با نتانیاهو درباره وضعیت غزه و ایران گفت‌وگو می‌کنم
رئیس‌جمهور آمریکا در پیامی اعلام کرد که موضوع ایران و غزه در دستورکار دیدار آتی او با نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی است. «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهورآمریکا دیروز سه‌شنبه در جمع خبرنگاران پیش از سفر به فلوریدا گفت که دوشنبه آتی در کاخ سفید با «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی دیدار و با او درباره وضعیت غزه و ایران گفت‌وگو خواهد کرد. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز امروز اعلام کرد که هفته آینده در کاخ سفید با رئیس‌جمهور آمریکا دیدار خواهد کرد. به گفته نتانیاهو، او در این دیدار درباره مجموعه‌ای از مسائل، از جمله دستیابی به یک توافق تجاری جدید، تبادل نظر خواهد شد. وی افزود که پیش از نهایی‌شدن هر توافقی، رایزنی‌های مهمی با ترامپ و دیگر مسئولان آمریکایی انجام خواهد گرفت. این نخستین سفر رسمی نتانیاهو به واشنگتن از زمان تجاوز نظامی رژیم اشغالگر و ایالات متحده به تاسیسات هسته‌ای ایران است. ترامپ همچنین گفت که دموکرات‌ها می‌خواهند آمریکا را خراب کنند. رئیس‌جمهور آمریکا گفت که امیدوار است آتش‌بس در غزه و تبادل اسرا در هفته آینده انجام شود.
نوسازی و بازسازی مهمترین اولویت ملی پساجنگ
معاون اول رئیس جمهور با تأکید بر اهمیت بازسازی و نوسازی پس از جنگ ۱۲ روزه تصریح کرد: باید خیلی سریع نشان دهیم که توانایی بازسازی در همه جبهه‌های پساجنگ را داریم و امروز نوسازی و باز سازی مهمترین اولویت ملی پساجنگ است.
محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهور در دیدار با مدیران شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی از این مجموعه بزرگ اقتصادی به عنوان بخشی مؤثر و پیشتاز در پیشبرد طرح‌های صنعتی و اقتصادی کشور یاد کرد و با قدردانی از تلاش‌های مدیران این شرکت برای سرمایه‌گذاری‌ها در بخش‌های مختلف به برنامه ریزی دولت چهاردهم برای هدایت سرمایه‌گذاری شرکت‌های دولتی و غیردولتی در مسیر تحقق برنامه هفتم پیشرفت اشاره و تاکید کرد: بهره‌گیری از پیشران‌های اقتصادی و سرمایه‌گذار جزء راهبردهای دولت چهاردهم در مسیر تحقق برنامه هفتم پیشرفت است.
عارف به پیشی گرفتن 80 میلیون لیتری میزان مصرف بنزین بر تولید در روز اول جنگ 12 روزه اشاره کرد و افزود: این وضعیت به خوبی مدیریت شد.
بازدید پزشکیان از
مناطق آسیب‌دیده در جنگ
رئیس جمهور از برخی مناطق و منازل هدف قرار گرفته شده در جریان جنگ تحمیلی 12 روزه در تهران، بازدید کرد.
به گزارش تجارت به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دولت ، مسعود پزشکیان بعد از ظهر دیروز سه‌شنبه، از برخی مناطق و منازلی که در جریان جنگ تحمیلی 12 روزه، از سوی رژیم صهیونیستی بمباران شده بودند، بازدید و ضمن صحبت با اهالی و صاحبان این منازل، در جریان جزئیات خسارات وارده و اقدامات انجام شده برای امدادرسانی و جبران خسارات آنها قرار گرفت.
پزشکیان به جمهوری آذربایجان سفر می‌کند
خبرگزاری ترند جمهوری آذربایجان دیروز به نقل از سفارت ایران در باکو خبر داد که رئیس‌جمهوری ایران برای شرکت در اجلاس سران اکو به این کشور سفر خواهد کرد. ترند نوشت که مسعود پزشکیان ۱۲ و ۱۳ تیر در هفدهمین اجلاس کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو) که قرار است در خانکندی برگزار شود، شرکت خواهد کرد. به نوشته ترند، الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان، اخیراً از همتای ایرانی خود برای شرکت در اجلاس اکو دعوت کرده بود. دبیرخانه سازمان همکاری اقتصادی (اکو) پیش‌تر از برگزاری هفته اکو طی روزهای ۱۰ تا ۱۳ تیر و اجلاس سرای کشورهای عضو این سازمان طی روزهای ۱۲ و ۱۳ تیرماه در جمهوری آذربایجان خبر داده بود. در این اجلاس رؤسای کشورها و دولت‌های عضو اکو، وزرا، ناظران اکو، مهمانان ویژه از کشورهای غیر عضو اکو و رؤسای سازمان‌های بین‌المللی برای دستیابی به توسعه و رفاه از طریق توسعه اقتصادی گرد هم خواهند آمد.
تلاش آمریکا برای بهبود روابط
میان سوریه و رژیم صهیونیستی
آکسیوس گزارش داد که آمریکا ترجیح می‌دهد بهبود روابط میان سوریه و اسرائیل به صورت تدریجی انجام شود. به گزارش راشاتودی، آکسیوس به نقل از مقامات آمریکایی و صهیونیستی گزارش داد که واشنگتن می‌خواهد به تدریج روابط بین سوریه و اسرائیل را بهبود ببخشد، در حالی که تل‌آویو به دنبال تضمین صلح است. یک مقام آمریکایی به خبرنگاران گفت: «به سود سوریه است که به سمت اسرائیل حرکت کند و رئیس‌جمهور الشرع گفته است که می‌خواهد مذاکرات با اسرائیل را آغاز کند. راه جلب نظر سوری‌ها این است که توافق با اسرائیل برای آنها سودمند باشد». به گزارش آکسیوس، مقامات صهیونیست امیدوار بودند که آمریکا برخی از تحریم‌ها علیه سوریه را حفظ کند تا این کشور را برای حرکت به سوی عادی‌سازی کامل روابط با اسرائیل تحت فشار قرار دهد. یک مقام صهیونیست گفت: «تل‌آویو به دنبال تضمین‌هایی است که هرگونه مذاکره‌ای منجر به توافق جامع صلح و عادی‌سازی روابط شود».
تاکید مصر و عمان بر لزوم تثبیت
آتش‌بس بین تهران و تل‌آویو
«بدر عبدالعاطی» وزیر خارجه مصر در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با «بدر البوسعیدی» وزیر خارجه عمان گفت: ما در مورد مسئله هسته‌ای ایران بحث و بر سر لزوم اجرای پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای توافق کردیم. ما بر لزوم تثبیت آتش‌بس بین ایران و اسرائیل تأکید کردیم. طبق گزارش الحدث، عبدالعاطی گفت: من از تلاش‌های مداوم عمان که منجر به توافق آتش‌بس در یمن شد، قدردانی می‌کنم. دیدگاه‌های ما در مورد اهمیت کاهش تنش و حفظ وحدت و ثبات یمن با هم مطابقت دارد. عبدالعاطی گفت: هدف اصلی ما کاهش تنش و ممانعت از تشدید تنش برای جلوگیری از فرو رفتن منطقه به سمت آشوب است. در طول ۱۲ روز، شاهد تشدید نظامی غیرقابل توجیه اسرائیل بودیم. عبدالعاطی گفت: مصر و قطر، با هماهنگی ایالات متحده تلاش‌های فشرده‌ای برای دستیابی به آتش‌بس در غزه دارند. بدون تشکیل یک کشور فلسطینی، امنیت برای اسرائیل یا منطقه محقق نخواهد شد.
