نگاه «تجارت» به پرحاشيه ترين پروژه عمراني و ملي كشور
در حالی ۲۰ سال از زمان اجرای آزادراه تهران - شمال می‌گذرد که مهندسان، نبود طرح مطالعاتی مناسب را از مشکلات اجرای طولانی این پروژه می‌دانند.
روزنامه تجارت- احمد رضا صباغي؛ آزادراه تهران -شمال، پروژه ای است که ۲۰ سال از زمان طرح آن می‌گذرد اما به اتمام نرسیده و حتی بخش مرزن آباد - چالوس این پروژه هم که افتتاح شده هنوز برای عبور خودروها شرایط مناسبی ندارد و به روی مسافران بسته شده است.
در واقع این آزادراه که قرار بود شهر تهران را به شمال کشور متصل کند، به معضلی برای دولت‌ها تبدیل شده و نتوانسته در مدت زمان مشخص و اقتصادی به پایان برسد، هرچند که از ابتدای سال جاری پیمانکاران چینی در قطعه یک این آزادراه که از تهران تا شهرستانک ادامه دارد، در حال کار هستند اما وقفه چندساله‌ای که در کار پیمانکاران ایجاد شد، زیان‌های زیادی را به پروژه وارد کرد.
براین اساس، هنوز قطعه دو و سه این آزادراه که از شهرستانک تا مرزن آباد امتداد دارد به جایی نرسیده و پیمانکار مشخصی برای آن تعیین نشده است این در حالی است که با توجه به ابعاد پروژه و اعتبار بالایی که برای ساخت آن مورد نیاز است، بعید به نظر می‌رسد که فعلا این دو قطعه سرنوشت مشخصی را پیدا کند.اما یکی از بزرگترین انتقاداتی که در طول این سال‌ها به این پروژه وارد شده، طولانی شدن بیش از اندازه اجرای آن است و کارشناسان خسارات وارد شده ناشی از اجرای طولانی مدت این پروژه را بسیار بالا می‌دانند که نیازمند یک طرح مطالعاتی است تا مجموع این خسارات برآوردشود.سوابق اجرایی پروژه نشان می‌دهد که نخستین بار در دولت سازندگی بود که یک گروه از مهندسان ایران ساکن آمریکا با طرح این پروژه از دولت خواستند تا ساخت آن را به این گروه واگذار کند این مهندسان اعلام کرده بودند که تمام هزینه‌های ساخت پروژه را می‌پردازند اما به ازای آن امتیازاتی را برای ساخت شهرک در اطراف پروژه دریافت می‌کنند.اما پس از مدتی درخواست این مهندسان مورد موافقت قرار نگرفت و پروژه به بنیاد مستضعفان واگذار شد و با مشکلاتی که بر سر راه اجرا و تامین مالی آن به وجود آمد هنوز پس از گذشت سال‌ها آزادراه تهران
- شمال به مرحله بهره برداری نرسیده است.در این خصوص هرمزد رامینه رئیس جامعه مهندسان مشاور با بیان اینکه ۲۰ ساله شدن یک پروژه، فاجعه است، مي گويد: در همه جای دنیا یک کار بزرگ و ملی را ۱۰ یا ۲۰ سال مطالعه می‌کنند و در ۲ تا ۳ سال اجرا مي كنند اما متاسفانه بعضي پروژه ها در کشور ۶ ماهه مطالعه می‌شود اما اجرای آن سال‌ها زمان می‌برد.وی با بیان اینکه بعضي پیمانکاران بر مهندسان مشاور فشار می‌آورند که باید طرح‌های مطالعاتی را با سرعت به پایان برسانند، تصريح مي كند: باید برای اجرای هر پروژه‌ای مطالعات کافی در خصوص آن انجام گیرد در غیراینصورت پروژه‌ها به درستی اجرا نشده و یا سال‌ها به طول می‌انجامد.رئیس جامعه مهندسان مشاور با تاکید بر اینکه طرح مطالعاتی آزادراه تهران - شمال به درستی انجام نشده بود، مي افزايد: نبود طرح مطالعاتی مناسب، موجب شده که هزینه‌های ساخت این آزادراه به شدت افزایش پیدا کند و خسارات زیادی بابت طولانی شدن آن به کشور وارد شود.رامینه با بیان اینکه خسارت طولانی شدن این پروژه بی‌نهایت است، مي گويد: چطور می‌توان خسارت محاسبه کرد وقتی پروژه ای که باید ۲۰ سال پیش اجرا می‌شد و هنوز به سرانجام نرسیده است، حتی محاسبه پول بنزین خودروها در جاده های موجود در این سال ها به رقم های بالایی می رسد.
