خبرگزاری فارس- خراسان‌جنوبی؛ اگر نگاهی به صفحات تاریخ ایران بیاندازیم به طور واضح به نقش مساجد در تحولات سیاسی در ادوار مختلف پی می‌بریم.
درجریان انقلاب اسلامی ایران نقش مؤثر مساجد در تحولات سیاسی بر هیچ کس پوشیده نبوده به طوری که مساجد زمینه‌ساز گسترش، تعمیق و تثبیت این جریانات و تحولات انسانی بوده‌اند.
مساجد با حضور ائمه جماعات هسته‌های اولیه شکل‌گیری نهضت انقلاب اسلامی بوده و بسیاری از جنبش‌هایی که در دوران پیش از انقلاب بر علیه رژیم شاهنشاهی شکل گرفته از کانون مساجد بوده است.
یکی از مساجد قدیمی شهر بیرجند که تقریبا در جنوب شهر قرار گرفته و نقش فراوانی در دوران انقلاب در این شهر داشته «مسجد آیت‌الله آیتی» است.
بسیاری از راهپیمایی‌ها و تظاهرات زمان انقلاب جنوب خراسان از این مسجد آغاز گردید که از نمونه‌های آن می‌توان به راهپیمایی بعد از نماز عید فطر در ۱۳ شهریورماه ۱۳۵۷ ، راهپیمایی ۲۸ آبان‌ماه ۵۷ همزمان با عید سعید غدیرخم وتحصن بانوان در مقابل مسجد آیتی در تاریخ ۱۷ بهمن‌ماه ۵۷ همزمان با سالروز کشف حجاب رضاخانی اشاره کرد.
آری این وقایع که در تاریخ بیرجند به ثبت رسیده نقطه آغازین آنها مسجدی بوده که نه تنها جنبه دینی داشته بلکه همراه با مردم در بخش سیاسی جامعه نیز نقش‌آفرینی داشته است.
مسجد آیتی مکان آغازین جنبش‌های مردمی علیه رژیم شاه
«سید حسین اصغری» یکی از انقلابیون بیرجندی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از بیرجند با اشاره به بخشی از خاطرات دوران پیش از پیروزی انقلاب اظهارداشت: صغری خاطرنشان کرد: مسجد آیت‌الله آیتی در آن دوران از مکان‌هایی بود که مردم برای راهپیمایی و تظاهرات علیه رژیم شاه در قالب دسته‌های بزرگ جمع و در واقع این مکان نظقه آغازین حرکت‌های انقلابی بود.
وی تصریح کرد: روز ۲۱ بهمن ۵۷ دوباره در بیرجند تظاهراتی صورت گرفت و مردم از مسجد آیت‌الله آیتی به راه افتادند و از سه راه اسدی به سمت خیابان جمهوری و بعد از آن به سمت میدان امام حرکت کردند.
اصغری ادامه داد: همچنین روز ۲۲ بهمن‌ماه سال ۵۷ که مصادف با گرفتن شهربانی بود از سمت مسجد آیتی این حرکت آغاز شد به طوری که به خاطر می‌آورم در آن روز از سمت مسجد آیت‌الله آیتی دوباره به راه افتادیم و مسیرهای روزهای قبلی را طی کردیم که من به همراه شهید رجبعلی آهنی، شهید سید علی راشدی، آقایان نوربخش، محمود ساکی و تعداد زیادی از دوستانم بودم و در سطح شهر دور می‌زدیم که یک لحظه شهید سید علی راشدی گفت در همه شهرهای بزرگ شهربانی و پادگان‌ها را گرفته‌اند، چرا ما هیچ کاری نمی‌کنیم. بیایید ما هم برویم شهربانی و پادگان را بگیریم.
وی اضافه کرد: محل فرماندهی انقلاب در آن دوران در بیرجند دو مسجد جامع پایین شهر و مسجد آیت الله آیتی بود و یکی از افرادی که برای آگاهی بخشی به مردم در آن دوران در مسجد آیت‌الله آیتی سخنرانی می‌کرد شهید سید احمدی رحیمی بودند.
اصغری یادآور شد: همچنین برنامه‌ریزی برای بسیاری از آموزش‌های نظامی و دریافت اطلاعات در مورد حرکات انقلابی در سایر نقاط کشور در مساجد صورت می‌گرفت.