حمایت اتحادیه اروپا از صلح ارمنستان و جمهوری آذربایجان
«کایا کالاس» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جریان سفر خود به ارمنستان، بار دیگر حمایت خود را از برقراری صلح و عادی‌سازی روابط میان ارمنستان و آذربایجان اعلام کرد. کالاس در کنفرانس مطبوعاتی مشترکی با «آرارات میرزویان» وزیر امور خارجه ارمنستان، تصریح کرد که اتحادیه اروپا قویاً از عادی‌سازی روابط میان ارمنستان و آذربایجان بر اساس اصول احترام به تمامیت ارضی، حاکمیت و مصونیت مرزها حمایت می‌کند. وی تاکید کرد که هیچ جایگزینی برای این اصول وجود ندارد. این مقام ارشد اروپایی همچنین در پاسخ به سوالی در مورد فوریت امضای پیمان صلح گفت: «نتیجه‌گیری سریع در روند صلح میان دو کشور برای اتحادیه اروپا مهم است.
هشدار بن گویر نسبت
به عادی‌سازی روابط با سوریه
وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی نسبت به عواقب امضای توافق عادی‌سازی روابط با سوریه هشدار داد و به رئیس انتقالی در این کشور حمله کرد. «ایتامار بن گویر» وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی با اشاره به اظهارات «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر این رژیم در مورد گسترش توافق‌های صلح بین رژیم و کشورهای خاورمیانه، به احتمال دستیابی به توافق عادی‌سازی روابط با سوریه پرداخت.
گروه سیاسی: بعد از حملات متجاوزانه رژیم اسرائیل و آمریکا به کشورمان در جنگ 12 روزه، وضعیت آینده مذاکرات تهران با واشنگتن از یک سو و وضعیت آتی روابط با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سو دیگر، به معمای بزرگ برای ناظران سیاسی و حتی تصمیم‌گیرندگان صحنه سیاسی تبدیل شده است. تردیدی وجود ندارد که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نقشی موثر را در بهانه پیدا کردن رژیم اسرائیل برای حمله به ایران ایفا کرد. همچنین، ایالات متحده آمریکا نیز از روز نخست آغاز حملات ددمنشنانه رژیم صهیونیستی به کشورمان همراه و حامی بی‌چون‌وچرای تل‌آویو بود. اکنون در وضعیت جدید این مساله مهم قابل طرح است که تهران می‌یایست چه راهبردی را در قبال آینده میز ذاکرات با آمریکا و نیز تعاملات آتی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته باشد؟
به گزارش «تجارت»، طی روزهای گذشته تا حدودی زیادی مقام‌های وزارت امور خارجه و تصمیم‌گیرندگان سیاسی ارشد ایران پیرامون این دو موضوع توضیحاتی را ارائه کرده‌اند اما نکته مهم این است که در این بین هیچ تضمینی نسبت به کم و کیف تحولات آتی وجود ندارد. در یک سوی ماجر آمریکایی‌ها همچنان به رویکرد قلدرمابانه خود در قبال ایران اصرار دارند و در سوی دیگر ماجرا رافائل گروسی بر ادامه نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اصرار می‌ورزد. در جبهه مقابل ایران نیز در بحث آمریکا خواستار گرفتن تضمین امنیتی است و در بحث آژانس، مصوبه مجلس را اقدامی قانونی برای محدود کردن نظارت‌ها معرفی می‌کند.
غرب خواستار بازگشت ایران به میز مذاکره و ایران در پی گرفتن ضمانت امنیتی
در جدیدترین موضع‌گیری وزرای امور خارجه «گروه هفت» در بیانیه‌ای مشترک ضمن اعلام حمایت از آتش‌بس میان ایران و رژیم صهیونیستی، خواستار ازسرگیری مذاکرات تهران-واشنگتن برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای جامع و با دوام شدند. وزرای امور خارجه «گروه هفت» در بیانیه‌ای مشترک از آتش‌بس میان رژیم صهیونیستی و ایران حمایت کرده و خواستار ازسرگیری مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای ایران شدند.
در مقابل ادعاها و خواسته‌های طرف غربیجدیدترین نمود از مطالبه ایران برای بازگشت به میز مذاکره را می‌توان در اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان مورد مشاهده قرار داد. در گفت‌وگو با رسانه آمریکایی و در واکنش به اظهارات هفته گذشته «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا درباره اینکه گفت‌وگوها با ایران ممکن است این هفته از سر گرفته شود، گفت: فکر نمی‌کنم مذاکرات به این سرعت از سر گرفته شود. عراقچی که با خبرنگار شبکه سی‌بی‌اس، در تهران گفت‌وگو می‌کرد، تصریح کرد: برای اینکه تصمیم به مذاکره مجدد بگیریم، ابتدا باید مطمئن شویم که آمریکا در طول مذاکرات ما را هدف حمله نظامی قرار نمی‌دهد. عراقچی در ادامه گفت: با همه این ملاحظات، هنوز به زمان بیشتری نیاز داریم. او با این حال تاکید کرد که «درهای دیپلماسی هرگز بسته نخواهد شد». عراقچی همچنین در واکنش به ادعای ترامپ مبنی بر نابودی تاسیسات هسته‌ای ایران گفت: کسی نمی‌تواند فناوری و علم غنی‌سازی را با بمباران از بین ببرد.
اصرار گروسی و غرب به تداوم بازرسی‌ها
در سطحی دیگر، در ادامه رد خواست‌های چند وقت اخیر، وزرای امور خارجه گروه هفت پس از اظهارات مطرح شده در یکی از نشریات ایرانی درباره «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ایران معتقد است در این درگیری نقش بی‌طرفانه نداشته، در عمل به وظایف قانونی‌اش در حفاظت از تاسیسات اتمی ایران کوتاهی کرده و گزارش جانبدارانه اخیر او درباره برنامه هسته‌ای ایران زمینه‌ساز حملات متجاوزانه به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران شده است، آنچه «تهدید» علیه گروسی خوانده‌اند را محکوم کردند.
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در پیامی در صفحه خود در شبکه اجتماعی ایکس از تماس تلفنی خود با «بدر عبدالعاطی» وزیر امور خارجه مصر خبر داده و نوشت: از تلاش‌های وزیر امور خارجه مصر برای بازسازی راه‌های ارتباط میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قدردانی می‌کنم. گروسی گفت: در این برهه، گفت‌وگو و دیپلماسی باید پیروز شود و ما تلاش خواهیم کرد اعتماد لازم برای پیش رفتن را دوباره ایجاد کنیم.