وی مي افزايد: اگر بخواهیم تعداد تصادفات جاده ای، تلفات سوانح و دیگر موارد را حساب کنیم به رقم بالایی می‌رسیم که در صورت ساخت این پروژه، این ارقام به شدت کاهش پیدا می‌کرد بنابراین برآورد خسارت هم نیاز به یک طرح بزرگ دارد.
رامینه در خصوص اینکه آیا مهندسان ایرانی هم توانایی اجرای این پروژه را داشتند؟مي گويد: در حال حاضر پیمانکاران ایرانی در سطح دنیا مشغول کار هستند اما امکاناتی که در کشور به یک شرکت خارجی داده می شود، در اختیار شرکت‌های ایرانی نیست.
همچنین محمد دامادی نماینده مردم ساری در مجلس شوراي اسلامي در خصوص آزاد راه تهران -شمال می گوید: سخنان زیادی در مورد افتتاح آزادراه تهران – شمال از طرف دولت‌هاي مختلف گفته شد ، اما عملی از طرف آنها صورت انجام نگرفت.
این عضو کمیسیون عمران مجلس مي گويد: از عملکرد پیمانکاران این آزادراه به هیچ عنوان رضایت نداریم، ما قرار نیست در زیر دریا اتوبان بسازیم که مسئولان ذیربط و پیمانکاران تا این اندازه افتتاح آزادراه را به تعویق انداخته‌اند، لذا اگر چنین پیمانکارانی نمی‌توانند کار کنند جای خود را به افراد با تجربه و مجرب بدهند.
اما همه اين سخنان در حالي است كه چندي پيش مديرطرح قطعه چهارم آزاد راه تهران – شمال بابيان اينكه کار ایمن سازی خط جنوبی این قطعه از آزادراه با شتاب درحال انجام است مي گويد: پیمانکاران از زمان بسته شدن این مسیر ارتباطی تاکنون با استقرار تمامی امکانات و تجهیزات به طور شبانه روزی در حال ایمن سازی و رفع نقاط حادثه خیز هستند.
محمد قاسم محمد کریمی مي افزايد: قطعه چهارم آزاد راه تهران - شمال به دلیل رانش های متعدد بنا به دستور ریاست بنیاد مستضعفان از پنجمدي ماه سال گذشته بسته شد.
وي تصريح مي كند: طبق برنامه قرار بود این محور بیست و پنجم اسفندماه سال گذشته بازگشایی شود ولی ایمن سازی خط جنوبی قطعه چهارم آزادراه یعنی مسیر برگشت چالوس -کرج به علت حجم انبوه عملیات مسدود شد. در همين حال علی نعمت چهاردولی عضو کمیسيون عمران مجلس شوراي اسلامي مي گويد: آزادراه تهران-شمال به منابع مالی بسیاری نیاز دارد که با توجه به سرمایه‌های اندک بخش عمرانی در کشور، بهره برداری این آزادراه در شرایط فعلی غیر ممکن است.وی با بیان اینکه قطعات دو و سه اين آزاد راه 8 هزار میلیارد تومان نقدینگی لازم دارد از پرداخت نشدن مطالبات مالي پيمانكاران اين پروژه ملي خبرمي دهد. با وجود همه سخنان ضدونقيض، بدون شک پروژه آزادراه تهران- شمال را می توان پر حاشیه ترین پروژه عمرانی کشور نام برد که 20 سال قبل کلنگ احداث آن به زمین زده شده و همچنان نوار افتتاح آن پاره نشده است.
