«ماهد الصائغ» يكي از مديران اوپک در گفت و گو با «تجارت»:
نشست 167 وزرای نفت و انرژی اوپک روز 5 ژوئن (15 خرداد) در وین مقر این سازمان شد كه حاصل آن حفظ سقف توليد اوپك به ميزان كنوني بود. در گفت و گویی اختصاصي با مدیر اطلاع رساني اوپک، مسائل اوپک و همچنين نقش‌ايران در اوپك را مورد بررسي قرار داديم.
روزنامه تجارت- نادعلي باي؛ ماهد الصائغ؛ Mahid Al-Saigh ؛ توضیحات مفصلی در مورد پیشینه،اهداف،ساختار و فرآیند تصمیم گیری این سازمان ارئه کرد. البته با توجه به اینکه وی از جایگاه نماینده اوپک صحبت کرده است طبیعتا ملاحظات همه کشورهای عضو را در نظر گرفته که له و علیه هیچ یک از کشورهاي عضو نباشد، و انتشار این گفت و گو نيز لزوما به منزله تایید دیدگاههای وی نیست. با این توضیح، بخشهايي از گفت و گوي "تجارت"با ماهد الصائغ را ميخوانيد.
چشم انداز بازگشت ایران به اوپک و رسیدن به سقف تولید و صادرات قبلی خود، پس از رسیدن به توافق نهایی هسته ای و لغو تحریمها را چگونه ارزیابی می کنید؟
سوال بسیار فنی است و باید وزرای نفت اوپک آن را مورد بررسی قرار دهند و تصمیم بگیرند. ایران علاوه بر سابقه دیرین صنعت نفت خود، عضو مهم اوپک است، و از بنیانگذاران این سازمان و از نخستین کشورهای ایجاد کننده و بازیگران مهم نفتی اوپک است و اهمیت بسیار زیادی دارد.
این موضوع می تواند در نشستهاي آتي اوپک مورد بحث و بررسی قرار بگیرد و با لغو تحریمهاي‌ايران، اوپک با بررسی و اتخاذ تصمیم در مورد ظرفیت تولید ایران و وضعیت بازار، تکلیف این موضوع را مشخص خواهد کرد که آیا این سازمان آمادگی این موضوع را دارد یا نه. هر چند ممکن است این بازگشت، هم چالش تلقی شود هم فرصت. چند ایرانی در بخشهای مهم اوپک مشغول کار هستند از جمله حجت ا.. غنیمی فرد که رئیس دپارتمان مطالعات نفتی هستند و در‌اين زمينه اطلاعات كاملي دارند.
به نظر من، بازگشت ایران به سیاست اوپک در افزایش عرضه و کاهش قیمت در راستای حفظ بازار کمک خواهد کرد.
بازگشت شرکتهای خارجی به صنعت نفت ایران پس از توافق هسته ای را چگونه می بینید؟
همانگونه که گفتم ایران کشور مهمی در منطقه است و نمی توان نقش آن را انکار کرده و نادیده انگاشت. شرکتها و کشورهای زیادی برای همکاری با ایران منتظر لغو تحریمها هستند و هر یک به دنبال سهم بیشتری از بازار ایران هستند و با یکدیگر رقابت دارند. ما در خود اوپک نیز تحقیقات مستقل و دوره ای در مورد هر یک از کشورهای عضو اوپک انجام می دهیم و به خوبی می دانیم که شرکتهای بین المللی به دنبال حضور در ایران هستند.
من خودم اخیرا در بیستمین نمایشگاه بین المللی نفت ایران شرکت داشتم و نماینده اوپک در این نمایشگاه بودم. وزارت نفت ایران واقعا تلاشهایش را متمرکز کرده تا از فرصت نمایشگاه برای معرفی صنعت نفت ایران و چگونگی جذب سرمایه گذاری و فناوری خارجی، نهایت استفاده را ببرد که سیاست مطلوبی است. من تاکنون چهار بار در نمایشگاه نفت ایران شرکت داشته ام و وضعیت نمایشگاه از نظر استقبال و حضور شرکتهای خارجی هر سال بهتر می شود. من حضور فعال شرکتهای فعال از کشورهای مختلف را دیدم و امید دارم که دولت ایران خود را برای سال بعد پس از تحریم آماده می کند و مطمئنا وضعیت صنعت نفت ایران پس از تحریمها تغییر خواهد کرد. سیاست دولت ایران در راستای جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و فناوری، سیاست هوشمندانه و مطلوبی است و قطعا با برداشته شدن تحریمها، این سیاست بیشتر عینیت پیدا کرده و کارآمدتر خواهد بود.