اظهارت گروسی در پی این مطرح می‌شود که مجلس شورای اسلامی ایران در پی عملکرد جانبدارانه مدیرکل آژانس در عمل به وظایف قانونی‌اش در حفاظت از تاسیسات اتمی ایران و ارائه گزارشی درباره برنامه هسته‌ای ایران که زمینه‌ساز حملات متجاوزانه اخیر آمریکا و رژیم صهیونیستی به ایران شد، طی مصوبه‌ای همکاری ایران با آژانس را به تعلیق درآورده است. سازمان انرژی اتمی ایران نیز اعلام کرده است که کوتاهی گروسی در عمل به وظایفش در قبال ایران را تحت پیگرد قانونی قرار خواهد داد.
در سطحی دیگر، «علی ربات جزی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در بروکسل که همزمان نماینده ایران در اتحادیه اروپاست، به پیام «کایا کالاس» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که از «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رابطه با موضوع ایران حمایت کرده بود، واکنش نشان داد. سفیر ایران در بروکسل در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس اظهار کرد: رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا می‌کند که حافظ ان‌پی‌تی و موافقتنامه جامع پادمان است، اما او حملات مسلحانه ایالات متحده آمریکا و رژیم اسرائیل علیه تاسیسات هسته‌ای ایران را محکوم نکرد. سفیر ایران تاکید کرد که گروسی بی‌طرف نیست و تعصبات عمیقی در مورد ایران و وفاداری محکمی به ایالات متحده دارد.
گروه سیاسی: ایلان ماسک درخواست‌های خود برای تشکیل یک حزب سیاسی جدید را تکرار کرد و همزمان با تلاش سنا برای رأی‌گیری نهایی در مورد طرح بزرگ مالیاتی ترامپ، انتقادات شدیدی را علیه این لایحه کلان رئیس‌جمهور مطرح کرد.
به گزارش «تجارت»، ماسک، میلیاردی که تا مدتی قبل از متحدان و حامیان سرسخت ترامپ محسوب می‌شد و اکنون با او دچار اختلاف شده، گفت: هزینه‌های دیوانه‌وار این لایحه سقف بدهی را به میزان بی‌سابقه پنج تریلیون دلار افزایش می‌دهد. واضح است که ما در یک کشور تک‌حزبی زندگی می‌کنیم - حزب خوک‌های بی‌عرضه!! وقت آن رسیده که یک حزب سیاسی جدید تشکیل شود که واقعاً به مردم اهمیت دهد. این میلیاردر حوزه فناوری که رابطه نزدیکش با ترامپ به سرعت در اوایل این ماه به یک درگیری عمومی تبدیل شد، «لایحه بزرگ و زیبای» ترامپ را «کاملاً دیوانه‌وار» و «خودکشی سیاسی» برای حزب جمهوری‌خواه خوانده است.
در بحبوحه اختلافاتش با ترامپ، ماسک پیش از این یک نظرسنجی راه‌اندازی کرده بود و از کاربران ایکس پرسیده بود که آیا کشور به یک جناح جدید برای نامزدهای سیاسی نیاز دارد یا خیر؛ سپس ایده «حزب آمریکا» را برای «نمایندگی ۸۰ درصد میانه‌رو» مطرح کرد. ماسک، قبل از کناره‌گیری از کاخ سفید در ماه گذشته، رئیس وزارت بهره‌وری دولت (DOGE) ترامپ بود و رهبری کاهش‌های گسترده و تغییرات گسترده در دولت فدرال را بر عهده داشت. او اکنون استدلال می‌کند که بسته مالیاتی و هزینه‌های بلندپروازانه ترامپ، تلاش‌های DOGE برای مهار هزینه‌ها را تضعیف می‌کند. در پست بعدی روز دوشنبه، ماسک از «اندی هریس» (جمهوری‌خواه از مریلند) رئیس فراکسیون آزادی مجلس نمایندگان و «چیپ روی» (جمهوری‌خواه از تگزاس) نماینده مجلس انتقاد کرد. ماسک گفت کسانی که برای کاهش هزینه‌ها مبارزه انتخاباتی کرده بودند اما سپس از این لایحه حمایت کردند، «باید سر خود را از شرم پایین بیندازند.» وی افزود: «و اگر این آخرین کاری باشد که من روی این زمین انجام می‌دهم، سال آینده در انتخابات مقدماتی شکست خواهند خورد.» ماسک همچنین تهدید کرد که چهره‌هایشان را روی پوستری قرار می‌دهد که روی آن نوشته شده «دروغگو»، کسانی که «به افزایش بدهی آمریکا به میزان ۵ تریلیون دلار (۳.۶ تریلیون پوند) کمک کرده‌اند.» این پست‌ها با واکنش سریع ترامپ مواجه شد که ادعا کرد این میلیاردر «ممکن است بیش از هر انسانی در تاریخ» برای کسب و کار خودروهای برقی خود یارانه دریافت کند. او در شبکه اجتماعی خود نوشت: «بدون یارانه، ایلان احتمالاً مجبور می‌شود مغازه‌اش را ببندد و به خانه‌اش در آفریقای جنوبی برگردد.» «دیگر خبری از پرتاب موشک، ماهواره یا تولید خودروهای برقی نیست و کشور ما کلی پول پس‌انداز می‌کند. شاید باید از DOGE بخواهیم که خوب و دقیق به این موضوع نگاه کند. پول هنگفتی برای پس‌انداز!!!»
