چگونگی کاهش 10 میلیارد دلاری قاچاق در دو سال اخیر تشریح شد

قاسم خورشیدی در گفت و گو با ایرنا، با بیان اینکه این روزها قاچاق یکی از جدی ترین مسایل زیرگروه بخش اقتصاد در کشور است و مورد توجه جدی قرار دارد، افزود: در یک دوره طولانی که همواره اقتصاد کشور با رشد قاچاق مواجه بود، با تمهیداتی که مسئولان کشور به ویژه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و دستگاه های عضو این ستاد اتخاذ کردند، شاهد روند کاهشی قاچاق در کشور هستیم به طوری که در دو سال 1393 و 94، برآوردهای اولیه نشان می دهد نزدیک به 10 میلیارد دلار از قاچاق کشور کاسته شده است.

سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در تشریح دلایل کاهش قاچاق در کشور گفت: در بخش اقتصادی، سه اتفاق در کشور رخ داده است که به روند کاهشی قاچاق کمک کرده است؛ نخست، به تصمیم ها و مسایل در حوزه کلان اقتصادی کشور بر می گردد؛ وقتی نرخ تورم در کشور کنترل شده و روند کاهشی به خود گرفته و در مسیر تک رقمی است، در قاچاق نیز تاثیر می گذارد؛ چون قاچاق در شرایط کاهش نرخ تورم مقرون به صرفه نیست.

وی ادامه داد: علاوه بر این، نوسان های فزاینده نرخ ارز در سال های اخیر مدیریت شده و در دو سال و نیم گذشته،‌ کمترین نوسان را به خود دیده است؛ طبقات تعرفه ای از 14 طبقه به 10 طبقه در سال گذشته کاهش و امسال به هشت طبقه تنزل یافته است. همچنین میانگین ضریب تعرفه واردات کالا به کشور تعدیل شده و از حدود 27 درصد در سال 1392 به 18 درصد در سال 94 کاهش داشته است.

خورشیدی افزود: برخی از گروه های کالایی که بنا به مقتضیات کشور در سال های 1391 و 1392، واردات آنها ممنوع اعلام شده بود، امروز لغو شده است؛ بنابراین اگر نیازی در کشور وجود داشته باشد، لازم نیست از طریق قاچاق تامین شود.

وی اضافه کرد: موضوع رکود اگر چه یک پدیده منفی در اقتصاد است اما تاثیر آن بر کاهش قاچاق مثبت است؛ واردات کشور در سال 1392 حدود 63 میلیارد دلار، در سال 1393 حدود 53 میلیارد دلار و در سال 94 حدود 41 میلیارد دلار بوده است؛ این روند نشان می دهد که تقاضا به شدت در کشور افت کرده و به همین میزان تقاضا برای قاچاق نیز دچار افت شده است.

سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، «انجام اقدامات پیشگیرانه» را دومین دسته از عوامل کاهش میزان قاچاق بیان کرد و گفت: در دو سال 93 و 94، مجموعه ای از اقدامات پیشگیرانه در کشور اتفاق افتاده است؛ «فعال سازی سامانه(پورتال) ارزی و ارتباط سیستمی بین بانک مرکزی و سایر بانک های عامل با گمرک و سازمان توسعه تجارت، فعال سازی سامانه جامع امور گمرکی، فعال سازی سامانه جامع دارویی و رهگیری دارو تا داخل داروخانه ها، فعال سازی سامانه شناسه رهگیری کالا و الصاق شناسه روی نخستین گروه کالایی، فعال سازی سامانه جامع ترانزیت و بهره برداری مشترک از آن توسط گمرک و سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، اعمال محدودیت برای ترانزیت برخی کالاهای هدف قاچاق از جمله 23 برند سیگار و برخی اقلام کالایی دیگر، حرکت به سمت اعمال نظارت هوشمند سیستمی بر حمل و نقل جاده ای کشور» از جمله این اقدامات است.

خورشیدی که مسئولیت مدیریت دفتر مبارزه با قاچاق فرآورده های نفتی و نظارت بر حمل و نقل ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز را نیز برعهده دارد، افزود: در این بخش، در سال 1392، بیش از 7.2 میلیارد دلار از قاچاق 25 میلیاردی سال 1392 مربوط به سوخت است که در سال 1393 به 3.8 میلیارد دلار و در سال 94 به کمتر از یک میلیارد دلار کاهش یافته است؛ در مجموع بیش از 6 میلیارد دلار از کاهش 10 میلیاردی قاچاق، مربوط به سوخت می شود؛. یعنی بیش از 60 درصد مربوط به کاهش قاچاق سوخت است.