برخی معتقد به پایان عصر اوپک هستند و معتقدند اوپک یک ببر کاغذی است و دیگر نقش چندانی در بازر جهانی نفت ندارد، برخی نیز به احیای اوپک اعتقاد دارند. شما به عنوان نماینده اوپک در‌اين مورد چه فکر می کنید؟
هرکسی می تواند نظر خود را داشته باشد. ولی اوپک اینگونه که ترسیم می کنند، نیست.
تجربه اوپک تجربه نشان می دهد با افزایش عرضه، قیمتها کاهش می یابد و در زمانهای خاص این مکانیزم عرضه و تقاضا بوده که بر بازار حاکم بوده است. روند بازار نشان می دهد که تصمیم اوپک در اتخاذ و پیگیری سیاست کنونی حفظ افزایش تولید درست بوده است و طبیعتا اوپک در حال متعادل سازی دوباره خود است. همانطور که گفتم تصمیم اوپک در افزایش تولید بجا است و هم اکنون این بازار است که قیمت را تعیین می کند و من فکر نمی کنم که واقعا با پایان اوپک روبرو باشیم.
دست کم گزارشها و بولتنهای ما چنین واقعیتی را نشان نمی دهد و تاکید دارد که یک تصمیم منطقی بوده که با هدف ایجاد تعادل در بازار و تثبیت موقعیت خود بوده است و عوامل دیگری به غیر از اوپک در بازار تاثیرگذار بوده اند وگرنه تغییری در کارکرد اوپک اتفاق نیفتاده است، ما همان سیاست قبلی خود را ادامه می دهیم تا شرایط بازار متعادل شود. باید توجه داشت که اوپک یک سوم نفت جهانی را تولید می کند و کشورهای عضو این سازمان بزرگترین ذخایر نفت جهان را دارند در نتیجه اوپک هنوز هم بازیگری موثر است. این موضوع که اوپک در حال بازگشت به دوره قدرت خود است، کاملا درست است.
گزارش رسانه‌ها از نشستهای اوپک نشان می دهد که در این سازمان دو جبهه، شامل جبهه طرفدار کاهش تولید و افزایش قیمت و جبهه افزایش عرضه و کاهش قیمت وجود دارد؛ نظر شما چیست؟
اینکه اوپک به دو دسته تقسیم شده باشد درست نیست و ادعای رسانه‌هاست.
واقعیت این است که 12 عضو اوپک از نظر مکانیزم تصمیم گیری که با اجماع و اتفاق آراء کار می کند، کارکرد کاملا متفاوتی با سایر سازمانها دارد و این اجماع در مورد واقعیتها و سهم تولید هر کشور و اشتراک نظر، خودش را نشان می دهد. یک یا دو کشور نمی تواند بر اوپک سلطه داشته باشد یا تغییری ایجاد بکند و دسته بندی و اختلاف در درون این سازمان درست نیست.
اوپک در طول حیات خود راه درست خود را انجام داده است. تصمیات اوپک بر مبنای واقعیتهای موجود بازار است و به توافق همه کشورها بستگی دارد.
به نظر من هم اکنون تعادل نسبی وجود دارد و اوپک بحرانهای بسیاری را پشت سر گذرانده است و به خوبی توانسته مدیرت بحران کند و هم اکنون سیاست اوپک افزایش عرضه و کاهش قیمت برای حفظ بازار است. در شرایط کنونی اتخاذ این تصمیم درست و اقدام بایسته،شایسته و موثر، البته با هماهنگی و موافقت سایر اعضا بوده است.
در مورد نشست 167 چه نظری دارید؟ همچنين درباره عضويات مجدد اندونزي در اوپك؟
شرایط بازار دگرگون شونده است و همیشه رایزنی مستمری بین وزرای این سازمان وجود دارد که محرمانه است و حاصل آن هم پیگیری سیاست کنونی حفظ سقف کنونی تولید بوده است.