محمدعلی رزاقی هریس
پژوهشگر اقتصادی
در زمان وقوع جنگ مستقیم بین ایران و رژیم صهیونیستی در بازار ارز معامله زیادی صورت نمی‌گرفت و افزایش قیمت فقط روانی و موقتی بود و شاهد بودیم پس از اینکه شرایط به ثبات برگشت قیمت‌ها ریخت، البته که در حال حاضر هم باتوجه به تحریک انتظارات نرخ دلار اندکی بالا رفت، اما موقتی است و براساس تقاضای واقعی نیست. افزایش حدود ۱۰ درصدی ارز در جنگ ۱۲ روزه قابل قبول است، چون در چنین شرایطی حجم نا اطمینانی در بازار ارز افزایش می‌یابد و این موضوع موجب احتکار و کاهش عرضه ارز می‌شود؛ بنابراین این نوسانات مورد انتظار و قابل قبول بود. پیش از جنگ مستقیم با رژیم صهیونیستی، نرخ ارز در برخی مواقع، بسیار بیش از این جهش می‌کرد. خوشبختانه بعد از اعلام آتش بس و شرایط نسبتا پایدار دیدیم که قیمت دلار دوباره به سطوح قبلی بازگشت که نشان داد افزایش قیمت‌ها در شرایط بحرانی موقتی و هیجانی است. در این راستا حمایت و همدلی و همراهی مردم و فعالان اقتصادی و حتی اقتدار نظامی ایران و ... به آرامش بازار ارز و بازار کالا‌ها نیز کمک کرد. بانک مرکزی در این حوزه خوب بوده به طوری که روند تأمین ارز مناسب ارزیابی می‌شود؛ چرا که طبق آمار بانک مرکزی کل تأمین ارز از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا ۲۰ خرداد ۱۱ میلیارد دلار و برای کالاهای اساسی و دارو بیش از ۲ میلیارد دلار بوده و همچنین اقدام ویژه بانک مرکزی درخصوص تأمین یک میلیارد دلار برای کالاهای اساسی در چند روز که ۴۰۰ میلیون دلار آن طی ۲۴ ساعت انجام شد، مبیّن عملکرد خوب این نهاد است. در این راستا اقدامات بانک مرکزی قابل تحسین است. از سوی دیگر می‌توان به افزایش قابل توجه ذخایر طلا در ۳ سال اخیر نیز اشاره کرد. طبق آمار بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۰۰ تن طلا معادل ۸ میلیارد دلار وارد کشور شد که بخش قابل توجه آن، خرید‌های بانک مرکزی بود و پیش از این، کمتر از ۲۰ تن واردات سالانه طلا داشتیم. در این خصوص رئیس بانک مرکزی اعلام کرده بود سال قبل ۲۰ درصد از ذخایر ارزی کشور به طلا تبدیل شد یعنی رتبه ۵ در بین بانک‌های مرکزی جهان، که این موضوع پشتوانه خوبی برای پول ملی است و برای اقتصاد کشور بسیار مهم و دارای اهمیت است. طلا به دلیل داشتن ارزش ذاتی، می‌تواند به عنوان پشتوانه‌ای برای حفظ ارزش پول ملی، کاهش وابستگی به ارز‌های خارجی عمل و در نهایت اقتصاد کشور را تقویت کند. همچنین ذخایر طلا می‌تواند به عنوان یک سرمایه امن و استراتژیک در شرایط بحرانی و نوسانات اقتصادی عمل کرده و به کشور کمک کند تا در برابر شوک‌های خارجی مقاوم‌تر باشد. از دیگر سیاست‌ها و اقدامات بانک مرکزی که حاکی از عملکرد مناسب و خوب در مدیریت بازار ارز و طلا است، می‌توان به مداخله هوشمندانه بازارساز در بازار ارز و تتر، سیاست تثبیت ارز، راه‌اندازی بازار "پیش فروش ارز" برای تأمین مالی ۳ میلیارد دلاری در سال ۱۴۰۴، افزایش انگیزه بازگشت ارزصادرکنندگان خرد با راه‌اندازی "بازار ارز صادراتی"، جلوگیری از هیجانی شدن بازار با محدود کردن فعالیت کارگزاری‌های رمز ارز اشاره کرد. همه این اقدامات نشانگر عملکرد خوب و آماده بودن بانک مرکزی در مقابل هرگونه شوک و هیجانات است.
نوذر شفیعی
کارشناس مسائل بین‌الملل
امروزه دولت‌ها بر روی سرمایه اجتماعی‌شان که مردم و اعتماد عمومی به دولت‌ها و حکومت‌هاست، حساب ویژه باز می‌کنند. این سرمایه اجتماعی گاهی ناشی از احساس تعلق ملت به سرزمینش است و گاهی ناشی از احساس تعلق به دولتش. به ویژه آن قسمتی که ناشی از احساس تعلق ملت به دولت است متاثر از کارکرد دولت‌هاست، یعنی وقتی دولت خدماتی را به ملت ارائه می‌دهد و دولت کارآمد است، مردم هم برای حفظ آن دولت تلاش می‌کنند.
واکنش مردم ایران نسبت به جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه کشورمان «استثنایی» بود. دشمن تصمیم داشت مردم را از دولت و حکومت جدا کند، شاید امید اصلی‌اش هم همین بود. آنها بیش از آنکه بر روی اقدامات نظامی اثربخش تمرکز داشته باشند، امیدوار بودند که قطبی شدن جامعه و فعال شدن شکاف‌های سیاسی اجتماعی اثر بخش باشد و این مساله را هم به روشنی در مواضع و اقدامات‌شات بیان کردند، اما این اتفاق نیفتاد. مردم نسبت به سرزمین خود احساس تعلق کردند و نگران بودند و هستند، اتفاقاتی بیفتد که موجب آسیب جبران ناپذیر به سرزمین و موجودیت آن شود و بحثی هویتی در میان بود. دلیل دیگر که مردم با دشمن علیرغم برخی مشکلات و ناملایمات همراهی نکردند این بود که بخش قابل توجهی از مردم نسبت به دولت هم احساس تعلق و همراهی نشان دادند و با نوعی با این رفتار به دولت و حاکمیت اعلام کردند که برای تجدیدنظر در برنامه‌های و سیاست‌های به نفع امنیت و رفاه و آرامش مردم هنوز هم زمان هست.
اگر بخشی از اتحاد مردم در مقابله با دشمن را ناشی از احساس تعلق به حکومت بدانیم در این رفتار انتظاراتی معطوف به آینده وجود دارد و این طور بیان می‌کند که با اصلاح سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌هایش به برخی نارسایی‌ها پاسخ دهد. در نتیجه اگر قرار باشد مجدد این وحدت و اتحاد نظر در بین مردم حفظ شود، فکر می‌کنم که احساس تعلق به سرزمین جاری است ولی بخش مربوط به دولت بستگی دارد که دولت تا کجا بتواند به نارسایی‌ها و خواست قاطبه مردم پاسخ دهد. مردم رویکرد و رفتار دولت در مواجهه با مسائل مختلف حتی در شرایط فعلی را درک می‌کنند. مردم می‌دانند که دولت الان در شرایط آسیب‌زا و حملات اطلاعاتی و امنیتی است، این طور نیست که انتظار داشته باشند همین حال رویکردها و تصمیمات تغییر کند، اما انتظار دارند در فرایند نه چندان طولانی با در نظر گرفتن شرایط حال جامعه در این مسیر گام بردارد. یک سری نیازها فوری است، از جمله کنترل قیمت‌ها و تامین امنیت داخلی در شهرها و محلات و غیره. اما برخی نیازها و انتظارات مربوط به میان مدت و بلندمدت است که مردم انتظارات‌شان معطوف به این دوره از زمان است. صرف نظر از این که همین جنگ باید درس عبرت باشد برای کشور که چگونه با وجود برخی ناملایمات و سختی‌ها در این سطح باز هم مردم در کنار دولت ایستادند.
