نحوه نامگذاری سوره‌های قرآنی

ظاهراً بسیاری از نام‌های سوره‌های قرآنی از باب «عَلَم بالغَلَبَهًْ» است و اسم «عَلَم» رسمی ‌نیست که از سوی خدا یا معصوم(ع) نامگذاری شده باشد.
البته نام بعضی از سُوَر «عَلَم» رسمی ‌است و از سوی معصوم(ع) نامگذاری شده است؛ نظیر «فاتحهًْ‌‌الکتاب»، «یس» یا سُورَی که نام‌ آنها در روایات اهل‌بیت(علیهم‌السلام) به‌عنوان تَسمیه آمده است؛ اما چنان‌که گفته شد بسیاری از این سُوَر «عَلَم بالغَلَبَهًْ» ‌هستند، مثل سوره «انعام»، سوره «فیل» و سوره «عنکبوت» که این نامگذاری‌ها از سوی عالمان و مفسران اسلامی انجام شده است؛ پس وقتی می‌گویند سوره فیل یعنی سوره‌ای که جریان فیل در آن مطرح شده است.
در تفسیرهای شیعه یا سنّی که متعلق به قبل از هزار سال است، نامگذاری به‌گونه‌ای است که خود گواه بر عدم توقیفی بودن این نام‌ها دارد؛ زیرا آنان وقتی می‌خواهند سوره مبارکه «عنکبوت» یا «بقره» را تفسیر کنند، می‌گویند: «فی تفسیرهًْ السورهًْ التی یذکر فیها البقرهًْ».
مرحوم سید رضی و دیگرانی که در این دوره می‌زیستند معمولاً نمی‌گویند تفسیر سوره «بقره»، بلکه می‌گویند «و من السورهًْ التی یذکر فیها البقرهًْ»(الوافی، الفیض الکاشانی، ج15، ص38.) یا «و من السورهًْ التی یذکر فیها الأنعام».(فتح القدیر للشوکانی، الشوکانی، ج6، ص15.)
باید توجه داشت که این نامگذاری‌ها چنان‌که باید و شاید محتوا و مفهوم سوره‌ها و معارف آن را بیان نمی‌کنند؛ زیرا مثلا سوره «بقره» با این همه معارف بلندی که دارد، به نام «بقره» نامگذاری شده، که خیلی وجهی ندارد؛ همچنین سوره «فیل» یا سوره «عنکبوت» و مانند اینها که نام‌ها بازتاب‌دهنده معارف آن سوره‌ها نیست.