روسیه معمولا در نشستهای اوپک شرکت دارد ولی در تصمیم گیری این سازمان خیر. روسیه خواهان عضویت ناظر است. به غیر از روسیه کشورهای زیادی خواهان عضویت در اوپک هستند.
البته صرف ارائه درخواست کافی نیست بلکه شرایطی دارد که از جمله میزان تولیدش را تغییر دهد (کاهش یا افزایش)، از تصمیمات سازمان پیروی کند چون تصمیمات گروهی است. من بیش از ده سال که در دبیرخانه اوپک هستم در دیدارها و کنفرانسهای زیادی شاهد بوده ام که کشورهای دیگر تولید کننده، همپون برزیل، روسیه، عمان، مصر، نروژ شرکت کرده و نمایندگانشان صحبت کرده اند و ما با آنها صحبت کرده ایم. ما با شفافیت همکاری می کنیم و آنها در بحثهای ما مشارکت دارند. در واقع به صورت ناظر شرکت می کنند و حق رای ندارند. عضویت این کشورها تاحدودی بستگی به خودشان دارد. در مورد اندونزی قضیه فرق می کند. این کشور در سال 2008 عضویتش را تعلیق کرد یا مثلا اکوادور خارج شد. برای اینکه کشوری عضو اوپک شود، باید صادرات خالص کشور نفت باشد و کشوری که به اندازه مصرف تولید می کند، نمی تواند عضو اوپک شود و باید مازاد مصرف داشته باشد. اندونزی تولیدش خیلی کاهش یافت و برای صادرات چیزی نداشت و در نتیجه از اوپک خارج شد اما سه ماه پیش اعلام کرد که دوباره می خواهد با توجه به افزایش تولیدش عضو اوپک شود. در واقع اوپک همانگونه که از نامش مشخص است، سازمان کشورهای صادرکننده نفت است نه تولید کننده.
چشم انداز قیمت نفت را چگونه پیش بینی می کنید؟ نقش شیل اویل را در‌اين زمينه چگونه می بینید؟
متخصصان اوپک در مجلات و بولتنهای این سازمان چشم اندازها را پیش بینی و تحلیل می کنند. قیت نفت به عوامل زیادی بستگی دارد و هم اکنون با توجه به شیل اویل، رژیم جدیدی بر آن حاکم شده است که بازار نقش مهمتری پیدا کرده است. شیل اویل باعث عرضه زیاد نفت شده و استراتژی اوپک برای مقابله با نفت غیر متعارف است ولی باید دید که این وضعیت تا چه زمانی ادامه دارد و باید ببینیم ذخایر اثبات شده می تواند موقعیت اوپک را تضمین کند یانه.
گزارش سالانه 2014 آژانس بین المللی انرژی (IEA) کاهش قیمت نفت را پیش بینی نکرده بود. آیا رویکرد سیاسی بر حرفه ای این سازمان غلبه دارد؟
همکاری اوپک وآژانس تقویت شده است و همکاری و تعامل ما منظم است . البته طبیعتا اختلافاتی هم داریم. پیش بینی‌ها بعضی وقتها منحرف می شود که به خاطر شرایط موجود و عوامل مختلف از قیمت گرفته تا حمل و نقل و غیره است.
من از جانب اوپک می توانم بگویم که ماموریت اوپک باثبات سازی بازار جهانی نفت است . در حالیکه آژانس نماینده مشتریان و مدافع حقوق آنان است، اوپک نماینده تولید کنندگان و مدافع حقوق آنان است. فلذا این وزرای اوپک هستند که تصمیم می گیرند چه اتفاقی بیفتد و توصیه می کنند. ما با هم اندیشی و رایزنی با دیگر تولید کنندگان، مشتریان، و مجامع بین المللی انرژی همچون آژانس به دنبال ایجاد تعادل و بالانس بین این دو هستیم.
آژانس بین الملی انرژی، در گزارش چشم انداز سرمایه گذاری در انرژی جهان هشدار داده است که اوپک برای پر کردن شکاف عرضه و تقاضا و تامین تقاضای نفت خام دنیا تا سال 2025 باید سالانه 90 میلیارد دلار سرمایه گذاری کند در غیر اینصورت قیمت هر بشکه 15 دلار افزایش پیدا خواهد کرد.