گروه اقتصاد کلان: اقتصاد ایران همواره تحت تأثیر عوامل متعددی قرار داشته است، اما در دهه‌های اخیر، پیوند آن با تحولات سیاسی و امنیتی منطقه‌ای، ابعاد تازه‌ای یافته است. در این میان، آنچه بیش از هر چیز نگرانی تحلیل‌گران اقتصادی را برانگیخته مسئله شرطی شدن اقتصاد نسبت به تداوم جنگ به ویژه با با رژیم صهیونیستی است. به گزارش تجارت، این پدیده به معنای وابستگی شدید وضعیت اقتصادی کشور به بحران‌های خارجی، تهدیدات نظامی و مناسبات بین‌المللی است، که در مورد ایران، یکی از مهمترین محورهای آن مسئله درگیری یا تنش با رژیم صهیونیستی است. وابستگی شدید اقتصاد ایران به عوامل متعددی بازمی‌گردد که از میان آنها می‌توان صادرات نفت و گاز را به عنوان اصلی‌ترین عوامل آسیب‌پذیری آن در برابر تحولات امنیتی است. این منابع، بخش عمده‌ای از بودجه دولت را تأمین می‌کنند. بنابراین، هرگونه تهدید امنیتی که به اختلال در صادرات انرژی منجر شود، بلافاصله بر شاخص‌های اقتصادی کشور تأثیر می‌گذارد؛ از جمله کاهش درآمد ارزی، افت ارزش پول ملی، افزایش کسری بودجه و رشد تورم. در کنار این موضوع، تحریم‌های بین‌المللی نیز نقش مهمی در شرطی شدن اقتصاد ایران ایفا کرده‌اند. این تحریم‌ها موجب کاهش چشمگیر دسترسی ایران به نظام بانکی جهانی، کاهش سرمایه‌گذاری خارجی، و محدودیت در صادرات و واردات شده‌اند. در شرایطی که تنش‌های امنیتی افزایش یابد، شدت و دامنه این تحریم‌ها نیز گسترش می‌یابد و اقتصاد ایران را بیش از پیش به بحران می‌کشاند. موقعیت ژئوپولیتیکی ایران در منطقه‌ای پرتنشی همچون خاورمیانه، آن را در معرض نوسانات شدید در سطح روابط تجاری و سرمایه‌گذاری خارجی قرار داده است. جنگ‌های منطقه‌ای، تهدیدات رژیم صهیونیستی باعث کاهش اعتماد بین‌المللی نسبت به ثبات اقتصادی ایران شده‌اند. این وضعیت، مانع از جذب سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه پایدار شده است. از سوی دیگر، عدم تنوع در ساختار اقتصادی ایران، وابستگی آن به منابع طبیعی و ناکارآمدی در توسعه سایر بخش‌های مولد مانند صنعت، فناوری و کشاورزی، موجب افزایش آسیب‌پذیری آن در برابر تحولات سیاسی شده است. در اقتصادی با چنین ویژگی‌هایی، حتی یک بحران سیاسی منطقه‌ای می‌تواند به سرعت به بحران اقتصادی داخلی بدل شود.
راهکار‌هایی برای کاهش شرطی شدن اقتصاد نسبت به جنگ
برای کاهش شرطی شدن اقتصاد نسبت به جنگ با رژیم صهیونیستی، چندین رویکرد و استراتژی اقتصادی می‌تواند به کمک بیاید. این راهکارها می‌توانند به تقویت پایداری اقتصادی، کاهش وابستگی به شرایط خاص و افزایش تاب‌آوری در برابر بحران‌ها کمک کنند. نخستین راهکار تقویت تنوع اقتصادی است. یکی از روش‌های کلیدی برای کاهش شرطی شدن اقتصاد در برابر جنگ‌ها، تقویت تنوع در بخش‌های مختلف اقتصادی است. وابستگی بیش از حد به منابع خاص، به ویژه منابع انرژی یا صنایع دفاعی، می‌تواند کشور را در برابر بحران‌های خارجی آسیب‌پذیر کند. برای کاهش این وابستگی، کشورها باید به توسعه صنایع غیرنظامی، خدمات، فناوری و کشاورزی پایدار توجه کنند. دولت می‌تواند با توسعه صنایع فناوری و نوآوری این مسئله را محقق کنند تنوع در منابع درآمدی از دیگر رویکردها برای تنوع بخشیدن به اقتصاد ایران است. بهبود و توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی مثل گردشگری، کشاورزی و صنایع دستی می‌تواند کشور را از وابستگی به منابع خاص، از جمله نفت، نجات دهد. پشتیبانی از کسب و کارهای کوچک و متوسط سومین رویکرد برای تنوع بخشیدن به اقتصاد ایران است. این نوع کسب و کارها در برابر بحران‌های جهانی یا منطقه‌ای مقاومت بیشتری دارند و می‌توانند در دوران عدم اطمینان اقتصادی کمک‌کننده باشند. در کنار تنوع بخشیدن به اقتصاد ایران، تقویت همکاری‌های بین‌المللی و تنوع در روابط تجاری هم می‌توان مانع از شرطی شدن اقتصاد نسبت به جنگ شود. همکاری‌های تجاری با کشورها و بلوک‌های اقتصادی مختلف می‌تواند خطرات ناشی از تحریم‌ها یا اختلالات در روابط تجاری در اثر جنگ‌ها را کاهش دهد. تنوع در شرکای تجاری اولین رویکرد این راهکار است. گسترش روابط تجاری با کشورهای مختلف (به ویژه در آسیا، اروپا و آفریقا) می‌تواند تأثیرات منفی تحریم‌ها یا قطع روابط تجاری با کشور خاص را به حداقل برساند. در کنار این موضوع تقویت دیپلماسی اقتصادی و مذاکره برای دریافت معافیت‌ها از تحریم‌های بین‌المللی می‌تواند کمک‌کننده باشد. علاوه بر آن مشارکت در توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای مانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا یا همکاری‌های اقتصادی در خاورمیانه می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی تنش‌های بین‌المللی کمک کند. مدیریت منابع مالی و ارزی کشور سومین راهکار برای مقابله با شرطی شدن اقتصاد ایران محسوب می‌شود. کشورهایی که در معرض تهدیدات جنگی و بحران‌های سیاسی قرار دارند، باید مدیریت دقیق‌تری روی منابع مالی و ارزی خود داشته باشند. این امر می‌تواند به حفظ ثبات اقتصادی در زمان‌های بحران کمک کند. دولت می‌تواند با ایجاد صندوق‌های بحران بر این راهکار جامع عمل بپوشاند. کشورهای در معرض بحران‌های سیاسی باید صندوق‌هایی برای مدیریت بحران‌ها داشته باشند تا بتوانند در مواقع جنگ یا بحران‌های غیرمنتظره، منابع مالی لازم برای حفظ ثبات اقتصادی را فراهم کنند. تنوع در ذخایر ارزی از دیگر رویکرد‌های مربوط به این راهکار است. نگهداری ذخایر ارزی متنوع می‌تواند در برابر نوسانات بازارهای جهانی و کاهش ارزش پول ملی به کشور کمک کند. در نهایت سیاست‌های مناسب پولی و مالی هم می‌تواند به کاهش تأثیرات جنگ بر روی تورم، نرخ ارز و سایر متغیرهای کلیدی اقتصادی کمک کند. تقویت امنیت غذایی و انرژی از دیگر راهکارها برای جلوگیری از شرطی شدن اقتصاد ایران نسبت به جنگ با رژیم صهیونیستی است. در صورت بروز جنگ یا بحران‌های اقتصادی، تأمین امنیت غذایی و انرژی می‌تواند در درجه اول اهمیت قرار گیرد. وابستگی به واردات در این زمینه‌ها ممکن است در زمان بحران‌ها و جنگ‌ها، کشور را در معرض مشکلات جدی قرار دهد. در همین راستا تقویت ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به منابع انرژی خارجی می‌تواند کمک‌کننده باشد. پشتیبانی از کشاورزی داخلی هم می‌تواند در این امر موثر باشد. ارتقاء ظرفیت تولید داخلی در بخش کشاورزی و تأمین مواد غذایی از منابع داخلی می‌تواند به کاهش وابستگی به واردات کمک کند. در نهایت سرمایه‌گذاری در ذخایر استراتژیک مانند مواد غذایی، سوخت و دارو می‌تواند کشور را در زمان بحران‌ها و جنگ‌ها مقاوم‌تر کند. در نهایت آنچه که می‌توان به عنوان جمع‌بندی بیان کرد این است که اقتصاد ایران در دهه‌های اخیر به‌طور فزاینده‌ای نسبت به تحولات امنیتی و سیاسی شرطی شده است؛ وضعیتی که موجب افزایش آسیب‌پذیری کشور در برابر بحران‌های خارجی و کاهش پایداری اقتصادی شده است. این وابستگی، ریشه در تمرکز شدید بر صادرات نفت و گاز، تأثیر تحریم‌های بین‌المللی، نبود تنوع اقتصادی، و ضعف در زیرساخت‌های تولیدی و مالی دارد. برای عبور از این چرخه، ضروری است سیاست‌های متنوع‌سازی اقتصادی، تقویت همکاری‌های بین‌المللی، مدیریت منابع ارزی و مالی، و ارتقاء امنیت غذایی و انرژی با جدیت دنبال شوند. تنها با حرکت به سوی یک اقتصاد تاب‌آور و کمتر وابسته به تحولات سیاسی و نظامی، می‌توان زمینه‌ساز توسعه پایدار و ثبات بلندمدت اقتصادی در ایران شد.