وی گفت: مصرف سوخت کل کشور در سال 1392 از پنج فرآورده یارانه ای (نفت سفید، نفت کوره، نفت گاز، بنزین و گاز مایع) روزانه 247 میلیون لیتر بوده که این عدد در سال گذشته به 196 میلیون لیتر کاهش پیدا کرده است؛ بخشی از این، ناشی از توسعه گازرسانی و اصلاح الگوی مصرف از فرآورده مایع یارانه ای بوده و بخش قابل ملاحظه ای نیز ناشی از اصلاح سهمیه بندی سوخت بوده است؛ فقط در ارتباط با حمل و نقل دیزلی، در سال 94 نسبت به 1392، نزدیک به 12 میلیون لیتر در روز میانگین کاهش مصرف داریم.

سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: برآوردها نشان می دهد 9 میلیون از این میزان، فقط مربوط به اجرای طرح تخصیص سوخت بر مبنای پیمایش است؛ این میزان قبلا قاچاق می شده و امروز امکان قاچاق آن وجود ندارد؛ البته در ارتباط با کاهش قاچاق سوخت، کاهش قیمت جهانی سوخت نیز بی تاثیر نبوده است.

وی افزود: بنابراین در این دو سال از نظر حجم، 65 درصد کاهش قاچاق سوخت را تجربه کردیم اما از نظر ارزش به دلیل افت قیمت جهانی نفت، 85 درصد کاهش ارزش قاچاق سوخت را تجربه کرده ایم.

خورشیدی، هدف از «انجام اقدامات پیشگیرانه» را تسهیل تجارت و افزایش خطر تجارت غیر قانونی یا همان قاچاق ذکر کرد.

وی، سومین سطح از دلایل کاهش قاچاق را «اقدامات مقابله ای» بیان کرد و گفت:‌ در کنار اصلاح سیاست های کلان اقتصادی و در پیش گرفتن اقدامات پیشگیرانه، در بخش مبارزه نیز اقدامات وسیعی انجام شد؛ از جمله اینکه نیروی انتظامی با توان عملیاتی بیشتر از گذشته، وارد حوزه مبارزه شده است؛ با استفاده از ظرفیت شورای عالی امنیت ملی و ستاد کل نیروهای مسلح، ماموریت مبارزه با قاچاق به دو نیروی دریایی سپاه و ارتش ابلاغ شده است و این دو نهاد به طور رسمی ماموریت مبارزه با قاچاق کالا در دریا را برعهده گرفته اند.

سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: علاوه بر این، 11 معبر موقت مرزی که یکی از محل های ورود کالا بودند از ابتدای مهرماه 94 تا پایان اسفند 94 در چهار استان مرزی آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و سیستان و بلوچستان مسدود شده است؛ همچنین طرح های متعدد کنترل ناوگان حمل و نقل بار و مسافر در کشور با هماهنگی نیروی انتظامی در طول سال گذشته انجام شده است.

وی ادامه داد: همچنین طرح های پاکسازی در سطح عرضه به طور سراسری به همراه تشدید مبارزه با کالای قاچاق توسط سازمان حمایت از مصرف کننده و تولیدکنندگان انجام شده است.

خورشیدی افزود: علاوه بر این، مجموعه وزارت اطلاعات نیز در سال گذشته به طور جدی در مبارزه با قاچاق سازمان یافته وارد شد؛ به گونه ای که آمار کشفیات وزارت اطلاعات در سال 94 نسبت به سال پیش از آن، 10 برابر شده است؛ ارزش کشفیات وزارت اطلاعات از 2 هزار و 800 میلیارد ریال در سال 1393 به 28 هزار میلیارد ریال در سال 94 افزایش یافته است؛ فقط در یک مورد، وزارت اطلاعات با همکاری سازمان غذا و دارو در استان اصفهان، تجهیزات پزشکی به ارزش بیش از 73 میلیون دلار کشف کرد.

وی اضافه کرد: مجموع این اتفاق ها منجر به افزایش کشفیات قاچاق شده و ارزش کشفیات از 18 هزار میلیارد ریال در سال 1393، به بیش از 50 هزار میلیارد ریال در سال گذشته افزایش یافته است؛ این اقدامات مقابله ای نیز افزایش خطر و هزینه را برای قاچاق در پی داشته اشت.

سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: به دنبال این سه اقدام، 10 میلیارد دلار از ارزش کل قاچاق کشور (25 میلیارد دلار در سال 1392) کاهش یافته است؛ البته این به معنای خوب بودن وضعیت قاچاق در کشور نیست چون هنوز سالیانه 15 میلیارد دلار قاچاق در کشور رخ می دهد.