شما چه نظری دارید؟
ما با آژانس هم همکاری داریم. من نمی توانم در مورد پیش بینی آنها توضیح بدهم و از تخصص من خارج است چون ممکن است تحلیلم اشتباه باشد. مهم این است که اوپک چه فکر می کند ما با مشتریانمان و تولیدکنندگان حداکثر همکاری را برای باثبات سازی بازار جهانی نفت داریم و همکاریهای نزدیکی برای این هدف با نمایندگان کشورهای خارج از اوپک و مجامع انرژی داریم.
چشم انداز بازگشت ایران به اوپک و رسیدن به سقف تولید و صادرات قبلی خود، پس از رسیدن به توافق نهایی هسته ای و لغو تحریمها را چگونه ارزیابی می کنید؟
سوال بسیار فنی است و باید وزرای نفت اوپک آن را مورد بررسی قرار دهند و تصمیم بگیرند. ایران علاوه بر سابقه دیرین صنعت نفت خود، عضو مهم اوپک است، و از بنیانگذاران این سازمان و از نخستین کشورهای ایجاد کننده و بازیگران مهم نفتی اوپک است و اهمیت بسیار زیادی دارد.
این موضوع می تواند در نشستهاي آتي اوپک مورد بحث و بررسی قرار بگیرد و با لغو تحریمهاي‌ايران، اوپک با بررسی و اتخاذ تصمیم در مورد ظرفیت تولید ایران و وضعیت بازار، تکلیف این موضوع را مشخص خواهد کرد که آیا این سازمان آمادگی این موضوع را دارد یا نه. هر چند ممکن است این بازگشت، هم چالش تلقی شود هم فرصت. چند ایرانی در بخشهای مهم اوپک مشغول کار هستند از جمله حجت ا.. غنیمی فرد که رئیس دپارتمان مطالعات نفتی هستند و در‌اين زمينه اطلاعات كاملي دارند.
به نظر من، بازگشت ایران به سیاست اوپک در افزایش عرضه و کاهش قیمت در راستای حفظ بازار کمک خواهد کرد.
بازگشت شرکتهای خارجی به صنعت نفت ایران پس از توافق هسته ای را چگونه می بینید؟
همانگونه که گفتم ایران کشور مهمی در منطقه است و نمی توان نقش آن را انکار کرده و نادیده انگاشت. شرکتها و کشورهای زیادی برای همکاری با ایران منتظر لغو تحریمها هستند و هر یک به دنبال سهم بیشتری از بازار ایران هستند و با یکدیگر رقابت دارند. ما در خود اوپک نیز تحقیقات مستقل و دوره ای در مورد هر یک از کشورهای عضو اوپک انجام می دهیم و به خوبی می دانیم که شرکتهای بین المللی به دنبال حضور در ایران هستند.
من خودم اخیرا در بیستمین نمایشگاه بین المللی نفت ایران شرکت داشتم و نماینده اوپک در این نمایشگاه بودم. وزارت نفت ایران واقعا تلاشهایش را متمرکز کرده تا از فرصت نمایشگاه برای معرفی صنعت نفت ایران و چگونگی جذب سرمایه گذاری و فناوری خارجی، نهایت استفاده را ببرد که سیاست مطلوبی است. من تاکنون چهار بار در نمایشگاه نفت ایران شرکت داشته ام و وضعیت نمایشگاه از نظر استقبال و حضور شرکتهای خارجی هر سال بهتر می شود. من حضور فعال شرکتهای فعال از کشورهای مختلف را دیدم و امید دارم که دولت ایران خود را برای سال بعد پس از تحریم آماده می کند و مطمئنا وضعیت صنعت نفت ایران پس از تحریمها تغییر خواهد کرد. سیاست دولت ایران در راستای جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و فناوری، سیاست هوشمندانه و مطلوبی است و قطعا با برداشته شدن تحریمها، این سیاست بیشتر عینیت پیدا کرده و کارآمدتر خواهد بود.
برخی معتقد به پایان عصر اوپک هستند و معتقدند اوپک یک ببر کاغذی است و دیگر نقش چندانی در بازر جهانی نفت ندارد، برخی نیز به احیای اوپک اعتقاد دارند. شما به عنوان نماینده اوپک در‌اين مورد چه فکر می کنید؟
هرکسی می تواند نظر خود را داشته باشد. ولی اوپک اینگونه که ترسیم می کنند، نیست.