گروه صنعت و تجارت: روز ملی صنعت و معدن در حالی فرا رسیده که صنعت ایران زیر فشار ناترازی های مختلف نفس می‌کشد؛ اما انگیزه ملی برای توسعه و رشد، همچنان موتور محرک تولید باقی مانده است.
به گزارش «تجارت»، دهم تیرماه، در تقویم رسمی کشور برای بزرگداشت جایگاه تولید، خودکفایی صنعتی و ظرفیت‌های معدنی ایران در پیشرفت اقتصاد ملی، به عنوان روز ملی صنعت و معدن نام‌گذاری شده است. امسال در حالی به استقبال این روز رفتیم که صنعت و معدن کشور بیش از همیشه تحت فشار قرار دارد. از یک سو تداوم تحریم‌های اقتصادی و از سوی دیگر چالش‌های داخلی مانند قطعی برق، کاهش نقدینگی صنایع کوچک، فرسودگی تجهیزات و مشکلات در صادرات، فعالان این حوزه را با چالش‌های مضاعفی روبرو کرده است. با این حال، تولیدکنندگان ایرانی با اتکا به توان داخلی، مسیر رشد را ادامه داده‌اند.
چالش‌های اصلی صنایع و معادن
ایران با دارا بودن بیش از ۶۸ نوع ماده معدنی و حدود ۳۷ میلیارد تن ذخیره معدنی شناسایی‌شده، یکی از کشورهای برتر معدنی در خاورمیانه است. همچنین صنایعی مانند فولاد، پتروشیمی، خودروسازی، سیمان، داروسازی و صنایع غذایی از ارکان اصلی تولید صنعتی کشور به شمار می‌روند. با این حال، بسیاری از واحدهای تولیدی به دلیل فرسودگی ماشین‌آلات، ضعف در تأمین مالی و محدودیت در واردات فناوری نوین با افت ظرفیت تولید مواجه هستند. در این خصوص، عبدالوهاب سهل‌آبادی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با اشاره به اهمیت روز ملی صنعت و معدن، می‌گوید: این روز فرصتی برای نمایش توانمندی‌های کشور در عرصه تولید و تجلیل از واحدهای صنعتی نمونه است. دهم تیر به‌عنوان روز ملی صنعت، از دولت‌های پنجم و ششم در تقویم رسمی کشور ثبت شد و هرسال مراسم گرامیداشت آن در تهران و سایر استان‌ها برگزار می‌شود. وی با اشاره به ظرفیت‌های داخلی در تولید تجهیزات صنعتی، تأکید می‌کند: بخش عمده‌ای از ماشین‌آلات صنعتی امروز در داخل کشور تولید می‌شود و در حوزه‌هایی مانند فولاد، کاشی، سیمان و صنایع غذایی، صادرات به کشورهای منطقه و حتی اروپا در جریان است. حتی در بحران کرونا، واحدهای صنعتی با تغییر خطوط تولید، نقش مؤثری در تأمین نیازهای بهداشتی کشور ایفا کردند، بدون آنکه تعدیل نیرو داشته باشند. سهل‌آبادی همچنین می‌افزاید: خانه صنعت با ایفای نقش میانجی میان تولیدکنندگان و دولت، بسیاری از مشکلات واحدهای نیازمند گازوئیل را کاهش داده و در ستادهای تسهیل، دفاع از حقوق تولیدکنندگان را در دستور کار قرار داده است. وی با گلایه از فشارهای موجود بر فعالان اقتصادی، ادامه می‌دهد: مشکلاتی نظیر مالیات‌های سنگین، نوسانات ارزی، کمبود نیروی انسانی متخصص، دسترسی ناکافی به خدمات درمانی کارگران و نبود تسهیلات بانکی مناسب، تولیدکنندگان را تحت فشار مضاعف قرار داده است.
معدن؛ ظرفیت عظیم، چالش‌های گسترده
بخش معدن به عنوان پیشران توسعه صنعتی، نقش کلیدی در تأمین مواد اولیه تولیدات داخلی دارد. اما فعال‌سازی معادن کوچک‌مقیاس، رفع موانع صادراتی و اصلاح سیاست‌های مالیاتی از جمله مطالبات مهم فعالان این حوزه در سال جاری است. سهل‌آبادی در همین زمینه با تأکید بر اینکه معدن‌کاری اگر با فناوری‌های نوین، فیلترهای استاندارد و نظارت مستمر همراه باشد، می‌تواند آثار زیست‌محیطی را به حداقل برساند»، خاطرنشان می‌کند: معادن کوچک و متوسط به دلیل فقدان ماشین‌آلات مناسب، امکان توسعه ندارند؛ ماشین‌آلات وارداتی نیز عمدتاً تنها برای معادن بزرگ کاربرد دارند.
رئیس خانه صمت ایران در ادامه، نبود شفافیت در تعیین نرخ حقوق دولتی را یکی از چالش‌های جدی این حوزه عنوان کرده و می‌گوید: در حال حاضر قیمت مواد اولیه و نرخ حقوق دولتی معمولاً با یک سال تأخیر مشخص می‌شود که این موضوع به کاهش رقابت‌پذیری محصولات معدنی در بازارهای جهانی انجامیده است. او می‌افزاید: با وجود همه این مشکلات، جامعه معدنی کشور در بحران‌هایی مانند جنگ ۱۲ روزه اخیر و دوران همه‌گیری کرونا، همچنان با تمام توان در کنار مردم ایستاده است.