آزادراهي 121 کیلومتری که اولین قراردادش در سال 75 بین وزارت راه و ترابری و بنیاد مستضعفان منعقد شد و پس از گذشت حدود 20 سال هنوزتكميل نشده است.
در واقع این آزادراه که قرار بود شهر تهران را به شمال کشور متصل کند، به معضلی برای دولت‌ها تبدیل شده و نتوانسته در مدت زمان مشخص و اقتصادی به پایان برسد، هرچند که از ابتدای سال جاری پیمانکاران چینی در قطعه یک این آزادراه که از تهران تا شهرستانک ادامه دارد، در حال کار هستند اما وقفه چندساله‌ای که در کار پیمانکاران ایجاد شد، زیان‌های زیادی را به پروژه وارد کرد.
براین اساس، هنوز قطعه دو و سه این آزادراه که از شهرستانک تا مرزن آباد امتداد دارد به جایی نرسیده و پیمانکار مشخصی برای آن تعیین نشده است این در حالی است که با توجه به ابعاد پروژه و اعتبار بالایی که برای ساخت آن مورد نیاز است، بعید به نظر می‌رسد که فعلا این دو قطعه سرنوشت مشخصی را پیدا کند.اما یکی از بزرگترین انتقاداتی که در طول این سال‌ها به این پروژه وارد شده، طولانی شدن بیش از اندازه اجرای آن است و کارشناسان خسارات وارد شده ناشی از اجرای طولانی مدت این پروژه را بسیار بالا می‌دانند که نیازمند یک طرح مطالعاتی است تا مجموع این خسارات برآوردشود.سوابق اجرایی پروژه نشان می‌دهد که نخستین بار در دولت سازندگی بود که یک گروه از مهندسان ایران ساکن آمریکا با طرح این پروژه از دولت خواستند تا ساخت آن را به این گروه واگذار کند این مهندسان اعلام کرده بودند که تمام هزینه‌های ساخت پروژه را می‌پردازند اما به ازای آن امتیازاتی را برای ساخت شهرک در اطراف پروژه دریافت می‌کنند.اما پس از مدتی درخواست این مهندسان مورد موافقت قرار نگرفت و پروژه به بنیاد مستضعفان واگذار شد و با مشکلاتی که بر سر راه اجرا و تامین مالی آن به وجود آمد هنوز پس از گذشت سال‌ها آزادراه تهران
- شمال به مرحله بهره برداری نرسیده است.در این خصوص هرمزد رامینه رئیس جامعه مهندسان مشاور با بیان اینکه ۲۰ ساله شدن یک پروژه، فاجعه است، مي گويد: در همه جای دنیا یک کار بزرگ و ملی را ۱۰ یا ۲۰ سال مطالعه می‌کنند و در ۲ تا ۳ سال اجرا مي كنند اما متاسفانه بعضي پروژه ها در کشور ۶ ماهه مطالعه می‌شود اما اجرای آن سال‌ها زمان می‌برد.وی با بیان اینکه بعضي پیمانکاران بر مهندسان مشاور فشار می‌آورند که باید طرح‌های مطالعاتی را با سرعت به پایان برسانند، تصريح مي كند: باید برای اجرای هر پروژه‌ای مطالعات کافی در خصوص آن انجام گیرد در غیراینصورت پروژه‌ها به درستی اجرا نشده و یا سال‌ها به طول می‌انجامد.رئیس جامعه مهندسان مشاور با تاکید بر اینکه طرح مطالعاتی آزادراه تهران - شمال به درستی انجام نشده بود، مي افزايد: نبود طرح مطالعاتی مناسب، موجب شده که هزینه‌های ساخت این آزادراه به شدت افزایش پیدا کند و خسارات زیادی بابت طولانی شدن آن به کشور وارد شود.رامینه با بیان اینکه خسارت طولانی شدن این پروژه بی‌نهایت است، مي گويد: چطور می‌توان خسارت محاسبه کرد وقتی پروژه ای که باید ۲۰ سال پیش اجرا می‌شد و هنوز به سرانجام نرسیده است، حتی محاسبه پول بنزین خودروها در جاده های موجود در این سال ها به رقم های بالایی می رسد.