مسائل برجسته مبارزاتی در بیرجند در تجمعات مساجدر قم خورد
«محمدباقر کمیلی» یکی دیگر از مبارزان انقلابی و از فعالان سیاسی بیرجندی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهارداشت: مساجد در دوران انقلاب علاوه بر نقش و جایگاه دینی خود نقش هدایت مردم را نیز داشت.
وی با اشاره به اینکه در این دوران بسیاری از سخنرانی‌های هدایت‌گر و کارساز برای انجام راهپیمایی و تظاهرات علیه شاه خائن و حمایت از امام خمینی(ره) در مساجد انجام می‌گرفت، افزود: یکی از این مساجد که در دوران انقلاب در بیرجند بسیار اهمیت داشت « مسجد آیت‌الله آیتی» بود که نقش کلیدی در جریان انقلاب داشته است.
کمیلی به فعالیت‌های سیاسی خود در بهمن‌ماه ۵۷ در شهر بیرجند اشاره داشت و یادآور شد: به طور مشخص و مرتبط با منطقه بیرجند، ۱۰ شب پی در پی از ۱۲ بهمن تا ۲۲ بهمن سال ۵۷ در محوری‌ترین اجتماع سیاسی و مبارزاتی که درمسجد آیتی برگزار می‌شد، سخنران این جلسات من بودم و مسائل برجسته مبارزاتی در این شهر هم در همین تجمع‌ها رقم می‌خورد.
اعلامیه های امام فساد و دودمان خاندان علم را در بیرجند برچید
محمد مهدی گنجی فرد (عضو حزب موتلفه و جامعه اصناف خراسان جنوبی) از مبارزان انقلابی خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار ما، با بیان این که اعلامیه های انقلاب از طریق حجت الاسلام شهید شهاب، حجت الاسلام کمیلی و حجت الاسلام باقری به مردم خراسان جنوبی می رسید و آنها در جلسات مختلف پیام امام را برای مردم می خوانند، گفت: مسجد آیتی کنونی، خیابان جمهوری اسلامی و خیابان شهدا پاتق اصلی تظاهر کنندگان خراسان جنوبی بود.
وی بیان داشت: مردم همواره در جلوی مسجد آیتی و ژاندارمری قدیم بیرجند تجمع کرده و شعار مرگ برشاه، درود بر خمینی و الله اکبر سر می دادند و نیروهای ژاندارمری که وابسته به حکومت پهلوی بودند با ماسک و صورت پوشیده و گاز اشک آور و سلاح به مردم حمله کرده و سعی می کردند با سرکوب مردم و کتک کاری با ایجاد وحشت مانع تظاهرات مردم شوند اما جوانان به رغم این شکنجه ها باز صبح روز بعد در راهپیمایی ها شرکت می کردند.
وی با بیان این که مدارس و مساجد و هیئت های عزاداری به خصوص در ماه محرم بدنه اصلی مبارزین انقلابی را در استان شکل می دادند،بیان داشت: خاندان علم به هر شکلی که شده می خواستند جلوی تظاهرات مردم بیرجند را گرفته و در نظر شاه بیرجند را یکی از نقاط امن برای حکومت پهلوی جلوه دهند.
وی ادامه داد: اما مردم با خراب کردن طاق نصرت ها برای ورود شاه و پایین کشیدن عکس شاه در یک سال آخر مانده به انقلاب مانع سفر شاه به بیرجند شدند.
گنجی فر با اشاره به این که حجت الاسلام شهید شهاب، حجت الاسللام کمیلی ، عارفی و باقری از سخنرانان اصلی برای مبارزان انقلابی در استان بودند، گفت: حکومت پهلوی و خاندان علم بارها سعی کردند این سخنرانان را ترور کنند ولی با همکاری مردم وحمایت نیروهای انقلابی موفق به انجام این کار نشدند.
وی از فراری دادن نظامیان طرفدار انقلاب توسط گروه های مبارز انقلابی به خصوص نسل جوان خبرداد و افزود: با فرار شاه مردم با همکاری هم زمینه آزادی بسیاری از زندانیان سیاسی را از زندان مرکزی بیرجند فراهم کردند.
انتهای پیام/۶۹۰۲۷