تجربه اوپک تجربه نشان می دهد با افزایش عرضه، قیمتها کاهش می یابد و در زمانهای خاص این مکانیزم عرضه و تقاضا بوده که بر بازار حاکم بوده است. روند بازار نشان می دهد که تصمیم اوپک در اتخاذ و پیگیری سیاست کنونی حفظ افزایش تولید درست بوده است و طبیعتا اوپک در حال متعادل سازی دوباره خود است. همانطور که گفتم تصمیم اوپک در افزایش تولید بجا است و هم اکنون این بازار است که قیمت را تعیین می کند و من فکر نمی کنم که واقعا با پایان اوپک روبرو باشیم.
دست کم گزارشها و بولتنهای ما چنین واقعیتی را نشان نمی دهد و تاکید دارد که یک تصمیم منطقی بوده که با هدف ایجاد تعادل در بازار و تثبیت موقعیت خود بوده است و عوامل دیگری به غیر از اوپک در بازار تاثیرگذار بوده اند وگرنه تغییری در کارکرد اوپک اتفاق نیفتاده است، ما همان سیاست قبلی خود را ادامه می دهیم تا شرایط بازار متعادل شود. باید توجه داشت که اوپک یک سوم نفت جهانی را تولید می کند و کشورهای عضو این سازمان بزرگترین ذخایر نفت جهان را دارند در نتیجه اوپک هنوز هم بازیگری موثر است. این موضوع که اوپک در حال بازگشت به دوره قدرت خود است، کاملا درست است.
گزارش رسانه‌ها از نشستهای اوپک نشان می دهد که در این سازمان دو جبهه، شامل جبهه طرفدار کاهش تولید و افزایش قیمت و جبهه افزایش عرضه و کاهش قیمت وجود دارد؛ نظر شما چیست؟
اینکه اوپک به دو دسته تقسیم شده باشد درست نیست و ادعای رسانه‌هاست.
واقعیت این است که 12 عضو اوپک از نظر مکانیزم تصمیم گیری که با اجماع و اتفاق آراء کار می کند، کارکرد کاملا متفاوتی با سایر سازمانها دارد و این اجماع در مورد واقعیتها و سهم تولید هر کشور و اشتراک نظر، خودش را نشان می دهد. یک یا دو کشور نمی تواند بر اوپک سلطه داشته باشد یا تغییری ایجاد بکند و دسته بندی و اختلاف در درون این سازمان درست نیست.
اوپک در طول حیات خود راه درست خود را انجام داده است. تصمیات اوپک بر مبنای واقعیتهای موجود بازار است و به توافق همه کشورها بستگی دارد.
به نظر من هم اکنون تعادل نسبی وجود دارد و اوپک بحرانهای بسیاری را پشت سر گذرانده است و به خوبی توانسته مدیرت بحران کند و هم اکنون سیاست اوپک افزایش عرضه و کاهش قیمت برای حفظ بازار است. در شرایط کنونی اتخاذ این تصمیم درست و اقدام بایسته،شایسته و موثر، البته با هماهنگی و موافقت سایر اعضا بوده است.
در مورد نشست 167 چه نظری دارید؟ همچنين درباره عضويات مجدد اندونزي در اوپك؟
شرایط بازار دگرگون شونده است و همیشه رایزنی مستمری بین وزرای این سازمان وجود دارد که محرمانه است و حاصل آن هم پیگیری سیاست کنونی حفظ سقف کنونی تولید بوده است.
روسیه معمولا در نشستهای اوپک شرکت دارد ولی در تصمیم گیری این سازمان خیر. روسیه خواهان عضویت ناظر است. به غیر از روسیه کشورهای زیادی خواهان عضویت در اوپک هستند.