وی مي افزايد: اگر بخواهیم تعداد تصادفات جاده ای، تلفات سوانح و دیگر موارد را حساب کنیم به رقم بالایی می‌رسیم که در صورت ساخت این پروژه، این ارقام به شدت کاهش پیدا می‌کرد بنابراین برآورد خسارت هم نیاز به یک طرح بزرگ دارد.
رامینه در خصوص اینکه آیا مهندسان ایرانی هم توانایی اجرای این پروژه را داشتند؟مي گويد: در حال حاضر پیمانکاران ایرانی در سطح دنیا مشغول کار هستند اما امکاناتی که در کشور به یک شرکت خارجی داده می شود، در اختیار شرکت‌های ایرانی نیست.
همچنین محمد دامادی نماینده مردم ساری در مجلس شوراي اسلامي در خصوص آزاد راه تهران -شمال می گوید: سخنان زیادی در مورد افتتاح آزادراه تهران – شمال از طرف دولت‌هاي مختلف گفته شد ، اما عملی از طرف آنها صورت انجام نگرفت.
این عضو کمیسیون عمران مجلس مي گويد: از عملکرد پیمانکاران این آزادراه به هیچ عنوان رضایت نداریم، ما قرار نیست در زیر دریا اتوبان بسازیم که مسئولان ذیربط و پیمانکاران تا این اندازه افتتاح آزادراه را به تعویق انداخته‌اند، لذا اگر چنین پیمانکارانی نمی‌توانند کار کنند جای خود را به افراد با تجربه و مجرب بدهند.
اما همه اين سخنان در حالي است كه چندي پيش مديرطرح قطعه چهارم آزاد راه تهران – شمال بابيان اينكه کار ایمن سازی خط جنوبی این قطعه از آزادراه با شتاب درحال انجام است مي گويد: پیمانکاران از زمان بسته شدن این مسیر ارتباطی تاکنون با استقرار تمامی امکانات و تجهیزات به طور شبانه روزی در حال ایمن سازی و رفع نقاط حادثه خیز هستند.
محمد قاسم محمد کریمی مي افزايد: قطعه چهارم آزاد راه تهران - شمال به دلیل رانش های متعدد بنا به دستور ریاست بنیاد مستضعفان از پنجمدي ماه سال گذشته بسته شد.
وي تصريح مي كند: طبق برنامه قرار بود این محور بیست و پنجم اسفندماه سال گذشته بازگشایی شود ولی ایمن سازی خط جنوبی قطعه چهارم آزادراه یعنی مسیر برگشت چالوس -کرج به علت حجم انبوه عملیات مسدود شد. در همين حال علی نعمت چهاردولی عضو کمیسيون عمران مجلس شوراي اسلامي مي گويد: آزادراه تهران-شمال به منابع مالی بسیاری نیاز دارد که با توجه به سرمایه‌های اندک بخش عمرانی در کشور، بهره برداری این آزادراه در شرایط فعلی غیر ممکن است.وی با بیان اینکه قطعات دو و سه اين آزاد راه 8 هزار میلیارد تومان نقدینگی لازم دارد از پرداخت نشدن مطالبات مالي پيمانكاران اين پروژه ملي خبرمي دهد. با وجود همه سخنان ضدونقيض، بدون شک پروژه آزادراه تهران- شمال را می توان پر حاشیه ترین پروژه عمرانی کشور نام برد که 20 سال قبل کلنگ احداث آن به زمین زده شده و همچنان نوار افتتاح آن پاره نشده است.
آزادراهي 121 کیلومتری که اولین قراردادش در سال 75 بین وزارت راه و ترابری و بنیاد مستضعفان منعقد شد و پس از گذشت حدود 20 سال هنوزتكميل نشده است.
آخرین اخبار