نگاه به آینده
سهل‌آبادی همچنین تدوین نقشه راه صنعتی کشور، جلوگیری از خام‌فروشی و تقویت صنایع فرآوری به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند سنگ‌آهن، روی و مس را از مهمترین ضرورت‌های پیش روی صنعت ایران دانسته و بر لزوم بهره‌برداری بهینه از منابع معدنی کشور تأکید می‌کند.
امید زیر سایه چالش
روز ملی صنعت و معدن در حالی فرا رسیده که سایه سنگین مشکلات اقتصادی، از نوسانات ارزی گرفته تا کمبود انرژی و فرسودگی زیرساخت‌ها، همچنان بر دوش فعالان صنعتی کشور سنگینی می‌کند. با این حال، آنچه بخش تولید را در این شرایط دشوار سرپا نگه داشته، نه صرفاً سرمایه و تجهیزات، بلکه انگیزه ملی برای خودکفایی، باور به توان داخلی و عزم راسخ صنعتگران ایرانی است. اگرچه مراسم رسمی گرامیداشت این روز به دلیل شرایط خاص امنیتی به زمان دیگری موکول شده، اما پیام روشن این مناسبت ملی در میان فعالان اقتصادی و نهادهای صنعتی بازتاب یافته است؛ پیامی که بر تداوم راه تولید، ضرورت حمایت مؤثر از واحدهای صنعتی، و لزوم تجلیل از قهرمانان گمنام این جبهه تأکید دارد. کارشناسان اقتصادی و فعالان صنعت بر این باورند که در شرایط فعلی، صنعت کشور به‌عنوان ستون فقرات اقتصاد ملی، بیش از هر زمان دیگری نیازمند حمایت همه‌جانبه، تسهیل در فرآیندها و رفع موانع ساختاری است. از نگاه آنان، روز ملی صنعت و معدن صرفاً یک مناسبت تقویمی نیست؛ بلکه فرصتی برای بازنگری در سیاست‌های تولید، و جلب توجه تصمیم‌سازان به دغدغه‌های بخش خصوصی است. در این میان، تلاش بی‌وقفه و ایستادگی تولیدکنندگانی که با وجود فشارهای مضاعف، چرخ واحدهای صنعتی را متوقف نکرده‌اند، شایسته توجه ویژه است. بسیاری از آنان در دوران بحران‌هایی چون کرونا و کمبود انرژی، نه‌تنها دست از کار نکشیدند، بلکه با تعهد، انعطاف و خلاقیت، مسیر تولید را ادامه دادند. به گفته تحلیل‌گران، تاب‌آوری صنعت ایران در برابر بحران‌ها، یکی از مهمترین ظرفیت‌هایی است که باید مورد توجه و حمایت هدفمند دولت قرار گیرد. تقویت زنجیره تأمین، توسعه فناوری، اصلاح نظام ارزی و حذف بروکراسی‌های مخل از جمله محورهایی است که فعالان اقتصادی در روز ملی صنعت و معدن بار دیگر بر آن تأکید دارند. در مجموع، اگرچه مراسم رسمی به تعویق افتاده، اما فضای عمومی صنعت کشور در این روز، یادآور ایستادگی و مسئولیت‌پذیری قهرمانانی است که بی‌ادعا، در سنگر تولید مانده‌اند و امیدوارند با اصلاح سیاست‌ها و افزایش حمایت‌ها، فردای روشن‌تری برای صنعت ایران رقم بخورد.
گروه اقتصادی:« کسری سوخت نیروگاه‌های تولید برق بر اثر اقدامات اسرائیل بود. »این عبارات را وزیر نیرو روز دوشنبه در آیین بهره برداری از نیروگاه خورشیدی ۱۰۰ مگاواتی محلاتی مطرح کرده است. صحبتهایی که بلافاصله در فضای رسانه ای کشور وایرال شد و بحث و تبادل نظر در خصوص آن حسابی گرم شد. اعتراف وزیر نیروی ایران در مورد دست داشتن اسراییل در مشکلات برق کشور در حالی است که قبل از آغاز جنگ 12 روزه دولت چهاردهم هیچ اشاره به این موضوع نکرده و همواره مصرف بالای ایرانی ها را دلیل این ناترازی ها معرفی می کردند. اما علی آبادی هرچند اعلام کرد که ناترازی های برق در یک سال اخیر به دلیل توطئه های اسراییل است، اما هرگز اشاره نکرد که دشمن صهیونی این توطئه ها را چگونه اجرایی کرده است؟ بلافاصله پس از صحبتهای وزیر نیرو، برخی این پرسش را مطرح کردند که چرا در جنگ ۱۲ روزه با رژیم صهیونیستی؛ قطعی برق در سراسر کشور کمتر شد؟
پایش تجارت از گفتگو با مقامات توانیر نشان می دهد در شرایط جنگی و زمانی که اینترنت در بعضی روزها قطع شد، تنها طی 3روز حدود ۲۴۰۰ مگاوات از مصرف برق کشور که مستقیما به تولید غیرمجاز رمزارزها اختصاص داشت کاهش پیدا کرد. طبق گزارش توانیر، این توان مصرفی ناشی از فعالیت بیش از ۹۰۰ هزار دستگاه ماینر در طول شبانه‌روز است. اگر بعضی فعالان حوزه رمزارز به شبکه استارلینک متصل نمیشدند، میزان افت مصرف برق، بیشتر هم می شد. به نظر میرسد، توان برق مصرفی برای تولید رمزارز غیرمجاز، معادل 20تا 30درصد ناترازی شبکه برق است که در ایام جنگ، این میزان ناترازی رفع شد. این داده های اطلاعاتی گویای این واقعیت است. تجارت در ماه های گذشته بارها در قالب فعالیت های میدانی از روند فعالیت ماینرهای غیر مجاز گزارش هایی را منتشر کرده بود. در این گزارش ها اشاره شده بود، بخشی از فعالیت های ماینرهای غیر مجاز به دلیل وجود فساد ظهور و بروز یافته اند. اما توجهی به این گزارش های مستند نشد تا جایی که مشخص شد ریشه های این فعالیت ها به پروژه نفوذ دشمن صهیونی نیز مرتبط است.
گلوگاه های نفوذ در حوزه اقتصاد هم وجود دارد
حسن مرادی کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با تجارت درباره تلاش های دشمن برای فشار بیشتر به شبکه برق ایران می گوید:« اصولا پدافند غیر عامل در یک چنین مواردی معنا و مفهوم پیدا می کند. پدافند غیر عامل یعنی اینکه همه مواردی که ممکن است دشمن از طریق غیر نظامی بتواند به کشور آسیب برساند، شناسایی شده و راه های این آسیب ها مسدود شوند. کار دشمن، دشمنی است و تلاش می کند با هر ابزاری به ریشه های ایران بزند، ما باید جلوی این ضربات و تلاش ها را سد کنیم. متاسفانه علی رغم همه تبلیغاتی که در خصوص پدافند غیر عامل در کشور صورت گرفته، در این بخش منافذ بسیاری برای ضربه زدن به ایران شکل گرفته است.»