البته صرف ارائه درخواست کافی نیست بلکه شرایطی دارد که از جمله میزان تولیدش را تغییر دهد (کاهش یا افزایش)، از تصمیمات سازمان پیروی کند چون تصمیمات گروهی است. من بیش از ده سال که در دبیرخانه اوپک هستم در دیدارها و کنفرانسهای زیادی شاهد بوده ام که کشورهای دیگر تولید کننده، همپون برزیل، روسیه، عمان، مصر، نروژ شرکت کرده و نمایندگانشان صحبت کرده اند و ما با آنها صحبت کرده ایم. ما با شفافیت همکاری می کنیم و آنها در بحثهای ما مشارکت دارند. در واقع به صورت ناظر شرکت می کنند و حق رای ندارند. عضویت این کشورها تاحدودی بستگی به خودشان دارد. در مورد اندونزی قضیه فرق می کند. این کشور در سال 2008 عضویتش را تعلیق کرد یا مثلا اکوادور خارج شد. برای اینکه کشوری عضو اوپک شود، باید صادرات خالص کشور نفت باشد و کشوری که به اندازه مصرف تولید می کند، نمی تواند عضو اوپک شود و باید مازاد مصرف داشته باشد. اندونزی تولیدش خیلی کاهش یافت و برای صادرات چیزی نداشت و در نتیجه از اوپک خارج شد اما سه ماه پیش اعلام کرد که دوباره می خواهد با توجه به افزایش تولیدش عضو اوپک شود. در واقع اوپک همانگونه که از نامش مشخص است، سازمان کشورهای صادرکننده نفت است نه تولید کننده.
چشم انداز قیمت نفت را چگونه پیش بینی می کنید؟ نقش شیل اویل را در‌اين زمينه چگونه می بینید؟
متخصصان اوپک در مجلات و بولتنهای این سازمان چشم اندازها را پیش بینی و تحلیل می کنند. قیت نفت به عوامل زیادی بستگی دارد و هم اکنون با توجه به شیل اویل، رژیم جدیدی بر آن حاکم شده است که بازار نقش مهمتری پیدا کرده است. شیل اویل باعث عرضه زیاد نفت شده و استراتژی اوپک برای مقابله با نفت غیر متعارف است ولی باید دید که این وضعیت تا چه زمانی ادامه دارد و باید ببینیم ذخایر اثبات شده می تواند موقعیت اوپک را تضمین کند یانه.
گزارش سالانه 2014 آژانس بین المللی انرژی (IEA) کاهش قیمت نفت را پیش بینی نکرده بود. آیا رویکرد سیاسی بر حرفه ای این سازمان غلبه دارد؟
همکاری اوپک وآژانس تقویت شده است و همکاری و تعامل ما منظم است . البته طبیعتا اختلافاتی هم داریم. پیش بینی‌ها بعضی وقتها منحرف می شود که به خاطر شرایط موجود و عوامل مختلف از قیمت گرفته تا حمل و نقل و غیره است.
من از جانب اوپک می توانم بگویم که ماموریت اوپک باثبات سازی بازار جهانی نفت است . در حالیکه آژانس نماینده مشتریان و مدافع حقوق آنان است، اوپک نماینده تولید کنندگان و مدافع حقوق آنان است. فلذا این وزرای اوپک هستند که تصمیم می گیرند چه اتفاقی بیفتد و توصیه می کنند. ما با هم اندیشی و رایزنی با دیگر تولید کنندگان، مشتریان، و مجامع بین المللی انرژی همچون آژانس به دنبال ایجاد تعادل و بالانس بین این دو هستیم.
آژانس بین الملی انرژی، در گزارش چشم انداز سرمایه گذاری در انرژی جهان هشدار داده است که اوپک برای پر کردن شکاف عرضه و تقاضا و تامین تقاضای نفت خام دنیا تا سال 2025 باید سالانه 90 میلیارد دلار سرمایه گذاری کند در غیر اینصورت قیمت هر بشکه 15 دلار افزایش پیدا خواهد کرد.
شما چه نظری دارید؟
ما با آژانس هم همکاری داریم. من نمی توانم در مورد پیش بینی آنها توضیح بدهم و از تخصص من خارج است چون ممکن است تحلیلم اشتباه باشد. مهم این است که اوپک چه فکر می کند ما با مشتریانمان و تولیدکنندگان حداکثر همکاری را برای باثبات سازی بازار جهانی نفت داریم و همکاریهای نزدیکی برای این هدف با نمایندگان کشورهای خارج از اوپک و مجامع انرژی داریم.
آخرین اخبار