگر قطب خودروسازي جديد در توليد محصولات خود براي صادرات برنامه‌ريزي داشته باشد، بايد محصولاتي داراي استانداردهاي بين‌المللي توليد كند و از‌اين طريق هم مي‌تواند به چرخه تجاري كشور كمك كند و حتي در صورت ورود محصولات قطب سوم به بازارهاي داخلي رقابت ميان خودروسازان داخلي بيشتر شده و‌اين مسئله مي‌تواند به بالا رفتن كيفيت محصولات منجر شود.