مرادی ادامه می دهد:« موضوع نقش داشتن صهیونیستها در فشار به شبکه برق کشور زمانی نمایان شد که در ایام جنگ 12 روزه و در شرایطی که بسیاری تصور می کردند، فشار بر شبکه برق کشور در بحران اخیر بیشتر شده و خاموشی های فراوان تری شکل می گیرد، پس از قطع شدن اینترنت فشار بر شبکه برق کشور کاهش چشمگیری پیدا کرده است. سیستم های امنیتی کشوری باید همه منافذ و راه های نفوذ دشمن را چک کرده و آنها را مسدود کند. هرچند وزیر نیرو توضیح بیشتری ارائه نکرده اما داده های موجود نشان می دهد که این اثر گذاری منفی ناشی از فعالیت های ماینرهای غیر مجاز در ایران است. در واقع صهیونیستها از طریق نقل و انتقال قاچاق کالا، ماینرهای بسیاری را وارد کشور کرده و زمینه فشار فزاینده به شبکه برق را فراهم کرده است. »
او می گوید:«وزیر نیرو و مسئولان پدافند غیر عامل پاسخ دهند چطور نتوانسته اند، به نقش ماینرهای غیر مجاز در خاموشی های کشور پی برده و مسیر آنرا مسدود سازند. شاید برای مخاطبان شما عجیب باشد که بدانند با قطع شدن اینترنت در ایران روند تولید دستگاه ماینر در جهان کاهش پیدا می کند! دلیل این امر تلاش هایی است که اسراییل برای فشار بر شبکه برق ایران صورت داده است. حتی قطع شدن اینترنت در ایران باعث شد، اقتصاد رمزارزها نوساناتی را تجربه کند. صهیونیستها ماینرهای غیر مجاز را در سطح گسترده به صورت قاچاق وارد کشور کردند. هر مرغداری، هر دامداری قدیمی، هر زمین کشاورزی و هر سوله ای به صورت بالقوه به محلی برای استخراج رمزارزها بدل شده و برق کشور را می بلعند. »
مرادی با اشاره به اینکه از این منظر ایران باید اقدامات عاجلی صورت دهد، می گوید:« باید دید چرا مسئولان وزارت نیرو، نتوانسته اند نوسانات در مصرف برق را در نقاط مختلف تشخیص داده و جلوی فعالیت های رمزارزها را بگیرند. آیا کم کاری در نیروی انسانی و کارمندان وزارت نیرو بوده؟ مسئولان قرائت کنتور اهمال کرده اند یا از فناوری ها و سامانه های به روز برای شناسایی ماینرهای غیر مجاز استفاده مناسبی صورت نگرفته است. به هر حال یک جای کار می لنگد، مسئولان باید مراقب باشند، پروژه نفوذ در این بخش تسری پیدا نکرده باشد. استخراج این میزان رمز ارز در این سطح بدون رصد و درک مسئولان وزارت نیرو غیر قابل قبول است.»
مرادی در پایان خاطرنشان می کند:«دشمن در ابعاد مختلف تلاش می کند زمینه نفوذ و ضربه زدن به ایران را دنبال کند. به نظرم دولت و نهادهای نظارتی در این زمینه باید اقدامات سریعی را آغاز کنند تا دیگر شاهد یک چنین ضرباتی نباشیم. پروژه نفوذ تنها در حوزه های نظامی و ریزپرنده ها و پهپادها ظهور و بروز ندارد، گاهی ممکن است در بخش های اقتصادی و انرژی هم این نفوذ شکل گرفته باشد. وقتی فردی در یک سوله، دامداری .و...اقدام به استخراج رمز ارز و مصرف بالای برق می کند، قطعا کارمندان وزارت نیرو با رصد درست و اصولی می توانند این موضوع را شناسایی کنند. باید دید عدم شناسایی این کانون های رمز ارز به دلیل فساد بوده؟ کم کاری بوده؟ یا اینکه پای نفوذ در این بخش در میان است؟»
اهداف دشمن محقق نشد
امیر نوروزی، تحلیلگر ارشد اقتصاد انرژی درباره چرایی هدف‌گیری صنعت نفت و گاز ایران توسط رژیم صهیونیستی در دوازده روز نبرد اخیر می‌گوید: «دشمن خوب می‌داند که صنعت برق، نفت و گاز، حیاتی‌ترین شریان اقتصاد ایران و ستون اصلی ثبات اجتماعی کشور است. اگر کوچک‌ترین اخلالی در تولید یا صادرات این بخش ایجاد شود، نه فقط درآمد ارزی دولت کاهش می‌یابد، بلکه امنیت انرژی کشور، اشتغال گسترده و حتی ثبات قیمت‌ها زیر سوال خواهد رفت.»
وی افزود: «در شرایطی که بیش از نیمی از درآمد دولت و صادرات غیرنفتی نیز به این صنعت وابسته است، دشمنان تلاش داشتند با ایجاد بی‌ثباتی در این حوزه، دولت ایران را با بحران مالی و کسری بودجه روبرو سازند. هدفی که رسیدن به آن می‌تواند فشار اجتماعی و روانی شدیدی ایجاد کند و حتی بر ثبات سیاسی تأثیرگذار باشد.»
نوروزی درباره تأثیرات اختلال در صنعت نفت و گاز بر سایر بخش‌های اقتصادی توضیح می دهد: «فلج شدن این صنعت به سرعت به نیروگاه‌ها، کارخانه‌های بزرگ، صنایع مادر، پتروشیمی‌ها، حمل‌ونقل و حتی کشاورزی تسری می‌یابد و ضربه دومینویی به تمامی آئینه‌های اقتصادی وارد می‌کند. تولید برق دچار اختلال می‌شود و قیمت کالاهای اساسی افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل، دشمن صهیونیستی تمرکز حملات خود را متوجه پالایشگاه‌ها، خطوط انتقال و مراکز راهبردی نفت و گاز ایران قرار داد.»
این کارشناس ادامه داد: «شاید در نگاه اول، جنگ مستقیم نظامی و نبرد سرباز با سرباز مهمترین صحنه مبارزه تصور شود، اما در دنیای امروز، جنگ‌های اقتصادی و زیرساختی تأثیر ویران‌گری دارند. اسرائیل با هدف گرفتن قلب انرژی ایران امید داشت که با ایجاد تلاطم در بازار نفت و دلار، موج نارضایتی در جامعه شکل بگیرد و قدرت چانه‌زنی جمهوری اسلامی در عرصه دیپلماسی منطقه‌ای تضعیف شود.»
نوروزی در پایان اظهار کرد: «درس این جنگ مشخص بود: کشورهایی که ستون اقتصادی خود را به‌شکل هوشمند و مقاوم می‌سازند، در برابر بزرگ‌ترین تهدیدات هم تاب‌آوری بالایی خواهند داشت. لازم است برای آینده، سرمایه‌گذاری در ایمنی و بومی‌سازی فناوری صنعت برق، نفت و گاز همچنان با قدرت و جدیت ادامه یابد تا اقتصاد کشور همواره از این سپر استوار بهره‌مند باشد.»